Sheh Shamia: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Nixfer (diskuto | kontribute) vNo edit summary |
Smallem (diskuto | kontribute) |
||
| (Një rishikim i ndërmjetëm i pashfaqur nga një përdorues tjetër) | |||
| Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
'''Haxhì Hasan Aliu''' i njohur më së shumti si '''Sheh Shamia''' ([[Shkodra|Shkodër]], [[1814]] - [[25 Mars|25 mars]] [[1891]]) ka qenë ndër figurat më të mëdha të Shkodrës së shek. XIX si hoxhë reformator. Mendohet se emri ''[[Sheh]] Shamia'' vjen nga ajo se ai edhe çallmën e tij e kishte krejtësisht të bardhë, sepse fesin e kuq, që mbahej nga hoxhallarët e tjerë, e kishte mbështjellë krejtësisht me një [[Shamia|shami]] të bardhë. |
'''Haxhì Hasan Aliu''' i njohur më së shumti si '''Sheh Shamia''' ([[Shkodra|Shkodër]], [[1814]] - [[25 Mars|25 mars]] [[1891]]) ka qenë ndër figurat më të mëdha të Shkodrës së shek. XIX si hoxhë reformator. Mendohet se emri ''[[Sheh]] Shamia'' vjen nga ajo se ai edhe çallmën e tij e kishte krejtësisht të bardhë, sepse fesin e kuq, që mbahej nga hoxhallarët e tjerë, e kishte mbështjellë krejtësisht me një [[Shamia|shami]] të bardhë. |
||
Konsulli [[Hiasint Hekard|Hekard]] e quante ''Shamil'', variant që përdornin edhe autoritetet [[Osmanllinjtë|osmane]] në shëmbëllim të [[Sheh Shamili|Sheh Shamilit]] të |
Konsulli [[Hiasint Hekard|Hekard]] e quante ''Shamil'', variant që përdornin edhe autoritetet [[Osmanllinjtë|osmane]] në shëmbëllim të [[Sheh Shamili|Sheh Shamilit]] të [[Dagestani]]t, luftëtar dhe prijës i shquar i [[Kaukazi]]t. |
||
==Biografia== |
== Biografia == |
||
U lind rreth vitit 1814 në Shkodër me banim në lagjen Zdralej, i biri i Oso Alisë, familja ishte me origjinë nga fshati Dragonj i [[Kraja|Krajës]]. Mësimet e para fetare i ka kryer në vendlindje, në moshën 14 vjeçare me mik studimesh [[Daut Boriçi]]n. Mësimet teologjike Hasani i kreu rreth vitit 1837 në Medresenë të [[Mehmet Ali Pasha|Mehmet Ali Pashës]] së [[Egjipti|Misirit]] në Kavallë. Hasani ftohet nga organizatorët e Kongreseve të Ulemave të mbajtura në [[Stambolli|Stamboll]] gjatë viteve 1842-1844, në të cilat shquhet nga pjesëmarrës për erudicionin e tij. Pas [[haxhillëku]]t në [[Meka|Mekë]] merr titullin [[Haxhi]] dhe pas qëndrimit njëvjeçar atje si "muxhavir" (ndjekës i lutjeve fetare pranë vendeve të shenjta) merr titullin sheh. Mendohet të ketë qenë anëtar i [[tarikati]]t [[Nakshibendi]], ose më me pak gjasë i atij [[Bektashi|Bektashí]]. |
U lind rreth vitit 1814 në Shkodër me banim në lagjen Zdralej, i biri i Oso Alisë, familja ishte me origjinë nga fshati Dragonj i [[Kraja|Krajës]]. Mësimet e para fetare i ka kryer në vendlindje, në moshën 14 vjeçare me mik studimesh [[Daut Boriçi]]n. Mësimet teologjike Hasani i kreu rreth vitit 1837 në Medresenë të [[Mehmet Ali Pasha|Mehmet Ali Pashës]] së [[Egjipti|Misirit]] në Kavallë. Hasani ftohet nga organizatorët e Kongreseve të Ulemave të mbajtura në [[Stambolli|Stamboll]] gjatë viteve 1842-1844, në të cilat shquhet nga pjesëmarrës për erudicionin e tij. Pas [[haxhillëku]]t në [[Meka|Mekë]] merr titullin [[Haxhi]] dhe pas qëndrimit njëvjeçar atje si "muxhavir" (ndjekës i lutjeve fetare pranë vendeve të shenjta) merr titullin sheh. Mendohet të ketë qenë anëtar i [[tarikati]]t [[Nakshibendi]], ose më me pak gjasë i atij [[Bektashi|Bektashí]]. |
||
Më 1854 gjatë një periudhe ngushtimi të madh në Shkodër, i prekur nga skamllëku i popullit, hapi i pari magazinat e të atit që ishte spekullant i drithërave. Më pas nxorri kushtrimin dhe masat hapën magazinat e spekullantëve dhe matrapazëve. Për këtë mirësi që çoi drejt zgjidhjes nga zija e bukës, bëmës së tij iu këndua: "Rroftë e qoftë Hasan Alia / sekretar Filip Çurçia". Pas këtyre ngjarjeve doli në mërgim rreth e qark Mesdheut, prej [[Venediku]]t në [[Franca|Francë]], [[Spanja|Spanjë]] dhe së mbrami në Egjipt. Sipas gojëdhënës, familja e khedivëve të Misirit pinjoj të Mehmet Ali Pashës, ndërhynë që t'i mundësohej falja më 1864. Me t'u kthyer u martua me një bijë nga familja e [[Oso Kuka|Oso Kukës]], trashëgohet me një djalë dhe një vajzë, u vendos me banim në lagjen Karahasej, ku dhe ishte [[imam]] i [[Xhamia|xhamisë]] së lagjes. Kishte një zyrë në [[Medrese]]në e [[Pazari i Shkodrës|Pazarit]] dhe mbahej ndër [[ulema]]të më të përgatitur në Shkodër në teologji dhe ''[[Fëkëh|fëkeh]]'' (jurisprudencë [[islam]]e), i dhënë pas mjekësisë popullore dhe barnave bimorë. |
Më 1854 gjatë një periudhe ngushtimi të madh në Shkodër, i prekur nga skamllëku i popullit, hapi i pari magazinat e të atit që ishte spekullant i drithërave. Më pas nxorri kushtrimin dhe masat hapën magazinat e spekullantëve dhe matrapazëve. Për këtë mirësi që çoi drejt zgjidhjes nga zija e bukës, bëmës së tij iu këndua: "Rroftë e qoftë Hasan Alia / sekretar Filip Çurçia". Pas këtyre ngjarjeve doli në mërgim rreth e qark Mesdheut, prej [[Venediku]]t në [[Franca|Francë]], [[Spanja|Spanjë]] dhe së mbrami në Egjipt. Sipas gojëdhënës, familja e khedivëve të Misirit pinjoj të Mehmet Ali Pashës, ndërhynë që t'i mundësohej falja më 1864. Me t'u kthyer u martua me një bijë nga familja e [[Oso Kuka|Oso Kukës]], trashëgohet me një djalë dhe një vajzë, u vendos me banim në lagjen Karahasej, ku dhe ishte [[imam]] i [[Xhamia|xhamisë]] së lagjes. Kishte një zyrë në [[Medrese]]në e [[Pazari i Shkodrës|Pazarit]] dhe mbahej ndër [[ulema]]të më të përgatitur në Shkodër në teologji dhe ''[[Fëkëh|fëkeh]]'' (jurisprudencë [[islam]]e), i dhënë pas mjekësisë popullore dhe barnave bimorë. |
||
Qe hoxha i parë që përktheu dhe mbajti hytben dhe vasën në shqip, përkundrejt kundërshtimit të autoriteteve. Gjithashtu ndihmoi në përmirësimin e disa zakoneve ndër myslimanët e Shkodrës. |
Qe hoxha i parë që përktheu dhe mbajti hytben dhe vasën në shqip, përkundrejt kundërshtimit të autoriteteve. Gjithashtu ndihmoi në përmirësimin e disa zakoneve ndër [[myslimanët]] e Shkodrës. |
||
Ndërroi jetë më 25 mars 1891, u shti në dhe ndër varrezat e xhamisë ku shërbeu.<ref name=":32">{{Cite book|title=Shkodra dhe motet v. I|last=Bushati|first=Hamdi|authorlink=Hamdi Bushati|publisher=Idromeno|year=1998|location=Shkodër|pages=566-571|oclc=645720493}}</ref><ref name=":0">{{Cite book|title=[[Në kujtim të brezave]]|last=Luli|first=Faik|last2=Dizdari|first2=Islam|last3=Bushati|first3=Nexhmi|publisher=Shtëpia botuese "Rozafat"|year=1997|location=Shkodër|pages=39-52}}</ref> |
Ndërroi jetë më 25 mars 1891, u shti në dhe ndër varrezat e xhamisë ku shërbeu.<ref name=":32">{{Cite book|title=Shkodra dhe motet v. I|last=Bushati|first=Hamdi|authorlink=Hamdi Bushati|publisher=Idromeno|year=1998|location=Shkodër|pages=566-571|oclc=645720493}}</ref><ref name=":0">{{Cite book|title=[[Në kujtim të brezave]]|last=Luli|first=Faik|last2=Dizdari|first2=Islam|last3=Bushati|first3=Nexhmi|publisher=Shtëpia botuese "Rozafat"|year=1997|location=Shkodër|pages=39-52}}</ref> |
||
== |
== Referime == |
||
<references /> |
<references /> |
||
Versioni aktual i datës 1 prill 2022 15:48
Haxhì Hasan Aliu i njohur më së shumti si Sheh Shamia (Shkodër, 1814 - 25 mars 1891) ka qenë ndër figurat më të mëdha të Shkodrës së shek. XIX si hoxhë reformator. Mendohet se emri Sheh Shamia vjen nga ajo se ai edhe çallmën e tij e kishte krejtësisht të bardhë, sepse fesin e kuq, që mbahej nga hoxhallarët e tjerë, e kishte mbështjellë krejtësisht me një shami të bardhë.
Konsulli Hekard e quante Shamil, variant që përdornin edhe autoritetet osmane në shëmbëllim të Sheh Shamilit të Dagestanit, luftëtar dhe prijës i shquar i Kaukazit.
Biografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]U lind rreth vitit 1814 në Shkodër me banim në lagjen Zdralej, i biri i Oso Alisë, familja ishte me origjinë nga fshati Dragonj i Krajës. Mësimet e para fetare i ka kryer në vendlindje, në moshën 14 vjeçare me mik studimesh Daut Boriçin. Mësimet teologjike Hasani i kreu rreth vitit 1837 në Medresenë të Mehmet Ali Pashës së Misirit në Kavallë. Hasani ftohet nga organizatorët e Kongreseve të Ulemave të mbajtura në Stamboll gjatë viteve 1842-1844, në të cilat shquhet nga pjesëmarrës për erudicionin e tij. Pas haxhillëkut në Mekë merr titullin Haxhi dhe pas qëndrimit njëvjeçar atje si "muxhavir" (ndjekës i lutjeve fetare pranë vendeve të shenjta) merr titullin sheh. Mendohet të ketë qenë anëtar i tarikatit Nakshibendi, ose më me pak gjasë i atij Bektashí.
Më 1854 gjatë një periudhe ngushtimi të madh në Shkodër, i prekur nga skamllëku i popullit, hapi i pari magazinat e të atit që ishte spekullant i drithërave. Më pas nxorri kushtrimin dhe masat hapën magazinat e spekullantëve dhe matrapazëve. Për këtë mirësi që çoi drejt zgjidhjes nga zija e bukës, bëmës së tij iu këndua: "Rroftë e qoftë Hasan Alia / sekretar Filip Çurçia". Pas këtyre ngjarjeve doli në mërgim rreth e qark Mesdheut, prej Venedikut në Francë, Spanjë dhe së mbrami në Egjipt. Sipas gojëdhënës, familja e khedivëve të Misirit pinjoj të Mehmet Ali Pashës, ndërhynë që t'i mundësohej falja më 1864. Me t'u kthyer u martua me një bijë nga familja e Oso Kukës, trashëgohet me një djalë dhe një vajzë, u vendos me banim në lagjen Karahasej, ku dhe ishte imam i xhamisë së lagjes. Kishte një zyrë në Medresenë e Pazarit dhe mbahej ndër ulematë më të përgatitur në Shkodër në teologji dhe fëkeh (jurisprudencë islame), i dhënë pas mjekësisë popullore dhe barnave bimorë.
Qe hoxha i parë që përktheu dhe mbajti hytben dhe vasën në shqip, përkundrejt kundërshtimit të autoriteteve. Gjithashtu ndihmoi në përmirësimin e disa zakoneve ndër myslimanët e Shkodrës.
Ndërroi jetë më 25 mars 1891, u shti në dhe ndër varrezat e xhamisë ku shërbeu.[1][2]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Bushati, Hamdi (1998). Shkodra dhe motet v. I. Shkodër: Idromeno. fq. 566–571. OCLC 645720493.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Luli, Faik; Dizdari, Islam; Bushati, Nexhmi (1997). Në kujtim të brezave. Shkodër: Shtëpia botuese "Rozafat". fq. 39–52.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)