Funchal
Funchal je najveći grad od 103 961 stanovnika [1] na otoku Madeiri, i već pet vijekova administrativni centar portugalske Autonomne Pokrajine Madeira u Atlanskom oceanu i istoimenog Distikta Funchal.
Funchal
Concelho do Funchal | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 32°39′N 16°55′W / 32.650°N 16.917°W | |||
| Država |  Portugal
| ||
| Autonomna regija | Madeira | ||
| Distrikt | Distinkt Funchal | ||
| freguesias | Imaculado Coração de Maria, Monte, Santa Luzia, Santa Maria Maior, Santo António, São Gonçalo, São Martinho, São Pedro, São Roque, Sé | ||
| Vlast | |||
| - Gradonačelnik | Miguel Filipe Machado de Albuquerque | ||
| Površina | |||
| - Ukupna | 76,25 km² | ||
| Visina | 0 -600 | ||
| Stanovništvo (2001.) | |||
| - Urbano područje | 103 961 [1] | ||
| - Urbana gustoća | 1 332 /km² | ||
| Poštanski broj | 9050 / 9060 | ||
| Pozivni broj | (+351) 291 XXX-XXXX | ||
| Službena stranica Câmara Municipal de Funchal | |||
| Karta | |||
 Položaj Funchala na Madeiri | |||
Funchal je sjedište univerziteta (Universidade da Madeira) koji vodi porijeklo od jezuitskog kolegija iz 1569. i biskupije od 1514.[2]
Danas je Funchal (sa okolicom) poznata turistička destinacija zahvaljujući internacionalnom aerodromu (Aeroporto de Funchal) i luci u koju svraćaju brojni cruiseri i jahte na plovidbi preko Atlantika.
Geografske karakteristike
urediCentar Funchala leži u prirodnom amfiteatru, na jugoistočnoj obali otoka Madeira koji se blago spušta prema dolini i prirodnoj luci, ali se odmah iza centra grada uzdižu brda visoka preko 1200 m, tako da se neka periferijska naselja nalaze i na 600 m, kao Monte do kojeg vozi žičara. U unutrašnjosti otoka nekih 9 km od centra grada, nalazi se suptropska šuma Laurisilva, koja je 1999. uvrštena na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi.
Distiktu Funchal pripadaju i obližnji naseljeni otoci Porto Santo (43 km²) i Desertas (3 otoka od 14 km²) i 160 km udaljeni arhipelag Selvagens (od 18 km²), koji je nenaseljeni rezervat prirode. Funchal je udaljen 978 km jugozapadno od Lisabona.
Historija
urediFunchal je osnovao oko 1425., pomorac João Gonçalves Zarco, koji se naselio na tom mjestu sa članovima svoje porodice.[2] On je šest godina ranije -1419. zajedno sa kapetanom Teixeirom otkrio arhipelag - Madeiru. Zahvaljujući svom geografskom položaju, Funchal je ubrzo postao značajna pomorska luka, a zbog dobrog tla i najatraktivnija zona za nove naseljenike, tako da je Funchal vrlo brzo izrastao u najveće naselje na Madeiri.[2]
Negdje između 1452. -1454., naselje je dobilo i prvu povelju (foral), kojom je uzdignuto u status naselja (vile), a 1480. prvo vijeće od 24 člana.[2]
Pred kraj 15. vijeka, na Madeiri se razvila proizvodnja tada izuzetno unosne šećerne trske, a Funchal je postao glavna luka za izvoz te robe. S druge strane i brojni evropski brodovi koristili su luku Funchal na svojoj plovidbi u nepoznate krajeve u vrijeme velikih geografskih otkrića. Tad su se u Funchalu naselili brojni evropski pustolovi u potrazi za boljim životom, a jedno vrijeme i Kristofor Kolumbo.[2]
Tad su izgrađene prve veće javne građevine u mjestu, bolnica, carina, vijećnica (Paços do Concelho 1491.), sud (Paços dos Tabeliães 1491.) nova crkva (1493.) - koja je 1514. prerasla u katedralu, koja je te iste godine postala biskupsko sjedište.[2]
Funchal je 1508. uzdignut u status grada (cidade), a nekoliko godina kasnije 1514 postao je i biskupsko sjedište.[2]
Tad se izgradio najstariji kvart / freguesia (župa / parohija) Santa Maria (današnja Santa Maria Maior) oko katedrale i duž obale do crkve Nossa Senhora do Calhau.
Tokom 17. vijeka nakon sklapanja trgovačkih ugovora s Engleskom, u Funchalu i na cijelom otoku se naselilo dosta engleskih trgovaca vinima, koji su malo po malo, na kraju kontrolirali sav promet vinom. Oni su izgradili cijeli novi kvart svojih urbanih vila, koje su uobičajeno imale prvi kat rezerviran za stanovanje, a prizemlje i podrum za skladištenje vina, i toranj sa balkonom iz kojeg se moglo nadgledati ukrcavanje bačava sa vinom.[2]
Od kraja 18. vijeka Funchal se počeo širiti i izvan amfiteatra u okolicu i po brdima iznad grada, tad su izgrađene brojne male kurije s parkovima i egzotičnim stablima na prilaznim putevima do njih, takozvane kuće užitka (casinhas de prazer).[2]
U 19. vijeku u Funchalu i Madeiri često je boravila zbog liječenja i odmora austrijska carica Elizabeta Austrijska, engleska kraljica Adelaide, carska udovica iz Brazila Amélie de Beauharnais sa kćerkom princezom Marijom Améliom, Nadvojvoda Maksimilijan budući car Meksika sa suprugom Charlottom, te mnoge druge evropske okrunjene glave. Vječno zeleni Funchal sa cvijećem koje stalno cvate postao je mit o stalnoj sreći i izvoru vječne mladosti i zdravlja. Od tad je Funchal postao poznata turistička destinacija.[2] Kraj 19. i početak 20. vijeka obilježila je revolucija u međunarodnom pomorskom, te nešto kasnije i avio transportu. U tom periodu izgrađeni su novi objekti u luci, a nakon izgradnje Aerodroma Santa Catarina 1964., i brojni hoteli i turistička naselja Ribeira Brava, Curral das Freiras, Porto Moniz, Santana.
Rast stanovništva Funchala
uredi| Stanovništvo Funchala od 1849. do 2004. | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1849 | 1900 | 1930 | 1960 | 1981 | 1991 | 2001 | 2004 | |
| 29403 | 43375 | 68030 | 98113 | 112746 | 115403 | 103961 | 100847 | |
Gradovi prijatelji
urediFunchal je ima ugovore o prijateljstvu sa 14 gradova;[3]
|
|
Klimatske karakteristike
urediFunchal ima umjerenu sredozemnu klimu tokom cijele godine, zbog uticaja oceana, koja se generalno ipak može podijeliti na dva godišnja doba. Jedno je toplo i sunčano ljeto s prosječnom dnevnom temperaturom od 25 °C, i sa nešto manje kiša, a drugo je zima s prosječnom temperaturom od oko 20 °C, kad padne nešto više kiša. Prosječna godišnja temperatura je oko 17 °C - 18 °C, a godišnja količina oborina je oko 500 mm. Prosječna površinska temperatura mora je zimi oko 18 °C, a ljeti do 24 °C, vlažnost zraka je konstantna tokom cijele godine i iznosi oko 70 %. Ono što je neobično u Funchalu su vremenske razlike u samom gradu, ima dana kad je na obali sunce i 25 °C, a u kvartu Monte (na 600 m) magla i 15 °C.
| Klimatološki medijani za Funchal | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
| Srednji maksimum (°C) | 25,5 | 26,6 | 30,1 | 30,2 | 33,0 | 34,7 | 29,6 | 38,5 | 38,4 | 34,1 | 30,0 | 25,6 | 38,5 |
| Srednji minimum (°C) | 13,2 | 13,0 | 13,3 | 13,8 | 14,9 | 16,9 | 18,4 | 19,4 | 19,4 | 18,0 | 16,1 | 14,5 | 15,91 |
| Precipitacija (mm) | 90,6 | 64,5 | 56,2 | 37,8 | 30,3 | 6,4 | 2,8 | 3,1 | 34,7 | 78,2 | 82,4 | 109,4 | 5964 |
| Izvor: [4] | |||||||||||||
Bilješke
uredi- ↑ 1,0 1,1 „Dados sobre o Concelho” (portugalski). Câmara Municipal de Funchal. Pristupljeno 21. 11. 2011.[mrtav link]
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 „Enquadramento Histórico” (portugalski). Câmara Municipal de Funchal. Pristupljeno 21. 11. 2011.
- ↑ 3,0 3,1 „Acordos de Geminação” (portugalski). Câmara Municipal de Funchal. Arhivirano iz originala na datum 2011-05-21. Pristupljeno 21. 11. 2011.
- ↑ „Weather Information for Funchal”. World Meteorological Organization. Arhivirano iz originala na datum 2011-11-10. Pristupljeno 21. 11. 2011.
Vanjske veze
uredi- Câmara Municipal da Funchal Arhivirano 2011-11-30 na Wayback Machine-u (pt)
