Województwo olsztyńskie (1946–1975)

Województwo olsztyńskie
Państwo	Polska
Siedziba wojewody i sejmiku	Olsztyn
Populacja (31 XII 1974); • liczba ludności	; 1012 tys.
Podział administracyjny
Liczba powiatów miejskich	1
Liczba powiatów	19
	Położenie na mapie Polski;

Województwo olsztyńskie – jedno z województw istniejących w Polsce w latach 1946–1975.

Województwo powstałe na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 29 maja 1946 roku z dawnego okręgu mazurskiego^[1].

Okręg Mazurski (Okręg IV) powstał 14 marca 1945 r. i obejmował 27 tys. km² powierzchni, w tym powiaty elbląski, sztumski, kwidzyński i malborski. Siedzibą Okręgu był Białystok, a później Olsztyn.

7 lipca tego roku powiaty Powiśla włączono do woj. gdańskiego, a powiaty: ełcki, olecki i gołdapski do woj. białostockiego. Rządcą Okręgu był pełnomocnik rządu na Okręg Mazurski (najpierw Jerzy Sztachelski, a po nim Jakub Prawin).

6 marca 1950 roku do województwa przyłączono powiat nowomiejski z województwa pomorskiego (przemianowanego tego dnia na bydgoskie) i powiat działdowski z województwa warszawskiego.

Według danych z 1950 ponad 25% spośród Polaków przesiedlonych na teren województwa po II wojnie światowej stanowili Kresowianie^[2].

Ludność

Data	Liczba mieszkańców
Data	ogółem	miejska (%)	wiejska (%)
14 II 1946 (spis sumaryczny)^[3]	351 828	101 857 (28,95%)	249 971 (71,05%)
3 XII 1950 (spis powszechny)^[4]	689 376	201 948 (29,29%)	487 428 (70,71%)
31 XII 1956^[5]	839 tys.	277 tys. (33%)	562 tys. (67%)
1959^[6]	878,3 tys.	b.d. (35%^[7])	b.d. (65%^[7])
6 XII 1960 (spis powszechny)^[8]	881 332	315 701 (35,82%)	565 631 (64,18%)
1962^[9]	910,9 tys.	b.d. (36,5%)	b.d. (63,5%)
31 XII 1963^[10]	929 tys.	340 tys. (36,6%)	589 tys. (63,4%)
31 XII 1965^[11]	956,6 tys.	b.d.	b.d.
1967^[12]	973,2 tys.	b.d.	b.d.
31 XII 1968^[13]	981 tys.	386 tys. (39,3%)	595 tys. (60,7%)
8 XII 1970 (spis powszechny)^[14]	979 204	401 482 (41%)	577 722 (59%)
31 XII 1971^[15]	980,9 tys.	408 tys. (41,6%)	572,9 tys. (58,4%)
31 XII 1972^[16]	992,1 tys.	413,4 tys. (41,7%)	578,7 tys. (58,3%)
31 XII 1973^[17]	1001 tys.	428 tys. (42,8%)	573 tys. (57,2%)
31 XII 1974^[18]	1012 tys.	440 tys. (43,5%)	572 tys. (56,5%)

Podział administracyjny

1946

Powiat	Powierzchnia (km²)^[19]	Liczba ludności 14 II 1946^[3]
Powiat	Powierzchnia (km²)^[19]	ogółem	na km²
bartoszycki	473	10 978	23
braniewski	1299	10 701	8
giżycki	897	16 674	19
iławecki	574	4484	8
kętrzyński	1199	18 520	15
lidzbarski	1096	22 460	21
morąski	1265	21 160	17
mrągowski	1232	34 396	28
nidzicki	1146	15 444	13
Olsztyn (miejski)	53	29 053	547
olsztyński	1303	29 968	23
ostródzki	1536	31 394	20
pasłęcki	858	13 366	16
piski	1684	15 674	9
reszelski	851	23 002	27
suski	1038	16 606	16
szczycieński	1703	32 681	19
węgorzewski	1112	5267	5

1973

Źródło:^[20]

Powiat	Powierzchnia (km²)	Liczba ludności 31 XII 1972		Miasta		Gminy	Siedziba
Powiat	Powierzchnia (km²)	ogółem (tys.)	na km²	ogółem	w tym posiadające wspólną radę narodową z gminami	Gminy	Siedziba
bartoszycki	1125	52,8	47	3	2	5	Bartoszyce
biskupiecki	949	46,3	49	3	2	4	Biskupiec
braniewski	1353	51,2	38	4	2	6	Braniewo
działdowski	910	51,6	57	2	1	6	Działdowo
giżycki	944	46	49	2	1	4	Giżycko
iławski	1133	63,3	56	3	2	5	Iława
kętrzyński	1124	59,2	53	3	2	6	Kętrzyn
lidzbarski	1066	48,9	46	2	0	6	Lidzbark Warmiński
morąski	1203	51,4	43	1	0	5	Morąg
mrągowski	1127	44,5	39	2	0	4	Mrągowo
nidzicki	1139	34,9	31	1	0	5	Nidzica
nowomiejski	846	52,7	62	2	0	5	Nowe Miasto Lubawskie
Olsztyn (miejski)	58	99	1695	1	nd.	nd.	Olsztyn
olsztyński	1343	45,5	34	2	2	7	Olsztyn
ostródzki	1345	69,5	52	1	0	6	Ostróda
pasłęcki	816	33,4	41	1	0	5	Pasłęk
piski	1765	49,9	28	4	3	4	Pisz
szczycieński	1946	63,2	32	1	0	7	Szczytno
węgorzewski	873	28,8	33	1	0	5	Węgorzewo

Wojewodowie olsztyńscy

Wojewodowie olsztyńscy w latach 1944–1950

17.03.1945–28.12.1945: Jakub Prawin PPR
28.12.1945–08.09.1947^[a]: Zygmunt Robel SP
08.09.1947–05.10.1948: Wiktor Jaśkiewicz PPR
06.10.1948–28.06.1950: Mieczysław Moczar PZPR

Wojewodowie olsztyńscy i Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w latach 1950–1975

Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej

13.04.1950–15.04.1952: Mieczysław Moczar PZPR
16.04.1952–31.10.1956: Juliusz Malewski PZPR
31.10.1956–17.12.1959: Zbigniew Januszko PZPR
17.12.1959–26.04.1972: Marian Gotowiec PZPR
26.04.1972–09.12.1973: Sergiusz Rubczewski PZPR

Wojewodowie

31.05.1975–31.12.1975: Sergiusz Rubczewski PZPR

Zobacz też

województwo warmińsko-mazurskie

Uwagi

↑ pełnomocnik Rządu RP na okręg mazurski (1945–1946) i wojewoda olsztyński (1946–1947)

Przypisy

↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. ws. tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych (Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177)
↑ Atlas historyczny Polski, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1985, tabl.53., ISBN 83-7000-016-9
↑ ^a ^b Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 10 (s. 26 dokumentu PDF) .
↑ Narodowy Spis Powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. Struktura zawodowa i demograficzna ludności. Indywidualne gospodarstwa rolne. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1954, s. 3 (s. 8 dokumentu PDF) .
↑ Rocznik statystyczny 1957, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1957, s. 8 (s. 47 dokumentu PDF) .
↑ A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 742 .
↑ ^a ^b A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 824 .
↑ Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. Wyniki ostateczne. Ludność, gospodarstwa domowe. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1965, s. 6 i 7 (strony 5 i 6 dokumentu PDF) .
↑ A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966, s. 824 .
↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1964, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 32 .
↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. t. 9, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 5 .
↑ Mała encyklopedia powszechna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 825 .
↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 13 (suplement), 1970, s. 361 .
↑ Narodowy Spis Powszechny 8 XII 1970. Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe. Polska. Wyniki ostateczne, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1972, s. 3, 5 i 6 (strony 59, 61 i 62 dokumentu PDF) .
↑ Rocznik statystyczny 1972, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1972, s. 74 .
↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1973, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 37 .
↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1974, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1975, s. 85 .
↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 577 .
↑ Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 16 (s. 33 dokumentu PDF) .
↑ Polska. Zarys encyklopedyczny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 735 .

[21] łnomocnik Rządu RP na okręg mazurski (1945–1946) i wojewoda olsztyński (1946–1947)

[1] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. ws. tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych (Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177)

[2] Atlas historyczny Polski, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1985, tabl.53., ISBN 83-7000-016-9

[:0-3] Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 10 (s. 26 dokumentu PDF) .

[4] Narodowy Spis Powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. Struktura zawodowa i demograficzna ludności. Indywidualne gospodarstwa rolne. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1954, s. 3 (s. 8 dokumentu PDF) .

[5] Rocznik statystyczny 1957, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1957, s. 8 (s. 47 dokumentu PDF) .

[6] A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 742 .

[:02-7] A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 824 .

[8] Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. Wyniki ostateczne. Ludność, gospodarstwa domowe. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1965, s. 6 i 7 (strony 5 i 6 dokumentu PDF) .

[9] A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966, s. 824 .

[10] Rocznik polityczny i gospodarczy 1964, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 32 .

[11] Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. t. 9, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 5 .

[12] Mała encyklopedia powszechna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 825 .

[13] Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 13 (suplement), 1970, s. 361 .

[14] Narodowy Spis Powszechny 8 XII 1970. Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe. Polska. Wyniki ostateczne, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1972, s. 3, 5 i 6 (strony 59, 61 i 62 dokumentu PDF) .

[15] Rocznik statystyczny 1972, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1972, s. 74 .

[16] Rocznik polityczny i gospodarczy 1973, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 37 .

[17] Rocznik polityczny i gospodarczy 1974, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1975, s. 85 .

[18] Encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 577 .

[19] Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 16 (s. 33 dokumentu PDF) .

[20] Polska. Zarys encyklopedyczny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 735 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[a]

Okręgi (1945–46)	(I) Śląsk Opolski (II) Dolny Śląsk (III) Pomorze Zachodnie (IV) Mazurski (Prusy Wschodnie)
Województwa	białostockie bydgoskie (od 1950) gdańskie (od 1945) katowickie (1950–1953, 1956–1975) kieleckie koszalińskie (od 1950) krakowskie lubelskie łódzkie olsztyńskie (od 1946) opolskie (od 1950) pomorskie (do 1950) poznańskie rzeszowskie (od 1945) stalinogrodzkie (1953–1956) szczecińskie (od 1946) śląskie (do 1950) warszawskie wrocławskie (od 1946) zielonogórskie (od 1950)
Miasta na prawach województwa	Kraków (od 1957) Łódź (od 1944) Poznań (od 1957) Warszawa Wrocław (od 1957)