Topografia

Topografia është studimi i formave dhe veçorive të sipërfaqeve të tokës . Topografia e një zone mund t'i referohet vetë formave dhe veçorive të tokës, ose një përshkrimi (veçanërisht përshkrimi i tyre në harta).

Hyrje

Topografia është një fushë e gjeoshkencës dhe shkencës planetare dhe merret me detajet lokale në përgjithësi, duke përfshirë jo vetëm relievin, por edhe veçoritë natyrore dhe artificiale, madje edhe historinë dhe kulturën lokale. Ky kuptim është më pak i zakonshëm në Shtetet e Bashkuara, ku hartat topografike me konturet e lartësisë e kanë bërë topografinë sinonim të relievit .

Topografia në një kuptim të ngushtë përfshin regjistrimin e relievit ose terrenit, cilësinë tredimensionale të sipërfaqes dhe identifikimin e formave specifike të tokës prandaj kjo njihet edhe si gjeomorfometri. Në përdorimin modern, kjo përfshin gjenerimin e të dhënave të lartësisë në formë digjitale (DEM). Shpesh termi konsiderohet të përfshijë edhe paraqitjen grafike të formës së tokës në një hartë me një shumëllojshmëri teknikash të përshkrimit të relievit hartografik, duke përfshirë linjat konturore, nuancat hipsometrike dhe hijezimin e relievit . ^[1] ^[2] ^[3]

Etimologjia

Termi topografi e ka origjinën në Greqinë e lashtë dhe ka vazhduar në Romën e lashtë, si përshkrim i detajuar i një vendi. Fjala vjen nga greqishtja τόπος ( topos, "vend") dhe -γραφία ( -graphia, "shkrim"). ^[4] Në literaturën klasike kjo i referohet shkrimit ose përshkrimit për një vend ose vende, ajo që tani quhet kryesisht "historia lokale". Në Britani dhe në Evropë në përgjithësi, fjala topografi përdoret ndonjëherë në kuptimin e saj origjinal. ^[5]

Sondazhet e detajuara ushtarake në Britani (duke filluar nga fundi i shekullit të tetëmbëdhjetë) quheshin Ordnance Surveys, dhe ky term u përdor në shekullin XX si i përgjithshëm për relievimet topografike dhe hartat. ^[6] Sondazhet më të hershme shkencore në Francë u quajtën hartat Cassini sipas familjes që i prodhoi ato gjatë katër brezave. Termi "anketime topografike" duket të jetë me origjinë amerikane. Sondazhet më të hershme të detajuara në Shtetet e Bashkuara u bënë nga "Byroja Topografike e Ushtrisë", e formuar gjatë Luftës së vitit 1812, e cila u bë Korpusi i Inxhinierëve Topografikë në vitin 1838. ^[7] Pasi praktika e hartës kombëtare u mor nga Shërbimi Gjeologjik i SHBA-së në vitin 1878, termi topografik mbeti si një term i përgjithshëm për studimet e detajuara dhe programet e hartës, dhe është adoptuar nga shumica e kombeve të tjera si standard.

Në shekullin XX, termi topografi filloi të përdoret për të përshkruar përshkrimin e sipërfaqes në fusha të tjera ku përdoret harta në një kuptim më të gjerë, veçanërisht në fusha mjekësore si neurologjia.

Shih edhe

Referimet

^ What is topography? – Center for Geographic Information
^ Definition from WordNet Search – princeton.edu
^ Definition from Federal Citizen Information Center – pueblo.gsa.gov
^ Online Etymology Dictionary – etymonline.com
^ For example, see the websites of the Victoria County History and London Topographical Society Arkivuar 30 mars 2022 tek Wayback Machine
^ Oxford English Dictionary – "Ordnance Survey"
^ Charting the Inland Seas: A History of the U.S. Lake Survey, Arthur M. Woodford, 1991

[1] What is topography? – Center for Geographic Information

[2] Definition from WordNet Search – princeton.edu

[3] Definition from Federal Citizen Information Center – pueblo.gsa.gov

[4] Online Etymology Dictionary – etymonline.com

[5] For example, see the websites of the Victoria County History and London Topographical Society Arkivuar 30 mars 2022 tek Wayback Machine

[6] Oxford English Dictionary – "Ordnance Survey"

[7] Charting the Inland Seas: A History of the U.S. Lake Survey, Arthur M. Woodford, 1991

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]