Przejdź do zawartości

Wojciech Roszkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy ekonomisty i historyka. Zobacz też: Wojciech Roszkowski – poeta.
Wojciech Roszkowski
Ilustracja
Wojciech Roszkowski (2009)
Państwo działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

20 czerwca 1947
Warszawa

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia gospodarcza, historia najnowsza, nauki polityczne
Alma Mater

Szkoła Główna Planowania i Statystyki w Warszawie

Doktorat

1978
Szkoła Główna Planowania i Statystyki w Warszawie

Habilitacja

1987
Szkoła Główna Planowania i Statystyki w Warszawie

Profesura

15 lutego 1996

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Stanowisko

prorektor (1990–1993)

Instytut

Instytut Studiów Politycznych PAN

Stanowisko

dyrektor (1994–2000)

Okres zatrudn.

od 1990

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Złoty Medal „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas” Medal „Pro Patria”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wojciech Roszkowski (2019)

Wojciech Stefan Roszkowski, ps. „Andrzej Albert” (ur. 20 czerwca 1947 w Warszawie[1]) – polski ekonomista, historyk i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych (1996). Prorektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (1990–1993), poseł do Parlamentu Europejskiego VI kadencji (2004–2009). Autor publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku, kontrowersyjnej książki Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, a także podręczników szkolnych (w tym pierwszego podręcznika do przedmiotu historia i teraźniejszość). Kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W 1965 ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie, następnie w 1971 studia na Wydziale Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Pracował na tej uczelni w Katedrze Historii Gospodarczej pod kierunkiem prof. Ireny Kostrowickiej[2], a następnie w Katedrze Studiów Politycznych. W 1978 obronił doktorat, a w 1987 uzyskał habilitację z nauk ekonomicznych w Katedrze Historii Gospodarczej SGPiS. Od 1990 do 1993 był prorektorem Szkoły Głównej Handlowej. W 1990 podjął też pracę naukową w Instytucie Studiów Politycznych PAN jako kierownik Zakładu Europy Środkowo-Wschodniej. Objął w tym instytucie stanowisko profesora[3]. W 1996 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[3].

W latach 1994–2000 był dyrektorem Instytutu Studiów Politycznych PAN. W latach 1988–1989 był stypendystą Wilson Center w Waszyngtonie, a w latach 2000–2002 pełnił funkcję kierownika katedry studiów polskich na University of Virginia w Charlottesville[4]. Był nadto profesorem w Collegium Civitas w Warszawie[3].

W okresie PRL związany z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym, był autorem podziemnych wydań najnowszej historii Polski pod pseudonimem „Andrzej Albert”. W latach 1997–1998 był członkiem Rady Inicjatyw Wydawniczych przy ministrze kultury, a w latach 1999–2001 członkiem Rady Instytutu Dziedzictwa Narodowego. Został też członkiem rady Centrum im. Adama Smitha, redaktorem naczelnym „Studiów Politycznych” i przewodniczącym rady Muzeum Historii Polski[4].

W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2004 uzyskał mandat eurodeputowanego z listy Prawa i Sprawiedliwości. Był członkiem Komisji Budżetu, Komisji Tymczasowej ds. Wyzwań Politycznych i Środków Budżetowych w Rozszerzonej Unii Europejskiej w latach 2007–2013 oraz Komisji Rozwoju Regionalnego[5]. W 2005 był członkiem honorowego komitetu poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. W 2009 nie ubiegał się o reelekcję do Parlamentu Europejskiego. Wszedł w skład Komitetu Obrony Dobrego Imienia Polski i Polaków.

Był członkiem rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i członkiem Collegium Invisibile[6]. W 2005 założył w Warszawie stowarzyszenie Instytut Jagielloński[4]. W 2011 został członkiem rady nadzorczej Telewizji Polskiej[7]. W 2015 wszedł w skład jury konkursu „Książka Historyczna Roku”[8]. Członek Rady Muzeum przy Muzeum Narodowym w Warszawie w kadencji 2020–2024[9].

Autor (początkowo pod pseudonimem Andrzej Albert) publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku, wydawanych w wersjach jedno-, trzy- i siedmiotomowej. Jest również autorem książki Półwiecze, będącej syntezą historii politycznej świata po 1945 oraz cyklu podręczników do historii napisanych wspólnie z Anną Radziwiłł[4]. W 2016 ukazała się trzytomowa książka Świat Chrystusa, w której Wojciech Roszkowski zajął się czasami starożytnymi. Jak sam wskazał, praca nad tą publikacją zajęła mu blisko 50 lat[10].

W 2020 „Magazyn Literacki KSIĄŻKI” za publikację Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej przyznał Wojciechowi Roszkowskiemu oraz Wydawnictwu Biały Kruk nagrodę specjalną dla najlepszej publikacji dekady z zakresu nauk humanistycznych[11][12]. W tym samym roku autor za tę książkę został wyróżniony Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza[13] oraz nagrodą Feniks[14]. W książce dostrzegano wyraźne wpływy myśli politycznej Oswalda Spenglera[15] i niekiedy odczytywano ją jako „słabo kamuflowany atak na szeroko rozumianą lewicę i jej prawo do funkcjonowania w przestrzeni publicznej”[16], a jednocześnie wyraz „niechęci do zmiany konwencji i norm życia społecznego, którym zresztą cywilizacja Zachodu zawdzięcza swój rzeczywisty postęp gospodarczy i polityczny”[16]. Jos Stübner pisał, że nakreślona przez Roszkowskiego idea obrony cywilizacji zachodniej i religii chrześcijańskiej „to przede wszystkim porządek, u podstaw skazany na nierówność i oparty na wykluczeniu. Nierówność pod względem płci i orientacji seksualnej jest tu przedstawiana jako naturalna czy boska norma, której należy bronić przed upadkiem”[17].

Również w 2020 ukazała się kontynuacja tej publikacji zatytułowana Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji, w której autor skupił się na odpowiedzi na pytanie: „czy rozwój cywilizacji zachodniej zmierza nieuchronnie w złym kierunku”[18].

Jest też autorem wprowadzonego w 2022 roku do podstawy programowej szkół ponadpodstawowych podręcznika do historii i teraźniejszości, 1945–1979. Historia i teraźniejszość, będącego przeważnie krytyką zachodniej kultury popularnej oraz lewicowych i liberalnych trendów w społeczeństwie[19]. W chwili wydania podręcznik wzbudził kontrowersje, spotykając się między innymi z zarzutami stygmatyzacji dzieci urodzonych metodą in vitro, zrównania feminizmu z nazizmem oraz eseistycznej, perswazyjnej formy przekazu[19][20][21]. W podręczniku odnajdywano też „wątki przemycające nienawiść rasową, igranie z antysemityzmem czy przypisywanie intelektualnym adwersarzom wszystkich odczłowieczających cech”[22].

Wśród wypromowanych przez niego doktorów znaleźli się: Jan Wendt (1996), Jarosław Gowin (2001), Andrzej Grajewski (2001), Rafał Matyja (2001), Agnieszka Orzelska-Stączek (2002), Paweł Ukielski (2006), Dominik Smyrgała (2010)[3].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Żonaty, ma syna Marcina[4].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

W 2000 ówczesny prezydent Aleksander Kwaśniewski, za wybitne osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej oraz w działalności organizacyjnej, odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[23]. W 2005 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[24].

W 2020 prezydent Andrzej Duda nadał Wojciechowi Roszkowskiemu Order Orła Białego, nadany w uznaniu znamienitych zasług w popularyzowaniu i upowszechnianiu wiedzy naukowej, za zaangażowanie na rzecz kształtowania społeczeństwa obywatelskiego i działalność publiczną[25][26]. Wręczając najwyższe polskie odznaczenie, prezydent uzasadniał jego przyznanie następująco[27]:

[…] Wojciech Roszkowski. To też walka o Polskę, o sprawiedliwość, wolność. Ale przede wszystkim o prawdę dla sobie współczesnych i dla kolejnych pokoleń, takich jak moje pokolenie […]. To także wielkie zamiłowanie do polskiej historii. I nie takiej właśnie, jaką wolno było badać i uprawiać, ale do historii prawdziwej, do szukania i zaglądania tam, gdzie w latach 70., 80. bardzo niechętnie widziano jakichkolwiek naukowców interesujących się tymi kwestiami […]. Pan Profesor nie bał się pisać o historii takiej, jaka ona była naprawdę.

W 2023 otrzymał Złoty Medal „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas” i Medal „Pro Patria”[28].

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

W 2018 został laureatem Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego za 2017, przyznawanej przez Towarzystwo Naukowe KUL[29]. W tym samym roku otrzymał tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy[30]. W 2020 minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uhonorował go Doroczną Nagrodą MKiDN[31]. W tym samym roku za książkę Roztrzaskane lustro otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza. W 2023 w Krakowie z okazji IX Dnia Patrioty otrzymał nagrodę „Patriota Roku im. Kazimierza Odnowiciela”[32].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Półwiecze: historia polityczna świata po 1945. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-12408-3
  • Najnowsza historia Polski. Wyd. pełne. Warszawa: Świat Książki, 2003. ISBN 83-7311-991-4. OCLC 55618690.
  • Historia Polski 1914–2005. Wyd. 11. (rozsz.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14696-6. OCLC 69305647.
  • Gospodarka: wzrost i upadek systemu nakazowo-rozdzielczego. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-01-15487-5. OCLC 263499772.
  • Droga przez mgłę. Warszawa: Instytut Jagielloński, 2006. ISBN 83-60559-00-7. OCLC 182552786.
  • Najnowsza historia Polski 1914–2011. Warszawa: Świat Książki, 2011. ISBN 978-83-7799-614-0.
  • Uczniowie czarnoksiężnika. Zło potężne naszymi słabościami. Warszawa: Difin, 2011. ISBN 978-83-7641-489-8.
  • Upodmiotowienie polskiej polityki. W: Repolonizacja Polski. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2016. ISBN 978-83-7553-216-6.
  • Świat Chrystusa. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2016. ISBN 978-83-7553-218-0.
  • Historia Polski 1914–2015. Wyd. 12. (rozszerzone). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017. ISBN 978-83-01-19258-7.
  • Mistrzowska gra Józefa Piłsudskiego. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2018. ISBN 978-83-7553-240-1.
  • Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-260-9.
  • Orlęta Lwowskie. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-264-7.
  • Kierunek targowica: Polska 2005–2015. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-276-0.
  • Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2020. ISBN 978-83-7553-304-0.
  • Chluba i zguba. Antologia najnowszej publicystyki patriotycznej. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2020. ISBN 978-83-7553-307-1.
  • Historia chrześcijaństwa: świętości, upadki, nawrócenia. T. 1. Od narodzin Jezusa do upadku Konstantynopola. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2021. ISBN 978-83-7553-313-2.
  • Historia chrześcijaństwa: świętości, upadki, nawrócenia. T. 2. Od XVI do XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2021. ISBN 978-83-7553-318-7.
  • Komunizm światowy. Od teorii do zbrodni. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2022. ISBN 978-83-7553-333-0.
  • Historia i Teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników. Klasa 1. 1945–1979. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2022. ISBN 978-83-7553-347-7.
  • Orzeł, lew i krzyż. Historia i kultura krajów Trójmorza. Tom 1, Wydawnictwo Biały Kruk 2022, ISBN 978-83-7553-362-0.
  • Tyrania postępu (współautor), Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2023, ISBN 978-83-7553-373-6.
  • Bezbożność, terror i propaganda. Fałszywe proroctwa marksizmu, Wydawnictwo Biały Kruk, 2024, ISBN 9788375533996

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wojciech Roszkowski [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-08-02].
  2. ↑ Zofia Grodek: Irena Kostrowicka – zob.: https://ssl-kolegia.sgh.waw.pl/pl/KES/struktura/KHGiS/Strony/Irena-Kostrowicka.aspx (dostęp: 27 sierpnia 2022).
  3. ↑ a b c d Prof. dr hab. Wojciech Stefan Roszkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2021-07-28].
  4. ↑ a b c d e Fundator. Instytut Jagielloński. [dostęp 2020-04-28].
  5. ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2013-02-12].
  6. ↑ Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2013-02-12].
  7. ↑ Piwowar, Braun, Roszkowski – wybrano nową Radę Nadzorczą TVP. polskatimes.pl, 3 marca 2011. [dostęp 2013-02-12].
  8. ↑ Książka historyczna roku po raz ósmy!. ksiazkahistorycznaroku.pl, 13 listopada 2015. [dostęp 2015-11-15].
  9. ↑ Zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 28 lipca 2020 r. w sprawie powołania członków Rady Muzeum przy Muzeum Narodowym w Warszawie. Dziennik Urzędowy MKiDN, 28 lipca 2020. [dostęp 2020-07-29].
  10. ↑ Narodziny Jezusa były odpowiedzią na ostatnią, najgłębszą tajemnicę ludzkości. telewizjarepublika.pl, 6 grudnia 2016. [dostęp 2016-12-07].
  11. ↑ Znamy laureatów nagród „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” za 2019 rok. wydawca.com.pl, 9 lutego 2020. [dostęp 2020-04-28].
  12. ↑ „Książka Dekady” dla prof. Wojciecha Roszkowskiego i „Książka Roku” dla prof. Andrzeja Nowaka. bialykruk.pl, 5 lutego 2020. [dostęp 2020-04-28].
  13. ↑ Prof. Roszkowski z nagrodą im. Józefa Mackiewicza za „Roztrzaskane lustro”. Gratulujemy!. bialykruk.pl, 12 listopada 2020. [dostęp 2020-12-11].
  14. ↑ Nagrody Feniks 2020 przyznane. Biały Kruk z czterema statuetkami!. bialykruk.pl, 8 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-11].
  15. ↑ Jan Kofman, Wojciech Roszkowski, Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, „Studia Polityczne”, 47 (3), 2020, s. 167, DOI: 10.35757/STP.2019.47.3.08, ISSN 1230-3135 [dostęp 2022-08-18].
  16. ↑ a b Marcin Wałdoch, Wojciech Roszkowski, Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, „Świat Idei i Polityki”, 18, 2019, s. 478.
  17. ↑ Jos Stübner, „Abendland”, „Lateinische Zivilisation” oder „Zivilisation des Todes”. Zivilisationismus und rechte Untergangsvorstellungen in Polen, Deutschland und Österreich, „Studia Litteraria et Historica” (10), 2021, DOI: 10.11649/slh.2571, ISSN 2299-7571 [dostęp 2022-08-18].
  18. ↑ Między zarazą a ideologią – prof. Roszkowski w kontynuacji „Roztrzaskanego lustra” odpowiada na 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji. bialykruk.pl, 16 października 2020. [dostęp 2020-10-20].
  19. ↑ a b Konrad Ciesiołkiewicz, Perswazja zamiast dialogu – o dyskusji wokół „HiT-u” [online], camiso.org.pl, 13 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-14] (pol.).
  20. ↑ Karolina Słowik, Dzieci z in vitro są „hodowane”, a papież Jan Paweł II to „następca Jezusa na Ziemi”. Czy jest alternatywa dla podręcznika do HiT-u? [online], wyborcza.pl, 12 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-14].
  21. ↑ W podręczniku do HiT o „hodowli” ludzi. „To konkretny atak. Atak, który jest kierowany w dzieci, w rodziców” [online], TVN24 [dostęp 2022-08-14] (pol.).
  22. ↑ Beniamin Bukowski, Historia a teraźniejszość [online], Więź, 30 września 2022 [dostęp 2022-10-05] (pol.).
  23. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 grudnia 2000 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2001 r. nr 5, poz. 91).
  24. ↑ Historycy odznaczeni medalami „Gloria Artis”. naukawpolsce.pap.pl, 14 grudnia 2005. [dostęp 2013-02-12].
  25. ↑ Prof. Wojciech Roszkowski, autor „Roztrzaskanego Lustra”, został odznaczony Orderem Orła Białego! Gratulujemy!. bialykruk.pl, 3 maja 2020. [dostęp 2020-05-03].
  26. ↑ Ordery Orła Białego w Święto Narodowe Trzeciego Maja. prezydent.pl, 3 maja 2020. [dostęp 2020-05-03].
  27. ↑ Wystąpienie podczas uroczystości wręczenia Orderów Orła Białego. prezydent.pl, 3 maja 2020. [dostęp 2020-10-20].
  28. ↑ Ceremonia wręczenia medali „Pro Bono Poloniae” oraz „Pro Patria” dla Wydawnictwa „Biały Kruk” i jego współpracowników - Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych [online], kombatanci.gov.pl [dostęp 2023-12-03].
  29. ↑ Prof. W. Roszkowski laureatem Nagrody im. Ks. Idziego Radziszewskiego. pap.pl, 6 czerwca 2018. [dostęp 2020-02-07].
  30. ↑ A. Jakubowska, J. Ochojska, A. Przedpełska-Trzeciakowska i W. Roszkowski z tytułem Honorowych Obywateli Warszawy. dzieje.pl, 31 lipca 2018. [dostęp 2018-07-31].
  31. ↑ Łaniewska, Gołas, Dłużewska, Wencel, Lorenc i Roszkowski laureatami Nagrody Ministra 2020. gov.pl, 25 listopada 2020. [dostęp 2020-11-27].
  32. ↑ Historyk prof. Wojciech Roszkowski otrzymał nagrodę Patrioty Roku [online], dzieje.pl [dostęp 2023-12-11] (pol.).
Laureaci Nagrody im. księdza Idziego Radziszewskiego
XX wiek
XXI wiek
Laureaci Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojciech_Roszkowski&oldid=74134568”