Jacobo Árbenz
| Jacobo Árbenz | |
.jpg) Službeni portret | |
| Biografija | |
|---|---|
| Datum rođenja | 14. septembar 1913. |
| Mesto rođenja | Quetzaltenango (Gvatemala) |
| Datum smrti | 11. septembar 1973. |
| Mesto smrti | Ciudad de México (Meksiko) |
| Narodnost | Gvatemalac |
| Veroispovest | Katolička |
| Diploma sa | Vojna akademija |
| Profesija | Oficir, Političar |
| Mandat(i) | |
| Predsjednik Gvatemale | |
| 1951. — 1954. | |
| Prethodnik | Federico Ponce Vaides |
| Naslednik | Juan José Arévalo |
uredi  |
|
Jacobo Árbenz punim imenom Jacobo Arbenz Guzman (Quetzaltenango, 14. septembar 1913.- Ciudad de México, 27. januar 1971.), bio je oficir, političar i 25 predsjednik Gvatemale od 1951. do 1954. koji je svojim ekonomskim i političkim reformama navukao bijes konzervativnih krugova među veleposjednicima i armiji kao i Američke vlade, koji su ga nakraju i svrgnuli.[1]
Rođen je sin švicarskog farmaceuta koji je emigrirao u Gvatemalu, školovao se na gvatemalskoj vojnoj akademiji. Pridružio se grupi ljevičarskih oficira koji su 1944. svrgnuli gvatemalskog diktatora Jorge Ubica.[1] Od 1949. radi kao ministar rata u vladi Juana Joséa Arévala. U martu 1951. je izabran za predsjednika uz podršku armije i ljevičarskih partija, uključujući i Gvatemalsku komunističku partiju.[1]
Glavni projekt Arbenzove administracije bila je agrarna reforma jer su većina gvatemalskog stanovnika bili siromašni seljaci bezemljaši. To je dovelo do sukoba s najvećim veleposjednikom u zemlji, američkom United Fruit Company, čije je neobrađena zemljišta namjeravao konficirati.[1] Također je inzistirao da ta kompanija i drugi veleposjednici plaćaju veći porez.[1]
Kako je reforma napredovala, Američka vlada je na inicijativu tadašnjeg Državnog sekretara Sjedinjenih Država Johna Fostera Dullesa postajala sve uznemirenija, bojeći se prije svega za dotadašnje investicije u posao sa bananama i kredite koje su američke banke dale gvatemalskoj vladi.[1]
Kako je to bilo doba Hladnog rata Sjedinjene Američke Države je zabrinjavao i sve prisniji odnos između Gvatemale i država Sovjetskog bloka. Američki mediji odpočeli su agresivnu kampanju koji su Arbenza oslikavali kao komunističkog simpatizera.[1] Jedino što je bilo točno je da je on imao njihovu podršku, ali su tvrdnje američke vlade, Centralne obavještajne agencije i velikog dijela američkih medija da je Arbenz imao bliske veze sa sovjetskim blokom kasnije pokazale lažnim. CIA se u međuvremenu angažirala na organiziranju kontrarevolucionarnih milicija od disidenata prebjeglih u Honduras i El Salvador, koju je vodio pukovnik Carlos Castillo Armas.[1]
CIA se angažirala i na dezorganizaciji gvatemalske armije i preuveličavanju snaga milicije, pa se armija prestala boriti. U strahu za vlastiti život Arbenz je 27. juna 1954. podnio ostavku i otišao iz zemlje. Živio je u Meksiku, Švicarskoj i Parizu i tražio azil, koju mu je nuđen u zemljama sovjetskog bloka, ali je on to odbio.[1]
Jacobo se 1957. preselio u Urugvaj, a nakon tog na Kubu, - 1970. se vratio u Meksiko, u kom je konačno dobio azil. Godinu dana kasnije se utopio u vlastitoj kadi u Ciudad de Méxicu.[1]
U međuvremenu je u Gvatemali Castillo Armas, koji je ubrzo postao predsjednik, poništio većinu Arbenzovih reformi iz prethodnog dekada i dao velikodušne privilegije stranim investitorima.[1]
- Jacobo Arbenz (en)