Transvaal (kolonija)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg)
Kolonija Transvaal (engleski: Colony of the Transvaal) bila je nekadašnja britanska kolonija na sjeveroistoku Južne Afrike koja je egzistirala u dva navrata od 1877. do 1881., te nakon aneksije 1902. nakon britanske pobjede u Drugom burskom ratu sve do 31. maja 1910. kad je ujedinjena u Južnoafričku Uniju kao provincija Transvaal.
Danas je teritorij te bivše kolonije podjeljen na tri južnoafričke provincije; Gauteng, Limpopo i Mpumalanga.
Historija
urediHistorija i nastanak kolonije Transvaal usko je vezana uz bursku Južnoafričku Republiku - Transvaal. Ona je nastala nakon što je nakon napoleonskih ratova dotadašnja holandska kolonija postala britanska Kolonija Rt dobre nade - 1806. [1]Iako su na prvi pogled Buri prihvatili novu kolonijalnu upravu, oni su ubrzo postali nezadovoljni zbog britanske liberalne politike, naročito zbog odnosa prema oslobađenim robovima, zbog tog je od 1835. do 1843. oko 12 000 Bura zvanih Voortrekkeri (pioniri), napustilo koloniju Rt dobre nade i krenulo na Veliki put (afrikaans: Groot Trek) prema ruralnim prostranstvima na južnoafričkom Highveldu (Transvaalu) i južnom Natalu. Ti naseljenici su uskoro osnovali nekoliko svojih malih država.
Britanija je priznala burskim Voortrekkerima (pionirima) pravo na nezavisnost nakon Mirovnih pregovora održanih na obalama Pješčane rijeke 1852. Buri su obećali da će ukinuti ropstvo po svojim državama, a Britanija da se odriče teritorijalnih pretenzija sjeverno od rijeke Vaal.
Zbog političkih podjela među Burima, sve do 1856. egzistiralo je nekoliko malih burskih državica u labavom savezu, tad je nakon upornih političkih borbi i trvenja osnovana je jedinstvena burska Južnoafrička Republika - Transvaal 1957. [2]na području omeđenom rijekama Vaal, Hartz i Limpopo. [1]
Nakon otkrića zlata i dijamanata u Transvaalu duž rijeke Vaal 1868. - 1874.[2], narasli su britanski apetiti prema dotad za njih neinteresantnom području, i otpočela je političko diplomatska borba za taj teritorij. Britanija je tvrdila da im na osnovu prava na koloniju Rt dobre nade pripada i sva Južna Afrika, to jest da sve zemlje na tom ozemlju pripadaju pod suverenitet britanskog monarha. Buri su branili svoje pravo na nezavisnost tada revolucionarnim i ne baš prihvaćenim idejama američke i francuske revolucije - o pravu naroda na saomopredjeljenje. Nakon silnih trvenja - je 1877. Velika Britanija anektirala Južnoafričku Republiku - Transvaal. Britanska vlast od samog početka naišla je na veliki otpor Bura, koji su se ipak nadali da će im britanska vlada premijera Williama Gladstonea priznati pravo na neki oblik nezavisnosti, u okviru nekakve buduće konfederacije i dozvoliti samoupravu. Kad je u decembru 1880. postalo jasno da od toga neće biti ništa i da Britanija ide na otvorenu aneksiju Transvaala, Buri su proglasili svoju republiku - potpuno nezavisnom, i prezeli vlast u Transvaalu. To je dovelo do Prvog burskog rata, koji je završio pobjedom Bura nakon Bitke kod brda Majuba 1881. nakon koje su Britanci ponovno priznali nezavisnost burske republike Transvaal. [1]Razdoblje mira nije dugo potrajalo, Britanci su ponovno pokazali interes da zavladaju nad Transvaalom nakon otkrića velikih rezervi zlata u Witwatersrandu (okolica Johanesburga) - 1886. [1] Prvo je tadašnji premijer kolonije Rt dobre nade Cecil Rhodes pokušao isprovocirati pobunu u Transvaalu preko Jamesonove bune u decembru 1895. uz pomoć policajaca iz Rodezije i Bechuanalanda i britanskih građana na radu u Transvaalu zvanih - uitlanders, koja je neslavno završila, tako da je na kraju morao dati ostavku. [3]Neuspeh Rhodesa da prisvoji Transvaal nije značio da su ostali britanski moćnici prestali biti zainteresirani za ogromne količine zlata u Transvaalu, Neville Chamberlain i Alfred Milner jasno su iskazali namjere za aneksijom burskih republika Transvaal i Slobodna Država Oranje u Britansko Carstvo milom ili silom. Nakon neuspjele Mirovne konferenciju održane u Bloemfonteinu u maju i junu 1899. između britanskog visokog komesara za Južnu Afriku - Alfreda Milnera i predsjednika Transvaala Paula Krugera izbio je Drugi burski rat 11. oktobra 1899. [4] Taj rat završio je porazom Bura, koji su nakon potpisivanja Mirovnog sporazuma iz Witwatersranda 31. maja 1902. izgubili državu, koja je postala dio Britanskog Carstva kao kolonija Transvaal. [2]
Britanija je vratila unutrašnju autonomiju Transvaalu - 1906., slijedeće 1907. održani su izbori za kolonijalnu vladu, na kojima je pobijedio jedan od najvećih burskih komandanata - Louis Botha. [2] Kolonija nije dugo egzistirala jer je 1910. ušla u sastav novosnovanog britanskog dominiona Južnoafrička Unija, kao jedna od njezine četiri provincije pod imenom provincija Transvaal. [1]
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „South African Republic (SAR)” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 14. 03. 2012.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Transvaal” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 19. 03. 2012.
- ↑ „Brief History” (engleski). British Empire. Pristupljeno 24. 02. 2012.
- ↑ „Second Boer War” (engleski). BBC. Pristupljeno 11. 03. 2012.