Olsztyn
Olsztyn (njemački: Allenstein) je grad od 171,979 stanovnika[1] na sjeveroistoku Poljske u Varminsko-mazurskom vojvodstvu u kom je najveći grad i administrativni centar.[2]
Olsztyn
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 53°46′N 20°28′E / 53.767°N 20.467°E | |
| Država |  Poljska
|
| Vojvodstvo | Varminsko-mazursko |
| Povjat | Olsztyn |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Piotr Grzymowicz |
| Površina | |
| - Ukupna | 88.3 km²[1] |
| Visina | 88 [1] |
| Stanovništvo (2019.) | |
| - Grad | 171,979[1] |
| - Gustoća | 1,947 stan. / km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 10-001–11-041[1] |
| Pozivni broj | (+48) 89 [1] |
| Karta | |
  Olsztyn Pozicija Olsztyna u Poljskoj | |
Geografske karakteristike
urediOlsztyn se prostire duž rijeke Łyna, u centru regije Mazurska jezera[3] udaljen 215 km sjeverno od Varšave.
Historija
uredi
Olsztyn je izrastao pored impozantnog zamka kog su podigli Teutonski vitezi 1334. Status grada dobio je već 1353. Od 1466. je u sastavu Jagelovske Poljske.[3]
Kraljevina Pruska zauzela je i anektirala taj kraj 1772. i odtad se Olsztyn, kao Allenstein razvija kao tipičan njemački grad.[3]
Na samom početku Prvog svjetskog rata Allenstein su zauzele jedinice Ruskog Carstva[4] ali su ga nakon Bitke kod Tannenberga povratile jedinice Njemačkog Carstva.
.jpg)
Krajem Drugog svjetskog rata - 22. januara 1945. Allenstein je zauzela Crvena armija i pritom razorila oko 50% grada.[4] Sovjetske vojne vlasti predale u maju 1945. upravu nad gradom poljskoj administraciji. Tako da je od 1946. Olsztyn administrativni centar vojvodstva.[4]
Njemačko stanovništo je počelo bježati iz grada još krajem 1944. iz straha pred Crvenom armijom, preostali stanovnici su raseljeni ili pobjegli tako da je danas potpuno poljski grad.[3]
Znamenitosti i obrazovanje
urediNajpoznatiji i najstariji spomenik Olsztyna je biskupski zamak iz 14. vijeka, u kom je kao administrator radio Nikola Kopernik.[2]
Pored tog ratna razaranja preživjele su i katedrala sv. Jakoba iz 16. vijeka, gradska vrata s kraja 14. vijeka i ostatci bedema iz 14. vijeka. Ipak najveći dio zgrada u historijskom centru koje su ostale, podignut je secesijskom stilu krajem 19. početkom 20. vijeka.[2]
Olsztyn je grad sa četiri univerziteta u kojima strudira oko 45 000 studenata, i grad brojnih velikih parkova[2]
Privreda
urediOlsztyn je grad drvne i prehrambene industrije, poznat po tvornici automobilskih guma[3] koja je danas dio kompanije Michelin.
Poznati sugrađani
uredi- Nikola Kopernik, (1473-1543) astronom
- Marcin Kromer, (1512-1589) biskup
- Hugo Haase, (1863-1919) političar
- Erich Mendelsohn, (1887-1953) arhitekt
Pobratimski gradovi
uredi
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 „Poland: Major Cities” (engleski). City population. Pristupljeno 02.01. 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Odkryj Olsztyn” (poljski). Gmina Olsztyn. Pristupljeno 2.01.2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 „Olsztyn Poland” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 2.01.2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Olsztyn – Barwna historia miasta” (poljski). Zabawa. Pristupljeno 4.01.2021.
