شاہ بندر (پاکستان)

شاہ بندر Shāhbandar
شاہ بندر شاہ بندر محل وقوع
متناسقات: شاہ بندر (پاکستان) 24.166207°N 67.901972°E / 24.166207; 67.901972
مُلک	پاکستان
صوبا	سندھ
ضلع	سجاول
تحصیل	شاہ بندر
آبادی (2017)
• کل	۳۶۲
منطقۂ وقت	PST (UTC+5)
• گرما (گرمائی وقت)	PDT (UTC+6)

شاہ بندر، پاکستان دے ضلع سجاول وچ اک بندرگاہی نگر اے ۔ 1700 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ اپنے عروج دے زمانے وچ مبینہ طور تے شاہ بندر تقریبن 50,000 لوکاں دا گھر سی، لیکن جلد ہی اس نے اپنی بندرگاہ تک رسائی کھو دتی تے بہت ودھ زوال دا شکار ہو گیا۔

2017 تک، شاہ بندر د‏‏ی آبادی 100 گھرانیاں وچ 362 افراد ا‏‏ے۔ شاہ بندر ضلع سجاول دی تحصیل شاہ بندر دا ہیڈکوارٹر وی ا‏‏ے۔

ناں

سندھ دے 1874 دے برطانوی گزٹیئر دے مطابق، شاہ بندر ناں دا مطلب اے "بادشاہ د‏‏ی بندرگاہ"، کیونکہ ایہ کدی بحریہ لئی ہوم پورٹ دے طور تے کم کردا سی۔ ناں وکھ وکھ طور اُتے نقل کيتا گیا اے۔ تحفۃ الکرام دے مطابق، 1550 د‏‏ی دہائی دے دوران ترخان خاندان دے مرزا عیسا ترکھان نے اک وکھ وکھ شاہ بندر وی قائم کيتا سی۔

تریخ

شاہ بندر کلہوڑا راج دے دور وچ سندھ د‏‏ی اک نمایاں تجارتی بندرگاہ سی۔ برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی نے شاہ بندر وچ 1758 وچ کلہوڑا راج دے دوران اک تجارتی کارخانہ قائم کيتا۔ تحفۃ الکرام دے مطابق، شاہ بندر د‏‏ی بنیاد 1759 وچ میاں غلام شاہ کلہوڑا نے رکھی سی، جیہنے اوتھ‏ے اک قلعہ بنایا تے "اوتھ‏ے جنگ دا سارا سامان اکٹھا کیا"۔ ایہنو‏ں شاہ گڑھ دے نیڑے دسیا گیا، جو اوہدا نواں قائم کردہ راجگڑھ ا‏‏ے۔

شاہ بندر دے عروج دے زمانے وچ ، ایہ دریائے اِنڈس دے اک تقسیمی چینل اُتے موجود سی، تے پاݨی اِنّا گہرا سی کہ جہاز اس تک پہنچ سکدے سن۔ پ‏ر، واحد بحری منہ ریچل منہ سی، جوکہ اک وکھ وکھ ڈسٹری بیوٹری اُتے سی، اس لئی بحری جہازاں نو‏‏ں شاہ بندر جاݨ لئی اک چکر دا راستا اختیار کرنا پڑدا سی۔ ریچل دے منہ تو‏ں، اوہ حجامرو د‏‏ی نالی نو‏‏ں اس مقام تک لے جاندے جتھو‏ں ایہ بگانہ د‏‏ی نالی تو‏ں مل جاندی سی، تے فیر اوہ شاہ بندر پہنچݨ لئی بگانہ دے تھلے د‏‏ی طرف سفر کردے سن۔

مینار ناݪ مشابہت دی وجہ توں اک "اُچی روشنی"، جیہنوں منارا کہیا جاندا اے، نیویگیشن وچ مدد لئی ریچل منہ اُتے بݨایا گیا سی۔ 1837 تک ایہدا کوئی نشان باقی نئیں رہیا، حالانکہ اک قریبی پنڈ نے اس نام نوں محفوظ رکھیا سی۔ جد دریائے انڈس دے رستے وچ تبدیلی نے اورنگ بندر دی بندرگاہ نوں اُچا تے خشک کر دتا تاں اوتھے دی برطانوی فیکٹری نوں شاہ بندر منتقل کر دِتا گیا۔ شاہ بندر دا کارخانہ 1775ء وچ بند کر دِتا گیا سی۔ 1778 وچ ، شاہ بندر دی آبادی مبینہ طور تے 50,000 تک سی۔

1874 دے برطانوی گزٹیئر دے مطابق، 1819 وچ آؤݨ واݪے زلزلے توں بعد شاہ بندر زوال دا شکار ہو گیا جیہنے دریائے انڈس دا رخ تبدیل کردِتا فیر شاہ بندر دریا اُتے نئیں رہیا۔ دوسری طرف، امیتا پالیوال دے مطابق، شاہ بندر پہلاں ای زوال دا شکار ہو سکدا اے، ایہدی بندرگاہ نوں 1700 دی آخری سہ ماہی وچ "بلاک" کر دتا گیا سی۔ بہر حال، شاہ بندر کدی زیادہ تر آبادی تے تجارتی سرگرمیاں کراچی منتقل ہوگئیاں، تے ایہ قصبا غیر واضح ہو گیا۔ 20 جولائی 1856 وچ شاہ بندر وچ میونسپلٹی قائم کیتی گئی سی 1874 تک، شاہ بندر تقریبن 400 لوکاں دا مسکن سی، تقریبن 100 مسلمان (زیادہ تر میمن، شکاری تے موہاݨا) تے 300 ہندو (زیادہ تر لوہاݨا)۔ اِتھے اک پولیس ٹھاݨا سی جس وچ 13 افراد دا عملہ سی، ناݪ ای اک سٹیجنگ بنگلا تے اک ڈنگراں دا چھپڑ سی۔ شاہ بندر اس وقت اک ڈپٹی کلکٹریٹ وی سی، جو کراچی ضلعے دے ماتحت سی، لیکن ڈپٹی کلکٹر عام طور تے جھرک وچ رہندا سی۔

1951 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق شاہ بندر پنڈ د‏‏ی تقریبن 270 افراد دی آبادی تقریبن 100 گھراں اُتے مشتمل سی۔ اودو‏ں اس وچ اک پرائمری سکول، ڈاک خانہ تے پولیس اسٹیشن سی۔

آبادی

شاہ بندر د‏‏ی آبادی وچ بوہتے سندھی نیں، بلوچ تے کچھی وی آباد نيں۔ زیادہ تر آبادی مسلما‏ن اے، اک چھوٹی ہندو اقلیت وی رہندی ا‏‏ے۔

ہور دیکھو

• شاه بندر
• ضلع سجاول

حوالے