Umur Beg
Umur Beg, poznat kao Umur Lav[1] (1309? - 1348), je bio drugi emir Ajdina, na egejskoj obali Anadolije, od 1334 do 1348. godine. Poznat je po svojim pomorskim ekspedicijama. Na vrhuncu moći, njegova država sa prestonicom u Smirni je bila među najznačajnijim sredozemnim silama, sa flotom od 300-350 brodova.[2][3]
Protiv njega je poveden smirnski krstaški pohod, tokom kojeg je njegova država srušena a on ubijen.
Oko 1335. godine Umur beg napada grčki Peleponez. Tada u Karaburun kod njegove prestonice Smirne dolaze izaslanici vizantijskog cara Andronika III Paleologa, sa kojim zaključuje vojni savez protiv italijanskih republika i osmanlijskih Turaka. Sporazum garantuje Vizantiji mir i narednih nekoliko godina neprekidnu dostavu svežih vojnih kontigenata.
Umur Beg ostaje veran saveznik i prijatelj vizantijskog cara Jovana Kantakuzina, kojeg je pomagao tokom građanskog rata u Vizantiji 1341–1347.
1342. godine ajdinski beg je poslao ekspedicione snage od 6000 vojnika na Solun da pomogne svog saveznika Jovana Kantakuzina. Umur je krajem 1342 ili početkom 1343 isplovio uz reku Maricu sa flotom od 300 brodova i 29.000 vojnika (prema Kantakuzenu) ili 15.000 (prema u turskim izvorima) i oslobodio Demotiku dugotrajne (bugarske[4]) opsade i spasao Kantakuzenovu ženu.[5] Nakon pljačkanja Trakije, Umurove snage se povlače u Malu Aziju.[5]
Ponovo, krajem 1343 ili početkom 1344. godine, Turci predvođeni begom Umurom su bili pozvani da za vizantijskog cara zauzmu Solun, drugi najveći i najbogatiji grad carstva. Lično Umur je doveo prilično veliku flotu na ušće Vardara radi napada na Solun.[4] 1344. godine Umur Beg zajedno sa svojim saveznikom Kantakuzenom napada odmetnutog bugarskog sevastokratora Momčila u Trakiji, ali on uspeva da ih odbije.
U međuvremenu, papa Kliment VI je započeo krstaški pohod na Umurovu prestonicu Smirnu, poslavši u proleće 1344. združenu flotu koju su činili vitezi Jovanovci sa Rodosa, Kiprani i Mlečani. Zbog toga, Umur Beg je bio primoran da digne opsadu i požuri nazad da brani svoju prestonicu. Međutim u maju 1344. godine kod Palene, zapadnog poluostrva Halkidike, krstaši su presreli turske brodove i zapalili ih.[6] Jedan deo turske vojske koji se spasao se bekstvom na obalu, planirao je da se kopnenim putem probije preko Trakije do Hersona i da se odatle prebaci u Malu Aziju.[6] Njih je presrela srpska vojska koju su porazili u bici kod Stefanije.
Krajem 1344. godine krstaši su napali njegovu prestonicu Smirnu, zauzevši 28. novembra 1344. godine luku i citadelu, ali ne i akropolj. U zanosu pobede, 17. januara 1345. godine katolički patrijarh Henrik je pokušao da održi pobedničku misu u napuštenoj katedrali, ali je u sred službe upao Umur Beg sa svojom vojskom i pobio sve prisutne, uključujući patrijarha, lokalnog despota Martina Zakariju i mletačkog komandanta Pjetra Zena.[7]
Nepovoljan rasplet događaja je naterao papu Klimenta da organizuje drugi krstaški pohod iste godine. U novembru, pod komandom Umberta II Vijenskog, krenuo je novi pohod iz Venecije. U februaru 1346. godine krstaši su pobedili Turke kod Mitilene, ali nisu uspeli da zauzmu turski deo Smirne, već samo da učvrte svoje pozicije. Narednih pet godina krstaši u Smirni su bili pod konstantnom turskom opsadom. Sam Umur Beg je pao 1348. godine u pokušaju da povrati grad.
- ↑ Donald MacGillivray Nicol, The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453, Cambridge University Press, 1993, ISBN 978-0-521-43991-6, p. 144.
- ↑ „Konstatine Zhukov, Pîrî Reîs’in “Kitâb-ı Bahriye’si Işığında Umur Paşa Destanı, Tarih İncelemeleri Dergisi, година 22, брой 1, юли 2007”. Arhivirano iz originala na datum 2015-11-26. Pristupljeno 2014-06-25.
- ↑ „Güner Dokuyucu, Gemileri Karadan Yürüten İlk Türk Umur Bey, Fatih’e İlham Vermişti, Mücadele Gazetesi, 28.02.2012”. Arhivirano iz originala na datum 2012-03-02. Pristupljeno 2014-06-25.
- ↑ 4,0 4,1 Željko Fajfrić, „Sveta loza Stefana Nemanje Arhivirano 2009-03-05 na Wayback Machine-u“, Šid 1998.
- ↑ 5,0 5,1 Fine 1994: str. 295; Bartusis 1997: str. 96; Nicol 1996: str. 66–67
- ↑ 6,0 6,1 Bitka kod Stefanijane
- ↑ Kenneth Meyer Setton. 1976. The Papacy and the Levant, 1204–1571, vol. I. Philadelphia: American Philosophical Society, pp. 184–223.
- Nicol, Donald MacGillivray (1993), The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-43991-6
- Fine, John Van Antwerp (1994), The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, University of Michigan Press, ISBN 978-0-472-08260-5
- Nicol, Donald MacGillivray (1996), The Reluctant Emperor: A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk, c. 1295–1383, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-52201-4
- Bartusis, Mark C. (1997), The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204–1453, University of Pennsylvania Press, ISBN 0-8122-1620-2