*kandel/o
*kandelo
- Lumigilo, konsistanta el cilindra seba, stearina aŭ vaksa maso, ĉirkaŭanta meĉon: ŝi sendu al mi kandelon [1]; vakskandelo [2]; [ili] sentas sin hejme en la odoro de la drinkejo, ĉe la fumiĝanta meĉaĵo de la seba kandelo [3]; (figure) la vojon borderis kaŝtanarboj kun blankaj florkandeloj sur fingrosimilaj folioj [4]; jen oni ekbruligis la kandelojn [5]; iom post iom estis estingitaj ĉiuj kandeloj [6]; la gajeco de Klaro malaperis, kiel flamo de kandelo sub blovo [7]; Kristnaskaj kandeloj [8]; gardu kandelon por la nokto (ŝparu, ĉar eble vi bezonos pli poste) PrV ; al ĉiu sanktulo sian kandelon PrV ; (respektu ĉiujn respektindulojn); faras rabon kaj ŝtelon por oferi al Dio kandelon PrV ; (esti nur ŝajne kaj ekstere pia); la tuta ludo ne valoras kandelon (la rezulto ne valoras la penon) PrV ; de malgranda kandelo forbrulis granda kastelo (malgranda kaŭzo, granda efiko) PrV ; perdi la kandelon el la kapo (perdi la orientiĝon, la saĝon) PrV .
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 20
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Malnova strata lanterno
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
4. Stellan Engholm: Al Torento, I.
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
7. Eliza Orzeszko, trad. Kazimierz Bein: La Interrompita Kanto, Ĉaptiro IV
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Knabineto kun alumetoj
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Malnova strata lanterno
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
4. Stellan Engholm: Al Torento, I.
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
7. Eliza Orzeszko, trad. Kazimierz Bein: La Interrompita Kanto, Ĉaptiro IV
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Knabineto kun alumetoj
- angle:
- candle
- beloruse:
- сьвяча, сьвечка
- ĉeĥe:
- svíce, svíčka
- ĉine:
- 蜡烛 [làzhú], 蜡 [là], 烛 [zhú]
- france:
- bougie (chandelle), chandelle (bougie) al ĉiu sanktulo sian ~on: à chaque saint sa chandelle. la tuta ludo ne valoras ~on: le jeu n'en vaut pas la chandelle. de malgranda ~o forbrulis granda kastelo: petite cause, grands effets. perdi la ~on el la kapo: perdre la boule.
- germane:
- Kerze, Wachslicht, Talglicht
- hispane:
- vela
- hungare:
- gyertya
- japane:
- ろうそく, カンデラ
- nederlande:
- kaars gardu ~on por la nokto: bewaar een appeltje voor de dorst. la tuta ludo ne valoras ~on: het sop is de kool niet waard. de malgranda ~o forbrulis granda kastelo: klein oorzaak, groot gevolg. perdi la ~on el la kapo: zijn verstand verliezen.
- norvege:
- lys (talg-)
- perse:
- شمع
- pole:
- świeca, świeczka, gromnica Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek. la tuta ludo ne valoras ~on: gra niewarta świeczki. perdi la ~on el la kapo: być bez piątej klepki.
- portugale:
- vela
- ruse:
- свеча, свечка la tuta ludo ne valoras ~on: игра не стоит свеч. de malgranda ~o forbrulis granda kastelo: от копеечной свечи Москва сгорела.
- slovake:
- sviečka
- tibete:
- ཡང་ལཱ་
- ukraine:
- свічка, свіча
*kandelingo
- Ilo por fiksi kandelojn dum ilia brulado kaj lumigado: en la kandelingo sidis brulanta kandelo [9]; en unu el kandelingoj de la fortepiano, Frederiko trovis malnovan peceton da kandelo [10]; tribranĉa kandelingo [11]; mi ankaŭ aĉetis en Memfiso sepobrakan kandelingon [12]; proksimiginte la kandelingon li deŝiris de l' frunto la bandaĝon [13]; pro amo al la kandelo kato lekas la kandelingon PrV . kandelabrolampiono, lanterno, lustro
9.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 40
10. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Kvina
11. Sándor Szathmári: Satiraj rakontoj, La guarbo
12. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IX
13. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro X
10. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Kvina
11. Sándor Szathmári: Satiraj rakontoj, La guarbo
12. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IX
13. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro X
- angle:
- candle stick, sconce
- beloruse:
- падсьвечнік, кандэлябр
- ĉeĥe:
- svícen
- ĉine:
- 烛台 [zhútái], 蜡台 [làtái], 烛架 [zhújià]
- france:
- bougeoir, chandelier
- germane:
- Kerzenhalter, Kerzenständer
- hispane:
- candelero
- hungare:
- gyertyatartó
- japane:
- ろうそく立て [ろうそくたて], 燭台 [しょくだい]
- nederlande:
- kandelaar
- perse:
- شمعدان
- pole:
- świecznik, kandelabr
- ruse:
- подсвечник, канделябр
- slovake:
- svietnik (na sviečku)
- ukraine:
- свічник
Kandelfesto
- Unu el la dekduopaj festoj (festata je la 2a de februaro), per kiu la Eklezio rememoras renkonton de la infano Jesuo kun Simeono en la Templo (Luko, 2:22–38): de unu Kandelfesto ĝis la alia la koro havas multe sur sia kalkultabelo, la kalkulon pri tuta jaro [14]; en la Kandelfesto okazis mia edziniĝo [15].
Rim.:
Tiu enigma nomo, kiu eble pli bone konvenus al la juda
Ĥanuko, estas ŝuldata al la
kutimo beni je tiu tago kandelojn por la altaro kaj
por aliaj ritaj uzoj.
[Sergio Pokrovskij]
14.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
- angle:
- Candlemass
- beloruse:
- Грамніцы, Стрэчаньне
- france:
- Chandeleur
- germane:
- Kerzenfest, Mariä Lichtmess
- nederlande:
- Maria-Lichtmis
- pole:
- Ofiarowanie Pańskie, Matki Boskiej Gromnicznej
- ruse:
- Сретение