الیکٹرک جینریٹر
بجلی تیاری وچ، اک جنریٹر یا مولد[۱] اک مشین ہندی اے جہڑی کہ مکینیکل توانائی نوں بجلئی پاور (Electrical Power) وچ بدلدی اے۔ مکینیکل توانائی (Mechanical Energy) دے سروتاں وچ بھاف ٹربائیناں، گیس ٹربائیناں، پن ٹربائیناں، اندرونی دہن انجن وغیرہ شامل ہن۔ پہلا الیکٹرومیگنیٹک جنریٹر، فیراڈے ڈسک، 1831 وچ اک انگریز سائنسدان مائیکل فیراڈے نے بنایا سی۔ جنریٹر اک بجلئی پاور گرڈ دی لگبھگ ساری توانائی مہئیا کردے ہن۔
برقی توانائی توں مکینیکل توانائی وچ جنریٹر الٹا بدلاء بجلئی موٹر ولوں کیتا جاندا اے۔ موٹراں اتے جنریٹراں وچ بہت ساریاں چیزاں مشترک ہن۔ بہت ساریاں موٹراں نوں بجلئی توانائی دے اساری لئی گھمایا جا سکدا اے اتے اس طرحاں اوہناں توں جنریٹر دا کم لیا جاندا اے۔
ووکیبولری
[سودھو]
الیکٹرومیگنیٹک جنریٹراں نوں دو مکھ کیٹیگریاں، ڈائینمو اتے آلٹرنیٹراں، وچ ونڈیا جا سکدا اے۔
مکینیکل طور تے جنریٹر اک گھمن والے اتے اک مستقل حصہ توں ملکے بنیا ہویا ہندا اے،
- روٹر: جہڑا کہ اک بجلئی مشین دا گھمن والا حصہ ہندا اے۔
- سٹیٹر: ایہہ اک بجلئی مشین دا ستھر حصہ ہندا اے، جہڑا کہ روٹر دے آلے-دوآلے موجود ہندا اے۔
اینج دوواں وچوں اک حصہ میگنیٹک فیلڈ پیدا کردا اے، دوجے حصے اپر اک ودھیا موصل تار دی وائنڈنگ کیتی ہندی اے جس وچ بدلویں فیلڈ دے کارن کرنٹ پیدا ہندا اے۔
- فیلڈ وائنڈنگ جاں فیلڈ میگنیٹ: جہڑی کہ کسے بجلئی مشین وچ میگنیٹک فیلڈ پیدا کردی اے۔ ڈائنمو جاں آلٹرنیٹر دی میگنییٹک فیلڈ نوں جاں تاراں والیاں وائنڈنگاں جہناں نوں فیلڈ کوائلاں کیہا جاندا اے اتے جاں مستقل مقناطیساں ولوں پیدا کیتی جا سکدی اے۔ جنریٹر جہناں وچ مستقل مقناطیساںدا استعمال کیتا جاندا اے، نوں میگنیٹو کیہا جاندا اے۔
- آرمیچر: جہڑا کہ کسے بجلئی مشین وچ پاور پیدا کرن والا حصہ ہندا اے۔ کسے جنریٹر، آلٹرنیٹر جاں ڈائینمو وچ آرمیچر وائنڈنگاں وچ ہی بجلئی کرنٹ پیدا ہندا اے، جہڑا کہ لگے ہوئے لوڈ نوں پاور مہیا کردا اے۔
آرمیچر ڈزائین دے حساب نال روٹر جاں سٹیٹر دوواں اپر کسے اک تے ہندا اے، اتے دوجے حصے اپر فیلڈ کوائل جاں میگنیٹ ہندے ہندے ہن۔
ڈی۔سی۔ جنریٹر
[سودھو]میگنیٹک فیلڈ وچ گھمن والی تار دی کوائل اک کرنٹ پیدا کردی اے جہڑا کہ 180° چکر وچ گھمن توں بعد اپنی سمت بدلدا اے، جسنوں اے سی کیہا جاندا اے۔ بھاویں شروعات وچ ڈی سی بجلی دی لوڑ ہندی سی۔ پہلے ورتوں وچ آؤن والے بجلئی جنریٹر، جہناں نوں ڈائینمو کیہا جاندا اے، اے۔سی۔ نوں ڈی۔سی۔ وچ کموٹیٹر دی مدد نال بدل دتا جاندا سی، جہڑا کہ آرمیچر شافٹ دے اپر گھمن والے سوئچ رابطےآں توں بنیا ہندا اے۔ کموٹیٹر آرمیچر وائنڈنگاں دے کنیکشناں نوں شافٹ دے ہریک 180° گھماء توں پچھوں الٹ کر دندا سی، جس نال کہ اک پلسیٹنگ ڈی۔سی۔ کرنٹ پیدا ہو جاندا سی۔ سبھ توں پہلے ڈائنامو نوں ہپولٹ پکسی نے 1932 وچ بنایا سی۔
اے۔سی۔ جنریٹر
[سودھو].jpg)
بہت ساریاں کھوجاں توں پچھوں، ڈائینمو دی جگہ بہت ساریاں پچھلیاں کھوجاں نے لے لئی، جویں کہ اے۔سی۔ آلٹرنیٹر، جہڑا کہ اے۔سی۔ کرنٹ پیدا کردا سی۔
اے۔سی۔ کرنٹ دے اساری کرن والے جنریٹر مائیکل فیراڈے دی سبھ توں مکھ کھوج بجلئی کرنٹ دی میگنیٹک انڈکشن دا سبھ توں عام نمونہ سن۔ فیراڈے نے آپ وی اک مڈھلا آلٹرنیٹر بنایا۔ اسدی مشین اک گھمن والے مستطیل وانگ سی۔[۲]