Oro, Plata, Mata

Oro, Plata, Mata
Oro, Plata, Mata
	Ang paskil ng Oro Plata Mata
Direktor	Peque Gallaga
Prinodyus	Charo Santos-Concio
Sumulat	Jose Javier Reyes
Itinatampok sina	Cherie Gil; Sandy Andolong; Joel Torre; Liza Lorena; Fides Cuyungan-Asencio; Manny Ojeda; Maya Valdez; Lorli Villanueva; Ronnie Lazaro
Musika	Jose Gentica V
Sinematograpiya	Rody Lacap
In-edit ni	Jesus Navarro
Tagapamahagi	Sinemang Eksperimental ng Pilipinas
Inilabas noong	27 Enero 1982
Haba	194 na minuto
Bansa	Pilipinas
Wika	Filipino

Ang Oro, Plata, Mata ay isang pelikulang dramatikong maraming napanalunan ng mga gawad na nilikha sa direksiyon ni Peque Gallaga noong 1982, at itinuturing niyang pinakamakabuluhang ambag sa pelikulang Pilipino. Kinunan bilang mga tagpo sa lalawigan ng Negros sa kapanahunan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ito ay nagkukuwento kung paano nakaraos ang dalawang pamila pag-aari ng mga asyenda na may mga pagbabago na dinala ng digmaan.^[1]

Ang pelikula ay nagbubunsod ng karerang pampelikula ni Joel Torre at una at pinakamahalagang pelikula ni Peque Gallaga.^[2] Ang mga ilang tagpo ay kinunan sa mga lumang bahay ng mga asindero sa Lungsod ng Silay, Silangang Negros.

Pamagat ng pelikula

Sa pagsasalinwika, ang pelikula ay kinikilala rin bilang "Ginto, Pilak, Kamalasan" o "Ginto, Pilak, Kamatayan."^[3]

Ang pamagat ay tumutuon sa isang lumang Pilipinong pamahiing pang-arkitektura na nagsasabing ang mga mulangkap na disenyo sa isang bahay (lalong-lalo na ang mga hagdanan) ay hindi dapat nabibingit sa isang kalambal ng tatlo, nananatili na may parisan ng oro (ginto), plata (pilak), at mata (kamalasan).

Kahulugan ng bawat salita ng pamagat

Ang pelikula ay isinaayos sa tatlong bahagi na naglalarawan ng parisan na tinapos sa mga buhay ng mga pangunahing tauhan:

Oro - mula sa isang buhay ng karangyaan at talaghay sa lungsod,
Plata - sa isang nananatiling marangyang panahon ng timbula sa isang panlalawigang asyenda,
Mata - at sa huli sa isang pag-iwas na higit na malayo sa mga bundok, kung saan sila ay lininlang ng mga tulisang gerilya.^[1]

Mga tauhan

Ang mga nagsiganap sa pelikulang ito ay ang mga sumusunod:

Mga nagsiganap	Ginampanan bilang
Manny Ojeda	Don Claudio Ojeda
Liza Lorena	Nena Ojeda
Sandy Andolong	Maggie Ojeda
Cherie Gil	Trining Ojeda
Fides Cuyugan-Asensio	Inday Lorenzo
Joel Torre	Miguel Lorenzo
Maya Valdez	Jo Russell
Lorli Villanueva	Viring Ravillo
Ronnie Lazaro	Hermes Mercurio
Abbo De La Cruz	Melchor
Mely Mallari	Estrella
Mary Walter	Yaya Tating
Agustin Gatia	Lucio
Robert Antonio	Carlos Placido
Benjamin Delina	Primo
Carmelo Sta. Maria	Milo
Wilbert Cardeñas	Tibo
Noel Soriano	Termiong
Kuh Ledesma	Diwata
Gigi Dueñas	Maring
Fe de los Reyes	Pacita
Dwight Gaston	umaawit na gerilya
Ben Morro	Hapones na sundalo
Jeffrey Valdes	pinunong tulisan
Benny Warden	Amerikanong opisyal
Jaime Fabregas	Minggoy
Ricardo Gallaga	Pascual
Jose Castillo	Danding
Manny Castañeda	Emilio
Andoni Alonso	Ramon
Anne Marie Ledesma	Elena
Chita Castillo	Inez
Ma. Teresa Urra	Naty
Mona Lisa	Lola Desta
Peter Garcia	Bobby
Jed Arboleda	Tommy
Chichona Saiz	Madre Carmen
Luis Clauor	Obispo
Jose Javier Reyes	Tsinong kusinero
Odo Abaquin	kaibigan ni Ramon
Nonoy Rio	asawa ni Elena
Jesus Pernas Jr.	bata sa handaan
Jose Pernas	bata sa handaan
Maita Suarez	bata sa handaan
Gaita Jalandoni	bata sa handaan
Maya Castillo	bata sa handaan
Miguel Gallaga	panauhin sa handaan
Jesus Pernas Sr.	panauhin sa handaan
Victor Gaston	panauhin sa handaan
Benjie Torre	panauhin sa handaan
Rene Hinojales	panauhin sa handaan
Alex Kramer	panauhin sa handaan
Gerry Perez	panauhin sa handaan
J.C. Bonnin	panauhin sa handaan
John Bonnin	panauhin sa handaan
Nicky Kramer	panauhin sa handaan
Jojo Bonnin	panauhin sa handaan
Gerry Fernandez	panauhin sa handaan
Martin Rodriguez	panauhin sa handaan
Adrian Campos	panauhin sa handaan
Pilar Gallaga	panauhin sa handaan
China Gallaga	panauhin sa handaan
Rica Suarez	panauhin sa handaan
Isabel Campos	panauhin sa handaan
Chona Valles	panauhin sa handaan
Betty Puey	panauhin sa handaan
Conchita Gallaga	panauhin sa handaan
Luz Torre	panauhin sa handaan
Peachie Villanueva	panauhin sa handaan
Miren Bilbao	panauhin sa handaan
Socorro Monfort	panauhin sa handaan
Lolita Bonnin	panauhin sa handaan
Rosina Gallaga	panauhin sa handaan
Ione Baldivia	panauhin sa handaan
Hera Baldivia	panauhin sa handaan
Lydia Gaston	panauhin sa handaan
Nicole Gaston	panauhin sa handaan
Bo-Peep Golez	panauhin sa handaan
Bobbie Cua	panauhin sa handaan
Vicky Franco	panauhin sa handaan
Christine Azcona	panauhin sa handaan
Sandy Hontiveros	panauhin sa handaan
Dee Hontiveros	panauhin sa handaan
Bambi Arambulo	panauhin sa handaan
Douglas Nierras	panauhin sa handaan
Lani Fernando	panauhin sa handaan
Steven Lovina	panauhin sa handaan
Eric Ver	panauhin sa handaan
Jose Marie Siy
Mario Ontal
Lyndon Estañol
Toot Alcala
Martin Lachica
Mario Octavio
Jimjim Lim
Ramon Mongcal
Rembert Espares
Chuck Ontal
Carlos Jaud
Proceso Jaud
Rodolfo Padilla
Juan Badoy
Pablo Cambronero
Peter Demerin
Ondo Coronico
Bonifacio Arroyo
Filomeno Martin
Gaudencio Alilain
Vic Groyon
Melissa Jimenez
Rowena Santillan
Jeanne Macani
Cynthia Ta-ala
Mitzi Samson
Anna Marie Mongcal
Ma. Paz Martinez
Charito Ferrer-Motus
Dolly Sinay
Lui Zayco
Tata Zayco
Juliet Matti
Madeleine Gallaga
Fergus Martir
Johnny Martinez
Constant Medez
Ronnie Pabular
Arturo Traviles
Mario Lubrico
Rene Sevelleno
Badot Balmeo
Joel Lubrico
Dodoy Guantia
Mentong Martinez
Reynaldo Diog
Jimmy Vizon
Jorge Ledesma
Blanco Bubod
Eddie Magdaraog
Genaro Asuncion
Peter Tison
Boboy Gonzaga
Boy Manuel
Loreto Ortega

Buod ng pelikula

Isang sine na tungkol sa pagbagsak ng dalawang aristokratikong pamilya sa Negros sa kapanahunan ng Digmaang Pasipiko, nagsimula ito sa dibu ni Maggie Ojeda (Andolong). Sa hardin, nagkaroon si Trining (Gil) ng kanyang unang halik mula sa kanyang kasintahan mula pagkabata na si Miguel (Torre). Si Don Claudio Ojeda (Ojeda) at ang kanyang kapwa asindero ay nagtalakayan sa digmaan. Ang di-pagsama ni Miguel sa hukbo ay nabanggit at tinutuya siya sa pagiging isang "Mama's boy." Ang balita sa pagbagsak ng Corregidor ay nagpatigil sa pagdiriwang.

Nang sumapit ang digmaan sa lungsod, ang mga Ojeda ay nagpasiya na tanggapin ang kanlungan sa mga Lorenzo, ang kanilang kaibigang angkan sa mahabang panahon, sa kanilang panlalawigang hacienda. Ang mga matriyarka ng dalawang pamilyang ito ay nagpatuloy sa kanilang aristrokratikong istilo ng pamumuhay. Ang kanilang mahinay na pagtanggi sa pagtanggap na ang digmaan ay naiga ng mga madalas na malubay na sasal ni Maggie na naghihimatong para sa kanyang katipan, at ang mga pagbabago nina Miguel at Trining mula sa mapaglarong bata sa mapagsapalarang balubata.

Ang dalawang kaibigan, Jo Russell (Valdez) at Viring (Villanueva), ay sumanib sa mga Ojeda at mga Lorenzo. Nang sumasapit ang mga kaaway, nagpasiya ang mga angkan na lumipat nang higit na malayo sa bahay-pahingaan sa kagubatan ng mga Lorenzo. Ang pangkamag-anak na kapayapaan ay nabasag nang dumating ang pangkat na madambong na gerilya. Hinilom ni Jo ang kanilang mga sugat. Naiwan ang isa sa mga sugatan, si Mercurio (Lazaro). Tinuya muli ng pamilya si Miguel ukol sa kanyang pananabang at karuwagan; sinabi ni Trining kay Miguel na walang ginawa nang ang sundalong Hapones ay pumapatay ng isang babaeng naliligo sa tabing-ilog. Si Mercurio ang pumatay sa Hapones. Inaliw ni Maggie si Miguel, at nagpasiya ang binata na mag-aral sa pamamaril mula kay Mercurio.

Pagkatapos ninakaw ni Melchor (De la Cruz) ang mga alahas ni Viring, nagbibigay-dahilan ng pagnanakaw bilang kabayaran para sa kanyang paglilingkod. Nagtangka siya na basagin na ang katapatan ng mga iba pang alila at tumaboy. Kinabukasan, tinutop ni Melchor ang paghihiganti nang bumalik siya sa kubo kasama ang mga tulisan. Kinuha ang mga pangangailangan, ginahasa si Inday (Asensio), iniwa ang daliri ni Viring nang tumanggi siyang isuko ang kanyang singsing. Sa kabila ng pinsala na ginawa sa kanyang pamilya, sumama si Trining sa mga tulisan.

Ang karanasan ay nakabuo ng isang bigkis sa pagitan nina Maggie at Miguel; ang mga naulila ay nakaraos sa pamamagitan ng pagpapatuloy ng kanilang mga pulong sa madyong. Nagpasiya si Miguel na tugisin ang mga tulisan at manumbalik si Trining. Nahanap niya ang mga tulisan, nguni't ang kanyang bagong-hanap na giting ay pinalitan ng isang kaululang lunggati na pumatay. Ang madugong karurukan ay sumunod sa isang epilogo. Ang mga tagpo ay magkatulad, subali't ang panahon ay katatapos lamang ng digmaan. Nagpahayag sina Maggie at Miguel ang kanilang tipanan. Ang mga naulila ay nagsumikap na ipagpatuloy ang kanilang lumang istilo ng pamumuhay sa kabila ng kanilang mga pilat mula sa digmaan.^[2]

Pagsusuri ng pelikula

Binunyi ng mga manunuri ang pelikulang ito bilang sinematikong "pakitang-lakas" at isang nakapagpapanutong tagumpay. Ipinapakita na ang digmaan ay nagdudulot ng pinakamalala sa mga tao. Ang antas ng epiko at disenyong pamproduksiyon ay "operatiko."^[2]

Simbolismo

Mula isinulat ang pelikula sa mga taong pagkatapos ng Batas Militar, ang mga asal ni Melchor ay maaaring nakikita sa dalawang paraan:

Salaming Sosyo-Pampolitika ng mga taong '80: Noong panahon ng mga kapanahunan, ang mga kabaka ng mga tao ay hindi banyaga, at sa pangyayari, ang mga palaban na hukbong banyaga ay mahihina (sumasagisag ng naghihingalong sundalong Hapones na binigo ni Miguel na patayin). Ang mga kabaka ng mga tao kung gayon ay ang kanilang mga sariling kababayan: Ang mga hukbong militar at pulisya ni Marcos.
Marxistang asal ni Melchor ay isang babala na maaaring mangyari sa mga nasa higit na mataas na antas sa lipunan, na namamayani sa mga politikang Pilipino sa panahong iyon. Samantala, ang gawain ng Bagong Hukbong Bayan (NPA) (ang militanteng hukbo ng Partidong Komunista ng Pilipinas) ay ang pinakamalakas sa kapanahunan ng pagpapalabas ng pelikula.

Mga gawad

Gawad FAP

Taon	Resulta	Kategorya/(Mga) nakatanggap
1983	Nanalo	Pinakamahusay na Disenyong Pamproduksiyon Don Escudero Rodell Cruz Pinakamahusay na Pangalawang Aktres Liza Lorena

Gawad Urian

Taon	Resulta	Kategorya/(Mga) nakatanggap
1983	Nanalo	Pinakamahusay na Sinematograpiy Rody Lacap Pinakamahusay na Direksiyon Peque Gallaga Pinakamahusay na Musika Toto Gentica Pinakamahusay na Disenyong Pamproduksiyon Rodell Cruz Don Escudero Pinakamahusay na Tunog Ramon Reyes Pinakamahusay na Pelikula
1983	Nanomina	Pinakamahusay na Pangunahing Aktor Joel Torre Pinakamahusay na Editing Jess Navarro Pinakamahusay na Dulang Pampelikula Jose Javier Reyes Pinakamahusay na Pangalawang Aktor Ronnie Lazaro Pinakamahusay na Pangalawang Aktor Manny Ojeda Pinakamahusay na Pangalawang Aktres Liza Lorena Pinakamahusay na Pangalawang Aktres Mitch Valdez

Tingnan din

Sanggunian

↑ ^1.0 ^1.1 Oro, Plata, Mata, (1982), Peque Gallaga, mga tala mula sa: takip na harapan. Star Recording/ ABS CBN,Diliman, Lungsod Quezon:17-75237-8, (2008).
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 L. Sicat, CCP Encyclopedia of Phil. Art, Vol. VIII (Phil. Film), p. 181
↑ ORO, PLATA, MATA (1983), inarkibo mula sa orihinal noong 2008-09-09, nakuha noong 2008-05-11{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 2008-09-09 sa Wayback Machine.

Mga panlabas na kawing

Palabas sa YouTube

Kung nais ninyong mapanood ang kabuuang pelikula sa YouTube, maaaring ninyong pasukin ang kawing na ito:

Oro, Plata, Mata

[cover-1] 1.0 ^1.1 Oro, Plata, Mata, (1982), Peque Gallaga, mga tala mula sa: takip na harapan. Star Recording/ ABS CBN,Diliman, Lungsod Quezon:17-75237-8, (2008).

[ccp-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 L. Sicat, CCP Encyclopedia of Phil. Art, Vol. VIII (Phil. Film), p. 181

[3] ORO, PLATA, MATA (1983), inarkibo mula sa orihinal noong 2008-09-09, nakuha noong 2008-05-11{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 2008-09-09 sa Wayback Machine.

[1]

[2]

[3]