مواد ڏانھن هلو

برلن: جي ورجائن ۾ تفاوت

ڳنڍڻن کي سنواريو
کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
دلچسپ نموني سوانح جهانگهيو
← اڳوڻو تفاوت
ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
وزيوئلوڪي‌متن
مسنوار جو تَتُ ڪونهي
ٽيگَ: موبائل سنوار موبائل ويب سنوار وڌيل موبائل سنوار
مسنوار جو تَتُ ڪونهي
ٽيگَ: وزيوئل سنوار موبائل سنوار موبائل ويب سنوار وڌيل موبائل سنوار
 
(5 وچيان ورجاءَ ساڳي واپرائيندڙ پاران ظاھر ناھن ڪيل)
سِٽَ 1: سِٽَ 1:
{{Short description|Capital and largest city of Germany}}
{{About|the capital city of Germany}}
{{Use dmy dates|date=February 2024}}
{{Infobox settlement
{{Infobox settlement
| name = Berlin
| name = Berlin
سِٽَ 93: سِٽَ 90:
[[فائل:Berlin.jpg|thumb|برلن]]
[[فائل:Berlin.jpg|thumb|برلن]]
'''[[برلن]]''' (انگلش:Berlin؛ جرمن:b|ɜːr|ˈ|l|ɪ|n؛ ڈینش:bɛʁˈliːn)<ref
'''[[برلن]]''' (انگلش:Berlin؛ جرمن:b|ɜːr|ˈ|l|ɪ|n؛ ڈینش:bɛʁˈliːn)<ref
name="Kleiner-2015">{{cite book |last1=Kleiner |first1=Stefan |last2=Knöbl |first2=Ralf |last3=Mangold |first3=Max |year=2015 |title=Das Aussprachewörterbuch |edition=7th |publisher=Duden |page=229 |isbn=9783411040674}}</ref> [[جرمني]] جو سڀ کان وڏو شهر ۽ گاديءَ جو هنڌ آهي ۽ جرمني جي هڪ اسٽيٽ پڻ آهي. هن شهر جي آبادي 35 لک آهي. ھي شھر جرمنيءَ جي اتر اوڀر ۾ [[اسپري]] ۽ [[ھيول]] ندين جي ڪنارن تي واقع آھي.ھي 891.7 ھم چورس ڪلوميٽرن جي ايراضيءَ تي مشتمل آهي.سمنڊ جي سطح کان 34 ميٽر يا 112فٽ بلند آهي.1917جي آدمشماري مطابق ھن شھر جي آبادي 3711930 آھي.
name="Kleiner-2015">{{cite book |last1=Kleiner |first1=Stefan |last2=Knöbl |first2=Ralf |last3=Mangold |first3=Max |year=2015 |title=Das Aussprachewörterbuch |edition=7th |publisher=Duden |page=229 |isbn=9783411040674}}</ref> [[جرمني]] جو سڀ کان وڏو شهر ۽ گاديءَ جو هنڌ آهي ۽ جرمني جي هڪ اسٽيٽ پڻ آهي. هن شهر جي آبادي 35 لک آهي. ھي شھر جرمنيءَ جي اتر اوڀر ۾ [[اسپري]] ۽ [[ھيول]] ندين جي ڪنارن تي واقع آھي. ھي 892 چورس ڪلوميٽرن جي ايراضيءَ تي مشتمل آهي. سمنڊ جي سطح کان 34 ميٽر (112فوٽ) بلند آهي. سال 1917ع جي آدمشماري مطابق ھن شھر جي آبادي 37,11,930 آھي.


is [[Capital of Germany|the capital]] and largest city of [[Germany]], both by area and [[List of cities in Germany by population|by population]].<ref>{{cite news |last=Milbradt |first=Friederike |date=6 February 2019 |title=Deutschland: Die größten Städte |url=https://www.zeit.de/zeit-magazin/2019/07/flaechengroesste-staedte-deutschlandkarte |publisher=Die Zeit (Magazin) |language=de |access-date=9 December 2023 |archive-date=13 February 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190213183401/https://www.zeit.de/zeit-magazin/2019/07/flaechengroesste-staedte-deutschlandkarte |url-status=live }}</ref> Its more than 3.85 million inhabitants<ref>{{Cite web |title=75 329 mehr Berlinerinnen und Berliner als Ende 2021 |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/029-2023 |access-date=23 July 2023 |website=www.statistik-berlin-brandenburg.de |language=de |archive-date=10 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230610005300/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/029-2023/ |url-status=live }}</ref> make it the [[European Union]]'s [[List of cities in the European Union by population within city limits|most populous city]], as measured by population within city limits.<ref name="Amt für Statistik Berlin-Brandenburg">{{cite web |access-date=18 November 2022 |title=Amt für Statistik Berlin Brandenburg – Bevölkerung |url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/bevoelkerung |website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]] |language=de |archive-date=18 November 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221118150527/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/bevoelkerung/ |url-status=live }}</ref> Simultaneously, the city is one of the [[states of Germany]] and is the third smallest state in the country in terms of area. Berlin is surrounded by the state of [[Brandenburg]], and Brandenburg's capital [[Potsdam]] is nearby. The urban area of Berlin has a population of 4.5 million and is therefore the most populous urban area in Germany.<ref name="citypopulation_urban"/><ref>{{Cite web |title=Einwohnerzahlen deutscher Metropolregionen 2022 |url=https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1176016/umfrage/einwohnerzahlen-der-deutschen-metropolregionen/ |access-date=19 August 2023 |website=Statista |language=de |archive-date=19 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230819130906/https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1176016/umfrage/einwohnerzahlen-der-deutschen-metropolregionen/ |url-status=live }}</ref> The [[Berlin/Brandenburg Metropolitan Region|Berlin-Brandenburg capital region]] has around 6.2 million [[inhabitants]] and is Germany's second-largest metropolitan [[region]] after the [[Rhine-Ruhr]] region, and the [[List of EU metropolitan areas by GDP|fifth-biggest metropolitan region by GDP]] in the European Union.<ref>{{cite web |access-date=13 April 2022 |title=Daten und Fakten zur Hauptstadtregion |url=https://www.berlin-brandenburg.de/metropolregion/daten-und-fakten/ |date=4 October 2016 |website=www.berlin-brandenburg.de |archive-date=21 March 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190321175940/https://www.berlin-brandenburg.de/metropolregion/daten-und-fakten/ |url-status=live }}</ref>
برلن جرمني جو گاديءَ جو هنڌ ۽ ٻئي علائقي ۽ آبادي جي لحاظ کان سڀ کان وڏو شهر آهي.<ref>{{cite news|url=https://www.zeit.de/zeit-magazin/2019/07/flaechengroesste-staedte-deutschlandkarte|title=Deutschland: Die größten Städte|last=Milbradt|first=Friederike|date=6 February 2019|access-date=9 December 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20190213183401/https://www.zeit.de/zeit-magazin/2019/07/flaechengroesste-staedte-deutschlandkarte|archive-date=13 February 2019|publisher=Die Zeit (Magazin)|language=de|url-status=live}}</ref> ان جي 38 لک کان وڌيڪ آبادي<ref>{{Cite web|url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/029-2023|title=75 329 mehr Berlinerinnen und Berliner als Ende 2021|website=www.statistik-berlin-brandenburg.de|language=de|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610005300/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/029-2023/|archive-date=10 June 2023|access-date=23 July 2023|url-status=live}}</ref> ان کي، شهر جي حدن اندر آبادي جي حساب سان، يورپي يونين جو سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهر بڻائي ٿو.<ref name="Amt für Statistik Berlin-Brandenburg2">{{cite web|url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/bevoelkerung|title=Amt für Statistik Berlin Brandenburg – Bevölkerung|website=[[Amt für Statistik Berlin-Brandenburg]]|language=de|archive-url=https://web.archive.org/web/20221118150527/https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/bevoelkerung/|archive-date=18 November 2022|access-date=18 November 2022|url-status=live}}</ref> ان سان گڏ، هي شهر جرمني جي رياستن مان هڪ آهي ۽ ايراضي جي لحاظ کان ملڪ جي ٽيون ننڍي رياست آهي. برلن رياست برانڊنبرگ جي چوڌاري آهي ۽ برانڊنبرگ جي گاديءَ جو هنڌ پوٽسڊم ويجهو آهي. برلن جي شهري علائقي جي آبادي 45 لک آهي ۽ تنهن ڪري جرمني ۾ سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهري علائقو آهي. برلن۔برانڊنبرگ گاديءَ واري علائقي ۾ تقريبن 62 لک جی آبادي آهي ۽ رائن۔روهر علائقي کان پوءِ، جرمني جو ٻيو نمبر وڏو ميٽروپوليٽن علائقو ۽ يورپي يونين ۾ GDP جي لحاظ کان پنجون وڏو ميٽروپوليٽن علائقو آهي.<ref name="citypopulation_urban" /><ref>{{Cite web |title=Einwohnerzahlen deutscher Metropolregionen 2022 |url=https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1176016/umfrage/einwohnerzahlen-der-deutschen-metropolregionen/ |access-date=19 August 2023 |website=Statista |language=de |archive-date=19 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230819130906/https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1176016/umfrage/einwohnerzahlen-der-deutschen-metropolregionen/ |url-status=live }}</ref> برلن۔برانڊنبرگ گاديءَ واري علائقي ۾ تقريبن 62 لک جی آبادي آهي ۽ رائن۔روهر علائقي کان پوءِ، جرمني جو ٻيو نمبر وڏو ميٽروپوليٽن علائقو ۽ يورپي يونين ۾ GDP جي لحاظ کان پنجون وڏو ميٽروپوليٽن علائقو آهي.<ref>{{cite web|url=https://www.berlin-brandenburg.de/metropolregion/daten-und-fakten/|title=Daten und Fakten zur Hauptstadtregion|date=4 October 2016|website=www.berlin-brandenburg.de|archive-url=https://web.archive.org/web/20190321175940/https://www.berlin-brandenburg.de/metropolregion/daten-und-fakten/|archive-date=21 March 2019|access-date=13 April 2022|url-status=live}}</ref>


Berlin was built along the banks of the [[Spree (river)|Spree]] river, which flows into the [[Havel]] in the western borough of [[Spandau]]. The city incorporates lakes in the western and southeastern boroughs, the largest of which is [[Müggelsee]]. About one-third of the city's area is composed of forests, [[List of parks and gardens in Berlin|parks and gardens]], rivers, canals, and lakes.<ref name="gruen">{{cite web |author=Senatsverwaltung für Umwelt, Verkehr und Klimaschutz Berlin, Referat Freiraumplanung und Stadtgrün |title=Anteil öffentlicher Grünflächen in Berlin |url=https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/daten_fakten/downloads/ausw_5.pdf |url-status= |archive-url=https://web.archive.org/web/20210225003118/https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/daten_fakten/downloads/ausw_5.pdf |archive-date=25 February 2021 |access-date=10 January 2020}}</ref>
برلن اسپري نديءَ جي ڪناري سان تعمير ڪيو ويو، جيڪو اسپنڊاؤ جي الهندي بورو ۾ ھاویل (Havel) ۾ وهندو هو. هن شهر ۾ الهندي ۽ ڏکڻ اوڀر وارن علائقن ۾ ڍنڍون شامل آهن، جن مان سڀ کان وڏي مگیلسي (Müggelsee) آهي. شهر جي علائقي جو اٽڪل ٽيون حصو ٻيلن، پارڪن ۽ باغن، نديون، واهن ۽ ڍنڍن تي مشتمل آهي.<ref name="gruen2">{{cite web|url=https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/daten_fakten/downloads/ausw_5.pdf|title=Anteil öffentlicher Grünflächen in Berlin|author=Senatsverwaltung für Umwelt, Verkehr und Klimaschutz Berlin, Referat Freiraumplanung und Stadtgrün|archive-url=https://web.archive.org/web/20210225003118/https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/de/daten_fakten/downloads/ausw_5.pdf|archive-date=25 February 2021|access-date=10 January 2020|url-status=}}</ref>


First documented in the [[13th century]]<ref name="Kleiner-2015" /> and at the crossing of two important historic [[trade route]]s,<ref name="Verein für die Geschichte Berlins-2004">{{cite web |url=https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html |title=Niederlagsrecht |trans-title=Settlement rights |date=August 2004 |publisher=Verein für die Geschichte Berlins |access-date=21 November 2015 |language=de |archive-url=https://web.archive.org/web/20151122025717/https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html |archive-date=22 November 2015 |url-status=dead}}</ref> Berlin was designated the capital of the [[Margraviate of Brandenburg]] (1417–1701), [[Kingdom of Prussia]] (1701–1918), [[German Empire]] (1871–1918), [[Weimar Republic]] (1919–1933), and [[Nazi Germany]] (1933–1945). Berlin has served as a scientific, artistic, and philosophical hub during the [[Age of Enlightenment]], [[Neoclassicism]], and the [[German revolutions of 1848–1849]]. During the ''[[Gründerzeit]],'' an industrialization-induced economic boom triggered a rapid population increase in Berlin. [[1920s Berlin]] was the third-largest city in the world by population.<ref>{{cite web|url=https://www.h-net.org/reviews/showrev.php?id=23505|title=Topographies of Class: Modern Architecture and Mass Society in Weimar Berlin (Social History, Popular Culture and Politics in Germany)| date=September 2009| publisher=www.h-net.org| access-date=9 October 2009|archive-date=6 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180706161901/https://www.h-net.org/reviews/showrev.php?id=23505|url-status=live}}</ref>
پهريون بار دستاویزات م تذکرو 13هين صدي ۾،<ref name="Kleiner-20152">{{cite book|title=Das Aussprachewörterbuch|last1=Kleiner|first1=Stefan|last2=Knöbl|first2=Ralf|last3=Mangold|first3=Max|publisher=Duden|year=2015|isbn=9783411040674|edition=7th|page=229}}</ref> ٻن اهم تاريخي واپاري رستن جي ڪراسنگ طور تي تیو آھی. <ref name="Verein für die Geschichte Berlins-20042">{{cite web|url=https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html|title=Niederlagsrecht|date=August 2004|publisher=Verein für die Geschichte Berlins|language=de|trans-title=Settlement rights|archive-url=https://web.archive.org/web/20151122025717/https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html|archive-date=22 November 2015|access-date=21 November 2015|url-status=dead}}</ref> برلن کي مارگرويئيٽ آف برانڊنبرگ (1417 کان 1701)، پروشيا جي سلطنت (1701–1918)، جرمن سلطنت (1871–1918)، ويمر (Weimer c) جمهوريت (1919-1933) ۽ نازي جرمني (1933-1945) جو گاديءَ جو هنڌ قرار ڏنو ويو. برلن، روشن خیاليءَ جي دور ۾، نو ڪلاسيڪل ازم، ۽ 1848-1849 جي جرمن انقلابن دوران، هڪ سائنسي، فني ۽ فلسفي جي مرڪز طور ڪم ڪيو آهي. گرنڊرزيٽ (Gründerzeit) جي دوران، هڪ صنعتي حوصلي واري معاشي تیزی م برلن ۾ آبادي ۾ تيزيء سان اضافو ٿيو. سال 1920ع م برلن آبادي جي لحاظ کان دنيا جو ٽيون نمبر وڏو شھر ھو.<ref>{{cite web|url=https://www.h-net.org/reviews/showrev.php?id=23505|title=Topographies of Class: Modern Architecture and Mass Society in Weimar Berlin (Social History, Popular Culture and Politics in Germany)|date=September 2009|publisher=www.h-net.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20180706161901/https://www.h-net.org/reviews/showrev.php?id=23505|archive-date=6 July 2018|access-date=9 October 2009|url-status=live}}</ref>


After [[World War II]] and following Berlin's occupation, the city was split into [[West Berlin]] and [[East Berlin]], divided by the [[Berlin Wall]].<ref>{{cite web |url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/62202/Berlin-Wall|title=Berlin Wall|website=Encyclopædia Britannica |access-date=18 August 2008 |archive-date=30 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080630080628/https://www.britannica.com/EBchecked/topic/62202/Berlin-Wall|url-status=live}}</ref> East Berlin was declared the capital of East Germany, while [[Bonn]] became the West German capital. Following [[German reunification]] in 1990, Berlin once again became the capital of all of Germany.
ٻي عالمي جنگ کان پوءِ ۽ برلن جي قبضي کان پوءِ، شهر کي اولهه برلن ۽ اوڀر برلن ۾ ورهايو ويو، برلن جي ديوار ذريعي ورهايو ويو.<ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/62202/Berlin-Wall|title=Berlin Wall|website=Encyclopædia Britannica|archive-url=https://web.archive.org/web/20080630080628/https://www.britannica.com/EBchecked/topic/62202/Berlin-Wall|archive-date=30 June 2008|access-date=18 August 2008|url-status=live}}</ref> اوڀر برلن کي اوڀر جرمني جي گاديءَ جو هنڌ قرار ڏنو ويو، جڏهن ته بون کي اولهه جرمني جي گاديءَ جو هنڌ قرار ڏنو ويو. سال 1990ع ۾ جرمن ٻيهر اتحاد جي پٺيان، برلن هڪ ڀيرو ٻيهر جرمني جي گاديء جو هنڌ بڻجي ويو.


The [[economy of Berlin]] is based on [[high tech]] and the [[service sector]], encompassing a diverse range of [[creative industries]], [[startup company|startup companies]], research facilities, and media corporations.<ref name="congress">{{cite web |title=ICCA publishes top 20 country and city rankings 2007 |url=https://www.iccaworld.com/npps/story.cfm?ID=1577 |url-status= |archive-url=https://web.archive.org/web/20080922094543/https://www.iccaworld.com/npps/story.cfm?ID=1577 |archive-date=22 September 2008 |access-date=18 August 2008 |website=ICCA}}</ref><ref name="Cityofdesign">{{cite press release |url=https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080816140547/https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html |url-status=dead |archive-date=16 August 2008 |title=Berlin City of Design |publisher=[[UNESCO]] |access-date=18 August 2008 |date=2005}}</ref> Berlin serves as a continental hub for air and rail traffic and has a complex public transportation network. [[Tourism in Berlin]] make the city a popular global destination.<ref>{{cite journal |date=4 September 2014 |title=Berlin Beats Rome as Tourist Attraction as Hordes Descend |url=https://www.bloomberg.com/news/2014-09-03/berlin-beats-rome-as-tourist-attraction-as-hordes-descend.html |url-status=live |journal=Bloomberg L.P. |url-access=subscription |archive-url=https://web.archive.org/web/20140911154443/https://www.bloomberg.com/news/2014-09-03/berlin-beats-rome-as-tourist-attraction-as-hordes-descend.html |archive-date=11 September 2014 |access-date=11 September 2014}}</ref> Significant industries include information technology, the [[healthcare industry]], [[biomedical engineering]], [[biotechnology]], the [[automotive industry]], and [[electronics]].
برلن جي معيشت اعلي ٽيڪنالاجي ۽ خدمت جي شعبي تي مبني آهي، تخليقي صنعتن، شروعاتي ڪمپنيون، تحقيقي سهولتون، ۽ ميڊيا ڪارپوريشن جي مختلف قسم جي رينج تي مشتمل آهي.<ref name="congress">{{cite web |title=ICCA publishes top 20 country and city rankings 2007 |url=https://www.iccaworld.com/npps/story.cfm?ID=1577 |url-status= |archive-url=https://web.archive.org/web/20080922094543/https://www.iccaworld.com/npps/story.cfm?ID=1577 |archive-date=22 September 2008 |access-date=18 August 2008 |website=ICCA}}</ref><ref name="Cityofdesign">{{cite press release |url=https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080816140547/https://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID=29376&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html |url-status=dead |archive-date=16 August 2008 |title=Berlin City of Design |publisher=[[UNESCO]] |access-date=18 August 2008 |date=2005}}</ref> برلن هوائي ۽ ريل ٽرئفڪ لاءِ براعظمي مرڪز طور ڪم ڪري ٿو ۽ هڪ پيچيده عوامي ٽرانسپورٽ نيٽورڪ آهي. برلن ۾ سياحت شهر کي هڪ مشهور عالمي منزل بڻائي ٿو. <ref>{{cite journal|date=4 September 2014|title=Berlin Beats Rome as Tourist Attraction as Hordes Descend|url=https://www.bloomberg.com/news/2014-09-03/berlin-beats-rome-as-tourist-attraction-as-hordes-descend.html|journal=Bloomberg L.P.|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20140911154443/https://www.bloomberg.com/news/2014-09-03/berlin-beats-rome-as-tourist-attraction-as-hordes-descend.html|archive-date=11 September 2014|access-date=11 September 2014|url-status=live}}</ref>اهم صنعتن ۾ انفارميشن ٽيڪنالاجي، صحت جي صنعت، بايو ميڊيڪل انجنيئرنگ، بايو ٽيڪنالاجي، گاڏين جي صنعت، ۽ اليڪٽرانڪس شامل آهن.


Berlin is home to several universities such as the [[Humboldt University of Berlin]], the [[Technical University of Berlin]], the [[Berlin University of the Arts]] and the [[Free University of Berlin]]. The [[Berlin Zoological Garden]] is the most visited zoo in Europe. [[Babelsberg Studio]] is the world's first large-scale movie studio complex and the [[list of films set in Berlin]] is long.<ref>{{cite web |date=9 August 2008 |title=Hollywood Helps Revive Berlin's Former Movie Glory |url=https://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,3549403,00.html |url-status= |archive-url=https://web.archive.org/web/20080813010550/https://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,3549403,00.html |archive-date=13 August 2008 |access-date=18 August 2008 |publisher=Deutsche Welle}}</ref>
برلن ڪيترن ئي يونيورسٽين جو گھر آهي جهڙوڪ برلن جي همبولڊ يونيورسٽي، برلن جي ٽيڪنيڪل يونيورسٽي، برلن يونيورسٽي آف آرٽس ۽ فري يونيورسٽي آف برلن. برلن زوولوجيڪل گارڈن يورپ ۾ سڀ کان وڌيڪ دورو ڪيل زو آهي. بیبلزبرگ اسٽوڊيو دنيا جو پهريون وڏي پيماني تي فلم اسٽوڊيو ڪمپليڪس آهي ۽ برلن ۾ قائم ڪيل فلمن جي فهرست ڊگهي آهي.<ref>{{cite web|url=https://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,3549403,00.html|title=Hollywood Helps Revive Berlin's Former Movie Glory|date=9 August 2008|publisher=Deutsche Welle|archive-url=https://web.archive.org/web/20080813010550/https://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,3549403,00.html|archive-date=13 August 2008|access-date=18 August 2008|url-status=}}</ref>


Berlin is also home to three [[World Heritage Sites]]. [[Museum Island]], the [[Palaces and Parks of Potsdam and Berlin]], and the [[Berlin Modernism Housing Estates]].<ref name=UNESCO>{{cite web|url=https://whc.unesco.org/en/list/896|title=World Heritage Site Museumsinsel|publisher=[[UNESCO]]|access-date=6 May 2021|archive-date=6 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210506100913/https://whc.unesco.org/en/list/896|url-status=live}}</ref> Other landmarks include the [[Brandenburg Gate]], the [[Reichstag building]], [[Potsdamer Platz]], the [[Memorial to the Murdered Jews of Europe]], and the [[Berlin Wall Memorial]]. Berlin has numerous museums, galleries, and libraries.
برلن پڻ ٽن عالمي ورثي سائيٽن؛ ميوزيم ٻيٽ، پیلیسز ایند پارڪس آف پوٽسڊم ایند برلن ۽ برلن ماڊرنزم هائوسنگ اسٽيٽس، جو گھر آهي.<ref name="UNESCO2">{{cite web|url=https://whc.unesco.org/en/list/896|title=World Heritage Site Museumsinsel|publisher=[[UNESCO]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20210506100913/https://whc.unesco.org/en/list/896|archive-date=6 May 2021|access-date=6 May 2021|url-status=live}}</ref> ٻين نشانين ۾ برانڊنبرگ گيٽ، ريخسٽاگ عمارت، پوٽسڊيمر پلاٽز، يورپ جي قتل ٿيل يهودين جي يادگار ۽ برلن وال ميموريل شامل آهن. برلن ۾ ڪيترائي عجائب گھر، گيلريون ۽ لائبريريون آھن.


==حوالا==
==حوالا==

تازو-ترين ترين ورجاءُ بمطابق 09:45, 9 مَئي 2024ع

Berlin
Capital city, state and municipality
Tiergarten and Mitte skyline
Spree river, Museum Island and Berlin TV Tower in Mitte
Victory Column
Victory Column
Charlottenburg Palace
Charlottenburg Palace
Rotes Rathaus
Rotes Rathaus
Brandenburg Gate
Brandenburg Gate
Reichstag
Reichstag
Berlin Cathedral
Berlin Cathedral
Potsdam Square
Potsdam Square
Berlin
جھنڊو		{{{official_name}}}}}
قومي نشان
<mapframe>: Attribute "zoom" has an invalid value
جاگرافي بيهڪ: 52°31′12″N 13°24′18″E / 52.52000°N 13.40500°E / 52.52000; 13.40500مڪانيت: 52°31′12″N 13°24′18″E / 52.52000°N 13.40500°E / 52.52000; 13.40500
Country Germany
State Berlin
حڪومت
 • مجلس Abgeordnetenhaus of Berlin
 • Governing Mayor Kai Wegner (CDU)
 • Bundesrat votes 4 (of 69)
 • Bundestag seats 29 (of 736)
پکيڙ[1]
 • City/State 891.3 ڪ.م2 (344.1 ميل2)
 • شھري 3,743 ڪ.م2 (1,445 ميل2)
 • ميٽرو 30,546 ڪ.م2 (11,794 ميل2)
بلندي 34 ميل (112 ft)
آبادي (2022)[2]
 • City/State 3,755,251
برلن

برلن (انگلش:Berlin؛ جرمن:b|ɜːr|ˈ|l|ɪ|n؛ ڈینش:bɛʁˈliːn)[10] جرمني جو سڀ کان وڏو شهر ۽ گاديءَ جو هنڌ آهي ۽ جرمني جي هڪ اسٽيٽ پڻ آهي. هن شهر جي آبادي 35 لک آهي. ھي شھر جرمنيءَ جي اتر اوڀر ۾ اسپري ۽ ھيول ندين جي ڪنارن تي واقع آھي. ھي 892 چورس ڪلوميٽرن جي ايراضيءَ تي مشتمل آهي. سمنڊ جي سطح کان 34 ميٽر (112فوٽ) بلند آهي. سال 1917ع جي آدمشماري مطابق ھن شھر جي آبادي 37,11,930 آھي.

برلن جرمني جو گاديءَ جو هنڌ ۽ ٻئي علائقي ۽ آبادي جي لحاظ کان سڀ کان وڏو شهر آهي.[11] ان جي 38 لک کان وڌيڪ آبادي[12] ان کي، شهر جي حدن اندر آبادي جي حساب سان، يورپي يونين جو سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهر بڻائي ٿو.[13] ان سان گڏ، هي شهر جرمني جي رياستن مان هڪ آهي ۽ ايراضي جي لحاظ کان ملڪ جي ٽيون ننڍي رياست آهي. برلن رياست برانڊنبرگ جي چوڌاري آهي ۽ برانڊنبرگ جي گاديءَ جو هنڌ پوٽسڊم ويجهو آهي. برلن جي شهري علائقي جي آبادي 45 لک آهي ۽ تنهن ڪري جرمني ۾ سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهري علائقو آهي. برلن۔برانڊنبرگ گاديءَ واري علائقي ۾ تقريبن 62 لک جی آبادي آهي ۽ رائن۔روهر علائقي کان پوءِ، جرمني جو ٻيو نمبر وڏو ميٽروپوليٽن علائقو ۽ يورپي يونين ۾ GDP جي لحاظ کان پنجون وڏو ميٽروپوليٽن علائقو آهي.[5][14] برلن۔برانڊنبرگ گاديءَ واري علائقي ۾ تقريبن 62 لک جی آبادي آهي ۽ رائن۔روهر علائقي کان پوءِ، جرمني جو ٻيو نمبر وڏو ميٽروپوليٽن علائقو ۽ يورپي يونين ۾ GDP جي لحاظ کان پنجون وڏو ميٽروپوليٽن علائقو آهي.[15]

برلن اسپري نديءَ جي ڪناري سان تعمير ڪيو ويو، جيڪو اسپنڊاؤ جي الهندي بورو ۾ ھاویل (Havel) ۾ وهندو هو. هن شهر ۾ الهندي ۽ ڏکڻ اوڀر وارن علائقن ۾ ڍنڍون شامل آهن، جن مان سڀ کان وڏي مگیلسي (Müggelsee) آهي. شهر جي علائقي جو اٽڪل ٽيون حصو ٻيلن، پارڪن ۽ باغن، نديون، واهن ۽ ڍنڍن تي مشتمل آهي.[16]

پهريون بار دستاویزات م تذکرو 13هين صدي ۾،[17] ٻن اهم تاريخي واپاري رستن جي ڪراسنگ طور تي تیو آھی. [18] برلن کي مارگرويئيٽ آف برانڊنبرگ (1417 کان 1701)، پروشيا جي سلطنت (1701–1918)، جرمن سلطنت (1871–1918)، ويمر (Weimer c) جمهوريت (1919-1933) ۽ نازي جرمني (1933-1945) جو گاديءَ جو هنڌ قرار ڏنو ويو. برلن، روشن خیاليءَ جي دور ۾، نو ڪلاسيڪل ازم، ۽ 1848-1849 جي جرمن انقلابن دوران، هڪ سائنسي، فني ۽ فلسفي جي مرڪز طور ڪم ڪيو آهي. گرنڊرزيٽ (Gründerzeit) جي دوران، هڪ صنعتي حوصلي واري معاشي تیزی م برلن ۾ آبادي ۾ تيزيء سان اضافو ٿيو. سال 1920ع م برلن آبادي جي لحاظ کان دنيا جو ٽيون نمبر وڏو شھر ھو.[19]

ٻي عالمي جنگ کان پوءِ ۽ برلن جي قبضي کان پوءِ، شهر کي اولهه برلن ۽ اوڀر برلن ۾ ورهايو ويو، برلن جي ديوار ذريعي ورهايو ويو.[20] اوڀر برلن کي اوڀر جرمني جي گاديءَ جو هنڌ قرار ڏنو ويو، جڏهن ته بون کي اولهه جرمني جي گاديءَ جو هنڌ قرار ڏنو ويو. سال 1990ع ۾ جرمن ٻيهر اتحاد جي پٺيان، برلن هڪ ڀيرو ٻيهر جرمني جي گاديء جو هنڌ بڻجي ويو.

برلن جي معيشت اعلي ٽيڪنالاجي ۽ خدمت جي شعبي تي مبني آهي، تخليقي صنعتن، شروعاتي ڪمپنيون، تحقيقي سهولتون، ۽ ميڊيا ڪارپوريشن جي مختلف قسم جي رينج تي مشتمل آهي.[21][22] برلن هوائي ۽ ريل ٽرئفڪ لاءِ براعظمي مرڪز طور ڪم ڪري ٿو ۽ هڪ پيچيده عوامي ٽرانسپورٽ نيٽورڪ آهي. برلن ۾ سياحت شهر کي هڪ مشهور عالمي منزل بڻائي ٿو. [23]اهم صنعتن ۾ انفارميشن ٽيڪنالاجي، صحت جي صنعت، بايو ميڊيڪل انجنيئرنگ، بايو ٽيڪنالاجي، گاڏين جي صنعت، ۽ اليڪٽرانڪس شامل آهن.

برلن ڪيترن ئي يونيورسٽين جو گھر آهي جهڙوڪ برلن جي همبولڊ يونيورسٽي، برلن جي ٽيڪنيڪل يونيورسٽي، برلن يونيورسٽي آف آرٽس ۽ فري يونيورسٽي آف برلن. برلن زوولوجيڪل گارڈن يورپ ۾ سڀ کان وڌيڪ دورو ڪيل زو آهي. بیبلزبرگ اسٽوڊيو دنيا جو پهريون وڏي پيماني تي فلم اسٽوڊيو ڪمپليڪس آهي ۽ برلن ۾ قائم ڪيل فلمن جي فهرست ڊگهي آهي.[24]

برلن پڻ ٽن عالمي ورثي سائيٽن؛ ميوزيم ٻيٽ، پیلیسز ایند پارڪس آف پوٽسڊم ایند برلن ۽ برلن ماڊرنزم هائوسنگ اسٽيٽس، جو گھر آهي.[25] ٻين نشانين ۾ برانڊنبرگ گيٽ، ريخسٽاگ عمارت، پوٽسڊيمر پلاٽز، يورپ جي قتل ٿيل يهودين جي يادگار ۽ برلن وال ميموريل شامل آهن. برلن ۾ ڪيترائي عجائب گھر، گيلريون ۽ لائبريريون آھن.

حوالا[سنواريو]

  1. ↑ "Amt für Statistik Berlin Brandenburg – Statistiken". Amt für Statistik Berlin-Brandenburg (ٻولي ۾ German). وقت 8 March 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2 May 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  2. ↑ حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Amt für Statistik Berlin-Brandenburg
  3. ↑ "Nicknames For Berlin (Popular, Cute, Funny & Unique)". LetsLearnSlang.com. وقت 12 January 2024 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 12 January 2024.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  4. ↑ "Gilly & Schinkel and Athens on the Spree: Berlin Architecture 1790–1840 with Barry Bergdoll". Institute of Classical Architecture & Art. وقت 12 January 2024 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 12 January 2024.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  5. ↑ 5.0 5.1 citypopulation.de quoting Federal Statistics Office. "Germany: Urban Areas". وقت 3 June 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 28 January 2021.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  6. ↑ "Bevölkerungsanstieg in Berlin und Brandenburg mit nachlassender Dynamik" (PDF). statistik-berlin-brandenburg.de. Amt für Statistik Berlin-Brandenburg. وقت 27 August 2021 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 24 November 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  7. ↑ "Bruttoinlandsprodukt, Bruttowertschöpfung | Statistikportal.de". Statistische Ämter des Bundes und der Länder | Gemeinsames Statistikportal (ٻولي ۾ German). وقت 25 September 2023 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 31 July 2023.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  8. ↑ "Gross domestic product (GDP) at current market prices by metropolitan regions". ec.europa.eu. وقت 15 February 2023 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  9. ↑ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. وقت 23 September 2018 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 13 September 2018.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  10. ↑ Kleiner, Stefan; Knöbl, Ralf; Mangold, Max (2015). Das Aussprachewörterbuch (7th ed.). Duden. p. 229. ISBN 9783411040674. 
  11. ↑ Milbradt, Friederike (6 February 2019). "Deutschland: Die größten Städte" (de ۾). Die Zeit (Magazin). https://www.zeit.de/zeit-magazin/2019/07/flaechengroesste-staedte-deutschlandkarte. 
  12. ↑ "75 329 mehr Berlinerinnen und Berliner als Ende 2021". www.statistik-berlin-brandenburg.de (ٻولي ۾ German). وقت 10 June 2023 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 23 July 2023.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  13. ↑ "Amt für Statistik Berlin Brandenburg – Bevölkerung". Amt für Statistik Berlin-Brandenburg (ٻولي ۾ German). وقت 18 November 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 18 November 2022.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  14. ↑ "Einwohnerzahlen deutscher Metropolregionen 2022". Statista (ٻولي ۾ German). وقت 19 August 2023 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 19 August 2023.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  15. ↑ "Daten und Fakten zur Hauptstadtregion". www.berlin-brandenburg.de. وقت 21 March 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 13 April 2022.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  16. ↑ Senatsverwaltung für Umwelt, Verkehr und Klimaschutz Berlin, Referat Freiraumplanung und Stadtgrün. "Anteil öffentlicher Grünflächen in Berlin" (PDF). وقت 25 February 2021 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 10 January 2020. 
  17. ↑ Kleiner, Stefan; Knöbl, Ralf; Mangold, Max (2015). Das Aussprachewörterbuch (7th ed.). Duden. p. 229. ISBN 9783411040674. 
  18. ↑ "Niederlagsrecht" (ٻولي ۾ German). Verein für die Geschichte Berlins. وقت 22 November 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 21 November 2015.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  19. ↑ "Topographies of Class: Modern Architecture and Mass Society in Weimar Berlin (Social History, Popular Culture and Politics in Germany)". www.h-net.org. وقت 6 July 2018 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 9 October 2009.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  20. ↑ "Berlin Wall". Encyclopædia Britannica. وقت 30 June 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 18 August 2008.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  21. ↑ "ICCA publishes top 20 country and city rankings 2007". ICCA. وقت 22 September 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 18 August 2008. 
  22. ↑ "Berlin City of Design" (Press release). UNESCO. وقت 16 August 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 18 August 2008.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  23. ↑ "Berlin Beats Rome as Tourist Attraction as Hordes Descend". Bloomberg L.P.. 4 September 2014. https://www.bloomberg.com/news/2014-09-03/berlin-beats-rome-as-tourist-attraction-as-hordes-descend.html. Retrieved 11 September 2014. 
  24. ↑ "Hollywood Helps Revive Berlin's Former Movie Glory". Deutsche Welle. وقت 13 August 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 18 August 2008. 
  25. ↑ "World Heritage Site Museumsinsel". UNESCO. وقت 6 May 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 6 May 2021.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
"https://sd.wikipedia.org/w/index.php?title=برلن&oldid=268568" تان ورتل