Jump to content

Euro: Dallime mes rishikimesh

Përpunoni lidhje
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetër
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
v Undid edits by 87.120.100.32 (talk) to last version by Smallem: test edits, please use the sandbox
 
(38 rishikime të ndërmjetme të pashfaqur nga 23 përdorues)
Rreshti 1: Rreshti 1:
{{Kartela valutë
{{Kartela valutë
| name = Euro
|emri_i_valutës_lokale = ευρώ <small>([[Alfabeti grek|Greqisht]])</small>, евро <small>([[Alfabeti cirilik|Cirilik]])</small>
| local_name = <small>{{nobold|1=see also [[Language and the euro|''euro'' in various languages]]}}</small>
| foto_1 = EUR 500 obverse (2002 issue).jpg{{!}}border
| image_1 = Euro Series Banknotes (2019).jpg|thumb
| foto_titulli_1 = Kartëmonedhë 500 Euro
| image_width_1 = 175px
|kodi_iso = EUR (num. 978)
| image_title_1 = [[Kartëmonedha Euro]]
|përdoruesit_shtete = {{Collapsible list|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
| image_2 = Reverso 1 euro.jpg
|title = [[Skeda:Flag of Europe.svg|20px]] [[Eurozona]] (18)
| image_width_2 = 125px
|{{AUT}}|{{BEL}}|{{CYP}}<ref group="shënim">Përveç Qipros Veriore që përdor [[Lira turke|Lirën turke]]</ref>|{{EST}}|{{FIN}}|{{FRA}}<ref group="shënim">Përfshirë edhe territoret përtej deteve</ref>|{{GER}}|{{GRE}}|{{IRL}}|{{ITA}}<ref group="shënim">Përveç [[Campione d'Italia]] e cila përdor [[Franga zvicerane|Frangën zvicerane]].</ref>|{{LAT}}|{{LUX}}|{{MLT}}|{{HOL}}<ref group="shënim">Vetëm pjesa Europiane që është pjesë e BE përdor Euron. [[Holanda e Karaibeve]] filloi të përdorë [[Dollari i Shteteve të Bashkuara|Dollarin e Shteteve të Bashkuara]] në 2011. [[Curaçao]], [[Sint Maarten]] dhe [[Aruba]] kanë valutat e tyre, të cilat janë të lidhura me dollarin.</ref>|{{POR}}|{{SVK}}|{{SVN}}|{{ESP}}
| image_title_2 = 1&nbsp;monedhë euro
| iso_code = EUR
| subunit_name_1 = [[1 euro cent coin|cent euro]]
| unit = euro
| plural = Ndryshon, shiko [[gjuha dhe euro]]
| symbol = [[simboli Euro|€]]
| symbol_subunit_1 = c
| frequently_used_banknotes = [[5 euro note|€5]], [[10 euro note|€10]], [[20 euro note|€20]], [[50 euro|€50]], [[100 euro note|€100]]<ref name="Circulation_report">{{cite web |url=http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=1000004111 |title=ECB Statistical Data Warehouse, Reports>ECB/Eurosystem policy>Banknotes and coins statistics>1.Euro banknotes>1.1 Quantities |publisher=European Central Bank}}</ref>
| rarely_used_banknotes = [[200 euro note|€200]], [[500 euro note|€500]]<ref name="Circulation_report"/>
| frequently_used_coins = {{nowrap|[[1 euro cent coin|1c]], [[2 euro cent coin|2c]], [[5 euro cent coin|5c]], [[10 euro cent coin|10c]], [[20 euro cent coin|20c]], [[50 euro cent coin|50c]], [[1 euro coin|€1]], [[2 euro coin|€2]] {{ns}}}}
| rarely_used_coins = [[1 euro cent coin|1c]], [[2 euro cent coin|2c]] (Belgjika, Finlanda, Irlanda, Italia, Holanda)<ref>{{cite web|first1=Alistair|last1=Walsh|access-date=2019-11-04|title=Italy to stop producing 1- and 2-cent coins |url=https://www.dw.com/en/italy-to-stop-producing-1-and-2-cent-coins/a-39020206|date=29 maj 2017|publisher=[[Deutsche Welle]]}}</ref>)
| subunit_ratio_1 = {{frac|100}}
| subunit_inline_note_1 = ([[Language and the euro|Emri ndryshon sipas gjuhës]])
| plural_subunit_1 = ([[Language and the euro|Ndryshon sipas gjuhës]])
| banknote_article = kartëmonedha euro
| coin_article = monedha euro
| using_countries = primar: [[#anëtarët e Eurozonës|§&nbsp;anëtarë të Eurozonës]] (20),<br/>
gjithashtu: [[#Përdorues të tjerë|§&nbsp;përdoruesit e tjerë]]
| issuing_authority = [[Banka Qendrore Evropiane]]
| issuing_authority_website = {{URL|https://www.ecb.europa.eu}}
| printer = shiko {{section link|Euro|Shtypja e kartëmonedhave|nopage=y}}
| mint = [[List of euro mints|Lista e minave]]
| inflation_rate = 5.3% (Gusht 2023)<ref>{{cite web|url=https://www.ecb.europa.eu/stats/macroeconomic_and_sectoral/hicp/html/index.en.html)|title=Inflation in the euro area}}{{Lidhje e vdekur}}</ref>
| pegged_by = shiko {{section link||Monedhat e lidhura}}
| inflation_source_date = [https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Inflation_in_the_euro_area ec.europa.eu]
| inflation_method = [[Harmonised Index of Consumer Prices|HICP]]
}}
}}
{{Collapsible list|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
{{Collapsible list
|titlestyle = background:transparent; text-align:left
|title = Jashtë BE (8)
|title = Jashtë BE (8)
|{{AND}}<ref>{{cite journal|url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2011:369:0001:0013:EN:PDF|title=Monetary Agreement between the European Union and the Principality of Andorra|date=17 December 2011|accessdate=2012-09-08|journal=[[Official Journal of the European Union]]}}</ref>
|{{AND}}<ref>{{cite journal|url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2011:369:0001:0013:EN:PDF|title=Monetary Agreement between the European Union and the Principality of Andorra|date=17 dhjetor 2011|accessdate=2012-09-08|journal=[[Official Journal of the European Union]]|archive-date=26 qershor 2012|archive-url=https://www.webcitation.org/68i2UZgim?url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2011:369:0001:0013:EN:PDF|url-status=dead}}</ref>
|{{MON}}<ref group="shënim">{{cite web|url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2002:142:0059:0073:EN:PDF |title=By monetary agreement between France (acting for the EC) and Monaco |date= |accessdate=30 May 2010}}</ref>
|{{MON}}<ref group="shënim">{{cite web |url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2002:142:0059:0073:EN:PDF |title=By monetary agreement between France (acting for the EC) and Monaco |accessdate=30 maj 2010 |archive-date=25 gusht 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130825185516/http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2002:142:0059:0073:EN:PDF |url-status=dead }}</ref>
|{{SMR}}<ref group="shënim">{{cite web|url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2001:209:0001:0004:EN:PDF |title=By monetary agreement between Italy (acting for the EC) and San Marino |date= |accessdate=30 May 2010}}</ref>
|{{SMR}}<ref group="shënim">{{cite web |url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2001:209:0001:0004:EN:PDF |title=By monetary agreement between Italy (acting for the EC) and San Marino |accessdate=30 maj 2010 |archive-date=25 gusht 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130825201219/http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2001:209:0001:0004:EN:PDF |url-status=dead }}</ref>
|{{VAT}}<ref group="shënim">{{cite web|url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2001:299:0001:0004:EN:PDF |title=By monetary agreement between Italy (acting for the EC) and Vatican City |date= |accessdate=30 May 2010}}</ref>
|{{VAT}}<ref group="shënim">{{cite web |url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2001:299:0001:0004:EN:PDF |title=By monetary agreement between Italy (acting for the EC) and Vatican City |accessdate=30 maj 2010 |archive-date=25 gusht 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130825193029/http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2001:299:0001:0004:EN:PDF |url-status=dead }}</ref>
|{{flamuri|Britania e Madhe}} [[Akrotiri dhe Dhekelia]] <small>(Mbretëria e Bashkuar)</small><ref group="shënim">{{cite web|url=http://www.sba.mod.uk/SBA%20Legislation/Ord%202007/Euro%20Ordinance%202007.pdf |title=By the third protocol to the Cyprus adhesion Treaty to EU and British local ordinance|format=PDF |date= |accessdate=17 July 2011}}</ref>
|{{flamuri|Britania e Madhe}} [[Akrotiri dhe Dhekelia]] <small>(Mbretëria e Bashkuar)</small><ref group="shënim">{{cite web|url=http://www.sba.mod.uk/SBA%20Legislation/Ord%202007/Euro%20Ordinance%202007.pdf |title=By the third protocol to the Cyprus adhesion Treaty to EU and British local ordinance|format=PDF |accessdate=17 korrik 2011}}</ref>
|{{flamuri|Franca}} [[Clipperton Island]] <small>(Franca)</small>
|{{flamuri|Franca}} [[Clipperton Island]] <small>(Franca)</small>
|{{flamuri|Franca}} [[Tokat Franceze Jugore dhe Antarktike]] <small>(Franca)</small>
|{{flamuri|Franca}} [[Tokat Franceze Jugore dhe Antarktike]] <small>(Franca)</small>
|[[Skeda:Flag of Saint-Pierre and Miquelon.svg|20px]] [[Saint Pierre and Miquelon]] <small>(Franca)</small><ref group="shënim">{{cite web|url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:1999:030:0029:0030:EN:PDF |title=By agreement of the EU Council |date= |accessdate=30 May 2010}}</ref>
|[[Skeda:Flag of Saint-Pierre and Miquelon.svg|20px]] [[Saint Pierre and Miquelon]] <small>(Franca)</small><ref group="shënim">{{cite web |url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:1999:030:0029:0030:EN:PDF |title=By agreement of the EU Council |accessdate=30 maj 2010 |archive-date=28 korrik 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090728054017/http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:1999:030:0029:0030:EN:PDF |url-status=dead }}</ref>
}}
|përdoruesit_jozyrtarë =
{{Collapsible list|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
| title = 3 Përdorues
|{{KOS}}<ref group="shënim">{{cite web|url=http://www.unmikonline.org/regulations/admdirect/1999/089%20Final%20%20ADE%201999-02.htm |title=By UNMIK administration direction 1999/2 |publisher=Unmikonline.org |date= |accessdate=30 May 2010}}</ref>
|{{MNE}}<ref group="shënim">Me një akt të brendshëm</ref>
|{{ZWE}}<ref group="shënim">Bashkë me [[Dollari i Zimbabves|Dollari i Zimbabves]] (pezullohet pëkohësisht në 12 prill 2009), USD, [[Paundi Britanik|Paundin Britanik]], [[Randi Afrikanojugor|Randin Afrikanojugor]] dhe [[Pula Botsvaneze|Pulën Botsvaneze]]</ref>
}}
|fiksuar_nga =
{{Collapsible list|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title = 9 valuta
|frame_style = border:none; padding: 0;
|[[Marka e Bosnjes dhe Hercegovinës]]
|[[Levi Bullgar]]
|[[Escudo i Bregut të Gjelbër]]
|[[Franga Afrikanoqëndrore]]
|[[Franga CFP]]
|[[Franga e Komoros]]
|[[Krona Daneze]] (±2.25%)
|[[Litasi Lituanez]]
|[[Franga Afrikanoperëndimore]]
}}
|shkalla_inflacioni = 1.4%, Dhjetor 2012
|inflacioni_burimi_data = [http://sdw.ecb.europa.eu/quickview.do?SERIES_KEY=122.ICP.M.U2.N.000000.4.ANRSERIES_KEY=122.ICP.M.U2.N.000000.4.ANR ECB], Qershor 2009
|inflacioni_metoda = [[indeksi i çmimit të konsumit i harmonizuar|HICP]]
|nënnjësi_shkalla_1 = 1/100
|nënnjësi_emri_1 = [[Cent (valutë)|Cent]]
|nënnjësi_shënim_1 = Përdorimi varion nga gjuha vendase
|simboli = [[Simboli i Euros|€]]
|nofka = Valuta e vetme<ref>Official documents and legislation refer to the euro as "the single currency".<br> {{cite web| url = http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31997R1103:EN:HTML| title = Council Regulation (EC) No 1103/97 of 17 June 1997 on certain provisions relating to the introduction of the euro | accessdate =1 April 2009| author=| authorlink = | date = 19 June 1997| work=Official Journal L 162, 19&nbsp;June 1997 P. 0001&nbsp;– 0003| publisher=European Communities}}<br>This term is sometimes adopted by the media ([http://www.google.com/search?q=%22the+single+currency%22 Google hits for the phrase])</ref><br>
{{Collapsible list
|bullets = true
|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title = Emrat vendas
|Ege (Finlandisht)
|Quid (Hiberno-Anglisht)
|Europoulo (Greqisht)
|Teuro (Gjermanisht)
|Ouro (Galiciane)
|Juró (Hungarisht)
|Ewro (Malteze)
}}
|monedhat_e_përdorua = [[monedha euro 1 cent|1c]], [[monedha euro 2 cent|2c]], [[monedha euro 5 cent|5c]], [[monedha euro 10 cent|10c]], [[monedha euro 20 cent|20c]], [[monedha euro 50 cent|50c]], [[monedha 1 euro|€1]], [[monedha 2 euro|€2]]
|monedhat_e_përdorua_shpesh =
|monedhat_e_përdorua_rrallë =
|monedha_artikulli = Monedhat e Euros
|kartmonedhat_e_përdorua = [[kartmonedha 5 euro|€5]], [[kartmonedha 10 euro|€10]], [[kartmonedha 20 euro|€20]], [[kartmonedha 50 euro|€50]], [[kartmonedha 100 euro|€100]], [[kartmonedha 200 euro|€200]], [[kartmonedha 500 euro|€500]]
|kartmonedhat_e_përdorua_rrallë =
|kartmonedha_artikulli = Kartmonedhat e Euros
|autoriteti_lëshues = [[Banka Qendrore Evropiane]]
|autoriteti_lëshues_faqja_web = www.ecb.europa.eu
|shtypësi = {{Collapsible list
|bullets = true
|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title = Disa
|frame_style = border:none; padding: 0;
|[[Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato]]
|[[Banco de Portugal]]
|[[Banka e Greqisë]]
|[[Banque de France]]
|[[Bundesdruckerei]]
|[[Banka Qëndrore dhe Autoriteti i Shërbimeve Financiare të Irlandës]]
|[[De La Rue]]
|[[Fábrica Nacional de Moneda y Timbre]]
|[[François-Charles Oberthur]]
|[[Giesecke & Devrient]]
|[[Joh. Enschedé|Royal Joh. Enschedé]]
|[[Banka Kombëtare e Belgjikës]]
|[[Oesterreichische Banknoten- und Sicherheitsdruck GmbH]]
|[[Setec (Kompani Finlandeze)|Setec Oy]]
}}
|shtypësi_anashkalo_me_tekstin_origjinal = Y
|shtypësi_faqja_web = {{Collapsible list
|bullets = true
|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title = Disa
|frame_style = border:none; padding: 0;
|[http://www.ipzs.it/ Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato]
|[http://www.bportugal.pt/ Banco de Portugal&nbsp;– Imprensa Nacional / Casa da Moeda]
|[http://www.bankofgreece.gr/ Banka e Greqisë]
|[http://www.banque-france.fr/ Banque de France]
|[http://www.bundesdruckerei.de/ Bundesdruckerei]
|[http://www.centralbank.ie/ Banka Qëndrore dhe Autoriteti i Shërbimeve Financiare të Irlandës]
|[http://www.delarue.com/ De La Rue]
|[http://www.fnmt.es/ Fábrica Nacional de Moneda y Timbre]
|[http://www.oberthur.com/ François-Charles Oberthur]
|[http://www.gi-de.com/ Giesecke & Devrient]
|[http://www.joh-enschede.nl/ Royal Joh. Enschedé]
|[http://www.nbb.be/ Banka Kombëtare e Belgjikës]
|[http://www.oebs.at/ Oesterreichische Banknoten- und Sicherheitsdruck GmbH]
|[http://www.setec.com/ Setec Oy]
}}
|shtypësi_monedha = {{Collapsible list
|bullets = true
|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title = Disa
|frame_style = border:none; padding: 0;
|[[Bayerisches Hauptmünzamt]], Mynih (shenja e shtypjes: D)
|[[Currency Centre]]
|[[Fábrica Nacional de Moneda y Timbre]]
|[[Hamburgische Münze]] (J)
|[[Imprensa Nacional Casa da Moeda]] SA
|[[Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato]]
|[[Koninklijke Nederlandse Munt]]
|[[Koninklijke Munt van België/Monnaie Royale de Belgique]]
|[[Kremnica mint|Mincovňa Kremnica]]
|[[Monnaie de Paris]]
|[[Münze Österreich]]
|[[Rahapaja Oy|Rahapaja Oy/Myntverket i Finland Ab]]
|[[Staatliche Münze Berlin]] (A)
|[[Staatliche Münze Karlsruhe]] (G)
|[[Staatliche Münze Stuttgart]] (F)
}}
|shtypësi_monedha_anashkalo_me_tekstin_origjinal = Y
|shtypësi_monedha_faqja_web = {{Collapsible list
|bullets = true
|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title = Disa
|frame_style = border:none; padding: 0;
|[http://www.hma.bayern.de/ Munich mint]
|[http://www.riai.ie/ Currency Centre]
|[http://www.fnmt.es/en/ Fábrica Nacional de Moneda y Timbre]
|[http://www.muenzehamburg.de/ Hamburg mint]
|[http://www.incm.pt/ Imprensa Nacional&nbsp;– Casa da Moeda SA]
|[http://www.ipzs.it/ Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato]
|[http://nl.knm.nl/ Koninklijke Nederlandse Munt]
|[http://www.mint.sk/index.php?lang=en Mincovňa Kremnica]
|[http://www.monnaieroyaledebelgique.be/ Koninklijke Munt van België/Monnaie Royale de Belgique]
|[http://www.monnaiedeparis.com/ Monnaie de Paris]
|[http://austrian-mint.at/ Münze Österreich]
|[http://www.rahapaja.fi/en/ Rahapaja Oy/Myntverket i Finland Ab]
|[http://www.muenze-berlin.de/ Berlin mint]
|[http://www.staatlichemuenzenbw.de/ Karlsruhe-Stuttgart mints]
}}
}}
}}


'''Euro''' ([[shenja valutore]]: '''[[Shenja e Euros|€]]'''; [[ISO 4217|kodi valutor]]: '''EUR''') është [[valuta]] zyrtare e [[Bashkimi Evropian|Bashkimit Evropian]] (BE). Pesëmbëdhjetë [[Shtet anëtar i Bashkimit Evropian|shtete anëtare]] e kanë përshtatur, këto vende së bashku njihen si [[Eurozona]] ([[Austria]], [[Belgjika]], [[Qipro]], [[Estonia]], [[Finlanda]], [[Franca]], [[Gjermania]], [[Greqia]], [[Republika e Irlandës|Irlanda]], [[Italia]], [[Letonia]], [[Luksemburgu]], [[Malta]], [[Holanda]], [[Portugalia]], [[Sllovakia]], [[Sllovenia]], [[Spanja]]). Valuta gjithashtu përdoret edhe në pesë shtete tjera me marrëveshje formale gjashtë shtete tjera pa marrëveshje të tilla. Si rezultat, euro është valuta e vetme për mbi 320 milion Evropianë.<ref>{{cite web|url=http://www.eurodesigncontest.eu/emu.cfm?lang=en|title=www.eurodesigncontest.eu/emu.cfm?lang=en<!--INSERT TITLE-->}}</ref> Përfshirë zonat që përdorin valuta "[[Kurs i rreguluar këmbimi|të kapura]]" mbas euros, euroja direkt ndikon rreth 500 milion njerëz në mbarë botën.<ref>Number is a sum of ''estimated'' populations (as stated in their respective articles) of: all Eurozone members; all users of euro not part of Eurozone (whether officially agreed upon or not); all areas which use a currency pegged to the euro, and only the euro. — Please see detailed summation in article [[Eurozone]]</ref> Ndërsa janë mbi €610 miliardë në qarkullim që prej Dhjetorit 2006, euro ështa valuta me vlerën më të madhe të përbashkët të monedhave në qarkullim, duke e kapërcyer [[Dollari i Shteteve të Bashkuara|Dollarin e Shteteve të Bashkuara]].<ref>{{cite web|last = Atkins|first = Ralph|title = Euro notes cash in to overtake dollar|publisher = Financial Times|date=2006-12-27|url = http://www.ft.com/cms/s/18338034-95ec-11db-9976-0000779e2340.html|accessdate = 2007-05-04}}</ref>
'''Euro''' ([[shenja valutore]]: '''[[Shenja e Euros|€]]'''; [[ISO 4217|kodi valutor]]: '''EUR''') është [[valuta]] zyrtare e [[Bashkimi Evropian|Bashkimit Evropian]] (BE). Tetëmbëdhjetë [[Shtet anëtar i Bashkimit Evropian|shtete anëtare]] e kanë përshtatur, këto vende së bashku njihen si [[Eurozona]] ([[Austria]], [[Belgjika]], [[Qipro]], [[Estonia]], [[Finlanda]], [[Franca]], [[Gjermania]], [[Greqia]], [[Republika e Irlandës|Irlanda]], [[Italia]], [[Kroacia]], [[Letonia]], [[Lituania]], [[Luksemburgu]], [[Malta]], [[Holanda]], [[Portugalia]], [[Sllovakia]], [[Sllovenia]], [[Spanja]]). Valuta gjithashtu përdoret edhe në pesë shtete tjera me marrëveshje formale gjashtë shtete tjera pa marrëveshje të tilla. Si rezultat, euro është valuta e vetme për mbi 330&nbsp;milion Evropianë.<ref>{{cite web|url=http://www.eurodesigncontest.eu/emu.cfm?lang=en|title=www.eurodesigncontest.eu/emu.cfm?lang=en<!--INSERT TITLE-->}}</ref> Përfshirë zonat që përdorin valuta "[[Kurs i rreguluar këmbimi|të kapura]]" mbas euros, euroja direkt ndikon rreth 500&nbsp;milion njerëz në mbarë botën.<ref>Number is a sum of ''estimated'' populations (as stated in their respective articles) of: all Eurozone members; all users of euro not part of Eurozone (whether officially agreed upon or not); all areas which use a currency pegged to the euro, and only the euro. — Please see detailed summation in article [[Eurozone]]</ref> Ndërsa janë mbi 610&nbsp;miliardë&nbsp;€ në qarkullim që prej dhjetorit 2006, euro ështa valuta me vlerën më të madhe të përbashkët të monedhave në qarkullim, duke e kapërcyer [[Dollari i Shteteve të Bashkuara|Dollarin e Shteteve të Bashkuara]].<ref>{{cite web|last = Atkins|first = Ralph|title = Euro notes cash in to overtake dollar|publisher = Financial Times|date=2006-12-27|url = http://www.ft.com/cms/s/18338034-95ec-11db-9976-0000779e2340.html|accessdate = 2007-05-04}}</ref>


== Hyrje ==
[[Skeda:Euro accession Eurozone as single entity.svg|thumb|left|Eurozona 2014]]
[[Skeda:Euro accession Eurozone.svg|thumb|Eurozona 2023]]
Sipas vlerësimeve zyrtare të PBB në 2007, [[Eurozona]] është ekonomia më e madhe në botë nga Marsi 2008 pasi që kursi i këmbimit USD/EUR kaloi 1.56.<ref name="ciaeconomicranks">{{cite web|url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html |title=CIA — The World Factbook — Rank Order — GDP (purchasing power parity) | publisher=CIA | date=2008-03-20 | accessdate=2008-04-06}}</ref><ref name="eueconreuters">{{cite web|url= http://www.reuters.com/article/newsOne/idUSL1491971920080314 |title=Weak dollar costs U.S. economy its No. 1 spot | U.S. | Reuters | publisher=Reuters | date=2008-03-14 | accessdate=2008-03-16}}</ref><ref name="eueconytimes">{{cite web|url= http://www.nytimes.com/reuters/news/news-economy-world-biggest.html |title=Weak Dollar Costs U.S. Economy Its World No. 1 Spot | publisher=New York Times | date=2008-03-14 | accessdate=2008-03-16}}</ref><ref name="eueconabout">{{cite web|url= http://useconomy.about.com/b/2008/02/12/us-no-longer-worlds-largest-economy.htm |title=U.S. No Longer World's Largest Economy | publisher=About.com | accessdate=2008-03-16}}</ref>
Sipas vlerësimeve zyrtare të PBB në 2007, [[Eurozona]] është ekonomia më e madhe në botë nga marsi 2008 pasi që kursi i këmbimit USD/EUR kaloi 1,56.<ref name="ciaeconomicranks">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html |title=CIA — The World Factbook — Rank Order — GDP (purchasing power parity) |publisher=CIA |date=2008-03-20 |accessdate=2008-04-06 |archive-date=4 qershor 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110604195034/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html |url-status=dead}}</ref><ref name="eueconreuters">{{cite web|url= http://www.reuters.com/article/newsOne/idUSL1491971920080314 |title=Weak dollar costs U.S. economy its No. 1 spot |U.S. |Reuters |publisher=Reuters |date=2008-03-14 |accessdate=2008-03-16}}</ref><ref name="eueconytimes">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/reuters/news/news-economy-world-biggest.html |title=Weak Dollar Costs U.S. Economy Its World No. 1 Spot |publisher=New York Times |date=2008-03-14 |accessdate=2008-03-16 }}{{Lidhje e vdekur}}</ref><ref name="eueconabout">{{cite web |url=http://useconomy.about.com/b/2008/02/12/us-no-longer-worlds-largest-economy.htm |title=U.S. No Longer World's Largest Economy |publisher=About.com |accessdate=2008-03-16 |archive-date=15 shtator 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080915162648/http://useconomy.about.com/b/2008/02/12/us-no-longer-worlds-largest-economy.htm |url-status=dead }}</ref>


Euroja u prezantua në tregjet financiare të botës si valutë më [[1999]] dhe u lëshua në përdorim si [[monedhë]] dhe [kartmonedhë]] fizike më [[1 Janar]] [[2002]]. Ajo zëvendësoi ish-[[Njësia Valutore Evropiane|Njësinë Valutore Evropiane]] (ECU) me këmbim 1:1.
Euroja u prezantua në tregjet financiare të botës si valutë më [[1999]] dhe u lëshua në përdorim si [[monedhë]] dhe [[kartmonedhë]] fizike më [[1 janar]] 2002. Ajo zëvendësoi ish-[[Njësia Valutore Evropiane|Njësinë Valutore Evropiane]] (ECU) me këmbim 1:1.


Euroja menaxhohet dhe administrohet nga [[Banka Qendrore Evropiane]] (BQE) me bazë në [[Frankfurt]] dhe [[Eurosistemi]] (i cili përbëhet nga [[banka qendore]] e vendeve të [[Eurozonë]]s). Si bankë e pavarur qendrore, BQE-ja ka autoritet të vendosë [[politikat monetare]]. Eurosistemi merr pjesë në shtypjen dhe shpërndarjen e [[Kartëmonedhat Euro|kartëmonedhave]] dhe [[Monedhat Euro|monedhave]] euro, dhe operimin e sistemit pagues të Eurozonës.
Euroja menaxhohet dhe administrohet nga [[Banka Qendrore Evropiane]] (BQE) me bazë në [[Frankfurt]] dhe [[Eurosistemi]] (i cili përbëhet nga [[banka qendore]] e vendeve të [[Eurozonë]]s). Si bankë e pavarur qendrore, BQE-ja ka autoritet të vendosë [[politikat monetare]]. Eurosistemi merr pjesë në shtypjen dhe shpërndarjen e [[Kartëmonedhat Euro|kartëmonedhave]] dhe [[Monedhat Euro|monedhave]] euro, dhe operimin e sistemit pagues të Eurozonës.


Megjithëse gjithë shtetet anëtare të [[BE]]-së kanë të drejtë të bashkangjiten nëse i përmbushin [[Kriteret e bashkimit|disa detyrime monetare]], jo të gjithë anëtarët e BE-së kanë vendorur ta përshtasin valutën e re. Të gjitha vendet që i janë bashkuar BE-së që nga implementimi i [[Traktati Maastricht|Traktatit Maastricht]], kanë thënë se do ta pështasin euron në kohën e duhur. Maastrichti i detyroi anëtarët aktual të përshtasnin euron; sidoqoftë, [[Britania e Madhe]] dhe [[Danimarka]] u përjashtuan nga ky detyrim për veten e tyre.<ref>{{cite web|title = The €uro: Our Currency|publisher = Economic and Financial Affairs|url = http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/transition/transition_main_en.htm|accessdate = 2007-05-04}}</ref> [[Suedia]] e refuzoi euron në një referendum më [[2003]], dhe e ka shmangur detyrimin për tu bashkangjitur duke mos i plotësuar kushtet. Përveç kësaj, tri [[Mikroshtet]]et Evropiane ([[Vatikani]], [[Monako]], dhe [[San Marino]]), megjithëse nuk janë anëtarë të BE-së, kanë përshtatur euron për shkak të lidhjeve valutore me vendet anëtare. Tri shtete të tjera Evropiane, [[Andorra]], [[Mali i Zi]], dhe [[Kosova]] kanë adoptuar euron njëanësisht, megjithëse edhe këto nuk janë anëtare.)
Megjithëse gjithë shtetet anëtare të [[BE]]-së kanë të drejtë të bashkangjiten nëse i përmbushin [[Kriteret e bashkimit|disa detyrime monetare]], jo të gjithë anëtarët e BE-së kanë vendorur ta përshtasin valutën e re. Të gjitha vendet që i janë bashkuar BE-së që nga implementimi i [[Traktati Maastricht|Traktatit Maastricht]], kanë thënë se do ta pështasin euron në kohën e duhur. Maastrichti i detyroi anëtarët aktual të përshtasnin euron; sidoqoftë, [[Britania e Madhe]] dhe [[Danimarka]] u përjashtuan nga ky detyrim për veten e tyre.<ref>{{cite web|title = The €uro: Our Currency|publisher = Economic and Financial Affairs|url = http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/transition/transition_main_en.htm|accessdate = 2007-05-04}}</ref> [[Suedia]] e refuzoi euron në një referendum më [[2003]], dhe e ka shmangur detyrimin për tu bashkangjitur duke mos i plotësuar kushtet. Përveç kësaj, katër [[Mikroshtet]]et Evropiane ([[Vatikani]], [[Monako]], [[Andorra]], dhe [[San Marino]]), megjithëse nuk janë anëtarë të BE-së, kanë përshtatur euron për shkak të lidhjeve valutore me vendet anëtare. Dy shtete të tjera Evropiane, [[Mali i Zi]], dhe [[Kosova]] kanë adoptuar euron njëanësisht, megjithëse edhe këto nuk janë anëtare.)


== Karakteristikat ==
== Karakteristikat ==
=== Monedhat dhe Kartmonedhat ===
=== Monedhat ===
{{Shiko gjithashtu|Monedhat Euro}}
[[Skeda:Euro coins and banknotes.jpg|300px|left| ]]
[[Skeda:European Central Bank 041107.jpg|thumb|right|[[Banka Qendrore Evropiane]] në [[Frankfurt]], [[Gjermani]], është përgjegjëse për politikat monetare të [[Eurozonë]]s]]
[[Skeda:European Central Bank 041107.jpg|thumb|[[Banka Qendrore Evropiane]] në [[Frankfurt]], [[Gjermani]], është përgjegjëse për politikat monetare të [[Eurozonë]]s]]
Euroja ndahet në 100 [[cent]] (gjithashtu të njohur si "euro cent" për t'i dalluar nga monedhat tjera). Të gjitha monedhat euro në qarkullim (ku përfshihen [[monedhat komemorative €2]]) kanë "anën e zakonshme" që tregon vlerën e saj me 15 shtetet para të BE-së në prapavijë. Kjo anë u dizajnua nga [[Luc Luycx]]. Nga viti 2007 ose 2008 (varësisht nga shtetet) harta e “vjetër” u zëvendësua me një hartë të Evropës, duke treguar kështu edhe shtete që nuk janë anëtare të Bashkimit Evropian, p.sh. [[Norvegjia]]. Monedhat gjithashtu kanë një "anë kombëtare" që tregon një figurë të zgjedhur nga shteti që i prodhon. Monedhat Eura nga secili vend mund të përdoren në secilin vend tjetër të Eurozonës.
Euroja ndahet në 100 [[cent]] (gjithashtu të njohur si "euro cent" për t'i dalluar nga monedhat tjera). Të gjitha monedhat euro në qarkullim (ku përfshihen [[monedhat komemorative €2]]) kanë "anën e zakonshme" që tregon vlerën e saj me 15 shtetet para të BE-së në prapavijë. Kjo anë u dizajnua nga [[Luc Luycx]]. Nga viti 2007 ose 2008 (varësisht nga shtetet) harta e “vjetër” u zëvendësua me një hartë të Evropës, duke treguar kështu edhe shtete që nuk janë anëtare të Bashkimit Evropian, p.sh. [[Norvegjia]]. Monedhat gjithashtu kanë një "anë kombëtare" që tregon një figurë të zgjedhur nga shteti që i prodhon. Monedhat Eura nga secili vend mund të përdoren në secilin vend tjetër të Eurozonës.


Donominimet e monedhave janë [[Monedhat 2 euro|€2]], [[Monedhat 1 euro|€1]], [[Monedhat 50 euro cent|50 cent]], [[Monedhat 20 euro cent|20 cent]], [[Monedhat 10 euro cent|10 cent]], [[Monedhat 5 euro cent|5 cent]], [[Monedhat 2 euro cent|2 cent]] dhe [[Monedhat 1 euro cent|1 cent]]. Në [[Holandë]], disa, dhe në [[Finlandë]], me ligj, transaksionet në para janë të rrethuara deri tek 5 centët e fundit, për të shmangur përdorimin e dy monedhave më të vogla.
Donominimet e monedhave janë [[Monedhat 2 euro|€2]], [[Monedhat 1 euro|€1]], [[Monedhat 50 euro cent|50&nbsp;cent]], [[Monedhat 20 euro cent|20&nbsp;cent]], [[Monedhat 10 euro cent|10&nbsp;cent]], [[Monedhat 5 euro cent|5&nbsp;cent]], [[Monedhat 2 euro cent|2&nbsp;cent]] dhe [[Monedhat 1 euro cent|1&nbsp;cent]]. Në [[Holandë]], disa, dhe në [[Finlandë]], me ligj, transaksionet në para janë të rrethuara deri tek 5&nbsp;centët e fundit, për të shmangur përdorimin e dy monedhave më të vogla.


=== Kartëmonedhat ===
[[Monedhat komemorative €2|Monedhat Komemorative]] me vlerë €2 janë vënë në qarkullim me ndryshime në anën kombëtare të monedhës - siç bëri [[Greqia]] për [[Lojërat Olimpike 2004]]. Këto monedha janë mjet ligjor në të gjithë [[Eurozonë]]n. Monedha me denominime (vlera) të ndryshme (p.sh. monedha 25 euro) janë vënë në qarkullim gjithashtu, por but këto nuk janë të menduara për qarkullim gjeneral ose si mjet ligjor.
{{Shiko gjithashtu|Kartëmonedhat Euro}}
[[Monedhat komemorative €2|Monedhat Komemorative]] me vlerë €2 janë vënë në qarkullim me ndryshime në anën kombëtare të monedhës - siç bëri [[Greqia]] për [[Lojërat Olimpike 2004]]. Këto monedha janë mjet ligjor në të gjithë [[Eurozonë]]n. Monedha me denominime (vlera) të ndryshme (p.sh. monedha 25&nbsp;euro) janë vënë në qarkullim gjithashtu, por but këto nuk janë të menduara për qarkullim gjeneral ose si mjet ligjor.


Dizajni për [[Banknota euro]] ka dy anë të zakonshme (por jo identike). Notat në qarkullim janë €500, €200, €100, €50, €20, €10, €5. Secila banknotë ka ngjyrën e saj dhe i dedikohet një periudhe artistike të arkitekturës Evropiane. Ana e përparme e notës ka dritare dhe porta kurse ana tjetër ka ura. Kujdes i veçantë i është kushtuar që shembujt arkitektonike të mos përfaqësojnë ndonjë monument ekzistues, me qëllim që mos të ketë probleme se cilat monumente duhet të përfshihen ose xhelozi. Disa nga banknotat me vlera të mëdha si €500 nuk prodhihen në secilin vend, megjithatë janë mjet ligjor në të gjithë [[Eurozonë]]n.
Dizajni për [[Banknota euro]] ka dy anë të zakonshme (por jo identike). Notat në qarkullim janë €500, €200, €100, €50, €20, €10, €5. Secila banknotë ka ngjyrën e saj dhe i dedikohet një periudhe artistike të arkitekturës Evropiane. Ana e përparme e notës ka dritare dhe porta kurse ana tjetër ka ura. Kujdes i veçantë i është kushtuar që shembujt arkitektonike të mos përfaqësojnë ndonjë monument ekzistues, me qëllim që mos të ketë probleme se cilat monumente duhet të përfshihen ose xhelozi. Disa nga banknotat me vlera të mëdha si €500 nuk prodhihen në secilin vend, megjithatë janë mjet ligjor në të gjithë [[Eurozonë]]n.
Rreshti 180: Rreshti 76:
{{Artikulli kryesor|Simboli i Euros}}
{{Artikulli kryesor|Simboli i Euros}}
[[Image:Euro symbol.svg|30px|left]]
[[Image:Euro symbol.svg|30px|left]]
Simboli grafik i euros ('''€''') është inspiruar nga shkronja greke [[epsiloni|epsilon]] dhe ka të bëjë me shkronjën e parë të fjalës “[[Evropa]]”. Vijat paralele e përfaqësojnë stabilitetin e Euros. Shkurtesa zyrtare e euros, e cila është evidentuar nga [[Organizata Ndërkombëtare për Standardizim]] (ISO) dhe përdoret për qëllime zyrtare, financiare dhe komerciale, është ‘[[EUR]]’.
Simboli grafik i euros ('''€''') është inspiruar nga shkronja greke [[epsiloni|epsilon]] dhe ka të bëjë me shkronjën e parë të fjalës “[[Evropa]]”. Vijat paralele e përfaqësojnë stabilitetin e Euros. shkurtesa zyrtare e euros, e cila është evidentuar nga [[Organizata Ndërkombëtare për Standardizim]] (ISO) dhe përdoret për qëllime zyrtare, financiare dhe komerciale, është ‘[[EUR]]’.


== Prezantimi i Euros ==
== Prezantimi i Euros ==
{| class="wikitable" style="float:right, text-align:right"

{| class="wikitable" style="float: right; margin: 0 0 1em 1em;"
|+ Valutat që i hapën rrugën euros {{Tnavbar|Euro adoption past|mini=1|nodiv=1}}
|+ Valutat që i hapën rrugën euros {{Tnavbar|Euro adoption past|mini=1|nodiv=1}}
|-
! Valuta
! Valuta !! Kodi !! Raporti !! E rregulluar më
! Kodi
! Raporti
! E rregulluar më
! [[Unioni Ekonomik dhe Monetar i Bashkimit Evropian|EMU III]]
! [[Unioni Ekonomik dhe Monetar i Bashkimit Evropian|EMU III]]
|-
|-
| {{flagicon|Austria}} [[Shilinga austriake]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Austria}} [[Shilinga austriake]]
| style="text-align: center;" | <tt>ATS</tt>
| style=text-align:center |<code>ATS</code>
| 13.7603 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 13.7603
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Belgium}} [[Franga belge]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Belgium}} [[Franga belge]]
| style="text-align: center;" | <tt>BEF</tt>
| style=text-align:center |<code>BEF</code>
| 40.3399 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 40.3399
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|the Netherlands}} [[Guldeni holandez]]
| style="text-align:left |{{flagicon|the Netherlands}} [[Guldeni holandez]]
| style="text-align: center;" | <tt>NLG</tt>
| style=text-align:center |<code>NLG</code>
| 2.20371 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 2.20371
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Finland}} [[Marka finlandeze]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Finland}} [[Marka finlandeze]]
| style="text-align: center;" | <tt>FIM</tt>
| style=text-align:center |<code>FIM</code>
| 5.94573 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 5.94573
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|France}} [[Franga franceze]]
| style="text-align:left |{{flagicon|France}} [[Franga franceze]]
| style="text-align: center;" | <tt>FRF</tt>
| style=text-align:center |<code>FRF</code>
| 6.55957 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 6.55957
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Germany}} [[Marka gjermane]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Germany}} [[Marka gjermane]]
| style="text-align: center;" | <tt>DEM</tt>
| style=text-align:center |<code>DEM</code>
| 1.95583 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 1.95583
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Ireland}} [[Funta irlandeze]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Ireland}} [[Funta irlandeze]]
| style="text-align: center;" | <tt>IEP</tt>
| style=text-align:center |<code>IEP</code>
| 0.787564 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 0.787564
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Italy}} [[Lira italiane]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Italy}} [[Lira italiane]]
| style="text-align: center;" | <tt>ITL</tt>
| style=text-align:center |<code>ITL</code>
| 1936.27 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 1936.27
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Luxembourg}} [[Franga luksemburgez|Franga luksemburgeze]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Luxembourg}} [[Franga luksemburgez]]e
| style="text-align: center;" | <tt>LUF</tt>
| style=text-align:center |<code>LUF</code>
| 40.3399 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 40.3399
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Portugal}} [[Eskudo portugeze|Eskudo portugez]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Portugal}} [[Eskudo portugeze|Eskudo portugez]]
| style="text-align: center;" | <tt>PTE</tt>
| style=text-align:center |<code>PTE</code>
| 200.482 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 200.482
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Spain}} [[Peseta spanjolle]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Spain}} [[Peseta spanjolle]]
| style="text-align: center;" | <tt>ESP</tt>
| style=text-align:center |<code>ESP</code>
| 166.386 || [[1998-12-31]] || 1999
| style="text-align: right;" | 166.386
| style="text-align: right;" | [[1998-12-31]]
| style="text-align: right;" | 1999
|-
|-
| {{flagicon|Greece}} [[Dhramia greke]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Greece}} [[Dhramia greke]]
| style="text-align: center;" | <tt>GRD</tt>
| style=text-align:center |<code>GRD</code>
| style="text-align: right;" | 340.750<ref>[[Greqia]] fillimish nuk i plotësoi kushtet, kështu që ajo nuk u bashkua me valutën e zakonshme më [[1 Janar]] [[1999]]. Ajo u pranua dy vite më vonë më [[1 Janar]] [[2001]], me një raport prej 340.750.</ref>
| 340.750<ref>[[Greqia]] fillimish nuk i plotësoi kushtet, kështu që ajo nuk u bashkua me valutën e zakonshme më [[1 janar]] 1999. Ajo u pranua dy vite më vonë më [[1 janar]] 2001, me një raport prej 340.750.</ref>
| style="text-align: right;" | [[2000-06-19]]
| [[2000-06-19]] || 2001
| style="text-align: right;" | 2001
|-
|-
| {{flagicon|Slovenia}} [[Tolari slloven]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Slovenia}} [[Tolari slloven]]
| style="text-align: center;" | <tt>SIT</tt>
| style=text-align:center |<code>SIT</code>
| style="text-align: right;" | 239.640<ref>Kursi final i këmbimit u arrit më [[11 Korrik]] [[2006]]. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur [[Tolari Slloven]] u kapërcye nga euroja me [[1 Janar]] [[2007]].</ref>
| 239.640<ref>Kursi final i këmbimit u arrit më [[11 korrik]] 2006. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur [[Tolari Slloven]] u kapërcye nga euroja me [[1 janar]] 2007.</ref>
| style="text-align: right;" | [[2006-07-11]]
| [[2006-07-11]] || 2007
| style="text-align: right;" | 2007
|-
|-
| {{flagicon|Cyprus}} [[Funta qipriote]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Cyprus}} [[Funta qipriote]]
| style="text-align: center;" | <tt>CYP</tt>
| style=text-align:center |<code>CYP</code>
| style="text-align: right;" | 0.585274<ref>The final exchange rate was agreed on [[10 July]] [[2007]]. However, this rate was not formally effective until the pound was succeeded by the euro on [[1 January]] [[2008]].</ref>
| 0.585274<ref>The final exchange rate was agreed on [[10 July]] 2007. However, this rate was not formally effective until the pound was succeeded by the euro on [[1 January]] 2008.</ref>
| style="text-align: right;" | [[2007-07-10]]
| [[2007-07-10]] || 2008
| style="text-align: right;" | 2008
|-
|-
| {{flagicon|Malta}} [[Lira malteze]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Malta}} [[Lira malteze]]
| style="text-align: center;" | <tt>MTL</tt>
| style=text-align:center |<code>MTL</code>
| style="text-align: right;" | 0.429300<ref>Kursi final i këmbimit u arrit më [[10 Korrik]] [[2007]]. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur lira u kalua nga euro më [[1 Janar]] [[2008]].</ref>
| 0.429300<ref>Kursi final i këmbimit u arrit më [[10 korrik]] 2007. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur lira u kalua nga euro më [[1 janar]] 2008.</ref>
| style="text-align: right;" | [[2007-07-10]]
| [[2007-07-10]] || 2008
| style="text-align: right;" | 2008
|-
|-
| {{flagicon|Slovakia}} [[Koruna sllovake]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Slovakia}} [[Koruna sllovake]]
| style="text-align: center;" | <tt>SKK</tt>
| style=text-align:center |<code>SKK</code>
| style="text-align: right;" | 30.1260<ref>Kursi final i këmbimit u arrit më [[8 Korrik]] [[2008]]. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur koruna u kalua nga euro më [[1 Janar]] [[2009]].</ref>
| 30.1260<ref>Kursi final i këmbimit u arrit më [[8 korrik]] 2008. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur koruna u kalua nga euro më [[1 janar]] 2009.</ref>
| style="text-align: right;" | [[2008-07-08]]
| [[2008-07-08]] || 2009
| style="text-align: right;" | 2009
|-
|-
| {{flagicon|Estonia}} [[Koruna estonske]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Estonia}} [[Koruna estonske]]
| style="text-align: center;" | <tt>EEK</tt>
| style=text-align:center |<code>EEK</code>
| style="text-align: right;" | 15.6466<ref>. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur koruna u kalua nga euro më [[1 Janar]] [[2011]].</ref>
| 15.6466<ref>. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur koruna u kalua nga euro më [[1 janar]] 2011.</ref> || [[1992-06-20]] || 2011
| style="text-align: right;" | [[1992-06-20]]
| style="text-align: right;" | 2011
|-
|-
| {{flagicon|Latvia}} [[Lats]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Latvia}} [[Lats]]
| style="text-align: center;" | <tt>LVL</tt>
| style=text-align:center |<code>LVL</code> || 0,702804 || [[2013-07-09]] || 2014
|-
| style="text-align: right;" | 0,702804
| style="text-align: right;" | [[2013-07-09]]
| style="text-align:left |{{flagicon|Lithuania}} [[Litas]]
| style="text-align: right;" | 2014
| style=text-align:center |<code>LTL</code> || 3,45280 || [[2002-02-02]] || 2015
|-
| style="text-align:left |{{flagicon|Croatia}} [[Kuna]]
| style=text-align:center |<code>HRK</code> || || [[2023-07-12]] || 2023
|}
|}


Euroja u themelua nga nenet në [[Traktati i Bashkimit Evropian|Traktatin e Bashkimit Evropian]] në [[Maastricht]] më [[1992]] që u përdor për ta themeluar [[unioni ekonomik dhe monetar|unionin ekonomik dhe monetar]]. Për t'u bërë pjesë e valutës së re, shtetet anëtare duhet t'i plotësonin [[kriteret e bashkimit|kriteret e rrepta]] si [[deficit buxhetor]] më pak se tre përqind e GDP-së së tyre, një proporcion borxhi më pak se 60 përqind e GDP-së, [[inflacioni]] i ulët, dhe raporte [[interesi]] afër mesatares së BE-së. Në Traktatin Maastricht, [[Britania e Madhe]] dhe [[Danimarka]] u përjashtuan nga lëvizja në unionin monetar, i cili do t'i çonte në prezantimin e euros.
Euroja u themelua nga nenet në [[Traktati i Bashkimit Evropian|Traktatin e Bashkimit Evropian]] në [[Maastricht]] më 1992 që u përdor për ta themeluar [[unioni ekonomik dhe monetar|unionin ekonomik dhe monetar]]. Për tu bërë pjesë e valutës së re, shtetet anëtare duhet t'i plotësonin [[kriteret e bashkimit|kriteret e rrepta]] si [[deficit buxhetor]] më pak se tre përqind e GDP-së së tyre, një proporcion borxhi më pak se 60&nbsp;përqind e GDP-së, [[inflacioni]] i ulët, dhe raporte [[interesi]] afër mesatares së BE-së. Në Traktatin Maastricht, [[Britania e Madhe]] dhe [[Danimarka]] u përjashtuan nga lëvizja në unionin monetar, i cili do t'i çonte në prezantimin e euros.


Ekonomistët që ndihmuan në krijimin e euros përfshijnë [[Robert Mundell]], [[Wim Duisenberg]], [[Robert Tollison]], [[Neil Dowling]], [[Fred Arditti]] dhe [[Tommaso Padoa-Schioppa]]. Emri ''euro'' u zgjodh më 4 Gusht 1995 nga [[Germain Pirlot]], një [[esperantist]] [[Belgjika|belg]] dhe ish-mësues i Frëngjishtes dhe Historisë,<ref>Germain Pirlot 'uitvinder' van de euro | url= http://www.ikso.net/vikipedio/artikeleuro.jpg | publisher= De Zeewacht | language= Dutch | date=2007-02-16 | accessdate=2012-05-21</ref> dhe u adoptua zyrtarisht në [[Madrid]] më 16 Dhjetor 1995.
Ekonomistët që ndihmuan në krijimin e euros përfshijnë [[Robert Mundell]], [[Wim Duisenberg]], [[Robert Tollison]], [[Neil Dowling]], [[Fred Arditti]] dhe [[Tommaso Padoa-Schioppa]]. Emri ''euro'' u zgjodh më 4 gusht 1995 nga [[Germain Pirlot]], një [[esperantist]] [[Belgjika|belg]] dhe ish-mësues i Frëngjishtes dhe Historisë,<ref>Germain Pirlot 'uitvinder' van de euro | url= http://www.ikso.net/vikipedio/artikeleuro.jpg | publisher= De Zeewacht |language=nl | date=2007-02-16 | accessdate=2012-05-21</ref> dhe u adoptua zyrtarisht në [[Madrid]] më 16 dhjetor 1995.


Për shkak të dallimeve në konventa kombëtare për rrumbullakësimin dhe numrat domethënës, të gjitha ndërrimet mes valutave kombëtare duhet të kryheshin me procesion e triangulizimit me euron. Vlerat ''definitive'' në euro të këtyre ndarjeve (që pasqyrojnë [[kurs këmbimi|kursin e këmbimit]] me të cilin këto valuta hynë në euro) janë treguar në të djathtë.
Për shkak të dallimeve në konventa kombëtare për rrumbullakësimin dhe numrat domethënës, të gjitha ndërrimet mes valutave kombëtare duhet të kryheshin me procesion e triangulizimit me euron. Vlerat ''definitive'' në euro të këtyre ndarjeve (që pasqyrojnë [[kurs këmbimi|kursin e këmbimit]] me të cilin këto valuta hynë në euro) janë treguar në të djathtë.


Kurset u vendosën nga Këshilli i Bashkimit Evropian, duke u bazuar në një rekomandim nga komisioni Evropian i bazuar në kurset e tregut më [[31 Dhjetor]] [[1998]], në mënyrë që një NjVE (ECU ([[Njësia Valutore Evropiane]])) të barazohej me një euro. (Njësia Valutore Evropiane ishte një njësi bashkangjitëse e përdorur nga BE-ja, bazuar në valutat e shteteve anëtare; ajo nuk ishte valutë në vete.) Vendimi i Këshillit 2866/98 (EC), më [[31 Dhjetor]] [[1998]], i lëshoi këto kurse. Ato nuk mund të lëshoheshin më herët, sepse NjVE-ja varej nga kurset finale të këmbimit të valutove jo-euro (kryesisht [[funta angleze]]) atë ditë.
Kurset u vendosën nga Këshilli i Bashkimit Evropian, duke u bazuar në një rekomandim nga komisioni Evropian i bazuar në kurset e tregut më [[31 dhjetor]] 1998, në mënyrë që një NjVE (ECU ([[Njësia Valutore Evropiane]])) të barazohej me një euro. (Njësia Valutore Evropiane ishte një njësi bashkangjitëse e përdorur nga BE-ja, bazuar në valutat e shteteve anëtare; ajo nuk ishte valutë në vete.) Vendimi i Këshillit 2866/98&nbsp;(EC), më [[31 dhjetor]] 1998, i lëshoi këto kurse. Ato nuk mund të lëshoheshin më herët, sepse NjVE-ja varej nga kurset finale të këmbimit të valutove jo-euro (kryesisht [[funta angleze]]) atë ditë.


== Shiko edhe këtë ==
== Shiko edhe këtë ==
* [[Banka Qendrore Evropiane]]
* [[Eurozona]]
* [[Eurozona]]
* [[Monedhat Euro]]
* [[Monedhat Euro]]
* [[Kosova dhe euro]]
* [[Mali i Zi dhe euro]]
* [[Simbolet e Evropës]]
* [[Kartëmonedhat Euro]]
* [[Kartëmonedhat Euro]]
* [[Banka Qendrore Evropiane]]

{{commonsart|Euro|Euro}}
{{commonsart|Euro|Euro}}
{{commonskat|Euro|Euro}}


== Shënime ==
== Shënime ==
Rreshti 325: Rreshti 193:


== Lidhje të jashtme ==
== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.ecb.int Banka Qendrore Evropiane]
* [http://www.euro.ecb.int Euro-banknota dhe monedha të hekurta]
* [http://www.europedia.moussis.eu Europedia: Guide to European policies and legislation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181016211903/http://www.europedia.moussis.eu/ |date=16 tetor 2018 }}
* [http://www.bis-ans-ende-der-welt.net/Europa-B-En.htm Euro (Kartëmonedhat)]


* {{en}} [http://www.ecb.int Banka Qendrore Evropiane]
{{Navigacioni Valuta Evropiane}}
* {{en}} [http://www.euro.ecb.int Euro-banknota dhe monedha të hekurta]
* {{en}} [http://www.europedia.moussis.eu Europedia: Guide to European policies and legislation]


[[Kategoria:Valutë]]
[[Kategoria:Valutë]]
Rreshti 334: Rreshti 204:
[[Kategoria:Euro]]
[[Kategoria:Euro]]
[[Kategoria:Valutat në qarkullim]]
[[Kategoria:Valutat në qarkullim]]

{{Link FA|de}}
{{Link FA|ko}}

Versioni aktual i datës 26 maj 2024 03:30

Euro
Kartëmonedha Euro1 monedhë euro
ISO 4217
KodiEUR
Denominations
Subunit
 1⁄100cent euro
(Emri ndryshon sipas gjuhës)
PluralNdryshon, shiko gjuha dhe euro
 cent euro(Ndryshon sipas gjuhës)
Simboli€
 cent euroc
Banknotes
 Përdoret shpesh€5, €10, €20, €50, €100[1]
 Përdoret rrallë€200, €500[1]
Coins
 Përdoret shpesh1c, 2c, 5c, 10c, 20c, 50c, €1, €2 Stampa:Ns
 Përdoret rrallë1c, 2c (Belgjika, Finlanda, Irlanda, Italia, Holanda)[2])
Demografia
User(s)primar: § anëtarë të Eurozonës (20),
gjithashtu: § përdoruesit e tjerë
Issuance
Central bankBanka Qendrore Evropiane
 Faqja zyrtarewww.ecb.europa.eu
Printershiko § Shtypja e kartëmonedhave
MintLista e minave
Valuation
Inflation5.3% (Gusht 2023)[3]
 Burimiec.europa.eu
 MetodaHICP
Pegged byshiko § Monedhat e lidhura
Jashtë BE (8)


Euro (shenja valutore: €; kodi valutor: EUR) është valuta zyrtare e Bashkimit Evropian (BE). Tetëmbëdhjetë shtete anëtare e kanë përshtatur, këto vende së bashku njihen si Eurozona (Austria, Belgjika, Qipro, Estonia, Finlanda, Franca, Gjermania, Greqia, Irlanda, Italia, Kroacia, Letonia, Lituania, Luksemburgu, Malta, Holanda, Portugalia, Sllovakia, Sllovenia, Spanja). Valuta gjithashtu përdoret edhe në pesë shtete tjera me marrëveshje formale gjashtë shtete tjera pa marrëveshje të tilla. Si rezultat, euro është valuta e vetme për mbi 330 milion Evropianë.[5] Përfshirë zonat që përdorin valuta "të kapura" mbas euros, euroja direkt ndikon rreth 500 milion njerëz në mbarë botën.[6] Ndërsa janë mbi 610 miliardë € në qarkullim që prej dhjetorit 2006, euro ështa valuta me vlerën më të madhe të përbashkët të monedhave në qarkullim, duke e kapërcyer Dollarin e Shteteve të Bashkuara.[7]

Hyrje

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Skeda:Euro accession Eurozone.svg
Eurozona 2023

Sipas vlerësimeve zyrtare të PBB në 2007, Eurozona është ekonomia më e madhe në botë nga marsi 2008 pasi që kursi i këmbimit USD/EUR kaloi 1,56.[8][9][10][11]

Euroja u prezantua në tregjet financiare të botës si valutë më 1999 dhe u lëshua në përdorim si monedhë dhe kartmonedhë fizike më 1 janar 2002. Ajo zëvendësoi ish-Njësinë Valutore Evropiane (ECU) me këmbim 1:1.

Euroja menaxhohet dhe administrohet nga Banka Qendrore Evropiane (BQE) me bazë në Frankfurt dhe Eurosistemi (i cili përbëhet nga banka qendore e vendeve të Eurozonës). Si bankë e pavarur qendrore, BQE-ja ka autoritet të vendosë politikat monetare. Eurosistemi merr pjesë në shtypjen dhe shpërndarjen e kartëmonedhave dhe monedhave euro, dhe operimin e sistemit pagues të Eurozonës.

Megjithëse gjithë shtetet anëtare të BE-së kanë të drejtë të bashkangjiten nëse i përmbushin disa detyrime monetare, jo të gjithë anëtarët e BE-së kanë vendorur ta përshtasin valutën e re. Të gjitha vendet që i janë bashkuar BE-së që nga implementimi i Traktatit Maastricht, kanë thënë se do ta pështasin euron në kohën e duhur. Maastrichti i detyroi anëtarët aktual të përshtasnin euron; sidoqoftë, Britania e Madhe dhe Danimarka u përjashtuan nga ky detyrim për veten e tyre.[12] Suedia e refuzoi euron në një referendum më 2003, dhe e ka shmangur detyrimin për tu bashkangjitur duke mos i plotësuar kushtet. Përveç kësaj, katër Mikroshtetet Evropiane (Vatikani, Monako, Andorra, dhe San Marino), megjithëse nuk janë anëtarë të BE-së, kanë përshtatur euron për shkak të lidhjeve valutore me vendet anëtare. Dy shtete të tjera Evropiane, Mali i Zi, dhe Kosova kanë adoptuar euron njëanësisht, megjithëse edhe këto nuk janë anëtare.)

Karakteristikat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Monedhat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shiko gjithashtu: Monedhat Euro
Banka Qendrore Evropiane në Frankfurt, Gjermani, është përgjegjëse për politikat monetare të Eurozonës

Euroja ndahet në 100 cent (gjithashtu të njohur si "euro cent" për t'i dalluar nga monedhat tjera). Të gjitha monedhat euro në qarkullim (ku përfshihen monedhat komemorative €2) kanë "anën e zakonshme" që tregon vlerën e saj me 15 shtetet para të BE-së në prapavijë. Kjo anë u dizajnua nga Luc Luycx. Nga viti 2007 ose 2008 (varësisht nga shtetet) harta e “vjetër” u zëvendësua me një hartë të Evropës, duke treguar kështu edhe shtete që nuk janë anëtare të Bashkimit Evropian, p.sh. Norvegjia. Monedhat gjithashtu kanë një "anë kombëtare" që tregon një figurë të zgjedhur nga shteti që i prodhon. Monedhat Eura nga secili vend mund të përdoren në secilin vend tjetër të Eurozonës.

Donominimet e monedhave janë €2, €1, 50 cent, 20 cent, 10 cent, 5 cent, 2 cent dhe 1 cent. Në Holandë, disa, dhe në Finlandë, me ligj, transaksionet në para janë të rrethuara deri tek 5 centët e fundit, për të shmangur përdorimin e dy monedhave më të vogla.

Kartëmonedhat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shiko gjithashtu: Kartëmonedhat Euro

Monedhat Komemorative me vlerë €2 janë vënë në qarkullim me ndryshime në anën kombëtare të monedhës - siç bëri Greqia për Lojërat Olimpike 2004. Këto monedha janë mjet ligjor në të gjithë Eurozonën. Monedha me denominime (vlera) të ndryshme (p.sh. monedha 25 euro) janë vënë në qarkullim gjithashtu, por but këto nuk janë të menduara për qarkullim gjeneral ose si mjet ligjor.

Dizajni për Banknota euro ka dy anë të zakonshme (por jo identike). Notat në qarkullim janë €500, €200, €100, €50, €20, €10, €5. Secila banknotë ka ngjyrën e saj dhe i dedikohet një periudhe artistike të arkitekturës Evropiane. Ana e përparme e notës ka dritare dhe porta kurse ana tjetër ka ura. Kujdes i veçantë i është kushtuar që shembujt arkitektonike të mos përfaqësojnë ndonjë monument ekzistues, me qëllim që mos të ketë probleme se cilat monumente duhet të përfshihen ose xhelozi. Disa nga banknotat me vlera të mëdha si €500 nuk prodhihen në secilin vend, megjithatë janë mjet ligjor në të gjithë Eurozonën.

Simboli

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Simboli i Euros

Simboli grafik i euros (€) është inspiruar nga shkronja greke epsilon dhe ka të bëjë me shkronjën e parë të fjalës “Evropa”. Vijat paralele e përfaqësojnë stabilitetin e Euros. shkurtesa zyrtare e euros, e cila është evidentuar nga Organizata Ndërkombëtare për Standardizim (ISO) dhe përdoret për qëllime zyrtare, financiare dhe komerciale, është ‘EUR’.

Prezantimi i Euros

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Valutat që i hapën rrugën euros s • d • r
Valuta Kodi Raporti E rregulluar më EMU III
Austria Shilinga austriake ATS 13.7603 1998-12-31 1999
Belgjika Franga belge BEF 40.3399 1998-12-31 1999
Netherlands Guldeni holandez NLG 2.20371 1998-12-31 1999
Finlanda Marka finlandeze FIM 5.94573 1998-12-31 1999
Franca Franga franceze FRF 6.55957 1998-12-31 1999
Gjermania Marka gjermane DEM 1.95583 1998-12-31 1999
Republika e Irlandës Funta irlandeze IEP 0.787564 1998-12-31 1999
Italia Lira italiane ITL 1936.27 1998-12-31 1999
Luksemburgu Franga luksemburgeze LUF 40.3399 1998-12-31 1999
Portugalia Eskudo portugez PTE 200.482 1998-12-31 1999
Spanja Peseta spanjolle ESP 166.386 1998-12-31 1999
Greqia Dhramia greke GRD 340.750[13] 2000-06-19 2001
Sllovenia Tolari slloven SIT 239.640[14] 2006-07-11 2007
Qiproja Funta qipriote CYP 0.585274[15] 2007-07-10 2008
Malta Lira malteze MTL 0.429300[16] 2007-07-10 2008
Sllovakia Koruna sllovake SKK 30.1260[17] 2008-07-08 2009
Estonia Koruna estonske EEK 15.6466[18] 1992-06-20 2011
Letonia Lats LVL 0,702804 2013-07-09 2014
Lituania Litas LTL 3,45280 2002-02-02 2015
Kroacia Kuna HRK 2023-07-12 2023

Euroja u themelua nga nenet në Traktatin e Bashkimit Evropian në Maastricht më 1992 që u përdor për ta themeluar unionin ekonomik dhe monetar. Për tu bërë pjesë e valutës së re, shtetet anëtare duhet t'i plotësonin kriteret e rrepta si deficit buxhetor më pak se tre përqind e GDP-së së tyre, një proporcion borxhi më pak se 60 përqind e GDP-së, inflacioni i ulët, dhe raporte interesi afër mesatares së BE-së. Në Traktatin Maastricht, Britania e Madhe dhe Danimarka u përjashtuan nga lëvizja në unionin monetar, i cili do t'i çonte në prezantimin e euros.

Ekonomistët që ndihmuan në krijimin e euros përfshijnë Robert Mundell, Wim Duisenberg, Robert Tollison, Neil Dowling, Fred Arditti dhe Tommaso Padoa-Schioppa. Emri euro u zgjodh më 4 gusht 1995 nga Germain Pirlot, një esperantist belg dhe ish-mësues i Frëngjishtes dhe Historisë,[19] dhe u adoptua zyrtarisht në Madrid më 16 dhjetor 1995.

Për shkak të dallimeve në konventa kombëtare për rrumbullakësimin dhe numrat domethënës, të gjitha ndërrimet mes valutave kombëtare duhet të kryheshin me procesion e triangulizimit me euron. Vlerat definitive në euro të këtyre ndarjeve (që pasqyrojnë kursin e këmbimit me të cilin këto valuta hynë në euro) janë treguar në të djathtë.

Kurset u vendosën nga Këshilli i Bashkimit Evropian, duke u bazuar në një rekomandim nga komisioni Evropian i bazuar në kurset e tregut më 31 dhjetor 1998, në mënyrë që një NjVE (ECU (Njësia Valutore Evropiane)) të barazohej me një euro. (Njësia Valutore Evropiane ishte një njësi bashkangjitëse e përdorur nga BE-ja, bazuar në valutat e shteteve anëtare; ajo nuk ishte valutë në vete.) Vendimi i Këshillit 2866/98 (EC), më 31 dhjetor 1998, i lëshoi këto kurse. Ato nuk mund të lëshoheshin më herët, sepse NjVE-ja varej nga kurset finale të këmbimit të valutove jo-euro (kryesisht funta angleze) atë ditë.

Shiko edhe këtë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
 Commons: Euro – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale

Shënime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "By monetary agreement between France (acting for the EC) and Monaco". Arkivuar nga origjinali më 25 gusht 2013. Marrë më 30 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "By monetary agreement between Italy (acting for the EC) and San Marino". Arkivuar nga origjinali më 25 gusht 2013. Marrë më 30 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "By monetary agreement between Italy (acting for the EC) and Vatican City". Arkivuar nga origjinali më 25 gusht 2013. Marrë më 30 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "By the third protocol to the Cyprus adhesion Treaty to EU and British local ordinance" (PDF). Marrë më 17 korrik 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "By agreement of the EU Council". Arkivuar nga origjinali më 28 korrik 2009. Marrë më 30 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Burime të dhënash

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b "ECB Statistical Data Warehouse, Reports>ECB/Eurosystem policy>Banknotes and coins statistics>1.Euro banknotes>1.1 Quantities". European Central Bank. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Walsh, Alistair (29 maj 2017). "Italy to stop producing 1- and 2-cent coins". Deutsche Welle. Marrë më 2019-11-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Inflation in the euro area". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)[lidhje e vdekur]
  4. ^ "Monetary Agreement between the European Union and the Principality of Andorra". Official Journal of the European Union. 17 dhjetor 2011. Arkivuar nga origjinali më 26 qershor 2012. Marrë më 2012-09-08. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "www.eurodesigncontest.eu/emu.cfm?lang=en". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Number is a sum of estimated populations (as stated in their respective articles) of: all Eurozone members; all users of euro not part of Eurozone (whether officially agreed upon or not); all areas which use a currency pegged to the euro, and only the euro. — Please see detailed summation in article Eurozone
  7. ^ Atkins, Ralph (2006-12-27). "Euro notes cash in to overtake dollar". Financial Times. Marrë më 2007-05-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ "CIA — The World Factbook — Rank Order — GDP (purchasing power parity)". CIA. 2008-03-20. Arkivuar nga origjinali më 4 qershor 2011. Marrë më 2008-04-06. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "Weak dollar costs U.S. economy its No. 1 spot". Reuters. 2008-03-14. Marrë më 2008-03-16. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Është injoruar "Reuters" (Ndihmë!); Është injoruar "U.S." (Ndihmë!)
  10. ^ "Weak Dollar Costs U.S. Economy Its World No. 1 Spot". New York Times. 2008-03-14. Marrë më 2008-03-16. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)[lidhje e vdekur]
  11. ^ "U.S. No Longer World's Largest Economy". About.com. Arkivuar nga origjinali më 15 shtator 2008. Marrë më 2008-03-16. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ "The €uro: Our Currency". Economic and Financial Affairs. Marrë më 2007-05-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Greqia fillimish nuk i plotësoi kushtet, kështu që ajo nuk u bashkua me valutën e zakonshme më 1 janar 1999. Ajo u pranua dy vite më vonë më 1 janar 2001, me një raport prej 340.750.
  14. ^ Kursi final i këmbimit u arrit më 11 korrik 2006. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur Tolari Slloven u kapërcye nga euroja me 1 janar 2007.
  15. ^ The final exchange rate was agreed on 10 July 2007. However, this rate was not formally effective until the pound was succeeded by the euro on 1 January 2008.
  16. ^ Kursi final i këmbimit u arrit më 10 korrik 2007. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur lira u kalua nga euro më 1 janar 2008.
  17. ^ Kursi final i këmbimit u arrit më 8 korrik 2008. Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur koruna u kalua nga euro më 1 janar 2009.
  18. ^ . Sidoqoftë, ky raport nuk ishte efektiv formalisht deri kur koruna u kalua nga euro më 1 janar 2011.
  19. ^ Germain Pirlot 'uitvinder' van de euro | url= http://www.ikso.net/vikipedio/artikeleuro.jpg | publisher= De Zeewacht |language=nl | date=2007-02-16 | accessdate=2012-05-21

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Euro&oldid=2666339"