Njemačka
Savezna Republika Njemačka Bundesrepublik Deutschland | |
|---|---|
 Zastava
 Grb
| |
| Geslo: Einigkeit und Recht und Freiheit(njemački) "Jedinstvo i pravda i sloboda" | |
| Himna: "Das Lied der Deutschen (njemački)" | |
 | |
| Glavni grad i najveći grad | Berlin |
| Službeni jezici | njemački |
| Demonim(i) | Nijemci |
| Government | |
| Frank-Walter Steinmeier | |
• Kancelar | Olaf Scholz |
| Robert Habeck | |
| Utemeljenje | |
• osnovano Sveto Rimsko Carstvo | 2. februar 962. |
• osnovana Njemačka Konfederacija | 8. Jun 1815. |
• prvo Ujedinjenje Njemačke | 18. Januar 1871. |
| 1914-1918. | |
| 1919-1933. | |
| 1933-1945. | |
• Saveznička okupacija Njemačke | 1945-1949. |
| 23. Maj 1949. 7. Oktobar 1949. | |
• Ujedinjenje 1990. | 1990. |
| Površina | |
• Ukupno | 357,168 km2 |
| Stanovništvo | |
• Procjena za 2014. | 80,716,000 (16.) |
• Popis iz 2011 | 80,219,695 |
• Gustoća | 226 /km2 |
| BDP (PPP) | procjena za |
• Ukupno | $ 3.621 triliona (5.) |
• Per capita | 44,741 $ (17.) |
| BDP (nominalni) | procjena za 2014 |
• Ukupno | $ 3.820 triliona (4.) |
• Per capita | 47,201 $ (16.) |
| Gini (2011.) | 29.0 nizak |
| HDI (2013) | 0.911 jako visok (6.) |
| Valuta | Euro (€) |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET) |
• Ljeti (DST) | CEST |
| Veb-domena | .de |
Njemačka (ijek.) ili Nemačka (ek.) (njem. Deutschland [ˈdɔʏtʃlant]; službeno Savezna Republika Njemačka, njem. Bundesrepublik Deutschland), država u centralnoj Evropi. Na sjeveru izlazi na Sjeverno more i Baltičko more. Graniči se s Danskom na sjeveru, Austrijom i Švicarskom na jugu, Francuskom, Belgijom, Nizozemskom i Luksemburgom na zapadu i Poljskom i Češkom na istoku. Njemačka je demokratska federalna parlamentarna republika (Bund der Länder).
Savezna Republika Njemačka je članica Ujedinjenih nacija, NATO-a, grupe G8 i osnivač Evropske ekonomske zajednice, današnje Evropske unije.
Nemačka se proteže od visokih planina Alpa (najviša tačka Cugšpic 2.962 m) na jugu, do obala Severnog i Baltičkog mora na severu. Između njih, u centralnom delu nalaze se planine umerenih visina: Švarcvald (1.493 m), Bavarska šuma (1.456 m), Rudne gore (1.215 m), i Harc (1.142 m). Na severu preovlađuju niska polja (najniža tačka je Vilštermarš na -3.54 m).
Uz obalu Severnog mora nalazi se niz Istočno-Frizijskih ostrva, a u Baltiku su veća ostrva Rigen i Usedom. U Nemačkoj postoji 6 velikih slivova reka: Rajna (865 km toka kroz Nemačku), Dunav (647 km), Elba (727 km), Odra (187 km), Vezer i Ems. Najveće jezero je Bodensko jezero na granici sa Švajcarskom.
Klima je uglavnom umerena, pod uticajem Golfske struje. Uz severne obale klima je vlažna tokom cele godine. Vreme je ponekad nepredvidivo. U sred leta moguć je topao dan, a hladan i kišovit odmah sutradan. Ali ekstremne vremenske neprilike su gotovo isključene na području Nemačke, osim poplava u dolinama reka kada su zimi temperature iznad nule. Prosečna temperatura po mesecima ide od 0,5 °C u februaru, do 17 °C u julu.
Za poljoprivredu se koristi 53,5% površina Nemačke, dok je pod šumama 29,5%. Naselja i komunikacije pokrivaju 12,3% površina (sa tendencijom povećanja). U Nemačkoj postoji 14 nacionalnih parkova.
Njemački jezik i „Germanizam“ traju više od tisuću godina, ali je država po imenu Njemačka formirana kao moderna nacionalna država tek 1871. godine, kada je Pruskom vodila Njemačke države do pobjede nad Francuskom. To razdoblje i poredak nazivaju se drugi rajh (Reich).
O ranoj njemačkoj historiji zna se iz arheoloških nalazišta i zapisa o bitkama s Rimskim Carstvom[1]. Germanska plemena širila su se iz Skandinavije prema jugu u 1. stoljeću pne. Sukobljavali su se s Rimljanima, o čemu je pisao Tacit u knjizi Germania. Oko 260. godine, germanska plemena, probila su rimsku granicu (Limes Germanicus) dok nisu suzbijeni[2].
Prvi Rajh, poznatiji kao Sveto Rimsko Carstvo njemačke nacije, je potekao od carstva Karla Velikog (843), koga je osnovao Karlo Veliki 25. 12. 800. godine, a koji je trajao sve do 1806. Tokom ovih 1000 godina, Nijemci su uspješno proširili svoju moć uz pomoć Katoličke Crkve.
Godine 1530, pokušaj protestantske reformacije Katoličke Crkve je propao, što je dovelo do formiranja nove, Protestantske crkve, koja je postala nova službena religija u mnogim njemačkim državama. Ova događanja su dovela do Tridesetogodišnjeg rata (1618), koji je, kada se završio Vestfalskim mirom (1648), učinio da Njemačka postane ekonomski iscrpljena i politički nestabilna. Ovakva situacija je onemogućila da Njemačka ponudi efikasan otpor Napoleonu i Sveto Rimsko Carstvo je prakticki nestalo 1806. Poslije pada Napoleona je osnovana Njemacki savez, konfederacija (Deutscher Bund). gdje je glavnu reč i utjecaj imala Austrija. Između 1815. Konfederacija se sastojala od mnoštva malih država (39).
U Francusko-Pruskom ratu (1870), Pruska je porazila Francusku. Međutim, u Prvom svjetskom ratu (1914), kada je invazija na Francusku kao dio plana brzog svladavanja saveznickih protivnika propala (izmedju ostalih i na Verdunskom frontu) Njemacka sa svojim saveznicima gubi rat i potpisuje bezuvjetnu kapitulaciju u kojoj je prisiljena pristati na prihvaćanje teze o iskljucivoj njemackoj krivici za rat. Ta po mnogima nepravedna, ponizavajuca i sramotna kapitulacija bila je samo uvod u jos vecu katastrofu drugog svjetskog rata.
Drugi Rajh je proklamiran u Versaju, 18. januara 1871, poslije poraza Francuske. Ovo je uglavnom bio rezultat Ota fon Bizmarka, njemačkog najprominentnijeg državnika 19. veka, koji je bio poznat kao „kulturni borac“ protiv katoličanstva i borac za socijalne reforme.
.jpg)
Drugi njemački Rajh je okončan Prvim svjetskim ratom, kada je njemački car bio prinuđen da abdicira. Posle revolucije, konstituirana je demokratska Vajmarska Republika. Velika ekonomska moć Njemačke je ostvarena zahvaljujući razultatu Versajskog mira i Velike depresije, što je dovelo do odbacivanja demokracije od strane i lijevo i desno orjentiranih njemačkih građana. Na dvaput održanim izborima 1932, Nacisti su dobili 37,2% glasova u julu/srpnju, a 33% u studenom/novembru. 30. januara/siječnja 1933, Adolf Hitler je imenovan za kancelara Njemačke, a 23. 4. 1933. godine njemački parlament je ukinuo ustav Vajmarske Republike. Treći Rajh je trajao od 1933. do 1945. i bio je utemeljen na nacional-socijalizmu, odnosno nacizmu. 1934. Hitler je preuzeo apsolutnu kontrolu nad vladom, kada je de fakto postao i predsjednik Njemačke. Nakon aneksije Austije (1938), politika anektiranja susjednih teritorija, dovela je do Drugog svjetskog rata, koji je u Evropi otpočeo 1. 9. 1939. kada je Njemačka okupirala Poljsku. Njemačka i njeni saveznici su imali veliku i dobro organiziranu vojsku koja kratkotrajno preuzima kontrolu nad gotovo cijelim teritorijom Evrope.
Poslije operacije Barbarosa (napada na Sovjetski Savez) 22. 6. 1941. otvoren je drugi front na istoku, kao i napada na Sjedinjene Države, kada je prekršen dogovor o nenapadanju Njemačke na SAD, od strane Hitlera (11.12. 1941.). Od 1941. do 1945. nacistička Njemačka, uz pomoć susjednih kolaboracionista, sistematski je ubila 6 milijuna Jevreja u Holokaustu. Režim je isto tako masovno likvidirao Rome, Slavene, homoseksualce i mentalno retardirane osobe i druge nesposobne ljude i politički nepodobne građane (naročito komuniste i socijaliste). 8.5.a 1945. godine Njemačka je kapitulirala poslije okupacije Berlina od strane ruske Crvene Armije, a prije ulaska ruskih trupa u Berlin, Hitler je izvršio samoubojstvo.
Rat je rezultirao velikim gubitkom teritorija, preseljeno je oko 10 miliona Nijemaca s izgubljenih prostora u korist Poljske, a sljedećih 45 godina država će biti podijeljena na Zapadnu i Istočnu Njemačku. Tijekom 1948. i 1949. tokom Berlinske blokade, saveznička vojska dopremala je hranu i sirovine u Zapadni Berlin, koji je sporazumom velikih sila pred kraj Drugog svjetskog rata postao zapadna enklava okružena istočnom Njemačkom.
Građani Zapadnog Berlina su postali proamerički orijentirani. To je bio rezultat mnogih činjenica, uključujući i jak njemački antikomunizam, američki Maršalov plan za rekonstrukciju Evrope poslije rata, osnivanje Europske unije, i generalno podržavanje prisustva zapadne vojske u Zapadnom Berlinu. Rekonstruirana Zapadna Njemačka je ponovno postala jedna od najvećih svjetskih ekonomskih sila.
Amerikanci su kontrolirali Zapadnu Njemačku, a Sovjeti su kontrolirali Njemačku Demokratsku Republiku, koja je bila jedna u nizu socijalističkih satelita Sovjetskog Saveza i članica Varšavskog pakta, sa kontrolom slobodnog kretanja njenih stanovnika. Iznenadno, 13. avgusta 1961. godine, Istočna Njemačka je postavila Berlinski zid između Istočnog i Zapadnog Berlina, i potpuno zatvorila granicu prema Zapadnoj Njemačkoj što je onemogućilo normalno cirkuliranje ljudi. Vili Brant, zapadnoberlinski gradonačelnik i zapadnonemački kancelar, su pokušali da smire tenzije, ali njegovo političko priznavanje gubitka Istočne Njemačke je dovelo do kontroverzi, neki Nijemci su smatrali da je izdajnik, dok su mnogi drugi (naročito mladi ljudi) mislili da je heroj.
Poslije pada komunizma u Europi, Njemačka se ponovno ujedinila (1990), što je dovelo do ekonomskih problema koji se osjećaju i danas. Berlin je ponovno postao glavni grad. Porodice, koje su bile dugi niz godina rastavljene, ponovo su se spojile. Kao dio postkomunističkog procesa, otvoreni su dosjei tajne policije.
Zajedno sa Francuskom, nova Njemačka igra glavnu ulogu u Evropskoj uniji. Njemačka je država koja se zalaže za zajedničku evropsku politiku, obranu i sigurnost. Kancelarka se konstantno poziva na sastanke Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija.
Glavni članak: Institucije Savezne Republike Njemačke
Njemačka je ustavna savezna republika, čiji se politički sistem zasniva na Ustavu iz 1949. godine (Grundgesetz – osnovni zakon). U njoj vlada parlamentarni sistem u kojoj kancelar igra najvažniju ulogu, a koga bira parlament.
Parlament poznatiji pod nazivom (Bundestag), se bira svake četiri godine. Sustav izbora je proporcionalni sa pragom a zastupanje je pol izravno i pol s lista. Kad se računa koliko će strake dobiti sa lista uzmi se u obzir koliko su već dobili izravno. Šesnaest pokrajina predstavlja federalni nivo Bundesrata (Federalni Savet), koji je izazvao mnogo polemika na račun odnosa sa Bundestagom zbog neusglašenosti prilikom donošenja odluka i jednog i drugog tela, što politički sistem čini vrlo komplikovanim.
Fukcija šefa države je poverena predsedniku, kome je ograničena moć odlučivanja na ceremonijalne i reprezntativne dužnosti.
Sudsku vlast uključuje Savezni ustavni sud Njemačke (Bundesverfassungsgericht), Savezni vrhovni sud i nekoliko saveznih sudova, odgovornih za kontolisanje nižih sudova. Svi niži sudovi su napravljeni od strane saveznih država.
Njemačka je podijeljena u šesnaest država (republika) (u Njemačkoj se nazivaju Bundesländer), koje su podijeljene u 439 distrikta i gradova (2004).
.svg)
| Države (republike) | Glavni grad | Ha njemačkom | |
|---|---|---|---|
| 1 Baden-Virtemberg | Štutgart | Baden-Württemberg | Stuttgart |
| 2 Bavarska (Bajern) | Minhen | Freistaat Bayern | München |
| 3 Berlin | Berlin | Berlin | Berlin |
| 4 Brandenburg | Potsdam | Brandenburg | Potsdam |
| 5 Bremen (pokrajina) | Bremen (grad) | Freie Hansestadt Bremen | Bremen |
| 6 Hamburg | Hamburg | Freie und Hansestadt Hamburg | Hamburg |
| 7 Hese | Visbaden | Hessen | Wiesbaden |
| 8 Meklenburg-Zapadna Pomeranija | Schwerin | Mecklenburg-Vorpommern | Schwerin |
| 9 Donja Saksonija | Hanover | Niedersachsen | Hannover |
| 10 Sjeverna Rajna-Vestfalija | Dizeldorf | Nordrhein-Westfalen | Düsseldorf |
| 11 Rajna Platinija | Mainc | Rheinland-Pfalz | Mainz |
| 12 Sarland | Sarbriken | Saarland | Saarbrücken |
| 13 Saksonija | Dresden | Freistaat Sachsen | Dresden |
| 14 Saksonija-Analt | Magdeburg | Sachsen-Anhalt | Magdeburg |
| 15 Šlesvig-Holštajn | Kil | Schleswig-Holstein | Kiel |
| 16 Turingija | Erfurt | Freistaat Thüringen | Erfurt |
Njemačka se proteže od visokih planina Alpa (najviša tačka Cugšpic 2.962 m) na jugu do obala Sjevernog i Baltičkog mora na sjeveru. Između njih, u centalnom delu nalaze se planine umerenih visina, dok su na sjeveru preovlađujuća niska polja (najniža tačka je Neuendorfer/Wilstermarsch na -3,54 m). Kroz Njemačku teku neke od najvećih rijeka: Rajna, Dunav i Elba.
Vrijeme je ponekad nepredvidivo. U sred ljeta moguć je topao dan, a hladan i kišovit odmah sutradan. Ali ekstremne vremenske neprilike su gotovo isključene na području Njemačke osim poplava u dolinama rijeka kada su zimi temperature iznad nule.
Reljef Njemačke je vrlo raznolik, a ističe se pet osnovnih reljefnih cjelina: Alpe i predalpski prostor, Schwarzwald, Njemačko sredogorje, Južno njemačko pobrđe i Sjeverna njemačka nizina.
Južnije od Dunava nalazi se predalpski prostor, koji je u doba pleistocenskih odledbi bio oblikovan djelovanjem ledenjaka, što su se spuštali niz padine Alpa i u podlozi izdubili brojna ledenjačka jezera. Uslijed djelovanja ledenjaka nastale su brojne naslage pijeska i šljunka. Predalpski se prostor postupno izdiže prema jugu, gdje se nalaze Bavarske Alpe. Bavarske Alpe dio su najvećeg europskog planinskog lanca nastalog u doba alpske orogeneze u tercijaru. Zbog relativno mlađeg nastanka, Bavarske Alpe siromašne su rudnim bogatstvima, ali jačanjem turističkih kretanja ovaj se dio Njemačke zbog prirodnih ljepota i povoljnih uvijeta za razvoj skijaškog i planinarskog turizma posljednjih tridesetak godina posebno jače razvija.
Planinski sustav Schwarzwald nalazi se na jugozapadu Njemačke, a ime je dobio po vazdazelenim šumama jele i smreke. Planina je nastala za vrijeme hercinske orogeneze (Devon) pa je bogata rudama. Visine najviših vrhova ne prelaze 1500 m. U prošlosti se stanovništvo Schwarzwalda, zbog izoliranosti tijekom dugih zima, bavilo preciznim obrtima kao na primjer proizvodnjom satova.
Južno njemačko pobrđe uključuje relativno niske gorske nizove paleozojskog postanka, koji se pružaju oko jugozapada prema sjeveroistoku kao npr. Švapske Alpe ili Franačke Alpe. U dolinama rijeka povoljni su uvijeti za proizvodnju hrane.
Njemačko sredogorje nalazi se u središtu Njemačke. Nastalo je u vrijeme hercinske orogeneze pa su vrhovi uslijed dugotrajnog zaravnavanja relativno niski i prekriveni šumama, a geološki stare stijene bogate su rudama. Na temelju tih rudnih bogatstava u 19. stoljeću započela je prva njemačka industrijska revolucija. Ovaj kraj se često naziva "prava Njemačka".
Sjeverna njemačka nizina najveća je reljefna cijelina Njemačke. Prostire se od Njmačkog sredogorja na jugu do obala Sjevernog i Baltičkog mora na sjeveru. Nizina je nastala u doba pleistocenskih odledbi, kada se ledeni pokrov nekoliko puta povlačio prema sjeveru (interglacijali) i ponovno je prekrivao (glacijali). Ledenjaci su svojim erozivnim djelovanjem zaravnili ovaj prostor, koji nigdje ne prelazi 90 metara nadmorske visine, ostavili velike naslage pijeska i šljunka te izdubili brojna jezera. Za ledenih doba eolskim su djelovanjem nastale naslage plodnog prapora ili lesa na južnim dijelovima Sjeverne njemačke nizine. Ti su prostori gusto naseljeni i iskorišteni za poljoprivrednu proizvodnju. Ledenjačko oblikovanje reljefa ove nizine prestalo je završetkom poslednje odledbe, prije otprilike 12 000 godina. Od tada se rijeke u slabo plodnu nizinu donosile naplavni materijal, a postepeno se šumski i travnati biljni pokrov. Dugotrajnim naseljavanjem i marljivim radom čovjek je uspio od slabo plodne pjeskovite nizine napraviti plodne površine. Uz neke niske obale Sjevernog i Baltičkog mora plima prodire u unutrašnjost i do desetak kilometara zbog čega nije moguće gospodarsko iskorištavanje pa su ponegdje izgrađeni polderi kao i u susjednoj Nizozemskoj. Rijeke koje se ovdije uljevaju u more tvore široka riječna ušća, estuarije, povoljna za nastanak luka kao npr. Hamburg (Laba) i Bremen (Weser), koji su duboko uvučeni u kopno.
Njemačka je četvrta ekonomska sila na svetu posle SAD-a, Japana i Kine ali ekonomski daleko najjača država Evrope.
Njemačka poseduje treću po redu najveću ekonomiju na svetu odmah posle SAD-a i Japana i deo je svetske najveće ekonomije – Evropske unije. Dok je spoljna trgovina vrlo uspešna, lokalna tržišta doživljavaju probleme, prvenstveno zbog socijalnih beneficija. Nezaposlenost je jedan od glavnih problema poslednjih decenija.
Nedavno usvajanje zajedničke evropske valute i opšta politička i ekonomska integracija u Evropu trebalo bi da donesu velike ekonomske promene.
Nemačka je bogata i tehnološki veoma jaka. Njena privreda je osetila teškoće tokom 90-ih godina. Iako je spoljna trgovina vrlo uspešna, nezaposlenost je jedan od glavnih problema poslednjih decenija. Modernizacija i pripajanje privrede Istočne Nemačke ispostavio se kao skup i dugoročan problem, sa godišnjem transferom sa zapada na istok u iznosu od oko 70 milijardi dolara. Nemačko stanovništvo je u evropskom proseku staro, ali kombinacija sa visokom stopom nezaposlenosti, doprinelo je da se teret troška za socijalno osiguranje uveća. Strukturalna krutost na tržištu radne snage, uključujući stroge propise u deljenju plata na nacionalnom nivou, učinili su nezaposlenost hroničnim problemom. Lokalna tržišta doživljavaju probleme, prvenstveno zbog socijalnih beneficija. Smanjenje poreza na dobit i dohodak u 2001. godini nije sprečilo pad u spoljnotrgovinski razmeni.
Nemačka privreda se, posle decenije stagnacije, polako oporavlja. Kao jedna od najmnogoljudnijih članica EU-a, sa potrošačima koji važe kao štedljivi, raspolaže velikim brojem diskontnih supermarketa, koji su, da bi izbegli visoke troškove posrednika, u stalnoj potrazi za što jeftinijim direktnim dobavljačima. Ipak, i pored toga što nastoje da imaju niske cene u nabavci, svi lanci supermarketa zahtevaju visok kvalitet i preciziran poslovni odnos koji predstavlja jedan od najbitnijih faktora za saradnju sa nemačkim preduzećima. Industrijska roba se kupuje, uglavnom, preko velikih posrednika. Što se maloprodaje tiče, pet vodećih firmi drže ⅔ tržišta. Tu su, pored starih, prepoznatljivih kompanija, kao što su EDEKA, Aldi, Špar itd. i novi lanci supermarketa, kao što su Lidl, Metro ili Reve. Ova grana ima godišnji obrt od preko 400 milijardi evra. O veličini i značaju prodaje u nemačkim supermarketima govori i činjenica da u Nemačkoj na milion stanovnika postoji 250 supermarketa.
Kao deo zajednice EU-a, Nemačka ima važnu poziciju i u Evropi. Nemačka je mnogim zemalja Evrope najvažniji partner u uvozu. Nemačka najviše izvozi mašine, vozila, hemikalije, metale, industrijske proizvode, prehrambene proizvode, kao i tekstil. Najvažnija privredna grana Nemačke su usluge. U tercijarnom sektoru radi najveći broj zaposlenih (71%). Glavni sektori su trgovina, zdravstvo i obrazovanje, kao i sektor osiguranja u kome su mnoge nemačke osiguračke kuće najpoznatije na svetu.
Bruto nacionalni dohodak (nominalno) Nemačke, 2013. godine, iznosio je oko 3,636 milijardi dolara, te 40,007 dolara po glavi stanovnika (mereći paritetom kupovne moći).[3] Inflacija prema izvorima iz 2014. godine, iznosila je 1,04 %[4]
Nijemci - vidi: Germanski narodi
U Njemačkoj živi najmanje 7 miliona stranih državljana, u koje spadaju izbeglice, inostrani radnici (Gastarbeiter) i njihove porodice. Njemačka je glavni cilj političkih i ekonomskih begunaca iz mnogih zemalja u razvoju.
Na sjeveru živi danska manjina, dok u saveznoj državi Brandenburg živi malobrojna slovenska manjina po imenu Lužički Srbi. Frigijski jezik, koji se smatra najsrodnijim engleskom, govori kao maternji oko 12.000 ljudi u Njemačkoj. U seoskim područjima sjeverne Njemačke raširen je donjosaski jezik.
Doseljavanjem se stvorila i znatna turska manjina. Ostale značajne manjine su Rusi Srbi, Hrvati, Italijani i Poljaci.U rteligijskom pogledu Njemačka je veoma heterogena na jugu dominira katolicizam (oko 32%), na sjeveru protestantizam (oko 34%), prisutan je i islam (5%), judaizam, budizam (oko 200 000), trećinu čine agnostici i ateisti evidentni na istoku zemlje.
Njemačka je među prvim zemljama u svetu po obrazovanju, tehnološkom razvitku i privrednoj proizvodnji. Od kraja 2. svetskog rata, broj mladih koji upisuju fakultete porastao je više od tri puta, a zanatske i tehničke škole u Njemačkoj spadaju u sam svetski vrh. S prihodima od 25.000 evra po glavi stanovnika, Njemačka je društvo srednje klase. Širokogrudan sistem socijalnog osiguranja omogućuje besplatno zdravstvo, naknade za nezaposlenost i ostale socijalne prednosti. Nijemci su veliki turisti - svake godine milioni Nijemaca putuju u inostranstvo.
Njemačka je mnogo doprinijela svjetskoj kulturi. U Njemačkoj su rođeni skladatelji Carl Maria von Weber, Jacques Offenbach, Schumann, Mendelssohn, Beethoven, Bach, Brahms i Wagner; književnici Goethe, Hoffmann, Heine, Rilke, Mann, Brecht i Schiller; umjetnici Dürer, Ernst, Beuys i Baselitz; filozofi Engels, Kant, Hegel, Marx i Nietzsche; matematičari Carl Friedrich Gauss, Bernhard Riemann, Gottfried Leibniz; znanstvenici Robert Wilhelm Bunsen, Gustav Robert Kirchhoff, Immanuel Kant, Wilhelm Eduard Weber, Einstein, Hertz, Alexander von Humboldt, Born i Planck te izumitelji Benz, Otto, Diesel i Daimler.
Nobelovu nagradu dobilo je 98 Nijemaca. Wilhelm Conrad Röntgen otkrio je x-zrake (rentgenske zrake) i prvi je dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1901.
Njemački jezik, koji ima mnogo dijalekata, u 19. stoljeću je bio lingua franca srednje, istočne i sjeverne Europe, a i danas se uči diljem svijeta kao jedan od najvažnijih jezika. Mnogi velikani nisu bili Nijemci, ali su djelovali u ozračju njemačke kulture, npr. Mozart, Kafka i Nikola Kopernik.
Odnedavno se Njemačka vratila na svjetsku kulturnu scenu u velikom stilu, s preporođenim Berlinom (Berlinski filmski festival), te novom glazbom i umjetnošću.
Između ostaloga, u filmu i književnosti postoji jak trend, da se obrađuju teme vezane uz njemačko ujedinjenje.
Nemačka književnost se može pratiti do srednjeg veka i radova pisaca kao što su Valter fon der Fogelvajde i Volfram fon Ešenbah. Poznati klasični nemački pesnici i pisci su Johan Volfgang Gete, Fridrih Šiler, Gothold Efrajm Lesing i Teodor Fontane. Kolekcije narodnih priča koje su objavili braća Grim je popularisala nemački folklor u svetu. Uticajni pisci iz 20. veka su Gerhart Hauptman, Herman Hese, Hajnrih Bel, Hajnrih Hajne, Tomas Man, Bertolt Breht i Ginter Gras.
Nemačka filozofija je istorijski značajna. Značajni su doprinosi Gotfrida Lajbnica racionalizmu i Imanuela Kanta filozofiji prosvetiteljsva. Johan Gotlib Fihte, Georg Vilhelm Fridrih Hegel i Fridrih fon Šeling su utemeljili klasični nemački idealizam, a Artur Šopenhauer metafizički pesimizam. Karl Marks i Fridrih Engels su formulisali komunističku teoriju, Fridrih Niče je razvio perspektivizam. Gotlob Frege je doprineo razvoju analitičke filozofije, Martin Hajdeger je doprinuo svojim radovima o Biću, a Frankfurtska škola Maksa Horkhajmera, Teodora Adorna, Herberta Markuzea i Jirgen Habermasa je bila posebno uticajna.
_workshop_-_Martin_Luther_(Uffizi).jpg)
Njemački ustav, Grundgesetz, jamči slobodu vjere i vjeroispovijesti, te zabranjuje vjersku diskriminaciju.
Katoličanstvo je bila glavna religija u Njemačkoj do 16. vijeka, kad je reformacija drastično promijenila stanje. Martin Luter se 1517. suprostavio katoličkoj crkvi i osnovao protestantizam. Danas većina protestanata u Njemačkoj spada u Njemačku evangeličku crkvu.
Oko 30% stanovnika su protestanti, oko 30% katolici, a 30% su ateisti.
Preostalih 10% stanovništva čini 3,3 mil. muslimana, 1,2 miliona pravoslavaca, milion ostalih hrišćana, milion članova zajednica s posebnim statusom, milion članova novih religioznih pokreta, milion članova religioznih zajednica, 150.000 Jevreja, 150.000 budista i 100.000 hinduista. (Izvor: Goethe Institut, http://www.goethe.de/kug/ges/rel/ein/en23778.htm)
Sport je sastavni dio života Nijemaca. Članovi sportskih klubova su 27 miliona Nijemaca, a još 12 miliona se induvidualno bavi sportskim aktivnostima[5]. Nogomet je najpopularniji sport. Njemački nogometni savez je najmasovniji svjetski nogometni savez sa 6.3 miliona službenih članova. Bundesliga je drugo najgledanije profesionalno sportsko natjecanje na svijetu. Njemačka fudbalska reprezentacija osvajala je Svjetsko nogometno prvenstvo 1954., 1974. i 1990. te Evropsko nogometno prvenstvo 1972., 1980. i 1996. Njemački sportaši su treći po broju osvojenih medalja na svim Olimpijskim igrama. Bili su domaćini Ljetnih olimpijskih igara u Berlinu 1936. i u Münchenu 1972. te Zimskih olimpijskih igri u Garmisch-Partenkirchenu 1936.
- ↑ Jill N. Claster: Medieval Experience: 300–1400. NYU Press, 1982, p. 35. ISBN 0-8147-1381-5.
- ↑ The Cambridge Ancient History, vol. 12, p. 442. ISBN 0-521-30199-8.
- ↑ „World Economic Outlook Database, April 2014”. MMF. May 2013. Pristupljeno 18. 5. 2014.
- ↑ Inflacija
- ↑ Germany Info: Culture & Life: Sports Arhivirano 2011-04-30 na Wayback Machine-u Germany Embassy in Washington, D.C. Retrieved 2006, 12-28.
- Claster, Jill N. (1982). The Medieval Experience, 300-1400. NYU Press. ISBN 978-0-8147-1381-5.
- Bowman, Alan; Garnsey, Peter; Cameron, Averil (2005). The Cambridge Ancient History: Volume 12, The Crisis of Empire, AD 193-337. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-30199-2.
- Fulbrook, Mary (1991). A Concise History of Germany. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-36836-0.
- Deutschland.de - Službeni portal Njemačke
- Statistikportal.de - Službeni statistički podaci
- Službena stranica savezne vlade
- Službena stranica predsednika Njemačke Arhivirano 2004-06-08 na Wayback Machine-u
- Bundestag - Službena stranica njemačkog parlamenta
| Samostalne države |
| .svg) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nepriznate ili djelomično priznate države | |||||||||
| Zavisni teritoriji | |||||||||
1 Značajan dio teritorija se nalazi u Aziji. • 2 U potpunosti u Aziji, ali ima društvene i političke veze s Evropom. • 3 Posjeduje zavisne ili slične teritorije izvan Evrope. | |||||||||
Države članice Evropske unije | |
|---|---|
| Aktualne | |
| Bivše |
|