Gomari: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 2 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0 |
No edit summary |
||
Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
{{Taxobox |
|||
{{për përmirësim}} |
|||
| name = Gomar |
|||
[[Skeda:Gomari.jpg|thumb|250px]] |
|||
| image = Donkey in Clovelly, North Devon, England.jpg |
|||
'''Gomari shtëpiak''' (''Equus africanus asinus'') është një [[kafshë shtëpiake]] e përhapur në gjithë botën. Forma a tij baze është [[gomari afrikan]], kurse [[gomari aziatik]] nuk u kthye ndoshta kurrë në [[shtëpiak]]. |
|||
| regnum = [[Animalia]] |
|||
| phylum = [[Çordatët]] |
|||
| classis = [[Gjitari|Mamalia]] |
|||
| ordo = [[Njëthundrakët]] |
|||
| familia = [[Equidae]] |
|||
| genus = [[Equus (gjini)|Equus]] |
|||
| species = ''[[Gomari i egër afrikan|E. africanus]]'' |
|||
| subspecies = '''E. a. asinus''' |
|||
}} |
|||
'''Gomari''' (''Equus africanus asinus'') është një anëtar i zbutur i familjes së kuajve, [[Equidae]]. Paraardhësi i egër i gomarit është [[Gomari i egër afrikan|gomari i egër afrikan]], ''E. africanus''. Ka më shumë se 40 milion gomarë në botë, kryesisht në vendet e pazhvilluara, ku ato përdoren kryesisht si kafshë tërheqëse ose paketimi. Gomarët që punojnë shpesh shoqërohen me ata që jetojnë në ose nën nivelet e jetesës. Një numër i vogël gomarësh mbahen për shumim ose si kafshë shtëpiake në vendet e zhvilluara. |
|||
== Karakteristikat == |
== Karakteristikat == |
||
Gomarët ndryshojnë mjaft në madhësi, në varësi të racës dhe menaxhimit. Lartësia në tharjen varion nga 79 deri 160 cm dhe pesha nga 80 në 480 kg. Gomarët që punojnë në vendet më të varfra kanë një jetëgjatësi prej 12 deri në 15 vjet; në vendet më të prosperuara, ata mund të kenë një jetëgjatësi prej 30 deri në 50 vjet. |
|||
Në ndryshim nga [[Kali|kali shtëpiak]], [[patkoi]] i gomarit është i përshtatshëm për një ecje në një truall të gurt dhe jo të rrafshët. |
|||
Gomarët janë përshtatur në tokat margjinale të shkretëtirës. Ndryshe nga kuajt e egër, gomarët e egër në zona të thata janë të vetmuar dhe nuk formojnë haremë. Çdo gomar i rritur krijon një gamë shtëpie; shumimi në një zonë të madhe mund të dominohet nga një krik. Thirrja e fortë ose pëllitja e gomarit, i cili zgjat zakonisht për njëzet sekonda dhe mund të dëgjohet për më shumë se tre kilometra, mund të ndihmojë në mbajtjen e kontaktit me gomarët e tjerë nëpër hapësirat e gjera të shkretëtirës. Gomarët kanë veshë të mëdhenj, të cilët mund të marrin tinguj më të largët dhe mund të ndihmojnë në ftohjen e gjakut të gomarit. Gomarët mund të mbrojnë veten duke kafshuar, goditur me thundrat e përparme ose duke shkelmuar me këmbët e pasme. |
|||
== Shih edhe == |
== Shih edhe == |
||
Rreshti 21: | Rreshti 33: | ||
[[Kategoria:Gjitarë]] |
[[Kategoria:Gjitarë]] |
||
[[Kategoria:Kafshë shtëpiake]] |
|||
[[am:አህያ]] |
|||
[[an:Equus asinus]] |
|||
[[ar:حمار]] |
|||
[[av:ХӀама]] |
|||
[[ay:Asnu]] |
|||
[[az:Ulaq]] |
|||
[[bar:Grischer]] |
|||
[[bcl:Asno]] |
|||
[[be:Хатні асёл]] |
|||
[[be-x-old:Хатні асёл]] |
|||
[[bg:Магаре]] |
|||
[[bm:Fali]] |
|||
[[bn:গাধা]] |
|||
[[bo:བོང་བུ།]] |
|||
[[br:Azen]] |
|||
[[bs:Magarac]] |
|||
[[ca:Ase]] |
|||
[[cdo:Lè̤]] |
|||
[[ce:Vir]] |
|||
[[co:Sumere]] |
|||
[[cs:Osel domácí]] |
|||
[[da:Æsel]] |
|||
[[de:Hausesel]] |
|||
[[diq:Her]] |
|||
[[ee:Tedzid]] |
|||
[[el:Γάιδαρος]] |
|||
[[eml:Èsen]] |
|||
[[en:Donkey]] |
|||
[[eo:Azeno]] |
|||
[[es:Equus africanus asinus]] |
|||
[[et:Eesel]] |
|||
[[eu:Asto]] |
|||
[[fa:خر]] |
|||
[[fi:Aasi]] |
|||
[[fr:Equus asinus]] |
|||
[[ga:Asal]] |
|||
[[gd:Asal]] |
|||
[[gl:Burro]] |
|||
[[gn:Chavurro]] |
|||
[[ha:Jaki]] |
|||
[[hak:Lì-è]] |
|||
[[he:חמור הבית]] |
|||
[[hi:गधा]] |
|||
[[hr:Domaći magarac]] |
|||
[[ht:Bourik]] |
|||
[[hu:Háziszamár]] |
|||
[[id:Keledai]] |
|||
[[io:Asno]] |
|||
[[is:Asni]] |
|||
[[it:Equus asinus]] |
|||
[[ja:ロバ]] |
|||
[[jv:Kuldi]] |
|||
[[ka:ვირი]] |
|||
[[kg:Mpunda]] |
|||
[[kk:Есек]] |
|||
[[ko:당나귀]] |
|||
[[ku:Ker]] |
|||
[[la:Equus asinus]] |
|||
[[lad:Azno]] |
|||
[[lb:Iesel]] |
|||
[[lbe:Ттукку]] |
|||
[[lez:Лам]] |
|||
[[li:Aezel]] |
|||
[[lmo:Equus asinus]] |
|||
[[lt:Laukinis asilas]] |
|||
[[lv:Mājas ēzelis]] |
|||
[[ml:കഴുത]] |
|||
[[mr:गाढव]] |
|||
[[ms:Keldai]] |
|||
[[my:မြည်း]] |
|||
[[nah:Axno]] |
|||
[[new:गधा]] |
|||
[[nl:Ezel (dier)]] |
|||
[[nn:Esel]] |
|||
[[no:Afrikansk villesel]] |
|||
[[nso:Esele]] |
|||
[[nv:Télii]] |
|||
[[oc:Equus asinus]] |
|||
[[pl:Osioł]] |
|||
[[pnb:کھوتا]] |
|||
[[pt:Asno]] |
|||
[[qu:Asnu]] |
|||
[[ro:Măgar]] |
|||
[[ru:Домашний осёл]] |
|||
[[rw:Indogoba]] |
|||
[[sc:Àinu]] |
|||
[[scn:Sceccu]] |
|||
[[sco:Cuddie]] |
|||
[[sh:Magarac]] |
|||
[[si:බූරුවා (සත්ත්වයා)]] |
|||
[[simple:Donkey]] |
|||
[[sk:Somár domáci]] |
|||
[[sl:Osel]] |
|||
[[sn:Mbongoro]] |
|||
[[so:Dameer]] |
|||
[[sr:Домаћи магарац]] |
|||
[[sv:Åsna]] |
|||
[[szl:Yjzel]] |
|||
[[ta:கழுதை]] |
|||
[[te:గాడిద]] |
|||
[[tg:Хар]] |
|||
[[th:ลา]] |
|||
[[tl:Asno]] |
|||
[[tr:Eşek]] |
|||
[[tt:Ишәк]] |
|||
[[udm:Eшак]] |
|||
[[ug:ئېشەك]] |
|||
[[uk:Віслюк]] |
|||
[[ur:گدھا]] |
|||
[[vi:Lừa]] |
|||
[[wa:Ågne]] |
|||
[[war:Asno]] |
|||
[[zh:驴]] |
|||
[[zh-yue:驢]] |
Versioni i datës 8 janar 2021 21:23
Gomar | |
---|---|
Klasifikimi shkencor | |
Mbretëria: | |
Filumi: | |
Klasa: | |
Rendi: | |
Familja: | |
Gjinia: | |
Lloji: | |
Nënlloji: | E. a. asinus
|
Gomari (Equus africanus asinus) është një anëtar i zbutur i familjes së kuajve, Equidae. Paraardhësi i egër i gomarit është gomari i egër afrikan, E. africanus. Ka më shumë se 40 milion gomarë në botë, kryesisht në vendet e pazhvilluara, ku ato përdoren kryesisht si kafshë tërheqëse ose paketimi. Gomarët që punojnë shpesh shoqërohen me ata që jetojnë në ose nën nivelet e jetesës. Një numër i vogël gomarësh mbahen për shumim ose si kafshë shtëpiake në vendet e zhvilluara.
Karakteristikat
Gomarët ndryshojnë mjaft në madhësi, në varësi të racës dhe menaxhimit. Lartësia në tharjen varion nga 79 deri 160 cm dhe pesha nga 80 në 480 kg. Gomarët që punojnë në vendet më të varfra kanë një jetëgjatësi prej 12 deri në 15 vjet; në vendet më të prosperuara, ata mund të kenë një jetëgjatësi prej 30 deri në 50 vjet.
Gomarët janë përshtatur në tokat margjinale të shkretëtirës. Ndryshe nga kuajt e egër, gomarët e egër në zona të thata janë të vetmuar dhe nuk formojnë haremë. Çdo gomar i rritur krijon një gamë shtëpie; shumimi në një zonë të madhe mund të dominohet nga një krik. Thirrja e fortë ose pëllitja e gomarit, i cili zgjat zakonisht për njëzet sekonda dhe mund të dëgjohet për më shumë se tre kilometra, mund të ndihmojë në mbajtjen e kontaktit me gomarët e tjerë nëpër hapësirat e gjera të shkretëtirës. Gomarët kanë veshë të mëdhenj, të cilët mund të marrin tinguj më të largët dhe mund të ndihmojnë në ftohjen e gjakut të gomarit. Gomarët mund të mbrojnë veten duke kafshuar, goditur me thundrat e përparme ose duke shkelmuar me këmbët e pasme.
Shih edhe
Lidhe faqesh
Definimi i Esel tek WikiFjalori
- Interessengemeinschaft für Esel - und Mulifreunde in Deutschland e. V.
- Eselqual und Eselschutz
- Zum Phänomen der Anthropomorphie am Beispiel des Esels
- Stine Rossel et.al.: Domestication of the donkey: Timing, processes, and indicators. Proceedings of National Academy of Sciences of the USA, Bd. 105 (10), März 2008, S. 3715-3720, doi:10.1073/pnas.0709692105 und als Pressemeldung