ขา

ขา เป็นส่วนหนึ่งในร่างกายของสัตว์ที่รองรับน้ำหนักทั้งหมด อยู่ระหว่างข้อเท้าและสะโพก ใช้ในการเคลื่อนที่ ปลายสุดของขามักเป็นโครงสร้างที่พัฒนาหรือเปลี่ยนแปลงเป็นโครงสร้างอื่นที่รับน้ำหนักของสัตว์บนพื้น (ดู เท้า) รยางค์ล่าง (lower limb) ของสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีสองขา (bipedal vertebrate) มักจะเป็นขาของสัตว์นั้นๆ ส่วนรยางค์บน (upper limb) มักจะเป็นแขนหรือปีก

จำนวนขาของสัตว์มักเป็นจำนวนคู่ นักอนุกรมวิธานอาจจัดสัตว์ออกเป็นกลุ่มตามจำนวนขา

Uniped: 1
Biped: 2
Tripedal: 3
Quadruped: 4
Quinped: 5
อาร์โธรโพดา (Arthropoda) : 4, 6, 8, 12, or 14
- สัตว์จำพวกอาร์โธรโพดาบางตัวอาจมีขาเป็นจำนวนมากมาย บางชนิดมีถึงร้อยขา จึงแบ่งออกได้เป็นกลุ่มดังนี้ตามจำนวนขา
  - Centipedes หรือพวกตะขาบ โดยทั่วไปมีขาน้อยกว่าหนึ่งร้อยขา
  - Millipedes หรือพวกกิ้งกือ มีจำนวนขาน้อยกว่าหนึ่งพันขา

วิวัฒนาการ

ขามีวิวัฒนาการมาหลายครั้ง เห็นได้ชัดในระหว่างสัตว์จำพวกอาร์โธรโพดา (ครัสเทเชียน, แมลง, แมงมุม ฯลฯ) และสัตว์มีกระดูกสันหลัง ในกรณีทั้งสอง มีแนวคิดว่าในระยะแรกขามีวิวัฒนาการเพื่อการเคลื่อนที่ในน้ำ ต่อมาเมื่อมีการวิวัฒนาการขึ้นมาอาศัยอยู่บนบกจึงมีการเปลี่ยนแปลงเมื่อมีลูกหลานรุ่นต่อๆ มา