ඊශ්වර
ඊශ්වර (සංස්කෘත: ईश्वर) යනු හින්දු ආගමේ දාර්ශනික සංකල්පයකි. හින්දු දර්ශනයේ පුරාණ ග්‍රන්ථවල, සන්දර්භය මත පදනම්ව, ඊශ්වර යනු උත්තරීතර ආත්මය, පාලකයා, ස්වාමියා, රජු, රැජින හෝ ස්වාමිපුරුෂයා යනුවෙන් අරුත් ගැන්විය හැක. මධ්‍යතන යුගයේ හින්දු ග්‍රන්ථවල, හින්දු ආගමේ දර්ශනයන් අනුව, ඊශ්වර යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ දෙවියන් වහන්සේ, උත්තරීතර පුද්ගලයා, ඉටු දෙවියන් හෝ විශේෂ ආත්මය යන්නයි.[1][2][3]
ඊශ්වර යනු මූලික වශයෙන් ශිව දෙවියන්ගේ නාම පදයකි.[4][5] ශෛව ආගමේ සහ බොහෝ හින්දු භක්තිකයන් සඳහා, ඊශ්වර යනු ශිව සමඟ සමාන පදයකි.[6][7] වෛෂ්ණවයින් සඳහා එය විෂ්ණු දෙවියන්ට සමාන වේ.[8] ආර්ය සමාජය සහ බ්‍රහ්මවාදය වැනි නූතන නිකායික ව්‍යාපාරවල ඊශ්වර ඒක දේවවාදී දෙවියන්ගේ ස්වරූපය ගනී.[9]
නිරුක්තිය
[සංස්කරණය]ඊශ්වර යන වචනයේ මූලය පැමිණෙන්නේ ඊශ් (ईश, Ish) යන අර්ථයෙන් "හැකි" සහ "හිමිකරු, පාලකයා, ප්‍රධානියා" යන්නයි.[10] ඊශ්වර යන පදයේ දෙවන කොටස වර වන අතර එහි අර්ථයන් වන්නේ සන්දර්භය මත පදනම්ව, "හොඳම, විශිෂ්ට, අලංංකාර", "තේරීම, කැමැත්ත, ආශීර්වාදය, වරප්‍රසාදය, තෑග්ග", සහ "ගැනුම්කරු, පෙම්වතා, විවාහ වීමට ගැහැණු ළමයෙකු ඉල්ලා සිටින තැනැත්තා" යන්නයි.[11] ඊශ්වර යන්න වචනාර්ථයෙන් "හොඳම, අලංකාර හිමිකරු", "තේරීමේ පාලකයා, ආශීර්වාද, වරප්‍රසාද", හෝ "සුදුස්සන්ගේ ප්‍රධානියා, පෙම්වතා" යන්නයි.
සංකල්පයක් ලෙස, පුරාණ සහ මධ්‍යකාලීන සංස්කෘත ග්‍රන්ථවල ඊශ්වර යන්නෙන් විවිධ ලෙස අදහස් වන්නේ දෙවියන්, උත්තරීතර ජීවියා, උත්තරීතර ආත්මය, ශිව දෙවියන්, රජෙකු හෝ පාලකයෙකු, ස්වාමිපුරුෂයෙකු, ආදරයේ දෙවියන්, රුද්‍රයන්ගෙන් එක් අයකු සහ 'එකොළොස්' අංකයයි.[12][13][14]
ඊශ්වර යන වචනය ඍග් වේදයේ දක්නට නොලැබේ. කෙසේ වෙතත්, īś- ක්‍රියා පදය ඍග් වේදයේ දක්නට ලැබේ, එහි සඅරුත් ගන්වන්නේ "හැකි, හැකියාව" යන්නයි.[15] එය සාම වේදයේ නැත, අථර්ව වේදයේ දුර්ලභ ය, නමුත් එය යජුර් වේද සංහිතාවන්හි දක්නට ලෑබේ. කෙසේ වෙතත්, පැරණි ඉන්දියානු ව්‍යාකරණඥ පාණිනි පැහැදිලි කරන පරිදි, සන්දර්භීය අර්ථය දෙවියන් හෝ උත්තරීතර භාවය නොවේ.
සටහන්
[සංස්කරණය]| Ishwara |
ආශ්‍රයයන්
[සංස්කරණය]- ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;riepeනමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;ianwනමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;mirceaelaide73නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ "Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary". IITS Koeln. p. 171.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ^ James Lochtefeld, "Ishvara", The Illustrated Encyclopedia of Hinduism, Vol. 1: A–M, Rosen Publishing. ISBN 0-8239-2287-1, page 306
- ^ Lord Śiva's Song: the Īśvara Gītā. Andrew J. Nicholson, Laurie Searl. 2014. ISBN 978-1-4384-5102-2. OCLC 880450730.
{{cite book}}: CS1 maint: others (link) - ^ Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books. pp. 235, 379–380. ISBN 978-0-14-341421-6.
- ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;olileaනමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ RK Pruthi (2004), Arya Samaj and Indian Civilization, ISBN 978-8171417803, pages 5–6, 48–49
- ^ Arthur Anthony Macdonell (2004), A Practical Sanskrit Dictionary, Motilal Banarsidass, ISBN 978-8120820005, page 47
- ^ Arthur Anthony Macdonell (2004), A Practical Sanskrit Dictionary, Motilal Banarsidass, ISBN 978-8120820005, page 270
- ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;:0නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික
<ref>ටැගය;:1නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි - ^ Apte Sanskrit-English dictionary, Search for Izvara, University of Cologne, Germany
- ^ Madhav Deshpande (1991), Sense and Syntax in Vedic (Editors: Joel Brereton and Stephenie Jamison), Volumes 4–5, Brill, ISBN 978-9004093560, pages 23–27