Wyszczerek
| Notiophilus | |||
| Dumeril, 1806 | |||
_(2890634934).jpg) wyszczerek żwawy | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię |
wyszczerki | ||
| Rodzaj |
wyszczerek | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Cicindela aquatica Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Wyszczerek[1][2] (Notiophilus) – rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych i podrodziny leszowych, jedyny z monotypowego plemienia wyszczerków (Notiophilini).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Drobne chrząszcze o długości ciała od 3,5 do 5,5 mm. Oczy bardzo duże, wyłupiaste. Głowa i przedplecze prawie tak szerokie jak pokrywy. Drugi międzyrząd pokryw wyraźnie szerszy od pozostałych[3].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Żyją w warstwie ściółki lasów, wrzosowisk i łąk, a rzadziej na brzegach wód. Są aktywne za dnia, kiedy to polują wykorzystując zmysł wzroku. Do najczęstszych ich ofiar należą skoczogonki i roztocze[3].
Chrząszcze te zasiedlają Eurazję i Amerykę Północną[4]. Większość gatunków występuje w państwie holarktycznym, ale nieliczne docierają do północnych części krainy neotropikalnej i orientalnej, gdzie jednak ograniczone są do stanowisk położonych na dużych wysokościach[5]. W Polsce stwierdzono występowanie siedmiu gatunków (zobacz: leszowe Polski)[6].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj ten wprowadzony został w 1806 roku przez André Marie Constanta Dumérila[4][3]. Gatunkiem typowym został Cicindela aquatica[4]. Plemię wyszczerków[2] dla omawianego rodzaju wyróżnił Wiktor Moczulski[7]. Współcześnie plemię pozostaje monotypowe[5][7]
Opisano dotąd 61 gatunków z tego rodzaju[4]:
- Notiophilus aeneus (Herbst, 1806)
- Notiophilus aestuans Dejean, 1826 – wyszczerek zwinny
- Notiophilus anichtchenkoi Barsevskis, 2009
- Notiophilus aquaticus (Linne, 1758)
- Notiophilus biguttatus (Fabricius, 1779) – wyszczerek żwawy
- Notiophilus borealis Harris, 1869
- Notiophilus breviusculus Solsky, 1873
- Notiophilus chihuahuae Casey, 1913
- Notiophilus chinensis Barsevskis, 2003
- Notiophilus dacatrai Barsevskis, 2004
- Notiophilus danieli Reitter, 1897
- Notiophilus directus Casey, 1920
- Notiophilus dostali Barsevskis, 2011
- Notiophilus facchinii Barsevskis, 2003
- Notiophilus fasciatus Maklin, 1855
- Notiophilus gansuensis Barsevskis, 2003
- Notiophilus geminatus Dejean, 1831a: 589
- Notiophilus germinyi Fauvel, 1863
- Notiophilus ghilarovi Kryzhanovskij, 1995
- Notiophilus hauseri Spaeth, 1900
- Notiophilus heinzi Dostal, 1986
- Notiophilus hiemalis Semenov et Arnoldi, 1937
- Notiophilus hilaris Frederichs, 1903
- Notiophilus hyperboreus Kryzhanovskij, 1995
- Notiophilus impressifrons A. Morawitz, 1862
- Notiophilus intermedius Lindroth, 1955
- Notiophilus interstitialis Reitter, 1889
- Notiophilus jakovlevi Tschitscherine, 1903
- Notiophilus kaszabi Jedlicka, 1968
- Notiophilus katrinae Barsevskis, 2005
- Notiophilus kirschenhoferi Dostal, 1981
- Notiophilus laticollis Chaudoir, 1850b
- Notiophilus marginatus Gene, 1839
- Notiophilus nemoralis Fall, 1906
- Notiophilus nepalensis Dostal, 1986
- Notiophilus nitens LeConte, 1857
- Notiophilus novemstriatus LeConte, 1849
- Notiophilus nuristanensis Barsevskis, 2011
- Notiophilus orientalis Chaudoir, 1850
- Notiophilus ovalis Breit, 1914b: 163 KI
- Notiophilus palustris (Duftschmid, 1812)
- Notiophilus persicus Breit, 1914
- Notiophilus quadripunctatus Dejean, 1826
- Notiophilus radians Andrewes, 1926
- Notiophilus rufipes Curtis, 1829
- Notiophilus schawalleri Barsevskis, 2003
- Notiophilus semenovi Tschitscherine, 1903
- Notiophilus semiopacus Eschscholtz, 1833
- Notiophilus semistriatus LeConte, 1857
- Notiophilus sibiricus Motschulsky, 1844
- Notiophilus sichuanensis Barsevskis, 2003
- Notiophilus sierranus Casey, 1920
- Notiophilus simulator Fall, 1906
- Notiophilus spaethi Reitter, 1913
- Notiophilus specularis Bates, 1881
- Notiophilus stackelhergi Kryzhanovskij, 1995
- Notiophilus sublaevis Solsky, 1873
- Notiophilus substriatus C.R Waterhouse, 1833
- Notiophilus sylvaticus Eschscholtz, 1833
- Notiophilus tshitsherini Zaitzev, 1916
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich: zawierający ludowe oraz naukowe nazwy i synonimy polskie, używane dla zwierząt i roślin od XV-go wieku aż do chwili obecnej, źródłowo zebrane i zestawione z synonimami naukowemi łacińskiemi w podwójnym porządku alfabetycznym i pomnożone porównawczym materyałem, zaczerpniętym z innych języków słowiańskich. T. 2: Słownik polsko-łaciński. Warszawa: Nakładem Autora; Skład Główny w Warszawie w księgarni E. Wendego i S-ki, 1894, s. 525.
- ↑ a b A.M. Łomnicki: Sprawozdanie Komisyi Fizyjograficznej obejmujące pogląd na czynności dokonane w ciągu roku 1889 oraz Materyjały do fizyjografii krajowej. Tom dwudziesty piąty. Fauna Lwowa i okolicy. Akademia Umiejętności w Krakowie; Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1890, s. 158.
- ↑ a b c Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987.
- ↑ a b c d A. Anichtchenko et al.: Notiophilus w Carabidae of the World. 2007-2014. [dostęp 2014-06-02].
- ↑ a b Y. Bousquet. Catalogue of Geadephaga (Coleoptera: Adephaga) of America, north of Mexico. „ZooKeys”. 245, s. 1-1722, 2012. DOI: 10.3897/zookeys.245.3416.
- ↑ Mieczysław Stachowiak: Przegląd systematyczny biegaczowatych Polski (Coleoptera, Carabidae) — wersja skrócona. 25 stycznia 2008. [dostęp 2014-06-02].
- ↑ a b tribus Notiophilini Motschulsky, 1850. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2024-02-10].