షాను లాహిరి
షాను లాహిరి (23 జనవరి 1928 - 1 ఫిబ్రవరి 2013) కోల్‌కతాలోని అత్యంత ప్రముఖమైన, సాంస్కృతికంగా ఉన్నతమైన కుటుంబాలలో ఒకరికి చెందిన చిత్రకారురాలు, కళా అధ్యాపకురాలు, స్వాతంత్ర్యం తర్వాత ఉద్భవించిన మొదటి తరం ఆధునికవాది. ఆమె కోల్‌కతాలోని ప్రముఖ ప్రజా కళాకారులలో ఒకరు, [1] తరచుగా "సిటీ ఫస్ట్ లేడీ ఆఫ్ పబ్లిక్ ఆర్ట్" అని పిలుస్తారు, నగరాన్ని అందంగా తీర్చిదిద్దడానికి, దూకుడు రాజకీయ నినాదాలను దాచడానికి కోల్‌కతా అంతటా విస్తృతమైన గ్రాఫిటీ ఆర్ట్ డ్రైవ్‌లను చేపట్టింది. [2] ఆమె చిత్రాలు సాలార్ జంగ్ మ్యూజియం, నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్‌లో ఉన్నాయి.
ప్రారంభ జీవితం, విద్య
[మార్చు]షాను లాహిరి 23 జనవరి 1928న కలకత్తాలో (ప్రస్తుతం కోల్‌కతా) కలకత్తాలోని ప్రముఖ కళాత్మక కుటుంబాల్లో ఒకటైన-ఏడుగురు తోబుట్టువులతో కూడిన మజుందార్ కుటుంబంలో జన్మించారు. ఆమె తల్లి, రేణుకామాయి మజుందార్, అక్షరాస్యత లేకపోయినప్పటికీ, రాత్రిపూట కాలిగ్రఫీని అభ్యసించారు. [3] లాహిరికి ఇద్దరు అన్నలు ఉన్నారు, ప్రముఖ సాహితీవేత్త, రచయిత కమల్ కుమార్ మజుందార్,కళాకారుడు నిరోడే మజుందార్, 20వ శతాబ్దపు ఆధునికవాదం గొప్పవారిలో ఒకరు, ఇప్పుడు ఎక్కువగా మర్చిపోయారు , కలకత్తా గ్రూప్ వ్యవస్థాపక సభ్యుడు. తీవ్రమైన సృజనాత్మకతతో కూడిన ఈ వాతావరణంలో పెరిగిన ఆమె తన తల్లి పాక నైపుణ్యాలచే సమానంగా ప్రభావితమైంది. ఆమె తన జ్ఞాపకాలలో గుర్తుచేసుకుంది. "కొంచెం దూరంలో నిరూ-డా తను పూర్తి చేసిన ఒక పెద్ద పెయింటింగ్‌ని కడగడంలో బిజీగా ఉన్నాడు. దాదా విషయానికొస్తే, మా తోబుట్టువులలో పెద్దవాడు, అతను ఎప్పటికీ దూరంగా ఉంటాడు. నా చిన్నతనం అంతా అలానే ఉంది ... అది నా సిరల్లోకి ప్రవహించి, నా ఉనికిని ఏర్పరుస్తుంది. నేను సాక్ష్యమిస్తున్నాను, సహజంగా గ్రహించడం ఏమిటో అప్పుడు నాకు అర్థం కాలేదు."[4] కలకత్తాలోని గవర్నమెంట్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్ట్ & క్రాఫ్ట్ విద్యార్థిగా, ఆమె దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన సంవత్సరంలో ప్రవేశించిన తొలి బ్యాచ్‌లలో ఒకరైన విద్యార్థిని, ఆమె మొదటి రెండు సంవత్సరాలలో అతుల్ బోస్ & రామేంద్రనాథ్ చక్రవర్తి ఆధ్వర్యంలో చదువుకున్నారు. ఆమె మూడవ సంవత్సరంలో, కళలో అకడమిక్ సంప్రదాయాలు కాకపోయినా సంప్రదాయవాదుల యొక్క వీర ప్రతినిధి అయిన ప్రొఫెసర్ బసంత గంగూలీ దగ్గర చదువుకుంది. ఆర్ట్ కాలేజ్‌లో ఆమె బ్రిటీష్ వలస వ్యవస్థ నిర్దేశించిన పాఠ్యాంశాలను అనుసరించి సాంకేతికంగా నైపుణ్యం కలిగిన డ్రాఫ్ట్స్‌మెన్‌గా డ్రిల్ చేయబడింది, అయితే చాలా సందర్భాలలో బసంత గంగూలీతో విభేదించింది, ఎందుకంటే ఆమె చాలా సంవత్సరాల తర్వాత ఒక నిష్కపటమైన ఇంటర్వ్యూలో గుర్తుచేసుకుంది. [5] ఆమె 1951లో పట్టభద్రురాలైంది, అండర్ గ్రాడ్యుయేట్‌గా ఉన్నప్పుడు కళలో ఆమె చేసిన అత్యుత్తమ సేవలకు గాను ఏఐఎఫ్ఐస్ ప్రెసిడెంట్ బంగారు పతకాన్ని అందుకున్న కళాశాలలో మొదటి విద్యార్థి. 1955లో AIFACS గ్యాలరీలో సోలో ఎగ్జిబిషన్‌ను నిర్వహించే సవాలును ఆమె ధైర్యంగా స్వీకరించింది. ఇక్కడే, బొంబాయికి చెందిన ఇద్దరు సీనియర్ మాస్టర్స్, గైతోండే, గాడే సరసన ఆమె తన రచనలను ప్రదర్శించింది. 1956లో ఆమె ఫ్రెంచ్ ప్రభుత్వ స్కాలర్‌షిప్‌ని అందుకుంది, దీని వల్ల 1956, 1958 మధ్య రెండు సంవత్సరాల పాటు పారిస్‌లో చదువుకునేందుకు వీలు కల్పించింది. ఆమె ఎకోల్ డు లౌవ్రేలో చదువుకుంది, అక్కడ ఆమె కళా చరిత్ర, కళ-ప్రశంసలు నేర్చుకున్నారు, అకాడమీ జూలియన్‌లో చిత్రలేఖనం నేర్చుకున్నారు. [6] [7] ఈ అంతర్జాతీయ బహిర్గతం ఆమెను అకడమిక్ శిక్షణ, చాలా మంది భారతీయ కళాకారులలో ప్రబలంగా ఉన్న 'ఇండియన్-స్టైల్' పెయింటింగ్ దీర్ఘకాలిక స్టీరియోటైప్ నుండి విముక్తి పొందేలా చేసింది.
శైలి, కెరీర్
[మార్చు]భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన సంవత్సరాల్లో షాను లాహిరి తన కళాత్మక వృత్తిలోకి ప్రవేశించింది. అంతర్జాతీయ కళా ఉద్యమాల ప్రభావం, ప్రేరణలను ప్రేరేపించిన కొత్త ఆధునిక కళను రూపొందించడానికి ఆమె ప్రారంభ విద్యా శిక్షణ నుండి వైదొలగడం చాలా కీలకం. ఇది పూర్తిగా కాలం యొక్క ప్రధాన కళాత్మక ధోరణులకు అనుగుణంగా ఆమె తన శిక్షణ నుండి మారింది, పారిస్‌లో ఆమె ఫ్రెంచ్ హై మోడరన్ వారసత్వాన్ని చురుకుగా స్వీకరించింది. సమకాలీన యూరోపియన్ ఆధునికవాదం పదజాలాన్ని ఆమె అభ్యాసానికి కీలకమైన పదజాలం వలె స్వీకరించింది, ఆమె తరానికి చెందిన అనేకమంది వలె, ప్యారిస్ ఆధునికవాదానికి మక్కాగా ఉంది-పికాసో, మాటిస్సే, చాగల్, రూసో కళాత్మక కచేరీలు రూపంతో ఆమె స్వంత ఆవిష్కరణలకు గుర్తించదగిన రిఫరెన్స్ పాయింట్‌లుగా మిగిలిపోయాయి., రంగు, కంటెంట్-ఇది ఆమెపై శాశ్వత ప్రభావాన్ని చూపింది. ఈ గొప్ప, చారిత్రాత్మక కళ నుండి ఆమె స్వంత ట్రేడ్‌మార్క్ శైలిని ఉద్భవించింది- ఆమె ఒక నిర్దిష్ట వికృతమైన మానవ మూర్తిమత్వం, బోల్డ్ లైన్‌లు, బ్రష్‌వర్క్‌ల అభివృద్ధి, పరిమాణం, స్కేల్‌తో ముడిపడిన ప్రకాశవంతమైన రంగుల కోసం ప్రసిద్ధి చెందింది. 1980ల నుండి, ఆమె విస్తారమైన పరిమాణాలు, స్కేల్‌ల పట్ల మొగ్గు చూపడం, ఆమె పనిని నిలువరించే లక్షణం, ఆమె పని కాన్వాస్ లేదా కాగితంపై కుడ్యచిత్రం వలె విస్తరించడం ప్రారంభించింది, అక్కడ ఆమె దట్టమైన కథనం, దృష్టాంత కూర్పుల నుండి పెరుగుతున్న సరళీకరణ, ఆర్థిక వ్యవస్థకు మారింది. సామాజిక సమస్యలను పరిష్కరించే రూపాలు. ఆమె సంతకం పోర్ట్రెయిట్ హెడ్‌ల నుండి నిశ్శబ్ద విశ్రాంతిలో జంతువుల యానిమేటెడ్ శ్రేణికి విస్తరిస్తున్న బొమ్మలతో మానవ మూర్తి ఆమె శక్తిగా మిగిలిపోయింది. ఆమె మొదటి పెయింటింగ్స్ ఎగ్జిబిషన్ 1950లో జరిగింది, దాని తర్వాత వరుసగా ఎగ్జిబిషన్లు జరిగాయి.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Shanu Lahiri dead". The Telegraph. Calcutta, India. 2 February 2013. Archived from the original on 11 April 2013. Retrieved 14 March 2013.
- ↑ "Noted painter Shanu Lahiri passes away". India TV. February 2013. Retrieved 14 March 2013.
- ↑ Ghosh, Labonita (10 December 2001). "Canvas of kinship: Shanu Lahiri releases Smritir Collage, organises Mazumdar family exhibition". India Today. Retrieved 16 March 2013.
- ↑ Smiritir Collage-A Collage of Memories. Kolkata: Vikalpa. 2001. ISBN 81-88098-16-7.
- ↑ "Akapatey with veteran artist Shanu Lahiri". Youtube.
- ↑ "Shanu Lahiri dead". The Telegraph. Calcutta, India. 2 February 2013. Archived from the original on 11 April 2013. Retrieved 14 March 2013.
- ↑ "Noted Painter Shanu Lahiri Dead". Outlook. 1 February 2013. Archived from the original on 11 April 2013. Retrieved 16 March 2013.