Wiktor Gzowski
major piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
12 marca 1888 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
13–14 kwietnia 1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1909–1929 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska | |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Wiktor Gzowski (ur. 12 marca 1888 w Czeczersku, zm. 13–14 kwietnia 1940 w Katyniu) – major piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 12 marca 1888 w Czeczersku, w ówczesnym powiecie rohaczewskim guberni mohylewskiej, w rodzinie Michała i Ewy z Zieńkowiczów[1][2].
W 1909, po ukończeniu pięciu klas szkoły realnej w Mohylewie, wstąpił do armii rosyjskiej[2]. W 1912 ukończył Czugujewską Szkołę Wojskową i został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 19 sierpnia 1911[2]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 159 Guryjskiego Pułku Piechoty[3]. Na stopień porucznika został awansowany ze starszeństwem z 19 sierpnia 1915[2]. Ranny w 1916[3].
W listopadzie 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i skierowany na kurs oficerski w Dęblinie[2]. Następnie był instruktorem na kursach w Warszawie i oficerem taborowym w Szkole Podoficerskiej w Dęblinie[2]. W 1919 został przeniesiony do Dowództwa Frontu Wielkopolskiego[2] (9 sierpnia 1919 został zameldowany w Poznaniu)[4]. 1 grudnia 1919 awansowany na kapitana[2]. 3 kwietnia 1920 został wymeldowany do Torunia[4][5]. 19 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Pełnił wówczas służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego Poznań[6]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Naczelnym Dowództwie WP, a jego oddziałem macierzystym był 25 pułk piechoty[7]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 376. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 25 pp[8]. 10 lipca 1922 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy batalionu w 56 pułk piechoty w Krotoszynie[9]. W następnym roku był komendantem Kadry Batalionu Zapasowego 56 pp w Jarocinie[10], a po reorganizacji przeprowadzonej w 1924 komendantem składnicy wojennej[11]. Później został przesunięty na stanowisko dowódcy I batalionu[12]. W maju 1926 został przeniesiony do 58 pułku piechoty w Poznaniu stanowisko dowódcy II batalionu[13] (15 grudnia 1926 został ponownie zameldowany w Poznaniu na ul. Bukowskiej 26)[4]. W kwietniu 1928 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza[14][15]. W lutym 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII[16], a z dniem 31 sierpnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku[17].
Był żonaty z Zofią z Marcinkowskich (ur. 10 marca 1900 w m. Zakrzewek)[4]. Dzieci nie miał[4]. 2 września 1932 razem z żoną został wymeldowany z Poznania do wsi Adamowizna w ówczesnym powiecie błońskim[4][2]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Grodzisk Mazowiecki. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[18].
W czasie kampanii wrześniowej, w nieznanych okolicznościach, dostał się do sowieckiej niewoli. 19 października 1939 przebywał już w juchnowskim obozie dla jeńców wojennych. W listopadzie 1939 został przeniesiony do obozu w Kozielsku[19]. 11 lub 12 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego, a 13 lub 14 kwietnia 1940 zamordowany w Katyniu i tam pogrzebany[19]. Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[20]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Świętej Anny 3 stopnia – 3 grudnia 1915[3]
- Order Świętego Stanisława 3 stopnia z mieczami i kokardą – 5 kwietnia 1915[3]
- Order Świętej Anny 4 stopnia z napisem „Za odwagę” – 17 stycznia 1915[3]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
- zbrodnia katyńska
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 194.
- ↑ a b c d e f g h i Snitko-Rzeszut 1992 ↓, s. 334.
- ↑ a b c d e Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : Гзовский Виктор Михайлович. Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej Zarząd ds. utrwalenia pamięci poległych w obronie Ojczyzny. [dostęp 2022-09-06]. (ros.).
- ↑ a b c d e f Kartoteka ewidencji ludności 1870–1931. Archiwum Państwowe w Poznaniu. [dostęp 2022-09-06]..
- ↑ Snitko-Rzeszut 1992 ↓, s. 334, wg autorki było to związane z przeniesieniem do 3 Armii w Toruniu..
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920, s. 780.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 96.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 33.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922, s. 550.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 284, 346.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 260, 346.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925, s. 272.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 6 maja 1926, s. 138.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 173.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 72, 170.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929, s. 77.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 217.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 326, 842.
- ↑ a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 263.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Janina Snitko-Rzeszut. Pro memoria. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 2 (140), 1992. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny.
- Absolwenci Czugujewskiej Szkoły Wojskowej
- Dowódcy batalionów 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej
- Kwatermistrzowie oddziałów piechoty II Rzeczypospolitej
- Majorowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Oficerowie 58 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Katyniu
- Polacy odznaczeni Orderem Świętej Anny
- Polacy odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (Imperium Rosyjskie)
- Polacy – oficerowie Imperium Rosyjskiego
- Polacy – żołnierze Armii Imperium Rosyjskiego w I wojnie światowej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1888
- Zmarli w 1940