thellësi

THELLËSI f.

1. Largësia nga sipërfaqja e diçkaje deri në fund të saj ose deri në një pikë të caktuar në drejtim të këtij fundi lartësia e trupave të zgavërt a të lugët e matur në drejtim nga lart poshtë; vend a pikë që është shumë poshtë sipërfaqes së diçkaje dhe larg saj, vend i thellë; të qenët i thellë. Thellësi e madhe (e vogël). Thellësia e pusit (e gropës, e hendekut). Thellësia e detit (e liqenit, e lumit). Thellësia e gërmimeve. Thellësia e prerjes. Në thellësitë e tokës (e oqeaneve). Matësi i thellësisë. Bimësia e thellësive detare. Ka thellësi. Thellësia arrin 300 m. Arriti thellësinë më të madhe.
2. Krahinë a zonë që ndodhet larg nga kufiri, nga skaji a nga fillimi i një vendi ose larg nga bregdeti; vend a hapësirë që gjendet larg në brendësi; krahinë a zonë e thellë. Në thellësi malore. Në thellësi të vendit. Në thellësi të pyllit (të fushës, të luginës). Në thellësitë e qiellit. Luftime në thellësi.
3. Largësi shumë e madhe kohe në të shkuarën. Në thellësi të shekujve. Nga thellësitë e së kaluarës. Vjen nga thellësia e kohës.
4. Të qenët e mbyllur a e errët, të qenët e thellë (për ngjyrat). Thellësia e ngjyrave.
5. fig. Të qenët i mbështetur, i peshuar e i arsyetuar mirë, të qenët i mbështetur në një zbërthim e në një përgjithësim të shumanshëm të gjërave; brendi a përmbajtje e thellë; të qenët shumë i përgatitur e i pjekur; kund. cektësi. Thellësia e njohjes (e gjykimit). Thellësia e analizës. Thellësia e mendimit (e ideve). Thellësia e ndjenjave. Thellësia e kritikës. I mungon thellësia atij.
6. Të qenët shumë i madh e i theksuar; shkalla që arrin një dukuri. Thellësia e krizës. Thellësia e kontradiktave. Thellësia e dallimeve.
7. Tërësia e anëve të ndryshme të brendshme të diçkaje, e rrethanave, e shkaqeve, e pasojave etj., që na lejojnë ta njohim e ta kuptojmë atë mirë e thellë, të depërtojmë në brendinë e vërtetë të saj, ta vlerësojmë drejt e në mënyrë të gjithanshme. E panë (e shqyrtuan) në thellësi. E studioi në thellësi. E njoh në thellësi.
Në thellësi të shpirtit në botën e brendshme të njeriut, në botën e ndjenjave të tij, thellë në shpirt; fshehur, në vetvete. Që nga thellësia e zemrës (e shpirtit) me ndjenjat më të ngrohta; me dashuri të madhe, nga thelbi i zemrës. Dehja e thellësisë mjek. shih te DEHJ/E,~A.