صونغائی سلطنت
| سونگھائی بادشاہت | |
| 1340ء توں 1591ء | |
 | |
| سونگھائی سلطنت سن 1500ء دے نیڑے | |
| راجگھر |
گاؤ |
| بولی | سونگھائی |
| مذہب | اسلام |
| طرز حکومت |
بادشاہی |
| سونی : آسکیا | |
| 1468ء - 1492ء | سونی علی (پہلا) |
| 1588ء - 1591ء | آسکیا اسحاق II (آخری) |
| تریخ | |
| گاؤ چ سونگھائی ریاست دا قیام |
سن 1000ء دے نیڑے |
| سلطنت مالی توں آزادی | 1340ء |
| سونی ٹبر دا حکومت دا آغاز | 1468ء |
| آسکیا ٹبر دی حکومت دا آغاز |
1493ء |
| سونگھائی بادشاہت دی تباہی | 1591ء |
| ڈینڈی بادشاہت دا قیام | 1592ء |
| رقبہ: | |
| 1500ء: | 14 لکھ مربع کلومیٹر |
| 1550ء: | 8 لکھ مربع کلومیٹر |
| کرنسی: | کووری |
سونگھائی سلطنت لہندے افریقہ دی اک افریقی ریاست سی ۔ جہڑی 14ویں صدی عیسوی دے شروع توں 16ویں صدی عیسوی دے اخير تک قائم رہی ۔ سونگھائی تریخ چ وڈیاں افریقی سلطنتاں چوں اک سی ۔ اس سلطنت دا ناں اسدے حکمران نسلی گروہ "سونگھائی" دے ناں تے سونگھآئی سلطنت سی ۔ اس دا راجگھر گاو شہر سی جتھے 11 ویں صدی عیسوی توں ای اک نکی سونگھائی ریاست موجود سی ۔ اسدی طاقت دا مرکز دریائے نائجر دے موڑ تے سی جہڑا اج کل نائجر تے برکینا فاسو چ شامل اے ۔
سونگھائی بادشاہ
[سودھو]سونگھائی سلطنت اک توں دوجی شکل چ تقریبا 1 ہزار سال تک قائم رہی ، جے کوئی اسدے نشان سلطنت مالی دی باجگزاری چ گاو دی پہلی آبادی توں لبھے ۔ تے بعد چ ایہہ نائجر چ ڈینڈی بادشاہت دی شکل چ موجود رہی ۔
سونگھائی گاو چ تقریبا 800ء دے شروع چ آبا د ہو گئے سن ، پر اسنوں 11ویں صدی عیسوی ، ڈیا کوسوئی دے ویلے تک اپنا راجگھر نئیں بنائیا سی ۔ ڈیا ٹبر توں حکومت چھیتی ای سنی ٹبر نے کھو لئی ۔ سلیمان مار ، جس نے شہر تے اقتدار حاصل کر لئیا تے سنی علی بیر دا ناں اختیار کیتا ۔
سونگھائی شاہی
[سودھو]1340ء چ سونگھائی نے سلطنت مالی دے زوال دا فیدہ چکدے ہوئۓ کامیابی نال آزادی حاصل کر لئی ۔ جانشینی دے جگھڑےآں نے مالی دی سلطنت نوں کمزور کر دتا سی تے اس پاروں اسدے کئی علاقے اس نالوں علیحدہ ہوگئے سن ۔
سونگھائیاں نے گاو نوں اپنا راجگھر بنا لئیا تے لہندے ساحل نال نال اپنی سلطنت نوں توسیع دیندے رہے ۔ 1420ء چ سونگھائی اینے طاقتور ہو گئے کہ ماسینا توں خراج لین لگے ۔ کل ملا کے سنی ٹبر دے 18 بادشاہ ہوئے ۔
سونی علی بیر
[سودھو]سونگھائی سلطنت دا پہلا وڈا بادشاہ سونی علی بیر سی جس دا ویلا 1454ء توں 1493ء تک سی ۔ علی مالی دے بادشاہاں وانگوں مسلمان تے اک منئیا ہوئیا جنگجو سی ۔ 1460ء چ اسنے سلطنت مالی دے باقی علاقےآں سنے سونگھائی دیاں گوانڈھی ریاستاں نوں فتح کر لئیا ۔
سنی علی دا جانشین محمد تورے بنئیا ، جہڑا سونینکے لوکاں چوں سی ، جس نے سونگھائی دا سنہری دور لیاندا ۔ اسوں آسکیا (قبضہ کرن آلا) آکھئیا جاندا سی ۔ اسنے بعد چ ایہہ ناں اپنے لئی پسند کیتا تے اس ٹبر نوں وی ایہو ای ناں مل گئیا ۔ جتھے علی بیر نے علاقے فتح کیتے تے آسکیا محمد نے سیاسی اصلاحات کیتیاں تے سلطنت چ نویں جان پاء دتی ۔ اس نے اک پیچیدہ نوکر شاہی بنائی ، جس چ زراعت ، فوج تے خزانے دے علیحدہ علیحدہ محکمے سن ، جنہاں دے نگرائی کرن آلے اہلکا ر اوہ خود مقرر کردا سی ۔ اک مسلمان ہون دے ناتے آسکیا محمد نے ناصرف منسا موسی وانگ مکہ مکرمہ جا کے حج کیتا بلکہ اسنے مدرسے کھولے تے مسیتاں بنائیاں تے اپنے دربار نوں پورے عالم اسلام دے مفکراں تے شاعراں لئی کھول دتا ۔
ہور ویکھو
[سودھو]= حوالے
[سودھو]1 ٹاگیپیرا ۔ صفحہ 497 ۔
2 ہاسکنز ؛ صفحہ 46 ۔
3 سونی علی (2007) انسائکلوپیڈیا برٹانیکا ۔
4 کیون شلنگٹن ، افریقہ دی تریخ ، جلد دوم ، نیویارک ، 2005ء ۔
باہرلے جوڑ
[سودھو]- سونگھائی سلطنت دا عروج تے زوال Archived 2011-10-01 at the وے بیک مشین
عثمانیہ · مغلیہ · سلجوق · جرمن · روسی · ھخامشی · بنو امیہ · سکھ · برطانیہ · سُنگا · عباسیہ · فاطمیہ · ایل خانی · ساسانی · غوریہ · طلائی اردو · ہسپانیہ · بازنطینی · رومی · سلطنت روم · خوارزم شاہی · مالی · تیموری · کھیمر · ڈالی · آق قویونلو · قرہ قویونلو · سامانیہ · موحدین · مرابطین · پہلی فرانسیسی · دوجی فرانسیسی · مرہٹہ · دکن · بہمنی · برازیل · کشن · سونگھائی · خوارزم شاہی · منگول · غزنویہ