Maziwa

Kwa plural ya ziwa, tazama Ziwa.

Bilauri ya maziwa

Maziwa na asali

Mwanambuzi ananyonya maziwa

Maziwa ni kiowevu cheupe kinachotolewa na majike wa mamalia kama lishe kwa ajili ya watoto wao. Wanyama wadogo hulishwa maziwa katika miezi ya kwanza ya maisha yao hadi kuzoea chakula cha kawaida.

Nje ya lishe ya wanyama changa, maziwa hutumiwa na binadamu kama kinywaji na chakula. Watu hufuga wanyama wanaotoa maziwa, hasa ng'ombe, kwa kusudi la kukamua maziwa yao. Wanyama wengine wanaofugwa na kukamuliwa kwa maziwa yao ni mbuzi, kondoo na ngamia, farasi, punda na nyati.

Maziwa hunywewa au kuungwa katika upishi wa chakula. Tatizo la matumizi ya maziwa ni ya kwamba yanabadilika haraka. Inakamuliwa pamoja na vidubini ndani yake na pia vidubini vilivyomo hewani hupenda kuingia ndani yake kwa sababu maziwa yana lishe nyingi. Vidubini hivi vinasababisha kuchachuka kwa maziwa; mara nyingi ladha inaweza kubadilika kwa namna isiyotakiwa.

Kwa hiyo maziwa yanayotolewa kwenye viwanda vya maziwa hupata upasteurishaji na hutunzwa kwenye baridi chini ya kiwango cha 7°C. Katika mazingira asilia maziwa yaliyochachuka hunyewa au, kama yameganda, huliwa.

Katika nchi nyingi maziwa hugandishwa na kukaushwa kuwa jibini. Maziwa katika umbo la jibini hutunzwa muda mrefu na ni chakula bora. Njia nyingine ya kutunza maziwa ni kuondoa maji ndani yake kabisa na kutunza unga la maziwa.

Mafuta ya maziwa hutolewa mara nyingi kuwa krimu au siagi.

Uharibifu na bidhaa za maziwa yaliyochachushwa

Wakati maziwa ghafi yameachwa yamesimama kwa muda, yanageuka "maziwa mala". Hii ni matokeo ya uchachushaji, ambapo bakteria ya asidi ya lactic huchachusha lactose katika maziwa ndani ya asidi ya lactic. Kuchacha kwa muda mrefu kunaweza kufanya maziwa kuwa mbaya kuliwa. Mchakato huu wa uchachushaji hutumiwa kwa kuanzishwa kwa tamaduni za bakteria (kama vile Lactobacilli sp., Streptococcus sp., Leuconostoc sp., n.k.) kuzalisha aina mbalimbali za bidhaa za maziwa yaliyochachushwa. PH iliyopunguzwa kutoka kwa mkusanyiko wa asidi ya lactic hubadilisha protini na kusababisha maziwa kupitia mabadiliko mbalimbali ya mwonekano na umbile, kuanzia jumla hadi uthabiti laini. Baadhi ya bidhaa hizo ni pamoja na sour cream, , mtindi, jibini, siagi, viili, kefir, na kumis.

Upasuaji wa maziwa ya ng'ombe hapo awali huharibu vimelea vyovyote vinavyoweza kusababisha magonjwa na kuongeza muda wa kuhifadhi, lakini hatimaye husababisha kuharibika na kuifanya kutofaa kwa matumizi. Hii inasababisha kudhani harufu mbaya, na maziwa huchukuliwa kuwa yasiyo ya matumizi kutokana na ladha isiyofaa na hatari ya kuongezeka kwa sumu ya chakula. Katika maziwa mabichi, uwepo wa bakteria zinazozalisha asidi ya lactic, chini ya hali zinazofaa, huchochea lactose iliyopo kwenye asidi ya lactic. Asidi inayoongezeka kwa upande wake huzuia ukuaji wa viumbe vingine, au kupunguza kasi ya ukuaji wao kwa kiasi kikubwa. Wakati wa upasteurishaji, hata hivyo, bakteria hizi za asidi ya lactic huharibiwa zaidi.

Ili kuzuia kuharibika, maziwa yanaweza kuwekwa kwenye jokofu na kuhifadhiwa kati ya 1 na 4 °C (34 na 39 °F) kwenye matanki kubwa. Maziwa mengi hutiwa mafuta kwa kupashwa joto kwa muda mfupi na kisha kuwekwa kwenye jokofu ili kuruhusu usafiri kutoka mashamba ya kiwanda hadi soko la ndani. Uharibifu wa maziwa unaweza kuzuiwa kwa kutumia matibabu ya joto la juu (UHT). Maziwa yaliyotibiwa hivyo yanaweza kuhifadhiwa kwenye jokofu kwa miezi kadhaa hadi yafunguliwe lakini yana ladha ya "kupikwa". Maziwa yaliyofupishwa, yaliyotengenezwa kwa kuondoa maji mengi, yanaweza kuhifadhiwa kwenye makopo kwa miaka mingi, bila kuhifadhiwa kwenye jokofu, kama vile maziwa yaliyoyeyuka.