Deklaracija o Srebrenici
Za ostala značenja, vidi Deklaracija o Srebrenici (razvrstavanje).
Deklaracija o Srebrenici ili Deklaracija o osudi zločina u Srebrenici Narodne skupštine Republike Srbije je deklaracija kojom Narodna skupština Republike Srbije osuđuje zločin nad bošnjačkim stanovništvom Srebrenice u julu 1995. godine, na način utvrđen presudom Međunarodnog suda pravde, i traži i od ostalih država na prostoru bivše Jugoslavije da na isti način osude zločine nad srpskim narodom.[1]
Deklaracija o osudi zločina u Srebrenici Narodne skupštine Republike Srbije je nakon cjelodnevne rasparave do kasno u noć 30.3.2010. u Narodnoj skupštini Republike Srbije, donesena u jutro 31. marta 2010. Deklaracija je izglasana sa veoma tesnom većinom, tj. samo sa dva glasa iznad polovice. Republika Srpska je izrazila svoje neslaganje sa deklaracijom.[2][3]
Usvajanje Deklaracije o Srebrenici je važan korak u stvaranju preduslova za bolje odnose Srbije i Bosne i Hercegovine, a narodi i države regiona pozvani su na pomirenje.[4]
D E K L A R A C I J A
Narodne skupštine Republike Srbije o osudi zločina u Srebrenici
1. Narodna skupština Republike Srbije najoštrije osuđuje zločin izvršen nad bošnjačkim stanovništvom u Srebrenici jula 1995. godine, na način utvrđen presudom Međunarodnog suda pravde, kao i sve društvene i političke procese i pojave koji su doveli do formiranja svesti da se ostvarenje sopstvenih nacionalnih ciljeva može postići upotrebom oružane sile i fizičkim nasiljem nad pripadnicima drugih naroda i religija, izražavajući pri tom saučešće i izvinjenje porodicama žrtava zbog toga što nije učinjeno sve da se spreči ova tragedija.
2. Narodna skupština Republike Srbije pruža punu podršku radu državnih organa zaduženih za procesuiranje ratnih zločina i za uspešno okončanje saradnje sa Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju, u čemu naročitu važnost ima otkrivanje i hapšenje Ratka Mladića radi suđenja pred Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju.
3. Narodna skupština Republike Srbije poziva sve nekadašnje sukobljene strane u Bosni i Hercegovini, kao i drugim državama bivše Jugoslavije, da nastave proces pomirenja i jačanja uslova za zajednički život zasnovan na ravnopravnosti nacija i punom poštovanju ljudskih i manjinskih prava i sloboda, da učinjeni zločini više nikada ne bi bili ponovljeni.
4. Narodna skupština Republike Srbije izražava očekivanje da će i najviši organi drugih država s teritorije bivše Jugoslavije na ovaj način osuditi zločine izvršene protiv pripadnika srpskog naroda, kao i da će uputiti izvinjenje i izraziti saučešće porodicama srpskih žrtava.
Ovu Deklaraciju objaviti u „Službenom glasniku Republike Srbije“.
RS br. 6
U Beogradu, 31. marta 2010. godine
NARODNA SKUPŠTINA REPUBLIKE SRBIJE
P R E D S E D N I K
prof. dr Slavica Đukić-Dejanović, s.r.
O B R A Z L O Ž E Nj E [1]
Ustavni osnov za donošenje Deklaracije sadržan je u članu 99.stav 1. tačka 7. Ustava Republike Srbije prema kome Narodna skupština donosi zakone i druge opšte akte. [1]
Ustav Repbulike Srbije utvrđuje neprikosnovenost ljudskog života i dostojanstva; kao članica Ujedinjenih nacija i drugih međunarodnih organizacija Republika Srbije je potpisnica Univerzalne deklaracije Ujedinjenih nacija o ljudskim pravima, Pakta o građanskim i političkim pravima, Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, Dopunskih protokola iz Ženevske konvencije o zaštiti žrtava međunarodnih i nemeđunarodnih oružanih sukoba, Konvencije o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida i Statuta Međunarodnog krivičnog suda i time prihvata univerzalne civilizacijske vrednosti pre svega poštovanje ljudskog života.
Opredeljena za izgradnju trajnog mira i stabilnosti na prostoru Zapadnog Balkana zalaže se za unapređenje prijateljskih odnosa među državama bivše Jugoslavije na osnovu poštovanja međunarodnog prava.
Republika Srbija je opredeljena da čuva sećanje na žrtve surovih oružanih sukoba u bivšoj Jugoslaviji devedesetih godina XX veka i osudi sve zločine i procesuira počinioce.
Narodna skupština Republike Srbije donoseći Deklaraciju potvrđuje poštovanje presude Međunarodnog suda pravde, glavnog pravosudnog organa Ujedinjenih nacija i na ovaj način izražava spremnost da preduzme delotvorne korake u obezbeđenju punog poštovanja svojih međunarodnih obaveza. [1]
Narodna skupština Republike Srbije ovom Deklaracijom osuđuje zločin izvršen nad bošnjačkim stanovništvom u Srebrenici jula 1995. godine.
Ovom Deklaracijom Narodna skupština Republike Srbije izražava saučešće porodicama žrtava i izvinjenje što nije učinjeno sve kako bi se ova tragedija sprečila.
Narodna skupština ovom Deklaracijom još jednom potvrđuje spremnost Republike Srbije da ostvari punu saradnju sa Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju i pruža punu podršku radu državnih organa za procesuiranje ratnih zločina.
Ceneći značaj prevazilaženja trauma prošlosti i potrebu uspostavljanja pune regionalne saradnje Narodna skupština ovom Deklaracijom poziva sve nekadašnje sukobljene strane u Bosni i Hercegovini, kao i drugim državama bivše Jugoslavije da nastave proces pomirenja i jačanja uslova za zajednički život.
Ovom Deklaracijom Narodna skupština Republike Srbije otvara prostor i izražava očekivanje da će i najviši organi država sa prostora bivše Jugoslavije učiniti ovakav korak osuđujući zločine počinjene srpskom narodu i na taj način stvoriti neophodan uslov za nastavak procesa pomirenja, uspostavljanja pune saradnje, prevazilaženje teških trauma prošlosti i otvaranja perspektive bolje budućnosti za sve države i narode u regionu. [1]
Kao idejni začetnik deklacije o Srebrenici, u srpskoj javnosti se predstavio predsednik Republike Srbije Boris Tadić tokom svoje dvodnevne posjete Republici Srpskoj povodom proslave Dana Republike Srpske i krsne slave Svetog prvomučenika i arhiđakona Stefana u Banjaluci 9. i 10. januara 2010.[5] Nakon svečane akademije povodom Dana Republike Srpske na kojoj je Boris Tadić učestvovao kao počasni gost uz Njegovo kraljevsko visočanstvo princa Aleksandara Drugog Karađorđevića sa porodicom, drugog dana posjete 10.1.2010. u intervjuu za Radio Televiziju Republike Srpske u Banjaluci, Boris Tadić prvi put u javnost iznosi svoju ideju o deklaraciji o Srebrenici, koju tada po ugledu na rezoluciju Evropskog parlamenta naziva "rezolucijom".[6] Nakon što je intervju RTRS objavljen u medijima, te Tadićeva ideja o deklaraciji postala javna, Predsednik Vlade Republike Srpske Milorad Dodik je dao izjavu 12.01.2010. za Radio Televiziju Republike Srpske, u kojoj kaže da je nepravedno izdvajanje samo jednog mjesta, samo jednog događaja, i samo jednog naroda naspram svih drugi mjesta stradanja, događaja i naroda koji su stradali tokom građanskog rata na prostoru bivše Jugoslavije.[7]
U intevjuu koji je Predsednik Vlade Republike Srpske Milorad Dodik dao za RTRS 12.1.2010. povodom najave predsednika Republike Srbije Borisa Tadića o deklaraciji o Srebrenici dva dana ranije, Milorad Dodik kaže:[7]
Mislim da je nekorektno što se izdvojilo samo jedno mjesto i događaj koji se u evropskoj percepciji i u budućnosti obilježava kao mjesto stradanja i zločina, što on nesumnjivo jeste, ali bilo je i mnogih drugih mjesta u kojima su počinjeni zločini, koji su neopravdano izostali iz te rezolucije.
– Milorad Dodik 12.1.2010.
Milorad Dodik u izjavi za medije dalje ističe da je izvlačenje iz hronološkog redosljeda događaja oko Srebrenice nekorektno, i naglasio da je u tom regionu neposredno prije tih događaja poginulo oko 3500 Srba i da to govori o tome da je ta rezolucija izlobirana.[7]
Doživjeli smo potpuno poniženje u činjenici da je Naser Orić oslobođen odgovornosti, a bio je komandant brigade koja je počinila te zločine. I zato ne možemo da prihvatamo olako neke rezolucije usvojene u Evropi samo zato što neko tamo misli tako. Nije ni Evropa bezgrešna.
– Milorad Dodik 12.1.2010.
Milorad Dodik je još dodao da su Srbi nepravedno satanizovani u prošlom ratu i da se i sada bori da žrtve tog rata budu na pravi način predstavljene, te da bi bilo daleko bolje da je donesena rezolucija o stradanju svih na prostoru bivše Jugoslavije, što bi pomoglo u pomirenju.[7]
Predlog deklaracije Narodne skupštine Republike Srbije o osudi zločina u Srebrenici, podnjela je po hitnom postupku 29.3.2010. grupa od 114 narodnih poslanika (poslanička grupa "Za evropsku Srbiju Boris Tadić" koju čine Demokratska stranka, G17 plus 60, Sandžačka demokratska partija, Srpski pokret obnove, Liga socijaldemokrata Vojvodine, a uz ovu poslaničku grupu i poslanici G17 Plus, Partije ujedinjenih penzionera Srbije i Socijalističke partije), kada je predsednica skupštine Slavica Đukić-Dejanović sazvala Treću sjednicu Prvog redovnog zasjedanja Narodne skupštine Republike Srbije u 2010. godini za utorak, 30. mart 2010. godine, sa početkom u 11 časova. Predlog deklaracije je obrazložila Nada Kolundžija šef Poslaničke grupe "Za evropsku Srbiju Boris Tadić".[8]
Neposredno nakon što je usvojena "Deklaracija o osudi zločina u Srebrenici Narodne skupštine Republike Srbije", Predsednik Republike Srpske Rajko Kuzmanović donosi zvanično saopštenje 31.03.2010.[3] U zvaničnom saopštenju Predsednika Republike Srpske se između ostalog kaže, da je usvajanje ovakve deklaracije preuranjeno dok se objektivno ne utvrde sve činjenice o dešavanjima na koje se deklaracija odnosi, te da je za Republiku Srpsku ovakva deklaracija i u ovakvom obliku potpuno neprihvatljiva, i kontraproduktivna po interese Republike Srpske i srpskog naroda u cjelini. Dalje se dodaje u saopštenju da Republika Srbija kao suverena država ima pravo da samostalno donosi odluke, ali pošto se radi o događaju koji se odnosi na Republiku Srpsku, organi Srpske imaju pravo da reaguju, te da je neprihvatljivo bilo kakvo dovođenje u vezu sudbine Republike Srpske i ove deklaracije, koja je unutrašnje pitanje Republike Srbije.[3]
Srebrenička tragedija treba da bude stavljena u odgovarajući istorijski i pravni kontekst, kako bi se u potpunosti razumjeli događaji iz jula 1995. godine. Nije korektno izdvajati Srebrenicu i zločin koji se tamo desio, od drugih zločina i stradanja kojih je bilo na svim stranama u tragičnom sukobu na prostoru bivše Jugoslavije. Mnogi zaboravljaju i srpske žrtve, njih oko 3000 sa šireg područja Srebrenice i Bratunca, koje su ubile snage Nasera Orića iz Sreberenice koja je bila, ili je barem to trebala biti, demilitarizovana zona. Najmanje što smo tražili i očekivali bilo je da se donese deklaracija koja će osuditi sve zločine, a ne razdvajati žrtve po etničkoj pripadnosti.
– Rajko Kuzmanović 31.03.2010.
Predsednik Rajko Kuzmanović je još izrazio sumnju potkrepljenu prijašnjim iskustvom, da će ova deklaracija biti zloupotrebljena na domaćoj i međunarodnoj političkoj sceni, na štetu Republike Srpske i srpskog naroda u cjelini.[3]
Za deklaraciju se izjasnilo 127 poslanika vladajuće koalicije od ukupno 250 poslanika Narodne skupštine Republike Srbije, protiv je bio 21 prisutni, a jedan prisutni poslanik nije glasao. Deklaraciju je podržala koaliciona poslanička grupa "Za evropsku Srbiju Boris Tadić" koju čine Demokratska stranka, G17 plus 60, Sandžačka demokratska partija, Srpski pokret obnove i Liga socijaldemokrata Vojvodine, deklaraciju su podržali i G17 plus, Socijalistička partija Srbije - Jedinstvana Srbija, Partija ujedinjenih penzionera Srbije i manjine.[1]
Protiv deklaracije su bili poslanici Demokratske stranke Srbije i Nove Srbije, dok su poslanici Srpske radikalne stranke napustili salu prije glasanja. Poslanici Srpske napredne stranke i LDP-a nisu glasali za deklaraciju.[1]
Sve političke stranke iz Republike Srpske među kojima su Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), Srpska demokratska stranka (SDS), Partija demokratskog progresa (PDP), Srpska radikalna stranka Republike Srpske (SRS RS), Socijalistička partija (SP), Demokratski narodni savez (DNS), su između ostalog osudile deklaraciju kao nekorisnu u procesu pomirenja nakon građanskog rata na prostoru bivše Jugoslavije izdvajanjem samo jednog događaja i samo jednih žrtava, zatim kao protivnu interesima cjelokupnog srpskog naroda, kao protivnu interesima Republike Srpske, te kao diskriminativnu u odnosu na srpske žrtve Srebrenice i okoline 1992-1995. koje se nisu našle u deklaraciji o Srebrenici, a koja time srpske žrtve Srebrenice stavlja u drugi red manje važnih žrtava dešavanja u Srebrenici i okolini u periodu 1992-1995 [2].
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 RTRS: SKUPŠTINA SRBIJE USVOJILA DEKLARACIJU O SREBRENICI 31.03.2010.
- ↑ 2,0 2,1 RTRS: REAGOVANJA NA USVAJANJE DEKLARACIJE 31.03.2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Zvanična prezentacija Predsednika Republike Srpske: Predsednik Republike Srpske o usvajanju Deklaracije o Srebrenicu u skupštini Republike Srbije 31.03.2010.[mrtav link]
- ↑ Odnosi Srbije i BIH - definisanje nove politike
- ↑ RTRS: REPUBLIKA SRPSKA SLAVI 18. ROĐENDAN 09.01.2010.
- ↑ RTRS: TADIĆ: NAMETANJE RJEŠENJA NEPRIHVATLJIVO 10.01.2010.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 RTRS: DODIK: SRBIJA IMA PRAVO NA SVOJU POLITIKU 12.01.2010.
- ↑ TREĆA SEDNICA PRVOG REDOVNOG ZASEDANJA NARODNE SKUPŠTINE REPUBLIKE SRBIJE U 2010. GODINI 30.03.2010.[mrtav link]