Wina bułgarskie
Wina bułgarskie są w większości (85%) przeznaczone na eksport[1]. W 2011 produkcję wina szacowano na 1,3 mln hl[2], z czego dwie trzecie stanowiły wina czerwone[1]. W 2004 spożycie wina na osobę wynosiło w Bułgarii 17,2 l, co stawiało kraj na 23. miejscu na świecie[3]. Powierzchnia winnic wynosiła wówczas 97 tys. ha, do których należy doliczyć ok. 35 tys. ha leżących odłogiem[1][3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Przypuszcza się, że pierwsze uprawy winorośli na terenie Bułgarii założono ok. 1000 r. p.n.e.[4]. Produkcja wina zamarła w czasach panowania osmańskiego (1396-1878), kiedy obowiązywał muzułmański zakaz spożywania napojów alkoholowych. [4][5]. Ożywienie winiarstwa nastąpiło po I wojnie światowej[4].
W 1944 dokonano kolektywizacji winnic[1]. W okresie, gdy Bułgaria znajdowała się w bloku komunistycznym, wytwórcy skupiali się na produkcji wina na eksport, do Związku Radzieckiego i na Zachód, w celu pozyskania dewiz[6]. Szczególnie popularne były wina produkowane ze szczepu cabernet sauvignon[4][6]. Wina bułgarskie zdobywały rynek ze względu na dobry stosunek ceny do jakości[1][6]. Jednym z inicjatorów eksportu do krajów kapitalistycznych był koncern PepsiCo, który w zamian za wino dostarczał do Bułgarii pepsi[4].
Od lat 80. XX w. przemysł winiarski zaczął podupadać[6]. Jedną z przyczyn była kampania skierowana przeciw spożywaniu alkoholu prowadzona w ZSRR za czasów Michaiła Gorbaczowa, która przyniosła załamanie eksportu na tradycyjny rynek zbytu, jakim był Związek Radziecki[1][4][7]. Reprywatyzacja winnic utrudniła wytwórniom winiarskim pozyskanie dobrego surowca, a małym producentom często brakowało doświadczenia[4][8][9]. Jeszcze w 1990 roczna produkcja wina wynosiła 2,9 mln hl[2], by stopnieć do 1,2 mln hl w 2010[2]. Perspektywy dla winiarstwa w Bułgarii są jednak dobre, gdyż dawne państwowe wytwórnie zostały sprywatyzowane, a ciągle niskie koszty produkcji przyciągnęły inwestorów, zarówno w nasadzenia, jak i przetwórnie[1][6][10]. Kraj korzystał również z programów pomocowych Unii Europejskiej[6]. Zarządzanie utrudnia jeszcze duże rozdrobnienie winnic[4]. W 2007 dokonano oficjalnej klasyfikacji, wprowadzono oznaczenie controliran i podzielono kraj na 47 regionów winiarskich, a producenci coraz baczniejszą uwagę zwracają na jakość[4][6][11][12].
Warunki uprawy
[edytuj | edytuj kod]
W kraju panuje klimat kontynentalny, łagodniejszy we wschodniej części ze względu na wpływ Morza Czarnego[1][4]. Roczna suma opadów wynosi od 470 do 950 mm[1][4]. Pod uprawę przeznacza się przede wszystkim tereny w dolinach rzek (np. Dunaju i Maricy), duże połacie rozciągają się również na nizinach we wschodniej części Bułgarii[4]. Coraz częściej zakłada się winnice na stokach[1].
- Region Czarnomorski (Czernomorski Rajon) (wschód: Burgas, Razgrad, Tyrgowiszte)
- Równina Naddunajska (Dunawska Rawnina) (północny zachód: Plewen, Widyń)
- Nizina Tracka (Trakijska Nizina) (południe: m.in. Płowdiw, Stara Zagora)
- Region Podbałkański (Podbałkanski Rajon) (Sliwen)
- Dolina Strumy (Dolinata na Struma) (południowy zachód: Błagojewgrad, Kiustendił, Petricz)
Szczepy winorośli
[edytuj | edytuj kod]W Bułgarii uprawia się przede wszystkim odmiany winorośli o ciemnej skórce[14]. Międzynarodowe szczepy reprezentują m.in. cabernet sauvignon i merlot. Lokalne odmiany to m.in. pamid, gymza (miejscowe określenie kadarki[15]), mavrud, rubin (krzyżówka nebbiolo i syraha) i melnik[4][9][11][14].
Winnice obsadzone białymi odmianami skupiają się na brunatnych glebach w pobliżu Morza Czarnego, choć zdarzają się także w innych regionach kraju[11][14]. Popularnością cieszą się szczepy dimiat, rkatsiteli o gruzińskich korzeniach, ugni blanc, welschriesling, sauvignon blanc i chardonnay[4][11][14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Fiévez i Thomann 2009 ↓, s. 708.
- ↑ a b c Deutscher Wein Statistik 2012/2013, Mainz: Deutscher Weininstitut, 2013, s. 13 [dostęp 2013-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-26] (niem. • ang.).
- ↑ a b Johnson i Robinson 2008 ↓, s. 10.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Stevenson 2005 ↓, s. 412.
- ↑ Walton i Glover 1998 ↓, s. 127.
- ↑ a b c d e f g Johnson i Robinson 2008 ↓, s. 274.
- ↑ Johnson i Robinson 2008 ↓, s. 284.
- ↑ Walton i Glover 1998 ↓, s. 83.
- ↑ a b Walton i Glover 1998 ↓, s. 128.
- ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 413.
- ↑ a b c d Fiévez i Thomann 2009 ↓, s. 709.
- ↑ Fiévez i Thomann 2009 ↓, s. 710.
- ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 414.
- ↑ a b c d Johnson i Robinson 2008 ↓, s. 275.
- ↑ Gamza/kadarka w bazie danych Instytutu Hodowli Winorośli Geilweilerhof. [dostęp 2013-09-28]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Patrick Fiévez, Wolfgang Thomann: Europa Środkowa i Wschodnia. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 708-710. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).
- Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
- Tom Stevenson: The Sotheby's Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).
- Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1998. ISBN 978-1840380859. (ang.).