"रक्तदुर्गम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः

विकिपीडिया, कश्चन स्वतन्त्रः विश्वकोशः

Content deleted Content added

Inline

वर्तमाना आवृत्तिः १८:१३, २७ नवेम्बर् २०२३ इति समये

रक्तदुर्गम्
विश्वपरम्परास्थानानि
रक्तदुर्गम् is a prominent fort in Delhi
राष्ट्रम्	India
प्रकारः	Cultural
मानदण्डः	ii, iii, vi
अनुबन्धाः	231
क्षेत्रम्	Asia-Pacific
शिलाभिलेखस्य इतिहासः
शिलाभिलेखाः	2007 (31st सत्रम्)
* विश्वपरम्परावल्याम् अङ्कितानि नामानि । ^ यूनेस्को द्वारा वर्गीकृतक्षेत्रम्

अस्माकं देशस्य प्रसिद्धासु भवनरचनासु देहलीस्थं रक्तदुर्गम् अस्ति प्रमुखम् । एतत् मोगलनां वैभवस्य द्योतकम् अस्ति । शाहजहानः एतस्य निर्माणं करितवान् । १६३९ तमे वर्षे एतस्य निर्माणकार्यम् आरब्धम् । नवानां वर्षणाम् अनन्तरं, तन्नाम् १६४८ तमे वर्षे, शाहजहानः महता वैभवेन एतत् दुर्गं प्रविष्टवान् वासाय ।

रक्तदुर्गं देहलीराज्ये आग्रानगरस्य समीपे अस्ति । 'प्रसिद्धताजमहल्’तः सार्ध द्वे कि.मि दूरे अस्ति । रक्तदुर्गम् (लालखिला) वास्तविकतया दुर्गैः आवृतम् प्रासादनगरम् इति आह्वातुं शक्यते ।

इतिहास

[सम्पादयतु]

षोडषतमे शतमानस्य अन्ते अक्बरस्य काले मोघलवंशीयाः एतत् दुर्गम् लूदीवंशात् अलभन् । अक्बरः स्वराज्यपरिपालनसमये राजधानीं देहलीतः आग्रां प्रति परिवर्तितवान् । अनेन आग्रा नगरम् अधिकसंपन्नं संजातम् । अक्बरः सामान्यतः दुर्ग-सौधादिकं रक्तवर्णाश्मभिः निर्माययति स्म, च रक्तदुर्गेऽपि अस्य प्रभावं दृष्टुं शक्यते । रक्तदुर्गम् न केवलम् दुर्गत्वेन अपितु राज्ञाम् एवं तेषां दाराणाम् निवासत्वेनापि उपयोगः आरब्धः । रक्तदुर्गस्य इदानींतनरुपम् अक्बरस्य प्रपौत्रः षाअजानस्य काले प्राप्तम् । षाजहानस्य काले शिल्पकलायाम् श्वेतामृतशिलाम् अधिकतया उपयुज्यन्ते स्म (उदाहरणार्थम् - ताजमहल्) । षाहाजानः अत्रत्य केषाञ्चनसौधान् नाशयित्वा स्वकीयसौधाः निर्मितवान् । अनन्तरवर्षेषु षाजहानस्य पुत्रः औरङ्गजेबः षाहजहानम् अस्मिन्नेव रक्कदुर्गे बन्धितवान् अपि । षाजहानः अस्मिन्नेव रक्तदुर्गे 'मुसम्मुन् बुर्ज' नामके गोपुरे इति मृतवान् इति भावयन्ति । एषःअमृतशिलायाम् निर्मितः । (ताजमहल्) ताजसौधानस्य अद्भुतम् दृश्यम् अस्मात् सौधात् सम्यक् दृश्यते ।

रक्तदुर्गस्य चित्रणम्

[सम्पादयतु]

रक्तदुर्गस्य प्रवेशद्वारद्वयम् अस्ति । पश्चिमीयेन मार्गेण जनाः प्रविशन्ति । लाहोरद्वारम् इति एतस्य नाम । राजभवनस्य मुखद्वारे भेरीगृहम् अस्ति । एतत् शिलया सिकताभिः च निर्मितं भवनम् । एतस्य अभिमुखम् एकत्र 'हरिततृणाङ्गणम् (लान् )अस्ति, अपरत्र आस्थानभवनम् अस्ति ।

आस्थानभवनस्य पूर्वभागे सिंहासनं भवति स्म पूर्वम् । आस्थानभवनस्य पृष्ठभागे रङ्गमन्दिरस्य मध्ये सङ्गमरमरशिलया निर्मितः कुण्डः भवति । एत्स्य अधोभागाः पद्माकारेण रमणीयतया निर्मितः अस्ति । रङ्गमन्दिरस्य पार्श्वे ममताज्मद्निरम् अस्ति । एतत् काचकमन्दिरम् इत्यपि निर्दिश्यते । रङ्गमन्दिरस्य उत्तरस्यां दिशि 'महिलाखास्’ भवनम् स्ति । एअत्स्य भ्वनस्य पार्श्वे एव किञ्चन गोलभवनम् अस्ति । इतः उत्तरस्यां दिशि गतं चेत् आन्तरङ्गिकभवनं प्राप्यते । गजत्प्रसिद्धं मयूरसिंहसनम अत्रैव भवति स्म ।

आन्तरङ्गिकभवनस्य उत्तरभागो राजपरिवारीयाणां स्नानगॄहाणि द्दश्यन्ते । स्नानगृहाणां पार्श्वे एव् 'मोतीमसजिद्’ अस्ति । औरङ्गजेबः एतत् सङ्गमामरशिलया निर्मापितवान् । एतस्य अन्यस्मिन् पार्श्वे उद्यानं, सरोवरः च द्दश्येते । तौ उभयतः सङ्गमरमरमण्डपे द्दश्येते । तौ उभयतः सङ्गमरमरमण्डपे द्दश्येते । उद्यानस्य मध्ये एव द्वितीयेन बहादुरशाहेन गते शतके सिकताभिः शिलाभिः च निर्मापितं भवनं दृश्यते ।

बाह्यानुबन्धाः

[सम्पादयतु]

विकिमीडियाकोषे रक्तदुर्गम् अनेन सम्बद्धमाध्यमाः सन्ति।

देहल्याः रक्तदुर्गः Archived २००८-०६-१६ at the Wayback Machine
रक्तदुर्गस्य चित्राणि
भारतस्य देहली/एन्.सि.आर्.दर्शनीयस्थानानि Archived २०११-०७-२१ at the Wayback Machine
देहलीप्रवासोद्यमः Archived २०१०-११-२१ at the Wayback Machine

क्रीडाङ्गणे विश्रान्तिस्थानानि

भारतस्य विश्वपरम्परास्थानानि

भारतराष्ट्रध्वजः

आग्रादुर्गः • अजन्तागुहाः • महाबोधिमन्दिरम् • चम्पानेरपावागढ़स्य पुरातत्त्वविभागस्य उद्यानम् • छत्रपतिशिवाजीटर्मिनस् • प्राचीनगोवा • एलिफेण्टागुहाः • एल्लोरागुहाः • काल्काशिम्लाधूमशकटयानम् • फतेहपुरसीकरी • महाचोळमन्दिराणि • महाबलिपुरम् • पट्टदकल्लुस्मारकसमूहः • हम्पी • हुमायूनस्य मकबरा • काझिरङ्गोद्यानम् • केवलादेवराष्ट्रीयोद्यानम् • खजुराहो • भारतस्य पर्वतीयधूमशकटमार्गाः • नन्दादेवी • कुसुमकन्दरस्य राष्ट्रीयोद्यानम् • कुतुब् मिनार् • रक्तदुर्गम् • मानसवन्यजन्तुधाम • भीमबेट्कायाः शिलाश्रयाः • कोणार्कमन्दिरम् • सुन्दरवनराष्ट्रीयोद्यानम् • तेजोमहालयः • पश्चिमघट्टाः

"https://sa.wikipedia.org/w/index.php?title=रक्तदुर्गम्&oldid=483094" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्

वर्गाः:

गोपिताः वर्गाः:

@@ पङ्क्तिः १: / पङ्क्तिः १: @@
+{{Infobox World Heritage Site
-रेडफोर्ट्
+|Name = रक्तदुर्गम्
-|चित्रम् = [[Image:Redfort.JPG|250px]]<br><small>The Red Fort is a prominent fort in Delhi</small>
+|Native_name =
-अस्माकं देशस्य प्रसिद्धासु भवनरचनासु देहलीस्थं रक्तदुर्गम् अस्ति प्रमुखम् । एतत् मोगलनां वैभवस्य द्योतकम् अस्ति । शाहजहानः एतस्य निर्माणं करितवान् । १६३९ तमे वर्षे एतस्य निर्माणकार्यम् आरब्धम् । नवानां वर्षणाम् अनन्तरं, तन्नाम् १६४८ तमे वर्षे, शाहजहानः महता वैभवेन एतत् दुर्गं प्रविष्टवान् वासाय ।
+|Native_language = [[punjabi]]
-{{Wide image|Red Fort courtyard buildings.jpg|1000px|View of the pavilions in the courtyard}}
+|Image = [[File:Red Fort 2.jpg|250px]]<br><small>रक्तदुर्गम् is a prominent fort in Delhi</small>
-[[File:RedFortDelhi-NaqqarKhana-20080210-2.jpg|thumb|नख्खर् खन्न]]
+|State Party= India
-रक्तदुर्गस्य प्रवेशद्वारद्वयम् अस्ति । पश्चिमीयेन मार्गेण जनाः प्रविशन्ति । लाहोरद्वारम् इति एतस्य नाम । राजभवनस्य मुखद्वारे भेरीगृहम् अस्ति । एतत् शिलया सिकताभिः च निर्मितं भवनम् । एतस्य अभिमुखम् एकत्र ‘हरिततृणाङ्गणम् (लान् )अस्ति, अपरत्र आस्थानभवनम् अस्ति ।
+|Type = Cultural
+|Criteria = ii, iii, vi
+|ID = 231
+|Link = http://whc.unesco.org/en/list/231/
+|Region = [[List of World Heritage Sites in Asia|Asia-Pacific]]
+|Year = 2007
+|Session =
+|Extension =
+|Danger =
+}}
+अस्माकं देशस्य प्रसिद्धासु भवनरचनासु देहलीस्थं '''रक्तदुर्गम्''' अस्ति प्रमुखम् । एतत् मोगलनां वैभवस्य द्योतकम् अस्ति । शाहजहानः एतस्य निर्माणं करितवान् । १६३९ तमे वर्षे एतस्य निर्माणकार्यम् आरब्धम् । नवानां वर्षणाम् अनन्तरं, तन्नाम् १६४८ तमे वर्षे, शाहजहानः महता वैभवेन एतत् दुर्गं प्रविष्टवान् वासाय ।
+रक्तदुर्गं [[देहली]]राज्ये [[आग्रा]]नगरस्य समीपे अस्ति । 'प्रसिद्ध[[ताजमहल्]]’तः सार्ध द्वे कि.मि दूरे अस्ति । रक्तदुर्गम् (लालखिला) वास्तविकतया दुर्गैः आवृतम् प्रासादनगरम् इति आह्वातुं शक्यते ।
-{{Wide image|ऱक्तदुर्गस्य भवनम्.jpg|1000px|View of the pavilions in the courtyard}}
+==इतिहास==
-आस्थानभवनस्य पूर्वभागे सिंहासनं भवति स्म पूर्वम् । आस्थानभवनस्य पृष्ठभागे रङ्गमन्दिरस्य मध्ये सङ्गमरमरशिलया निर्मितः कुण्डः भवति । एत्स्य अधोभागाः पद्माकारेण रमणीयतया निर्मितः अस्ति । रङ्गमन्दिरस्य पार्श्वे ममताज्मद्निरम् अस्ति । एतत् काचकमन्दिरम् इत्यपि निर्दिश्यते । रङ्गमन्दिरस्य उत्तरस्यां दिशि ‘महिलाखास्’ भवनम् स्ति । एअत्स्य भ्वनस्य पार्श्वे एव किञ्चन गोलभवनम् अस्ति । इतः उत्तरस्यां दिशि गतं चेत् आन्तरङ्गिकभवनं प्राप्यते । गजत्प्रसिद्धं मयूरसिंहसनम अत्रैव भवति स्म ।
+षोडषतमे शतमानस्य अन्ते अक्बरस्य काले मोघलवंशीयाः एतत् दुर्गम् लूदीवंशात् अलभन् । अक्बरः स्वराज्यपरिपालनसमये राजधानीं देहलीतः आग्रां प्रति परिवर्तितवान् । अनेन आग्रा नगरम् अधिकसंपन्नं संजातम् । अक्बरः सामान्यतः दुर्ग-सौधादिकं रक्तवर्णाश्मभिः निर्माययति स्म, च रक्तदुर्गेऽपि अस्य प्रभावं दृष्टुं शक्यते । रक्तदुर्गम् न केवलम् दुर्गत्वेन अपितु राज्ञाम् एवं तेषां दाराणाम् निवासत्वेनापि उपयोगः आरब्धः । रक्तदुर्गस्य इदानींतनरुपम् अक्बरस्य प्रपौत्रः षाअजानस्य काले प्राप्तम् । षाजहानस्य काले शिल्पकलायाम् श्वेतामृतशिलाम् अधिकतया उपयुज्यन्ते स्म (उदाहरणार्थम् - ताजमहल्) । षाहाजानः अत्रत्य केषाञ्चनसौधान् नाशयित्वा स्वकीयसौधाः निर्मितवान्  । अनन्तरवर्षेषु षाजहानस्य पुत्रः औरङ्गजेबः षाहजहानम् अस्मिन्नेव रक्कदुर्गे बन्धितवान् अपि । षाजहानः अस्मिन्नेव रक्तदुर्गे 'मुसम्मुन् बुर्ज' नामके गोपुरे इति मृतवान् इति भावयन्ति । एषःअमृतशिलायाम् निर्मितः । (''ताजमहल्'') ताजसौधानस्य अद्भुतम् दृश्यम् अस्मात् सौधात् सम्यक् दृश्यते ।
-[[File:Inside Diwan-i-Aam, Lal Quila, Delhi.jpg|thumb|]]
-आन्तरङ्गिकभवनस्य उत्तरभागो राजपरिवारीयाणां स्नानगॄहाणि द्दश्यन्ते । स्नानगृहाणां पार्श्वे एव् ‘मोतीमसजिद्’ अस्ति  । औरङ्गजेबः एतत् सङ्गमामरशिलया निर्मापितवान् । एतस्य अन्यस्मिन् पार्श्वे उद्यानं, सरोवरः च द्दश्येते । तौ उभयतः सङ्गमरमरमण्डपे द्दश्येते । तौ उभयतः सङ्गमरमरमण्डपे द्दश्येते । उद्यानस्य मध्ये एव द्वितीयेन बहादुरशाहेन गते शतके सिकताभिः शिलाभिः च् अ निर्मापितं भवनं द्दश्यते ।
+[[File:RedFortDelhi-NaqqarKhana-20080210-2.jpg|thumb|नख्खर् खन्न]]
+==रक्तदुर्गस्य चित्रणम्==
+रक्तदुर्गस्य प्रवेशद्वारद्वयम् अस्ति । पश्चिमीयेन मार्गेण जनाः प्रविशन्ति । लाहोरद्वारम् इति एतस्य नाम । राजभवनस्य मुखद्वारे भेरीगृहम् अस्ति । एतत् शिलया सिकताभिः च निर्मितं भवनम् । एतस्य अभिमुखम् एकत्र 'हरिततृणाङ्गणम् (लान् )अस्ति, अपरत्र आस्थानभवनम् अस्ति ।
+आस्थानभवनस्य पूर्वभागे सिंहासनं भवति स्म पूर्वम् । आस्थानभवनस्य पृष्ठभागे रङ्गमन्दिरस्य मध्ये सङ्गमरमरशिलया निर्मितः कुण्डः भवति । एत्स्य अधोभागाः पद्माकारेण रमणीयतया निर्मितः अस्ति । रङ्गमन्दिरस्य पार्श्वे ममताज्मद्निरम् अस्ति । एतत् काचकमन्दिरम् इत्यपि निर्दिश्यते । रङ्गमन्दिरस्य उत्तरस्यां दिशि 'महिलाखास्’ भवनम् स्ति । एअत्स्य भ्वनस्य पार्श्वे एव किञ्चन गोलभवनम् अस्ति । इतः उत्तरस्यां दिशि गतं चेत् आन्तरङ्गिकभवनं प्राप्यते । गजत्प्रसिद्धं मयूरसिंहसनम अत्रैव भवति स्म ।
+[[File:Inside Diwan-i-Aam, Lal Quila, Delhi.jpg|thumb|दिवान्-ऐ-आम् अन्तश्चित्रम्]]
+आन्तरङ्गिकभवनस्य उत्तरभागो राजपरिवारीयाणां स्नानगॄहाणि द्दश्यन्ते । स्नानगृहाणां पार्श्वे एव् 'मोतीमसजिद्’ अस्ति  । औरङ्गजेबः एतत् सङ्गमामरशिलया निर्मापितवान् । एतस्य अन्यस्मिन् पार्श्वे उद्यानं, सरोवरः च द्दश्येते । तौ उभयतः सङ्गमरमरमण्डपे द्दश्येते । तौ उभयतः सङ्गमरमरमण्डपे द्दश्येते । उद्यानस्य मध्ये एव द्वितीयेन बहादुरशाहेन गते शतके सिकताभिः शिलाभिः च  निर्मापितं भवनं  दृश्यते ।
 [[File:RedFortDelhi-Rang-Mahal-20080210-2.jpg|thumb|रङ्ग महल्]]
-== Red Fort today ==
 [[Image:Delhi red fort night.jpg|thumb|रात्रौ रक्तदुर्गम्.]]
+==बाह्यानुबन्धाः==
-== External links ==
+{{commonscat|Red Fort|रक्तदुर्गम्}}
-{{sisterlinks|wikt=no|b=no|q=no|s=no|n=no|v=no}}
-*[http://www.exploredelhi.com/red-fort/index.html Red Fort, Delhi]
+*[http://www.exploredelhi.com/red-fort/index.html देहल्याः रक्तदुर्गः] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080616070020/http://www.exploredelhi.com/red-fort/index.html |date=2008-06-16 }}
-*[http://www.ianandwendy.com/OtherTrips/India/Delhi/Red%20Fort/slideshow.htm Pictures of the Delhi Fort (Red Fort)]
+*[http://www.ianandwendy.com/OtherTrips/India/Delhi/Red%20Fort/slideshow.htm रक्तदुर्गस्य चित्राणि]
-*[http://www.d2i.in/visit/Red-Fort-of-Delhi_Chandni-Chowk_Delhi-NCR_Monument/3358 Doors2India - Delhi/NCR Visit Places]
+*[http://www.d2i.in/visit/Red-Fort-of-Delhi_Chandni-Chowk_Delhi-NCR_Monument/3358 भारतस्य देहली/एन्.सि.आर्.दर्शनीयस्थानानि] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110721155324/http://www.d2i.in/visit/Red-Fort-of-Delhi_Chandni-Chowk_Delhi-NCR_Monument/3358 |date=2011-07-21 }}
-*[http://www.delhitourism.nic.in/delhitourism/tourist_place/red_fort.jsp Delhi Tourism Site]
+*[http://www.delhitourism.nic.in/delhitourism/tourist_place/red_fort.jsp देहलीप्रवासोद्यमः] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101121144755/http://delhitourism.nic.in/delhitourism/tourist_place/red_fort.jsp |date=2010-11-21 }}
+{{Wide image|Red Fort courtyard buildings.jpg|1000px|क्रीडाङ्गणे विश्रान्तिस्थानानि}}
-{{Delhi landmarks}}
-{{Forts in India}}
-{{World Heritage Sites in India}}
-{{Mughal Empire|state=collapsed}}
+{{भारतस्य विश्वपरम्परास्थानानि}}
-[[Category:Mughal architecture]]
-[[Category:Buildings and structures in Delhi]]
-[[Category:Visitor attractions in Delhi]]
-[[Category:Royal residences in India]]
-[[Category:Forts in Delhi]]
-[[Category:Palaces in India]]
-[[Category:Indian National Army trials]]
-[[Category:World Heritage Sites in India]]
+[[वर्गः:भारतस्य विश्वपरम्परास्थानानि]]
-[[ar:لال قلعة]]
+[[वर्गः:स्टब्स् भारतसम्बद्धाः]]
-[[bn:লালকেল্লা]]
+[[वर्गः:सर्वे अपूर्णलेखाः]]
-[[cs:Červená pevnost]]
-[[de:Rotes Fort (Delhi)]]
-[[dv:ރެޑް ފޯރޓް]]
-[[es:Fuerte rojo de Delhi]]
-[[eo:Ruĝa fortikaĵo]]
-[[eu:Gotorleku Gorria]]
-[[fa:قلعه سرخ (دهلی)]]
-[[fr:Fort Rouge (Delhi)]]
-[[gu:લાલ કિલ્લો]]
-[[ko:델리 성]]
-[[hi:लाल किला]]
-[[hr:Crvena utvrda]]
-[[it:Forte rosso]]
-[[ka:წითელი ფორტი (დელი)]]
-[[hu:Vörös Erőd (Delhi)]]
-[[ml:ചെങ്കോട്ട]]
-[[mr:लाल किल्ला]]
-[[nl:Rode Fort (Delhi)]]
-[[ja:赤い城]]
-[[pnb:لال قلعہ]]
-[[pl:Czerwony Fort]]
-[[pt:Forte Vermelho]]
-[[ru:Красный форт (Дели)]]
-[[fi:Punainen linnoitus]]
-[[sv:Röda fortet i Delhi]]
-[[tl:Pulang Kuta]]
-[[ta:செங்கோட்டை (டெல்லி கோட்டை )]]
-[[te:ఎఱ్ఱకోట]]
-[[uk:Червоний форт (Делі)]]
-[[ur:لال قلعہ]]
-[[vi:Pháo đài Đỏ]]
-[[zh:德里红堡]]
-{{Wide image|Red Fort courtyard buildings.jpg|1000px|View of the pavilions in the courtyard}}{{Wide image|Red Fort courtyard buildings.jpg|1000px|View of the pavilions in the courtyard}}