Stari Istok

Karta Starog Istoka

Stari Istok je zajednički naziv za rane civilizacije na području koje otprilike odgovara suvremenom Bliskom Istoku: Mezopotamija (suvremeni Irak i Sirija), Perzija (suvremeni Iran), Anadolija (suvremena Turska), Levant (suvremena Sirija, Libanon, Izrael, Palestina i Jordan) te Drevni Egipat, a koje su se razvijale od uspona Sumera u 4. milenijumu pne. do vremena kada je oblast osvojio Kir Veliki u 6. vijeku pne., odnosno u Brončanom i ranom Željeznom dobu. Kao takav, izraz se koristi u bliskoistočnoj arheologiji, proučavanju antike i egiptologiji.

Neki su stručnjaci skloni isključiti Egipat iz pojma Bliski Istok, s obzirom da je bila riječ o geografski i kulturno izoliranom području. Međutim, s obzirom na važnu ulogu koju je Egipat imao historiji oblasti, pogotovo od 2. milenijuma pne., taj stav se rijetko susreće.

Stari Istok se smatra kolijevkom civilizacije. Ta je oblast prva prakticirala intenzivnu poljoprivredu; prva pronašla pismo, izumila grnčarski kotač a potom i kotač, stvorila prve centralizirane vlade, zakonike i imperije, kao i socijalnu stratifikaciju, ropstvo i organizirano ratovanje, kao i temelje astronomije i matematike.

Periodizacija

Periodizacija starog Istoka predstavlja pokušaj da se kategorizira ili podijeli vrijeme Bliskog Istoka u jasno određene blokove. Rezultat tog pokušaja je sistem koji koliko-toliko olakšava snalaženje u bogatoj historiji.

(Kameno doba)	Kalkolit (4500. pne. - 3300. pne.)	Rani kalkolit	4500. pne. - 4000. pne.	Ubaidski period
		Kasni kalkolit	4000. pne. - 3300. pne.	Ghassulijanski period, Uručki period, Gerzeh, Pred-dinastijski Egipat
Brončano doba (3300. pne. - 1200. pne.)	Rano brončano doba (3300. pne. - 2000. pne.)	Rano brončano doba I	3300. pne. - 3000. pne.	Protodinastijski i Rani dinastijski period Egipta
		Rano brončano doba II	3000. pne. - 2700. pne.	Rani dinastijski period Sumera
		Rano brončano doba III	2700. pne. - 2200. pne.	Staro egipatsko kraljevstvo, Akadsko Carstvo
		Rano brončano doba IV	2200. pne. - 2000. pne.	Prvi prijelazni period Egipta
	Srednje brončano doba (2000. pne. - 1550. pne.)	Srednje brončano doba I	2000. pne. - 1750. pne.	Srednje egipatsko kraljevstvo
		Srednje brončano doba II	1750. pne. - 1650. pne.	Drugi prijelazni period Egipta
		Srednje brončano doba III	1650. pne. - 1550. pne.	Hetitsko staro kraljevstvo, Minojska erupacija
	Kasno brončano doba (1550. pne. - 1200. pne.)	Kasno brončano doba I	1550. pne. - 1400. pne.	Novo egipatsko kraljevstvo, Hetitsko srednje kraljesvtvo
		Kasno brončano doba II A	1400. pne. - 1300. pne.	Hetitsko novo kraljevstvo, Mitanni, Ugarit
		Kasno brončano doba II B	1300. pne. - 1200. pne.	(Mračno doba, Narodi s mora)
Željezno doba (1200. pne. - 586. pne.)	Željezno doba I (1200. pne. - 1000. špne.)	Žljetno doba I A	1200. pne. - 1150. pne.	Troja VII, Erupcija Hekla 3
		Željetzno doba I B	1150. pne. - 1000. pne.	Neo-hetitske države
	Željezno doba II (1000. pne. - 586. pne.)	Željezno doba II A	1000. pne. - 900. pne.	Treći prijelazni period Egipta, Neo-asirsko Carstvo
		Željezno doba II B	900. pne. - 700. pne.	Kraljevstvo Izrael, Urartu, Frigija
		Željezno doba II C	700. pne. - 586. pne.	Neo-babilonsko Carstvo

Vanjske veze

Stari Istok na Wikimedijinoj ostavi

• Ancient Near East.net — an information and content portal for the archaeology, ancient history, and culture of the ancient Near East and Egypt
• Ancient Near East.org — A database of the prehistoric Near East as well as its ancient history up to approximately the destruction of Jerusalem by the Romans ...
• Archaeowiki.org Arhivirano 2008-07-08 na Wayback Machine-u—a wiki for the research and documentation of the ancient Near East and Egypt
• ETANA — website hosted by a consortium of universities in the interests of providing digitized resources and relevant web links
• Resources on Biblical Archaeology
• Ancient Near East Photographs This collection, created by Professor Scott Noegel, documents artifacts and archaeological sites of the ancient Near East; from the University of Washington Libraries Digital Image Collection
• Near East Images A directory of archaeological images of the ancient Near East