1741
Izgled
- Ovo je članak o godini 1741.
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
Decenija: | 1710-e 1720-e 1730-e – 1740-e – 1750-e 1760-e 1770-e |
Godine: | 1738 1739 1740 – 1741 – 1742 1743 1744 |
Gregorijanski | 1741. (MDCCXLI) |
Ab urbe condita | 2494. |
Islamski | 1153–1154. |
Iranski | 1119–1120. |
Hebrejski | 5501–5502. |
Bizantski | 7249–7250. |
Koptski | 1457–1458. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1796–1797. |
• Shaka Samvat | 1663–1664. |
• Kali Yuga | 4842–4843. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4377–4378. |
• 60 godina | Yin Metal P(ij)etao (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11741. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Godina 1741 (MDCCXLI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po julijanskom kalendaru.
Događaji
- poč. godine - U vezi s pregovorima o razgraničenju sa Austrijom, Osmanlije su izvele vojsku na severnu granicu.[1]
- veljača, krajem - Barun Franjo Trenk počinje novačiti seoske momke i pomilovane hajduke u slavonskim selima, uključujući i silom; povedeno je na stotine razbojnika i beskućnika[2]; Trenkovi panduri će se pročuti po junaštvu i divljaštvu.[3]
- 2. 3. - Carigradskom konvencijom razgraničeno Veliko Ratno ostrvo kod Beograda, Austrijancima ostaje severni deo.[4]
- mart, krajem - Dalmatinski generalni providur Kavali naređuje da pravoslavni sveštenici moraju zavisiti od latinskih biskupa.[5]
- 10. 4. - Rat za austrijsko nasljedstvo: Bitka kod Mollwitza u kojoj mladi pruski kralj Friedrich II nanosi poraz austrijskoj vojsci i konsolidira svoja osvajanja u Šleskoj.
- proleće - Počela je obnova Beogradske tvrđave, zalaganjem većeg dela evropske Turske - gradnja traje do 1770-tih.[6]
- 14. 5. - Marija Terezija obećava hrvatskim saborskim poslanicima na požunskom krunidbenom saboru da će obnoviti stare istočnoslavonske županije i pridružiti ih Hrvatskoj (ostvareno 1745).[7]
- Ugarski sabor u Požunu: da bi dobila podršku u ratu, Marija Terezija mora priznati sva ugarska staleška prava; zato će se većina njenih kasnijih reformi ograničiti na austrijske zemlje.[8], naviještena obnova županijskog uređenja na jugu.[9], pristaje na ukidanje Potisko-pomoriške vojne granice, što izaziva patrijarhov protest i nemire - privilegije su potvrđene 1743, ali će 1749-51. ipak biti razvojačena[10][11][12]. 46. zakonski članak kaže da se u Trojednici neće trpeti druga vera osim katoličke.[13], ali privilegije će ipak biti potvrđene 1743[14], odlučeno da se Marča preda unijatima (i opet 1751, zauzet 1753).[15]
- maj - Vitus Bering iz Petropavlovsk-Kamčatskog kreće u ekspediciju kako bi izradio geografske karte obala Sibira.
- 20. 5. - Rat Jenkinskovog uha: Opsada Cartagene de Indias, spektakularni pokušaj britanskih snaga da zauzmu špansko uporište Cartagena de Indias (u današnjoj Kolumbiji) završava strahovitim porazom, koji je na nekoliko decenija osigurao špansku vlast nad kolonijalnim posjedima u Južnoj Americi.
- 27. 5. - Trenkovi panduri defiliraju u Beču, uz pratnju tzv. Turske bande.
- sredinom god. - U Srbiji koju su Osmanlije povratile 1739. obrazovano je 700 timara, koji su dodeljeni spahijama sa službom u beogradskoj tvrđavi - broj spahija je do 1771 prepolovljen (od ranije u niškoj, požeškoj, užičkoj i sokolskoj nahiji ima 200 spahija)[16], ovim su ukinuti svi hasovi, zijameti, timari, pa i vakufi koji su postojali pre austrijske okupacije; na popisu je već zatečeno 56 čitluka, neki pripadaju hrišćanima.[17]
- 15. 7. - Ruski pomorac Aleksej Čirikov postaje prvi Evropljanin koji se iskrcao na tlo današnje Aljaske.
- 22. 7. - Nosorog Clara se iskrcala u Rotterdamu - do 1758. obilazi više evropskih zemalja.
- 28. 7. - Švedska, u nastojanju da povrati teritorije izgubljene Ništatskim mirom i na pritisak francuske diplomacije, objavljuje Rusiji rat, poznat i kao Rat partije Šešira (nazvan po političkoj stranci koja se za njega zalagala u Riksdagu).
- 10. 8. - Bitka kod Colachela u kojoj radža od Travancorea nanosi težak poraz nizozemskoj ekspediciji.
- novembar - Rat za austrijsko nasljedstvo: Francuske trupe, poslane u pomoć bavarskom knezu-elektoru Karlu, suparniku Marije Terezije za rimsko-njemačko prijestolje, prodiru u Češku i zauzimaju Prag.
- 23. 8. - Rusko-švedski rat (1741 - 1743): Bitka kod Vilmanstranda u kojoj ruske snage nanose težak poraz švedskim snagama u današnjoj Finskoj.
- druga polovina godine - Srbijanska milicija, Klimenti i graničari Posavske, Podunavske, Potiske i Pomoriške granice moraju krenuti u borbu protiv Bavaraca, Prusa i Francuza. Srbi graničari većim delom služe pod generalima Palfijem i Kevenhilerom, u srednjoj Evropi, manjim delom u Lombardiji i Austrijskom primorju[18]
- 6. 12. - U Rusiji izveden dvorski puč nakon koga novom caricom postaje Elizabeta; istovremeno sklopljeno primirje između Švedske i Rusije kojim je privremeno obustavljen rat.
- 19. 12. - Bavarski knez-izbornik Karl u Pragu okrunjen za češkog kralja.
- 25. 12. - Anders Celsius razvija vlastitu termometarsku skalu.
Kroz godinu
- Raniji pećki patrijarh Arsenije IV izabran je za karlovačkog mitropolita[19], tj. carica Marija Terezija mu priznaje patrijaršijsko dostojanstvo i poglavarstvo nad Srbima na teritoriji carstva.
- Prema turskom popisu, od 1.546 sela u severnoj Srbiji, naseljenih ima 592, opustelih 721, od davnina opustelih selišta 233; ukupno 6.586 poreskih obveznika[20]
- Gavrilo II, Mihić ili Mihailović novi je mitropolit dabrobosanski (do 1752), u Sarajevu nije omiljen.[21]
- Draškovićevi krajišnici iz Steničnjaka priznati od Sabora za banderijalce, odlaze i na evropska ratišta.[22] Sabor je Srbe u Topuskom poštedeo kontribucije (do 1770).[23]
- Hristofor Žefarović izdao "Stematografiju" - slavenosrpska dopunjena verzija Vitezovićevog dela iz 1701. Prva knjiga na novom, ruskoslovenskom, književnom jeziku čiji autor nije Rus, upleteni su i elementi iz ruskog i srpskog narodnog jezika.[24]
- Hatihumajunom Mehmeda I, iz oblasti Negotinske krajine (carski has sa imunitetom) izdvojena 63 mesta za vakuf carske biblioteke kod Aja Sofije, sa zadržanim slobodama.[25]
- Napulj, tj. Kraljevina Dveju Sicilija se zanima za doseljavanje Crnogoraca iz vojnih razloga: pukovnik Karafa se obraća vladici Savi, ali stvar sprečavaju Mlečani.[26]
Rođenja
- 14. 1. - Benedict Arnold, general američke vojske tijekom Američkog rata za neovisnost († 1801)
- 7. 2. - Henry Fuseli, slikar († 1825)
- 13. 3. - Josip II., car Svetog Rimskog Carstva. († 1790)
- 14. 4. - Momozono, japanski car († 1762)
- 17. 4. - Teodor Janković-Mirijevski, srpski i rumunski filozof, pedagog i reformator († 1814)
- 23. 8. - Jean-François de La Pérouse, moreplovac, istraživač († ca. 1788)
- 18. 10. - Pierre Choderlos de Laclos, francuski romanopisac, državni službenik i general († 1803)
- 31. 12. - Izabela od Burbon-Parme, prva supruga kasnijeg cara Josipa II († 1763)
Smrti
- 15. 1. - Ramón Despuig, veliki majstor vitezova hospitalera (* 1670)
- 21. 1. - Jethro Tull, agronom (* 1674)
- 17. 6. - Alvise Pisani, mletački dužd (* 1664)
- 3. 7. - Elizabeta Tereza od Lorene, sardinska kraljica, sestra cara Franje Stjepana (* 1711)
- 28. 7. - Antonio Vivaldi, kompozitor (* 1678)
- 30. 7. - Wirich Philipp von und zu Daun, habsburški feldmaršal (* 1669)
- 26. 8. - Marija Elizabeta od Austrije, štathalterka Austrijske Nizozemske (* 1680)
- 9. 9. - Pauline Félicité de Mailly-Nesle, ljubavnica Louisa XV (* 1712)
- 24. 11. - Ulrika Eleonora od Švedske, bivša kraljica (* 1688)
- 19. 12. - Vitus Bering, danski istraživač u ruskoj službi (* 1681)
- 21. 12. - Bernard de Montfaucon, benediktinac, začetnik paleografije (* 1655)
Reference
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 306
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 202
- ↑ Historija n. J. II, 1034-5
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 162
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 50
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 319-20
- ↑ Šišić, Povijest Hrvata 1526-1918, 342
- ↑ Historija n. J. II, 868
- ↑ Historija n. J. II, 1035
- ↑ Historija n. J. II, 1156-7
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 236
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 265
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 204
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 225
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 219
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 313-4
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 326
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 196
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 540
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 321
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 475
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 222
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 223
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 80
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 338
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 508
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)