सिन्धीभाषा
| सिन्धी | |
|---|---|
| सिन्धी, ਸਿੰਧੀ, 𑈩𑈭𑈞𑈵𑈝𑈮, 𑋝𑋡𑋑𑋪𑋐𑋢, سنڌي | |
 देवदेन (खुदाबादी), फारसी-अरबी, देवनागरी लिपिभिः लिखितः 'सिन्धी/सिंधी' | |
| विस्तारः | पाकिस्थानं भारतं च |
| प्रदेशः |
सिन्ध (पाकिस्थानं) कच्छ (भारतम्) |
| Ethnicity | सिन्धीजनाः |
| स्थानीय वक्तारः | वाचनिकदोषः : अनपेक्षितम् उद्गारचिह्नम २ |
| भाषाकुटुम्बः |
हिन्दु-यूरोपीय
|
| लिपिः | फारसी-अरबी (नास्ख), देवनागरी (भारत) अन्ये च |
| आधिकारिकस्थितिः | |
| व्यावहारिकभाषा |
 भारतम् |
| नियन्त्रणम् |
|
| भाषा कोड् | |
| ISO 639-1 | sd |
| ISO 639-2 | snd |
| ISO 639-3 |
variously: फलकम्:ISO639-3 documentation – सिन्धी फलकम्:ISO639-3 documentation – लसि फलकम्:ISO639-3 documentation – सिन्धी भील |
| Linguasphere | 59-AAF-f |
 २०१७ तमस्य वर्षस्य पाकिस्थानस्य जनगणनानुसारं प्रत्येकस्मिन् पाकिस्थानमण्डले सिन्धीभाषा मातृभाषा इति जनानां अनुपातः | |
सिन्धी (देवनागरी: सिन्धी/सिंधी, खोजकी: 𑈩𑈭𑈞𑈵𑈝𑈮/𑈩𑈭𑈴𑈝𑈮, देवदेन (खुदाबादी): 𑋝𑋡𑋑𑋪𑋐𑋢/𑋝𑋡𑋟𑋐𑋢, नस्ख: سنڌي) भारतीय उपमहाद्वीपस्य पश्चिमभागे स्थितस्य ऐतिहासिकसिन्धप्रदेशस्य एकः हिन्दु-आर्यभाषा अस्ति, या सिन्धीजनाः भाषन्ते । पाकिस्थानस्य सिन्धप्रदेशस्य राजभाषा अस्ति । भारते सिन्धी केन्द्रसर्वकारेण आधिकारिकतया मान्यताप्राप्तासु अनुसूचितभाषासु अस्ति, यद्यपि भारतस्य कस्यापि राज्यस्य सिन्धी राजभाषा नास्ति । पाकिस्थानस्य २०१७ तमस्य वर्षस्य जनगणनायाः प्रारम्भिकपरिणामानुसारं सिन्धीभाषा ३.०२६ कोटिः (30.26 मिलियन्)-जनानाम् अथवा देशस्य जनसङ्ख्यायाः १४.५७% प्रथमा भाषा अस्ति ।[१] भारते २०११ जनगणनानुसारं १६.८ लक्षं (1.68 मिलियन्) जनानां प्रथमा भाषा आसीत् ।[२][३]
शब्दसङ्ग्रहः
[सम्पादयतु]इतिहासकारस्य नबी बख्श् बलोच् इत्यस्य मते अधिकांशः सिन्धीशब्दसङ्ग्रहः प्राचीनसंस्कृतस्य अस्ति । परन्तु उपमहाद्वीपे फारसीभाषायाः प्रभावात् सिन्धीभाषायाः फारसीभाषायाः अरबीभाषायाः च बहवः शब्दाः अनुकूलिताः सन्ति । आङ्ग्लभाषायाः हिन्दुस्थानीभाषायाः च ऋणं गृहीतवान् अस्ति । अद्य पाकिस्थाने सिन्धी उर्दूभाषायाः किञ्चित् प्रभाविता अस्ति, यत्र अधिकानि ऋणानि फारसी-अरबी-तत्त्वानि सन्ति, यदा तु भारते सिन्धीभाषायां हिन्दीभाषायां प्रभावः अस्ति, यत्र अधिकं ऋणं गृहीतं तत्सम संस्कृत-तत्त्वानि सन्ति ।
उपभाषाः
[सम्पादयतु]सिन्धीभाषायाः उपभाषासु सिरोली, विचोली, लारी, लासी, काठियावाड़ी कच्छी, थारी अथवा थरेली, मचरिया, दक्स्लिनु, मुस्लिमसिन्धी च सन्ति ।[४] उत्तरसिन्धे "सिरोली अथवा सिराइकी" उपभाषा दक्षिणपञ्जाबस्य सराइकीभाषायाः भिन्ना अस्ति, तस्याः उपभाषारूपेण अथवा सिन्धीभाषायाः उपभाषारूपेण व्यवहृता अस्ति च । पूर्वं "सिराइकी" इति नाम्ना प्रसिद्धाः सिन्धीउपभाषाः अद्यत्वे अधिकतया "सिरोली" इति उच्यन्ते ।
सम्बद्धाः लेखाः
[सम्पादयतु]सन्दर्भाः
[सम्पादयतु]- ↑ "CCI defers approval of census results until elections" [सीसीआई जनगणनापरिणामानां अनुमोदनं निर्वाचनपर्यन्तं स्थगयति]. डॉन् (Dawn). २८ मई २०१८. आह्रियत १० मार्च २०२१. सिन्धीभाषिणां कृते १४.५७% पाकिस्थानस्य कुलजनसङ्ख्यायाः २०.७६८५ कोटिः (207.685 मिलियन्) च प्रतिवेदितात् ३.०२६ कोटिः (30.26 मिलियन्) भवति ।
- ↑ "2011 Census tables: C-16, population by mother tongue" [२०११ जनगणनासारणी- सी-१६, मातृभाषानुसारं जनसङ्ख्या]. भारतस्य जनगणनाजालस्थानम्. आह्रियत ४ नवम्बर २०१८.
- ↑ एषा एव जनानां सङ्ख्या अस्ति ये स्वभाषां "सिन्धी" इति परिचययन्ति स्म; तस्मिन् कच्छी इव सम्बन्धितभाषाभाषिणः न समाविष्टाः ।
- ↑ "Sindhi Language, Sindhi Dialects, Sindhi Vocabulary, Sindhi Literature, Sindhi, Language, History of Sindhi language" [सिन्धीभाषा, सिन्धीउपभाषाः, सिन्धीशब्दसङ्ग्रहः, सिन्धीसाहित्यं, सिन्धी, भाषा, सिन्धीभाषायाः इतिहासः]. Indianmirror.com. आह्रियत २४ सितम्बर २०१९.
प्राधिकरण नियंत्रण  |
|
|---|