Ovo je članak o godini 1736.

Godina 1736 (MDCCXXXVI) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u četvrtak po julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek18. vijek19. vijek
Decenija: 1700-e  1710-e  1720-e  – 1730-e –  1740-e  1750-e  1760-e
Godine: 1733 1734 173517361737 1738 1739
Princ Eugen Savojski.
1736. po kalendarima
Gregorijanski 1736. (MDCCXXXVI)
Ab urbe condita 2489.
Islamski 1148–1149.
Iranski 1114–1115.
Hebrejski 5496–5497.
Bizantski 7244–7245.
Koptski 1452–1453.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1791–1792.
Shaka Samvat 1658–1659.
Kali Yuga 4837–4838.
Kineski
Kontinualno 4372–4373.
60 godina Yang Vatra Zmaj
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11736.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

uredi
 
Habsburg-Lothringen
  • 1735/36 - Pobuna u kapetanatu Šid u Podunavskoj granici.[1]
  • januar - Upravnik Banata gen. Hamilton zatražio da se dozvoli vrbovanje Ličana i Primoraca za naseljavanje u Banat - mnogi Ličani i Krbavci prodaju stoku, zemlju pa i vojne činove.[2]
  • januar - Nadir Afšar održao kurultaj na Muganskoj ravnici: pristali su na predlog da postane novi vladar Irana, umesto malog Abbasa III, što je kraj safavidske dinastije. Nadir zahtevao da se sunitske prakse prihvate kao legitimne.
  • 26. 1. - Stanisław Leszczyński abdicira sa poljskog prijestolja, čime August III ostaje nesporni vladar Poljske. Stanisław na proljeće napušta Königsberg i nastanjuje se u zamku Meudon u Francuskoj.
  • februar, početkom - Seljaci, Srbi i deo Hrvata, pobunili se na spahiluku Nuštar.[3]
  • 12. 2. - Lotarinški vojvoda Franz Stephan se ženi za austrijsku princezu Mariju Tereziju (vladarski par 1740-65). Ovo je početak vladarskog doma Habsburg-Lothringen, koji će vladati Svetim rimskim/Austrijskim carstvom do 1918.
  • c. 20. 2. - Pobuna srpskih i hrvatskih seljaka na spahiluku Vukovar, istočno od Vuke - vođe su bile u tamnici godinu dana, seljaci su dobili neke olakšice.[3]
 
Nader-šah Afšar
  • 8. 3. -     Nader-šah Afšar je krunisan za šaha Irana (do 1747), smatraju ga jednim od najvećih vladara te zemlje. Afšaridska Monarhija traje do 1796.
  • mart - Srpski seljaci se pobunili na spahilucima Ilok i Zemun, intervenisala vojska iz Petrovaradina i Beograda[3]. Dvor će kasnije uputiti komisiju da ispita uzroke nemira u Slavoniji i Sremu.[4]

April/Travanj – Jun/Lipanj

uredi
  • 4. 4. - Pera Segedinac pogubljen na točku u Budimu, zbog vođstva u pobuni.
  • april - Niški muhafiz Nišandži Bećir-paša upućen za zapovednika Krima, a u Niš u maju stiže bosanski valija Abdulah-paša Muhsinzade.[5]
  • 14. 4. - Nemački avanturista Theodor von Neuhoff krunisan za kralja Korzike, pošto je prošlog meseca stigao s nešto vojne pomoći - u početku ima uspeha, napušta ostrvo u novembru da bi tražio pomoć ali uhapšen je u Amsterdamu.
  • 14. 4. - Porteousovi neredi u Edinburghu: izbijaju nakon pogubljenja jednog krijumčara, kapetan garde Porteous naređuje da se puca u masu - osuđen je na smrt i na kraju linčovan u septembru.
  • 4. 5. - Car Karlo VI i zet Franjo su zaključili tajni ugovor: Franjo će se odreći Lorene u korist bivšeg poljskog kralja Lešćinskog, a dobiće Toskanu (1737).
  • 26. 5. - Bitka kod Ackije: Francuzi i indijanski saveznici poraženi od Chickasawa na severoistoku dan. Misisipija.
  • 7. 6. - Nakon Kyōhō, nova japanska era je Genbun ("prvobitna uljudnost", do 1741). Od ove godine u Japanu počinje praksa postavljanja imena ere na novac.
  • 8. 6. - Sijuksi kod Šumskog jezera masakrirali grupu francuskih jezuita i trgovaca (Jean-Pierre Aulneau i Jean Baptiste de La Vérendrye).
 
Teatar Rusko-turskog rata
 
Predaja Azova

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

uredi
  • 28. 7. - Mletački Senat je, zbog ratne opasnosti, dopustio pravoslavnima u Dalmaciji da izaberu vladiku - ali nadbiskup Vicko Zmajević je ishodio povlačenje dozvole, čak će uslediti rušenje nekoliko pravoslavnih crkava a Srbi će se početi seliti u Austriju.[6]
  • 6. 8. - Rusko-austrijski sporazum: Austrija se obavezuje da će zauzeti Bosnu, Albaniju do ušća Drima, Vlašku do Braile i Moldaviju do Pruta.[7][8] Austrijska vojska se okuplja kod Smedereva, u očekivanju rata sa Osmanskim carstvom.[9]
  • 12. 8. - Veliki požar u ruskoj prestonici Sankt Peterburg, stradalo 2.000 zgrada i nekoliko palata.
  • 13. 9. - Utvrda Čeljabinsk osnovana na metu baškirskog sela Silabe, kako bi čuvala put prema Orenburgu od baškirskih napada.
  • 24. 9. - Mir između Osmanskog carstva i Persije: Osmanlije prepuštaju Kavkaz, priznat je Nadir-šah.
  • 29. 9. - U Velikoj Britaniji je na snazi Zakon o džinu: uvođenjem poreza se želi smanjiti potrošnja ali dolazi do nereda - slabo sprovođeni zakon opozvan 1743.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

uredi
  • 2. 10. - Sinod na planini Liban: oci Maronitske crkve odobravaju (arapski) tekst kanona, čiju je latinsku verziju doneo papin legat Giuseppe Simone Assemani. Uspostavljena je hijerarhijska organizacija crkve.
  • oktobar, krajem - Blizu Nogalesa u Meksiku, na ranču zvanom Arizona, otkriveno srebro u vidu velikih ploča i lopti - tragači uskoro dolaze ali ih vojska sprečava.
  • jesen - Izdat ferman organima vlasti između Niša i Podgorice o represiji neposlušnih - brdska plemena, naročito Vasojevići, odbijaju plaćanje harača, u Kolašinu je ranije pala jedna turska glava; nemiri su i u pirotskom kraju, poverenicima Porte odbijaju otkup žita.[10]
  • jesen - Pokret kolona u primorskoj mletačkoj Dalmaciji: seljaci Kaštela i zadarske okolice uskratili plodove posjednicima zemlje - vlasti će tek 1739. pozatvarati vođe.[11]
  • jesen, kasna - Iseljavanje iz Bosne u Karlovački generalat: Teodor Malbaša prešao sa 100 srpskih porodica.[12]
  • novembar - RTR: pošto je veći tatarski odred probio Ukrajinsku liniju, pljačkaju okolna sela.

Kroz godinu

uredi
  • Bivši veliki vezir Ali-paša Hećimoglu dolazi prvi put za namesnika u Bosnu (do 1740). U zemlji je 1736-37. glad zbog vremenskih nepogoda.[15]
  • Knez-nadbiskup Mainza Philipp Karl von Eltz-Kempenich kupio dobro Vukovar, na kome će kasnije biti izgrađen Dvorac Eltz (dobro u posedu Eltzovih do 1944).
  • Mitropolit Vićentije Jovanović sklopio ugovor sa Emanuilom Kozačinskim, novim rukovodiocem škole u Karlovcima.[16] Ove godine je izvedena i tragedija Kozačinskog "o smerti Uroša Pjatago, posljednjago carja serbskago" (objavljena 1798. u preradi Jovana Rajića).[17]
  • U Beogradu ima 400 nemačkih porodica i još nešto drugih nacionalnosti iz Austrijskog carstva.[18]
  • U Beogradu bankrotirala pivara braće Kepiš - dozvoljeno pravljenje piva svakome ko plati 15 groša po akovu, u gradu ima još tri pivare.[19]
  • Obnovljen živopis u manastiru Drači kod Kragujevca.[20] Na Fruškoj gori počinje gradnja crkve manastira Jazak (do 1758), podižu se i zgrade manastira Grabovac kod Seksarda (do 1741). Obnovljen je i proširen manastir Podmaine kod Budve.[21]
  • U Jerusalimu pronađeno Asemanijevo evanđelje, glagoljski kodeks iz ranog 11. veka.
  • Osnovan San José, danas glavni grad Kostarike.
  • Francuska geodetska misija na čelu sa Maupertuisom meri stepen luka meridijana u Laponiji a Condamineova u Ekvadoru. La Condamine je odatle doneo i uzorak gume, o kojoj će napisati prvi naučni rad.
  • Posmrtno je objavljen Newtonov "Metod fluksiona", njegov metod diferencijalnog računa.

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1736.

Reference

uredi
  1. Istorija s. n. IV-1, 172-3
  2. Istorija s. n. IV-1, 182
  3. 3,0 3,1 3,2 Istorija s. n. IV-1, 173
  4. Istorija s. n. IV-1, 174
  5. Istorija s. n. IV-1, 103
  6. Istorija s. n. IV-2, 50
  7. Historija n. J. II, 836
  8. Istorija s. n. IV-1, 146
  9. Istorija s. n. IV-1, 195
  10. Istorija s. n. IV-1, 332
  11. Historija n. J. II, 1234
  12. Istorija s. n. IV-1, 183
  13. Historija n. J. II, 1050
  14. Istorija s. n. IV-1, 220
  15. Istorija s. n. IV-1, 438-9
  16. Historija n. J. II, 1162
  17. Istorija s. n. IV-2, 80
  18. Ćorović. Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj među Srbima. rastko.rs
  19. "Politika", 19. avg. 1937, str. 6
  20. Medaković. Likovna umetnost 18. i 19. veka. rastko.rs
  21. Stamatović. Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

Vanjske poveznice

uredi
 U Wikimedijinoj ostavi ima još materijala vezanih za: 1736.