1710

**1710. po kalendarima**
Gregorijanski	1710. (MDCCX)
Ab urbe condita	2463.
Islamski	1121–1122.
Iranski	1088–1089.
Hebrejski	5470–5471.
Bizantski	7218–7219.
Koptski	1426–1427.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1765–1766.
• Shaka Samvat	1632–1633.
• Kali Yuga	4811–4812.
	Kineski
• Kontinualno	4346–4347.
• 60 godina	Yang Metal Tigar; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11710.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1680-e 1690-e 1700-e – 1710-e – 1720-e 1730-e 1740-e
Godine:	1707 1708 1709 – 1710 – 1711 1712 1713

Godina 1710. (MDCCX) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po julijanskom kalendaru.

Evakuacija francuskih trupa iz Port Royala

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

1. 1. - Prema dekretu pruskog kralja Friedricha I, Alt-Berlin, Cölln, Friedrichswerder, Dorotheenstadt i Friedrichstadt su ujedinjeni u Kraljevski glavni i rezidencijalni grad Berlin.
4. 1. (24. 12. 1709. po j.k.) - Još jedan datum "Istrage poturica".^[1]
22. 1. - Rakošijeva buna: bitka kod Romhánya na severu dan. Mađarske - obe strane tvrde da su pobedile.
29. 1. - Reforme Petra Velikog: objavljena građanska azbuka^[2].

10. 3. - Veliki sjeverni rat (VSR): Bitka kod Helsingborga je poraz Danaca u Švedskoj, koji se više neće vraćati u Skaniju.
mart - Upravnik biskupskih poseda u Pokuplju optužuje krajiškog zapovednika Delišimunovića da ide u Beč radi privilegija prekokupskih "Vlaha - šizmatika".^[3]
mart - Rat za špansko nasleđe (RzŠN): novi mirovni pregovori u Gertruydenbergu, Luj XIV nikako ne želi da prinudi svog unuka Filipa V da napusti Španiju.
29. 3. (18. 3. po j.k.) - Pećki patrijarh Kalinik I šalje unapred potvrdnu gramatu za izbor mitropolita Sofronija^[4] - priznanje autonomije Krušedolske tj. Karlovačke mitropolije.

April/Travanj – Jun/Lipanj

10. 4. - U Velikoj Britaniji na snagu stupa Statut kraljice Anne, prvi zakonski akt u historiji kojim se autorska prava reguliraju od strane države i sudova; pravo prvi put imaju autori a ne izdavači.
14. 4. - Poslednji susret kraljice Anne i dvorske dame Sare Churchill - opadanje uticaja vigovaca.
travanj - Beč je za marčanskog biskupa imenovao Rafaila Markovića.^[5]
16. 4. (5. 4. po j.k.) - Pilip Orlik, ukrajinski hetman u emigraciji, pod okriljem Karla XII. u Benderu, izdao ustavni dokument koji predviđa princip podjele vlasti.
19. 4. - "Četiri mohikanska kralja" (tri Mohawka i jedan Mahican) u poseti kraljici Ani u Londonu - traže pomoć protiv Francuske Kanade i anglikanske misionare.
proleće - Banditizam u Slavoniji: razbojnici upadali u predgrađe Osijeka.^[6]
proleće - jesen - Britaniju potresaju Sacheverellovi neredi: pristalice Torijevaca napadaju disidente, nezvanične verske zajednice, naročito prezbiterijance.

4. 5. (23. 4. po j.k.) - Stvarni izbor krušedolskog mitropolita Sofronija Podgoričanina (umire već u januaru 1711).
14. 5. - Sički ustanak Banda Singh Bahadura protiv Mogula: zauzeo je provincijski glavni grad Sirhind.
maj - Potiski i pomoriški graničarski komandanti Jovan Tekelija i Vulin Ilić poslali su pismo ruskom caru Petru, preko Bogdana Popovića - nude saradnju.^[7]^[8]
maj - Dubrovački Senat izveštava svoju koloniju u Beogradu da je izdejstvovano oslobađanje od plaćanja svih đumruka, dacija, badža i kantara i dozvoljena slobodna trgovina voskom, goveđom i bivoljom kožom i drugom robom.^[9]

23. 6. - VSR: Rusi na čelu sa carem i Apraksinom zauzeli švedski Viborg nakon tromesečne opsade - zaštita nove prestonice i bolji pristup Baltiku.
26. 6. - RzŠN: Douai u Flandriji se predaje saveznicima nakon 52 dana opsade.
jun - avgust - Numan-paša Ćuprilić je veliki vezir, smenjen je zbog protivljenja ratu sa Rusijom (a u korist Karla XII. koji sedi u Benderu).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

15. 7. - VSR, Kapitulacija Estonije i Livonije: Rusi na čelu sa Šeremetjevom zauzimaju Rigu nakon skoro osmomesečne opsade.
25. 7. - RzŠN: Britanci se iskrcali u Sète i Agde na mediteranskoj francuskoj obali, ali ubrzo su poraženi.
27. 7. - RzŠN: Bitka kod Almenara je pobeda alijanse na čelu sa austrijskim vojskovođom von Starhembergom u Kataloniji.
leto - Pod pritiskom Ličana kapetana Dobrivoja Kneževića, kap. Oberburg je morao napustiti Karlobag, što je ocenjeno kao buna Srba krajišnika - do kraja godine se izveštava o konfuznom stanju, da su naoružani Ličani upali u Kraljevicu da oslobode drugove. Koruški staleži u ovo vreme neredovno isplaćuju "leno" krajišnicima u vidu platna.^[10] Ove godine zabeležena je buna u Krbavi.^[11]

11. 8. - Kraljica Anna je srušila tzv. Whigovski Junto: smenjeni su prvi lord Trezora vojvoda od Marlborougha i lord visoki rizničar Sidney Godolphin; prošlog juna i ekvivalent ministra unut. poslova Charles Spencer, 3. erl od Sunderlanda.
16. 8. - Pećki patrijarh Kalinik I umro u Temišvaru, tokom obilaska pastve.^[12] Naslediće ga Atanasije I (1711-12).
18. 8. - Baltadži Mehmet-paša je veliki vezir (do nov. 1711).
20. 8. - RzŠN: Bitka kod Saragosse je pobeda alijanse u Aragonu - "Karlo III" ulazi sutradan u grad Saragosu, otvoren mu je put za Madrid.

5. 9. - Filip V po drugi put napušta Madrid (vraća se u decembru).
19. 9. - Katastrofalni francuski piratski napad na Rio de Janeiro u portugalskom Brazilu - 400 ih je stradalo a 700 zarobljeno (oslobođeni u novom napadu sledeće godine).
19. 9. - Ruzi zauzeli tvrđavu Keksholm u Kareliji nakon dvomesečne opsade. Nekoliko dana kasnije i ostrva Saaremaa u Estoniji.
23. 9. - Carske snage osvojile Érsekújvár (Nove Zamki) od Rakošijevih ustanika.
28. 9. - RzŠN: "Karlo III" ulazi u skoro opusteli Madrid, mora ga napustiti već u novembru.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

4. 10. - VSR: Dansko-švedska bitka u zalivu Køge: brod Dannebroge eksplodirao, stradalo blizu 600 ljudi.

Raniji švedski Baltik

10. 10. - Kapitulacija Estonije i Livonije dovršena kapitulacijom Revala (Talina), što su Šveđani priznali Nystatdskim mirom 1721.
13. 10. - Rat kraljice Anne (Rat za špansko nasljedstvo): Port-Royal, ključno francusko uporište u Akadiji se nakon nekoliko dana opsade predaje britanskim trupama čime Britanci stiču nadzor nad područjem koje će kasnije postati poznato kao Nova Škotska.
oktobar - Izbija Maskatski ili Šećerni rat u portugalskom Brazilu, sukob između vlasnika šećerana u Olindi i trgovaca u Recifeu. U ovo vreme dolazi i do Slane pobune, jer Portugal ima monopol na proizvodnju soli.
jesen - Gen. Hajster izveštava da su varaždinski graničari na položajima u Mađarskoj u krajnje bednom stanju, jer im ništa nije plaćeno - trebalo je da izdrže karantin na Dravi, jer je Hrvatska zatvorena zbog kuge, ali oni silom prelaze reku.^[13]

9. 11. - RzŠN: Bitka kod Sirakuze: francuski brodovi uspeli deblokirati trgovačku flotu i ispratiti je do Marseja.
11. 11. - Bratanica Petra Velikog, Ana, udala se u Sankt Peterburgu za Friedricha Wilhelma, vojvodu Kurlandije - on umire već u januaru, na putu kući, ona je regent Kurlandije do 1730. pa carica Rusije 1730-40.
16. 11. - Završeni izbori u Velikoj Britaniji: ubedljiva pobeda Torijevaca, koji se zalažu za mir u Ratu za špansko nasleđe.
20. 11. - Rusko-turski rat (1710–1711): Osmansko Carstvo objavljuje rat Rusiji, nakon što je odbilo zahtjeve ruskog cara Petra Velikog za predajom odbjeglog i kod Poltave poraženog švedskog kralja Karla XII.
- Petar Veliki će dogodine proglasom pozvati Crnogorce i Hercegovce da mu se pridruže, kada će stići i prva misija.^[14]^[15]
28. 11. - Dimitrije Kantemir postaje vojvoda Moldavije - mada je turski vazal, priključiće se caru Petru.

8 - 11. 12. - RzŠN: Bitke kod Brihuege i Villaviciose, blizu Guadalajare, su ubedljive franko-španske pobede nad Alijansom. Starhembergove austrijske trupe se povlače ka Barceloni.
10. 12. - Sički ustanak Banda Singh Bahadura: mogulske snage zauzimaju njegovo sedište Lohgarh, ali izmakao je i nastavlja borbu do 1715.
krajem godine - Pad tzv. Kabineta tri grofa, zu Sayn-Wittgenstein, von Wartensleben i von Wartenberg, tri W, koji su od 1702. imali odlučujući uticaj na vlast u Pruskoj.

Kroz godinu

Srem, ranije poseban sandžak, postaje carski has, dat na korišćenje odžaku beogradskih erlija, u neposrednoj nadležnosti beogradskog muhafiza.^[16]
Portin opunomoćenik vodi istragu u Beogradu o zloupotrebama zbog kojih nisu isplaćivane vojničke plate, zatočen bivši janičarski aga Kara Jahja.^[17]
Pobuna sve raje protiv paše u Mostaru.^[18]
Ugarski sabor u Požunu: hrvatski staleži traže inkorporaciju Varaždinskog generalata, što znači i ukidanje privilegija za krajišnike - gen. grof Maks Ludvig Brajner odlučno protiv.^[19]
Sava Vladislavić Raguzinski imenovan u Rusiji dvorskim savjetnikom.
Đuro Matijašević odlazi iz Dubrovnika u Rim, gdje ostaje do kraja života.
Gradačac je sjedište kapetanije.
Meissenski porcelan: Johann Friedrich Böttger započinje proizvodnju u manufakturi u Meissenu kod Dresdena u Saksoniji.
Kod Berlina je izgrađena bolnica u očekivanju kuge: služiće kao bolnica za siromašne, od 1727. pod nazivom Charité.
Car Joseph I donosi dekret protiv cigana: vešanje muškaraca i sečenje ušiju ženama i deci, dolazi do masovnih ubistava.
Holandska istočnoindijska kompanija napušta Mauricijus, Francuzi preuzimaju 1715-1810.
George Berkeley: "Traktat o principima ljudskog znanja".
Gottfried Leibniz: Théodicée uvodi pojam teodiceja, "opravdanje Boga" u problemu zla.
Naređeno sastavljanje Kangxijevog rječnika (završeno 1716).
1710/11 - Izgrađena Gornjovakufska sahat-kula.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1710.

4. 1. - Giovanni Battista Pergolesi, talijanski skladatelj († 1736.)
15. 2. - Luj XV., kralj Francuske († 1774.)
12. 4. - Caffarelli, kastrat († 1783)
15. 4. - Marie-Anne de Camargo, baletska plesačica († 1770)
14. 5. - Adolf Frederik, kralj Švedske († 1771)
16. 10. - András Hadik, habsburški feldmaršal († 1790)
26. 10. - Lukrecija Bogašinović, pjesnikinja († 1784)
Ahmad bin Said al-Busaidi, osnivač omanske dinastije Said († 1783)
Genadije Dimović, vladika gornjokarlovački († 1796)
c. Šejh Mehmed Užičanin († 1750)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1710.

16. 1. - Higashiyama, bivši car Japana (* 1675)
25. 2. - Daniel Greysolon, sieur du Lhut, istraživač Severne Amerike (* 1639)
14. 3. - Michel Bégon, francuski zvaničnik, sakupljač biljaka (* 1638)
16. 8. - Kalinik I Skopljanac, pećki patrijarh
19. 9. - Ole Christensen Roemer, danski astronom (* 1644)
10. 11. - Karl Theodor Otto zu Salm, habsburški feldmaršal (* 1645)

Reference

↑ Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs
↑ kolumne : reforme petra velikog. tipometar.org (pristup. 27.3.2017)
↑ Istorija s. n. IV-1, 69
↑ Istorija s. n. IV-1, 53
↑ Kudelić, Zlatko. Katoličko-pravoslavni prijepori o crkvenoj uniji i grkokatoličkoj Marčanskoj biskupiji tijekom 1737. i 1738. godine
↑ Istorija s. n. IV-1, 60
↑ Istorija s. n. IV-1, 233
↑ Алексеј Јелачић Петар Велики и Јужни Словени. rastko.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 107
↑ Istorija s. n. IV-1, 71, 74
↑ Istorija s. n. IV-1, 254
↑ Istorija s. n. IV-1, 535
↑ Istorija s. n. IV-1, 77
↑ Historija n. J. II, 831
↑ Istorija s. n. IV-1, 233
↑ Istorija s. n. IV-1, 7
↑ Istorija s. n. IV-1, 12-13
↑ Istorija s. n. IV-1, 29
↑ Istorija s. n. IV-1, 186

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)

Vanjske poveznice

[1] Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs

[2] umne : reforme petra velikog. tipometar.org (pristup. 27.3.2017)

[3] Istorija s. n. IV-1, 69

[4] Istorija s. n. IV-1, 53

[5] Kudelić, Zlatko. Katoličko-pravoslavni prijepori o crkvenoj uniji i grkokatoličkoj Marčanskoj biskupiji tijekom 1737. i 1738. godine

[6] Istorija s. n. IV-1, 60

[7] Istorija s. n. IV-1, 233

[8] Алексеј Јелачић Петар Велики и Јужни Словени. rastko.rs

[9] Istorija s. n. IV-1, 107

[10] Istorija s. n. IV-1, 71, 74

[11] Istorija s. n. IV-1, 254

[12] Istorija s. n. IV-1, 535

[13] Istorija s. n. IV-1, 77

[14] Historija n. J. II, 831

[15] Istorija s. n. IV-1, 233

[16] Istorija s. n. IV-1, 7

[17] Istorija s. n. IV-1, 12-13

[18] Istorija s. n. IV-1, 29

[19] Istorija s. n. IV-1, 186

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]