Krez
Krez (grč. Κροῖσος; Croesus) (595. - oko 547. pne.[1]) je bio kralj Lidije od 561. pne. do poraza protiv Perzijanaca oko 547. pne. Pad Lidije bio je važan za grčki svijet budući kako je nakon toga došlo do sukoba Jonije i Perzijske Monarhije; odnosno jonskog ustanka te konačno grčko-perzijskih ratova. Povjesničari Pauzanije i Herodot spominju njegovo veliko bogatstvo, odnosno njegove bogate darove svetištu u Delfima. Oko Kreza vežu se brojne legende; u grčkom i perzijskom svijetu njegovo ime postalo je sinonim za bogata čovjeka, pa čak i danas postoji uzrečica „Bogat kao Krez“[2].
Lidijski kralj Krez bio je šogor medijskog vladara Astijaga, pa je u političkom prevratu među dvjema iranskim dinastijama (Medijaca i Perzijanaca) vidio priliku za proširenje svoje Lidije i poveo svoje trupe u pohod protiv Perzijske Monarhije. Ipak, perzijski vladar Kir Veliki u bitci kod Pterije brani monarhiju od napadača te nastavlja rat protiv Lidijaca sve do konačnog osvajanja lidijskog glavnog grada Sarda, čime Lidijska Monarhija prestaje postojati. Krez je zarobljen, no Kir ga daje poštedjeti te ga uzima za svog osobnog savjetnika na vladarskom dvoru. Prema jednoj od legendi, kada je Kir Veliki zarobio Kreza, osudio ga je na smrt spaljivanjem na lomači. Nakon što je vatra zapaljena Krez je počeo izgovarati ime „Solon“, na što je Kir upitao Kreza koga to spominje, a ovaj mu je objasnio kako je mudrac Solon dolazio ka njemu i govorio mu da se za nikoga do smrti ne može reći da je bio sretan u životu, upozoravajući pritom na promjenjivost sreće. Kir ga je nakon toga poštedio, i uzeo kao osobnog savjetnika.
- ↑ „Krez (Livius.org, Jona Lendering)”. Arhivirano iz originala na datum 2011-06-29. Pristupljeno 2013-06-13.
- ↑ „Bogat kao Krez“ (Phrases.org.uk)
