Wikipedysta:Zielonooki/brudnopis

Claudia Cardinale

Claude Josephine Rose Cardinale

Claudia Cardinale w filmie Roku pańskiego (wł. Nell'anno del Signore), 1969.
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1938 Tunis
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Franco Cristaldi (1967-1975)
Partner	Pasquale Squitieri (1973-1999)
Lata aktywności	od 1956
Odznaczenia
Strona internetowa

Claudia Cardinale, właśc. Claude Josephine Rose Cardinale (ur. 15 kwietnia 1938 w Tunisie) – urodzona w Tunezji włoska aktorka filmowa i piosenkarka. Obok Sophii Loren i Giny Lollobrigidy zaliczana do grona największych gwiazd kina włoskiego, która osiągnęły jednocześnie międzynarodową reputację. W latach 60. XX wieku była często określana przez prasę w wielu krajach najpiękniejszą kobietą świata; przedstawiana jako symbol seksu tej dekady. W swojej długiej, ponad sześćdziesięcioletniej karierze występowała w wielu gatunkach filmowych – od włoskich komedii po spaghetti westerny, od dramatów po filmy historyczne – współpracując z takimi reżyserami jak: Federico Fellini, Sergio Leone czy Werner Herzog. Wzięła udział w ponad 175 filmach (głównie włoskich i francuskich), z których wiele stanowi ekranizację arcydzieł literatury włoskiej i światowej. Kilka filmów, w których zagrała, zalicza się do grona najważniejszych w historii kina.

Jej dokonania aktorskie były wielokrotnie zauważane i doceniane na krajowych i zagranicznych festiwalach filmowych. Pięciokrotnie nagrodzona statuetką Włoskiej Akademii Filmowej Davida di Donatello, w tym nagrodą w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa” (za role w Dniu puszczyka – 1967/68 oraz Włoch szuka żony – 1971/72), nagrodą „David speciale” (za rolę w filmie Dziewczyna z walizką – 1960/61 oraz za całokształt twórczości – 1996/97) oraz wyróżnieniem Premio Alitalia (1987/88) W 1984 roku za rolę w filmie Claretta została uhonorowana na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji Nagrodą Pasinettiego (wł. Premio Pasinetti) dla najlepszej aktorki. W 1993 roku na tym samym festiwalu została uhonorowana Honorowym Złotym Lwem (wł. Leone d'oro alla carriera). W 2002 roku na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie została nagrodzona Honorowy Złotym Niedźwiedziem za wkład w rozwój kina.

Życiorys

Ulica w Tunisie w 1942 roku

Wczesny okres życia

Claudia Cardinale urodziła się jako Claude Joséphine Rose Cardinale w La Goulette, w mieście położonym ok. 10 km na wschód od Tunisu, w okupowanej przez Francję Tunezji, 15 kwietnia 1938 r. Jej matka, Yolande Greco, przyszła na świat w Tunezji wśród sycylijskich emigrantów z Trapani. Jej dziadkowie ze strony matki byli właścicielami niewielkiej stoczni w Trapani, następnie osiedlili się w La Goulette, gdzie istniała duża społeczność włoska. Jej ojciec, Francesco Cardinale, był robotnikiem kolejowym, urodzonym w Gela na Sycylii. Jej ojczystymi językami są francuski, tunezyjski arabski oraz sycylijski język jej rodziców. Nie nauczyła się mówić po włosku, dopóki nie zaczęła występować w filmach włoskich .

Cardinale kształciła się w szkole Saint-Joseph-de-l'Apparition w Kartaginie, do której uczęszczała wraz ze swoją młodszą siostrą Blanche. Następnie studiowała w Paul Cambon School, którą ukończyła z zamiarem zostania nauczycielem. Jako nastolatka była określana jako „cicha, dziwna i dzika”. Podobnie jak inne dziewczyny z jej pokolenia była zafascynowana Brigitte Bardot, która zyskała rozgłos w filmie I Bóg stworzył kobietę z 1956 roku w reżyserii Rogera Vadima.

Kariera

Lata 50. „Najpiękniejsza Włoszka w Tunezji”

Pierwszym filmem Cardinale, w którym wystąpiła (wraz z kolegami z klasy) był krótkometrażowy obraz francuskiego reżysera René Vautiera, Anneaux d'or, z powodzeniem zaprezentowany na Festiwalu Filmowym w Berlinie. Film sprawił, że została małą lokalną celebrytką i doprowadził do tego, że została zauważona przez Jacquesa Baratiera, który zaproponował jej niewielką rolę w Goha. Propozycję zaakceptowała niechętnie po tym, jak Baratier wyjaśnił, że chce, aby w głównej roli u boku egipskiego aktora Omara Sharifa zagrała tunezyjska aktorka, a nie Włoszka. Pojawienie się Cardinale na planie zdjęciowym było jej debiutem w filmie fabularnym. Punkt zwrotny nastąpił w 1957 r. podczas Tygodnia Kina Włoskiego w Tunisie, kiedy wygrała konkurs na „Najpiękniejszą Włoszkę w Tunezji”. Pierwszą nagrodą był wyjazd na Festiwal Filmowy w Wenecji. Po zauważeniu przez kilku producentów filmowych, została zaproszona na studia w Centro Sperimentale di Cinematografia w Rzymie pod kierunkiem Tiny Lattanzi. Przerwała je szybko, gdyż pomimo niezwykle fotogenicznego wyglądu miała problemy z zadaniami aktorskimi, co było spowodowane częściowo trudnościami opanowania języka włoskiego. Wyjechała pod koniec pierwszego semestru, postanowiając powrócić do domu. Wkrótce jednak jej twarz znalazła się na okładce popularnego tygodnika Epoca, co spowodowało, że postanowiła kontynuować karierę aktorską.

Claudia Cardinale w filmie Pietro Germiego W ślepej uliczce (1959)

Po powrocie do Tunisu Cardinale odkryła niespodziewanie, że jest w ciąży. W tym czasie była w związku ze starszym o około 10 lat Francuzem, który rozpoczął się, gdy miała zaledwie 17 lat i trwał około roku. Po tym jak jej chłopak dowiedział się, że jest w stanie błogosławionym, namawiał ją, aby poddała się aborcji, ale zdecydowała się urodzić dziecko. Aktorka nigdy nie ujawniła, kto był ojcem jej pierwszego dziecka. Wyjawiła natomiast, że została zgwałcona. Zdarzenie miało miejsce w Tunisie – mieście, w którym się urodziła i spędziła najmłodsze lata: „W tym czasie przeżywałam bardzo delikatny moment w moim życiu. Mężczyzna, którego nie znałam, znacznie starszy ode mnie, wepchnął mnie do samochodu i zgwałcił. To było straszne, ale najlepsze jest to, że mój cudowny Patrick narodził się z tej przemocy. W rzeczywistości, mimo że byłam w bardzo skomplikowanej sytuacji jako samotna matka, postanowiłam nie dokonywać aborcji. Kiedy ten mężczyzna dowiedział się o mojej ciąży, pojawił się, domagając się abym zdecydowała się na aborcję. Ani przez chwilę nie myślałam o pozbyciu się mojego stworzenia! Rozmawiałam o tym z moimi wspaniałymi rodzicami i moją siostrą Blanche i wszyscy zdecydowaliśmy, że moje dziecko będzie dorastać w rodzinie, jak młodszy brat.” – wspominała po latach w wywiadzie dla Corriere della Sera.

Po dramatycznych przejściach przyjmowała propozycje filmowe, aby być niezależna finansowo i wychowywać dziecko. „To dla niego to zrobiłam. Dla Patricka, tego dziecka, które chciałam zachować pomimo okoliczności i ogromnego skandalu, jaki mógł wtedy wywołać nieślubny poród” – wspominała po latach w wywiadze udzielonym dziennikarzowi Le Monde.

Swoje problemy finansowe rozwiązała podpisując siedmioletni kontrakt na wyłączność z firmą producencką Vides, nalezącą do Franco Cristaldiego Cristaldi, z którym była związana od 1966 do 1975 roku, w dużej mierze zarządzał jej wczesną karierą .

Zgodnie z umową, w 1958 roku Cardinale otrzymała niewielką rolę w komedii kryminalnej Mario Monicieliego Sprawcy nieznani (wł. I soliti ignoti). Film, w którym wystąpili czołowi włoscy aktorzy – Vittorio Gassman, Totò, Marcello Mastroianni i Renato Salvatori – odniósł międzynarodowy sukces. Młodziutka aktorka Wcieliła się w Carmelitę, sycylijską dziewczynę de facto uwięzioną w swoim domu przez narzucającego swoją wolę brata. „To był w pewnym sensie mój debiut filmowy. Mario był niezwykłą osobą, z rzadko spotykaną inteligencją i pamięcią. W tamtym czasie nie mogłam zrozumieć wszystkiego, co mówił, a przez te wszystkie gesty i krzyki myślałam, że cały czas się kłócą.” – wspominała po latach. Komedia odniosła ogromny sukces, czyniąc z Cardinale osobę powszechnie rozpoznawalną. Niektóre gazety już nazywały ją „la fidanzata d'Italia” (wł. włoska ślicznotka). W tym samym roku zagrała główną rolę u boku Yvonne Monlaur w romantycznej komedii Claudio Gory Trzech obcych w Rzymie (wł. Tre starniere a Roma).

„Nie chciała kina, ale ostatecznie przyjęła je jako azyl, a Włochy, których języka nie znała, były jej ucieczką. W Rzymie bierze lekcje aktorstwa dzięki stypendium, a wpływowy producent Franco Cristaldi, którego poślubi i który adoptuje jej syna, bierze ją pod swoje skrzydła i stawia na jej talent w oczekiwaniu na owocny zwrot z tej inwestycji.” – napisał po latach Olivier Horner w swojej recenzji filmu dokumentalnego Claudia Cardinale, la créature du secret, opowiadającego o życiu aktorki.

Pomimo że pracowała jeszcze siódmym miesiącu ciąży, ciąża Cardinale była utrzymywana w ścisłej tajemnicy. Dręczona myślami o samobójstwie, wpadła w stan depresji. Kiedy pomyślała, że ​​nie może już dłużej ukrywać swojego stanu, poprosiła Cristaldi o rozwiązanie umowy. Partner aktorki zdając sobie doskonale sprawę z jej kłopotliwego położenia, wysłał ją na poród do Londynu, z dala od prasy, informując przy tym, że wyjechała do Anglii, aby uczyć się angielskiego. Cristaldi powiedział Cardinale, aby nie ujawniała swojego stanu, ponieważ byłoby to źle widziane przez opinię publiczną, co w konsekwencji położyłoby kres jej karierze. Aby zachować tajemnicę, sporządził szczegółowy kontrakt w amerykańskim stylu, obejmujący każdy najmniejszy szczegół jej życia, pozbawiając ją możliwości działania we własnym imieniu. Na podstawie zapisów umowy przykłądowo nie mogła ściąć włosów ani przytyć. Ponadto musiała utrzymywać w tajemnicy, że ma małego synka, którego urodziła w wieku 19 lat – miała utrzymywać, że jest jej młodszym bratem. Cardinale wyjaśniła: „Nie byłam już panem własnego ciała ani myśli. Nawet rozmowa z przyjacielem o czymkolwiek, co może sprawić, że będę wyglądać inaczej niż mój publiczny wizerunek, była ryzykowna – w przypadku gdyby to zostało nagłośnione, byłabym w tarapatach. Wszystko było w rękach Vides”. Przez siedem lat Cardinale zachowywała tajemnicę nie tylko przed opinią publiczną, ale także przed własnym synem Patrickiem, który przez pierwszych pięć lat dorastał pod opieką rodziców Claudii Cardinale. Taka sytuacja utrzymywała się do dnia, kiedy dziennikarz Enzo Biagi odkrył prawdę. Po tym, jak Cardinale postanowiła opowiedzieć mu wszystko, opublikował jej historię w Oggi i L'Europeo. Po latach wspominała, że na mocy kontraktu, który podpisała z Cristaldim była całkowicie odcięta od świata a jej harmonogram dnia był ścisle określony – nienawidziła tego okresu życia.

W 1959 roku wystąpiła u boku Renato Salvatoriego w mafijnym filmie Vento del sud i zagrała żonę Maurizio Areny w Człowieku zza biurka Luigiego Zampy. Zagrała także u boku Pietro Germiego w jego filmie kryminalnym W ślepej uliczce, co było dla niej dużym wyzwaniem w zakresie opanowania sztuki aktorskiej. Jednocześnie uczyła się swobodnego występowania przed kamerą. Cardinale uważała, że był to jej pierwszy prawdziwy test w zawodzie aktorki. Następnie zagrała rolę Marii w brytyjskim filmie Ralpha Thomasa W górę i na dół (ang. Upstairs and Downstairs), w którym wystąpili Michael Craig i Anne Heywood. We wczesnych rolach była zwykle dubbingowana, ponieważ producenci uważali jej głos za zbyt ochrypły .

Lata 60. U szczytu sławy

Cardinale w filmie Piękny Antonio (1960)

W 1960 roku zagrała u boku Marcello Mastroianniego w nagrodzonym Złotym Lampartem filmie Mauro Bologniniego Piękny Antonio (wł. Il bell'Antonio). Obraz ten zapoczątkował jej owocną współpracę z tym artystą. Cardinale stwierdziła, że ​​jej filmy z Bologninim należały do ​​najradośniejszych w jej karierze, uważając go za „wielkiego reżysera, człowieka o rzadkich umiejętnościach zawodowych, wspaniałym smaku i kulturze”. Poza tym ceniła go jako wrażliwego i oddanego przyjaciela. W filmach Bologniniego, dzięki swojej pięknej kobiecości, Cardinale wcielała się w role manipulujących kobiet, które prowadzą mężczyzn na zatracenie. Podczas kręcenia Pięknego Antoniego zakochał się w niej jej filmowy partner, Marcello Mastroianni, ale odrzuciła jego zaloty, ponieważ nie traktowała jego miłości poważnie, uważając go za jednego z tych aktorów, którzy nie mogą oprzeć się uczuciom do partnerek z planu zdjęciowego. Mastroianni przekonywał, że jego miłość była autentyczna, nawet po wielu latach. Prawdziwa empatia między dwoma aktorami okazała się idealna do odtworzenia napięcia między bohaterami filmu. Cardinale wcieliła się następnie w rolę Pauliny Boaparte we francuskim filmie Abla Gance'a Bitwa pod Austerlitz (fr. Austerlitz), a po pojawieniu się u boku Gassmana i Salvatoriego w sequelu Sprawców nieznanych, Skoku w Mediolanie (wł. Audace colpo dei soliti ignoti), zagrała Ginettę, narzeczoną Spirosa Focása, u boku Renato Salvatoriego i Alaina Delona w uznanym przez krytyków filmie Luchino Viscontiego Rocco i jego bracia. Jednak jej główna rola w Następcach tronów (wł. I Delfini) Francesco Maselliego przyciągnął największą uwagę w tym okresie. Włoski charakteryzator Francesco Freda, który pracował z wieloma gwiazdami kina, uważał że film utorował jej drogę „do wielkiego sukcesu”, zauważając „słodycz jej uśmiechu”, który poruszył publiczność.

Cardinale w filmie Dziewczyna z walizką (1961)

W 1961 roku Cardinale wcieliła się w zmysłową piosenkarkę nocnego klubu i młodą matkę w filmie Valerio Zurliniego Dziewczyna z walizką, który opowiada o miłości młodego chłopaka z dobrego domu do upadłej dziewczyny, artystki podrzędnych lokali rozrywkowych. Jak zauważył Aleksander Jackiewicz, aktorka zagrała bardzo przekonująco, przypominając „ostry rysunek realistycznych bohaterek: jest prostacka i zarazem delikatna; jest zmysłowa, ma trochę schrypnięty głos, który robi wrażenie namiętnego; potrafi być przy tym czuła jak dziecko”. W efekcie własnego doświadczenia wczesnego macierzyństwa, Cardinale w naturalny sposób przekazała obawy nastoletniej matki, w pełni utożsamiając się z postacią Aidy. Jej zaangażowanie psychiczne było tak duże, że potrzebowała kilku miesięcy, aby przezwyciężyć swoje obawy i przygotować się do tej roli. Reżyser był bardzo blisko i wspierał Cardinale podczas produkcji, co więcej rozwinęła się między nimi prawdziwa przyjaźń, oparta na głębokim wzajemnym zrozumieniu. Cardinale zauważyła: „Zurlini był jednym z tych, którzy naprawdę kochają kobiety: miał niemal kobiecą wrażliwość. W jednej chwili mógł mnie zrozumieć. Nauczył mnie wszystkiego, nigdy nie stawiając mi żadnych wymagań... Naprawdę bardzo mnie lubił.” Jej rola w Dziewczynie z walizką zdobyła gorące uznanie krytyków. Dennis Schwartz uznał, że była w tym okresie „najbardziej czarująca.

Zurlini wybrał ją do tak trudnej roli wbrew radom wszystkich, ponieważ nie była jeszcze uważana za „prawdziwą” aktorkę, ani nie była (jeszcze) jedną z najbardziej uwielbianych włoskich pięknościie, że jest w ciąży, która była następstwem związku (po latach określiła go jako jako „straszny” ) ze starszym o około 10 lat Francuzem, który rozpoczął się, gdy miała zaledwie 17 lat i trwał około roku. Po tym odkryciu chłopak namawiał ją, aby poddała się aborcji, ale zdecydowała się urodzić dziecko. Swoje problemy finansowe rozwiązała podpisując siedmioletni kontrakt na wyłączność z firmą producencką Vides, nalezącą do Franco Cristaldiego. Cristaldi, który od 1966 d 1975 roku był jej mężem, jednocześnie w dużej mierze zarządzał jej wczesną karierą .

W tym samym roku (1961) Cardinale wcieliła się w rolę prostytutki u boku Jean-Paula Belmondo w Synu marnotrawnym (wł. La viaccia) Bologniniego. Zarówno Dziewczyna z walizką, jak i Syn marnotrawny zostały zaprezentowane na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1961 roku. W tym czasie Cardinale nie była uważana za porównywalną z dwiema diwami włoskiego kina, Sophią Loren i Giną Lollobrigidą, ale kilka gazet i magazynów, w tym Paris Match, zaczęło uważać ją za rzeczywistą młodą rywalkę Brigitte Bardot. W 1961 roku Cardinale wystąpiła także we francuskich komediach: Lwy wychodzą na wolność (fr. Les lions sont lâchés) Henriego Verneuila oraz Auguste Pierre'a Chevaliera, w której zagrała epizodyczną rolę.

W 1962 roku Cardinale zagrała u boku Jean-Paula Belmondo jako Vénus w osadzonym w XVIII wieku francuskim filmie przygodowym Cartouche-zbójca (wł. Cartouche). Ta rola sprawiła, że weszła w poczet głównych gwiazd filmowych we Francji. W Samotności (wł. Senilità) Bologniniego wcieliła się w rolę młodziutkiej dziewczyny, Angioliny Zarri, która budzi zainteresowanie zblizającego się do czterdziestki, żyjącego w świecie książek Emilio Brentaniego (w tej roli wystąpił Anthony'ego Franciosy). Postać, którą zagrała scenarzysta filmowy Jacek Klinowski opisuje jako „porywającą i uderzająco piękną dwudziestolatkę”. W tym samym roku Cardinale udzieliła wywiadu pisarzowi Alberto Moravii, który w filmach skupił się wyłącznie na jej seksualności i obrazie ciała, traktując ją jako przedmiot. Cardinale zwróciła mu uwagę: „Użyłam swojego ciała jako maski, jako wyobrażenia siebie”. Wywiad został opublikowany w Esquire pod tytułem The Next Goddess of Love (pol. Nowa bogini miłości). Cardinale z rozbawieniem odkryła, że ​​wywiad zainspirował pisarza do opublikowania w następnym roku La dea dell'amore (pol. Bogini miłości), w której jedna z postaci, ze swoim pięknym wyglądem fizycznym i naturalnymi kształtami, bardzo przypominała Cardinale. Zaledwie kilka lat później zagrała podobną postać w filmie opartym na innej powieści Moravii, Czas obojetności (wł. Gli Indifferenti).

• 
  Claudia Cardinale w Osiem i pół Federico Felliniego (1963 r.)
• 
  Claudia Cardinale w filmie Valerio Zurliniego Dziewczyna z walizką (1961 r.)
• 
  Claudia Cardinale i Jacques Perrin w filmie w filmie Valerio Zurliniego Dziewczyna z walizką (1961 r.)
• 
  Claudia Cardinale w filmie Jego dziewczyna (wł. La ragazza di Bube) Luigiego Comenciniego (1963 r.)

Najlepszym i najbardziej płodnym okresem w jej karierze był rok 1963, kiedy wystąpiła w wielu czołowych produkcjach. Zagrała u boku Burta Lancastera w Lamparcie (wł. Il gattopardo) Luchino Viscontiego, wcielając się w wiejską dziewczynę, która poślubiła postępowego młodego arystokratę (Alain Delon). Zagrała również aktorkę filmową obsadzoną przez reżysera Guido Anselmiego (w postać tę wcielił się Marcello Mastroianni) w Osiem i pół Federico Felliniego. Oba filmy zyskały duże uznanie i są często określane przez krytyków i badaczy jako jedne z najlepszych, które kiedykolwiek powstały. Cardinale brała udział w obu filmach dokładnie w tym samym okresie, często przechodząc od jednego do drugiego i doświadczając ściśle zaplanowanego podejścia Viscontiego, które silnie kontrastowało ze znacznie bardziej zrelaksowanym stylem Felliniego i jego prawie całkowitym poleganiu na improwizacji. Cardinale pamiętała, że ​​plan Viscontiego miał niemal religijną atmosferę, wszystko skupiało się na filmie, daleko od świata zewnętrznego. Visconti potrzebował ciszy w swojej pracy, podczas gdy Fellini wolał hałas i zamieszanie.

Akcja filmu Lampart, w którym Cardinale wcieliła się w postać sycylijskiej szlachcianki Angeliki Sedary, toczy się w latach 60. XIX wieku. Obraz opowiada o zanikającym arystokratycznym stylu życia. Aktorka na planie filmowym robiła wielkie wrażenie swoją urodą i wdziękiem. Jak zauważył Aleksander Jackiewicz, nigdy jeszcze nie była tak piękna. Uroku dodawały jej zwiewne, obszerne suknie krynolinowe noszone oraz błyszczące klejnoty upięte we włosach. Do tych niezwykle bogatych kreacji po latach wielokrotnie odwoływali się Domenico Dolce i Stefano Gabbana, założyciele domu mody Dolce & Gabbana Film kończy się sekwencją balową trwającą 45 minut. Krytyk filmowy Derek Malcolm zauważył, że trudno porównać scenografię użytą w filmie do jakiejkolwiek innej. Imponująca liczba postaci pojawiła się w najlepszych strojach – kobiety w sukniach wieczorowych, mężczyźni – w białych krawatach. Cardinale jest w filmie jedyną kobietą noszącą makijaż, co odróżnia ją od innych dam. Krytycy wskazują, że postać Angeliki, w którą się wcieliła aktorka, symbolizuje kształtowanie się nowej Italii, co można zaobserwować także podczas sceny balowej w sposobie, w jaki jej biała suknia wyróżnia się na tle sali pełnej kobiet w równie wielkich kreacjach. Carson Poplin zauważa, że „umieszczając Angelicę w bieli i pozwalając jej być stosunkowo pozbawioną ozdób, jeśli chodzi o akcesoria, symbolizuje ona zarówno zbliżające się małżeństwo, jak i nowy początek dla Włoch”.

Bohaterem Osiem i pół jest Guido Anselmi (Marcello Mastroianni), reżyser filmowy przeżywający okres niemocy twórczej, zwątpień i frustracji. Przebywa na leczeniu w sanatorium a jednocześnie uczestniczy w przygotowaniach do realizacji nowego filmu. Pragnąć uciec od rzeczywistości oraz trapiących go lęków, artysta zagłębia się w świat wspomnień i imaginacji. Claudia Cardinale zagrała muzę reżysera, będącą wyobrażeniem jego ideału. „I od czasu do czasu Guido wyobraża sobie swoją idealną kobietę, którą ucieleśnia Claudia Cardinale: chłodna, pocieszająca, piękna, pogodna, bezkrytyczna, ze wszystkimi odpowiedziami i bez pytań. Ta wizja, kiedy się pojawia, okazuje się rozczarowaniem (jest tak beznadziejna, jak wszyscy inni aktorzy), ale wswoim umyśle przekształca ją w Muzę i próbuje znaleźć pocieszenie w jej wyimaginowanym wsparciu.” – napisał w swojej recenzji 8½ Roger Ebert.

Claudia Cardinale, Burt Lacester i Alain Delon w filmieLampart Luchino Viscontiego (1963)

Po przyjeździe do Włoch Claudia Cardinale zdecydowanie lepiej posługiwała się językiem franuskim aniżeli włoskim. Wynikało to z tego, że urodziła się i dzieciństwo spędziła w Tunezji, która stanowiła w tym czasie (do 1956 roku) francuski protektorat Współpraca z Federico Fellinim była dla aktorki przełomowa. Do tej pory we włoskich filmach, w których występowała, nie używano jej oryginalnego głosu, ponieważ uznano go za zbyt ochrypły, jak również – mając na uwadze jej wyraźny francuski akcent – za niewystarczająco włoski. Dopiero w Osiem i pół pozwolono jej używać własnego głosu. Cardinale wyjaśniła: „Kiedy przyjechałem na mój pierwszy film, nie mogłam powiedzieć ani słowa. Myślałem, że jestem na Księżycu. Nie mogłam zrozumieć, o czym mówią i mówiłam po francusku; w rzeczywistości byłam dubbingowana a Federico Fellini był pierwszym, który użył mojego głosu. Myślę, że miałam bardzo dziwny głos”. Po latach aktorka wspominała, że mimo usilnych starań nawet w tym najsłynniejszym filmie Felinniego da się wyczuć jej francuski akcent. Brzmiał on co prawda obco dla części widzów, ale według samego reżysera był niezwykle kobiecy. Z czasem głos Cardinale został uznany za bardzo uwodzicielski.

Dzięki zagraniu postaci Angeliki w Lamparcie i krótkiemu pojawieniu się w Osiem i pół, gdzie zagrała „idealną kobietę”, Cardinale osiągnęła definitywny status gwiazdy najwyższego formatu.

W tym samym roku (1963) Cardinale zagrała rolę Mary w filmie Jego dziewczyna (wł. La ragazza di Bube), w którym użyła również własnego głosu. Za tę rolę w 1965 roku otrzymała nagrodę Nastro d’argento w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa”. W 1963 roku wystąpiła również w swoim pierwszym amerykańskim filmie (choć został wyprodukowany we Włoszech) – zagrała księżniczkę Dalę, zamożną arystokratkę, która jest miłością sir Charlesa Lyttona (w tej roli wystąpił David Niven). Zdjęcia do filmu kręcono w Cortinie d'Ampezzo, Rocca di Papa pod Rzymem, w Paryżu i Los Angeles. Głos Cardinale został zdubbingowany przez kanadyjską piosenkarkę Gale Garnett, której nazwisko nie znalazło się napisach końcowych. Niven zachwycał się współpracą z aktorką, mówiąc do niej: „Po spaghetti jesteś dającym największe szczęście wynalazkiem Włoch”.

W 1964 roku Cardinale zagrała u boku Roda Steigera i Shelley Winters we włoskim filmie Czas obojetności (wł. Gli Indifferenti) Francesco Maselliego. Następnie spędziła trzy lata w Stanach Zjednoczonych, gdzie zagrała w kilku hollywoodzkich filmach. Opowiedziała o tym, jak skorzystała z propozycji, wyjaśniając, że była to inicjatywa amerykańska – zapraszali oni wówczas wszystkie odnoszące sukcesy europejskie aktorki do występów w swoich filmach, mając nadzieję na stworzenie swoistego monopolu. Dla wielu było to niekorzystne doświadczenie, ale ona nie była stratna: „Zadbałem o własne interesy, kategorycznie odmawiając podpisania umowy na wyłączność z Universal Studios. Podpisywałam jedynie kontrakty na pojedyncze filmy. Ostatecznie wszystko dobrze dla mnie się ułożyło”.

W 1964 roku znalazła się w obsadzie hollywoodzkiego filmu Henry'ego Hathaway'a Świat cyrku – wystąpiła u boku Johna Wayne'a i Rity Hayworth, wcielając się w postać Toni Alfredo – córki Lili Alfredo (tę rolę zagrała Rita Hayworth), która występuje z nią w duecie w cyrku. Pod koniec dekady wróciła do kręcenia filmów przede wszystkim we Włoszech, akceptując cięcia płąc i nie zważając na możliwości zrobienia wielkiej kariery w Hollywood. Miała powiedzieć później:„Nie podoba mi się system z gwiezdami. Jestem normalną osobą. Lubię mieszkać w Europie. Mam na myśli że, wiele, wiele razy jeździłam do Hollywood, ale nie chciałam tam podpisać kontraktu.” Scenarzysta filmowy David Simpson zauważył, że w rezultacie „Cardinale nigdy nie osiągnęła takiego samego poziomu sławy jak Sophia Loren i Gina Lollobrigida”, chociaż występowała w większej liczbie dobrych filmów.

Claudia Cardinale jako matka chrzestna 26. edycji konkursu Miss Włoch (1965)

W 1964 roku zagrała także główną rolę w filmie Wspaniały rogacz (wł. Il magnifico cornuto), opartym na belgijskiej sztuce Fernanda Crommelyncka pod tym samym tytułem (fr. Le Cocu magnifique). Była wtedy u szczytu swojej zmysłowości, ale po czasie film przyniósł jej tylko nieprzyjemne wspomnienia, ponieważ doświadczyła niewielkiej empatii ze strony reżysera Antonio Pietrangeliego, podczas gdy aktor Ugo Tognazzi próbował ją uwieść. Rok później Cardinale wystąpiłą w filmie Błędne gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy w reżyserii Lucchino Viscontiego (wł. Vaghe stelle dell'Orsa). Wcieliła się w postać Sandry Dawdson – kobiety ocalałej z Holokaustu, której ojciec zginął w obozie koncentracyjnym. Na tym tle rysują się jej skomplikowane relacje uczuciowe. Następnie, w tym samym roku, zagrała u boku Rocka Hudsona w Blindfold wytwórni Universal Pictures, ostatnim filmie wyreżyserowanym przez Philipa Dunne'a. Zdjęcia rozpoczęły się 22 lutego 1965 w Ocala na Florydzie. Dublerką Claudii Cardinale była w tym filmie Diane Bond. Cardinale zaprzyjaźniła się na planie filmowym z Hudsonem, który okazał się wobec niej bardzo opiekuńczy, będąc świadomym, że aktorka odczuwa pewien dyskomfort grając poza Włochami. Podczas pobytu w Hollywood Cardinale zaprzyjaźniła się również z Barbrą Streisand, Elliottem Gouldem i Stevem McQueenem, ale mimo wszystko nigdy nie udało jej się tam poczuć jak u siebie.

W 1966 roku Cardinale była określana mianem najpopularniejszej gwiazdy filmowej we Włoszech; cieszyła się wówczas nawet większą popularnością niż Marcello Mastroianni i Sophia Loren. Amerykański magazyn „Life” stwierdził, że „urok osobisty Cardinale jest mieszanką solidnej prostoty i promiennej zmysłowości. To porusza mężczyzn na całym świecie, aby wyobrażali sobie ją zarówno jako ekscytującą kochankę, jak i żonę”. Jednak po sukcesie, który odniosła w Hollywood, aktorka zaczęła wyrażać obawy w przedmiocie kierunku rozwoju jej kariery. W wywiadzie dla „Life” z lipca 1966 roku wyznała, że obawia się bycia przesadnie wytworną i eksploatowaną, jak Sophia Loren i chociaż miała kilka kolejnych amerykańskich filmów w kolejce, stwierdziła: „Jeśli muszę zrezygnować z pieniędzy, rezygnuję. Nie chcę popadać w banał.”

Claudia Cardinale z partnerem, producentem i reżyserem Franco Cristaldim (1965)

W 1966 roku fotografia Cardinale znalazła się na okładce albumu Boba Dylana Blonde on Blonde (1966), ale została użyta bez zgody Cardinale i usunięta z uwagi na późniejsze naciski w tym przedmiocie. W tym samym roku zagrała w filmie wojennym Wojna w Algierze (ang. Lost Command) Marka Robsona (Columbia Pictures), gdzie wystąpiła u boku Anthony'ego Quinna, Alaina Delona i George'a Segala. Quinn wyraził swoją miłość do pracy z Cardinale, stwierdzając, że chociaż uwielbia zarówno Cardinale, jak i Loren: „łatwiej utożsamiam się z Claudią. Sophia stwarza wrażenie czegoś większego niż życie, czegoś nieosiągalnego. Ale Claudia – choć nie jest łatwa, to wciąż jest w zasięgu ręki”. Zagrała także meksykańską markizę w westernie Zawodowcy (ang. The Professionals) Richarda Brooksa, ponownie tworząc ekranowy duet z Burtem Lancasterem – obraz ten uznała później za swój najlepszy amerykański film. W następnym roku zagrała w Jednej róży dla wszystkich (wł. Una rosa per tutti) oraz w seks farsie Nie daj się usidlić (ang. Don't Make Wawes) Alexandra Mackendricka – wystąpiła u boku Tonego Curtisa. Chociaż film miał kilka zabawnych momentów, krytycy generalnie nie pozostawili na nim suchej nitki, podkreślając brak chemii na ekranie pomiędzy odtwórcami głównych ról – Cardinale a Curtisem. Zdarzały się jednak odmienne opinie. Przykładowo Leonard Maltin określił film jako „klejnot”.

Na początku 1967 roku Franco Cristaldi dołączył do niej w Stanach Zjednoczonych. Kiedy obaj przebywali w Atlancie, zaskoczył ją, zabierając ją na ceremonię ślubną, którą zorganizował bez jej wiedzy. Wzieła w jej udział, ale martwiła się utraceniem praw opieki nad dzieckiem – Patrickem. Zdała sobie również sprawę, że w coraz większym stopniu nie jest w stanie podejmować decyzji dotyczących własnego życia. Małżeństwo nigdy nie zostało oficjalnie potwierdzone we Włoszech.

W 1968 roku Cardinale wystąpiła u boku Franco Nero w Dniu puszczyka (wł. Il giorno della civetta). Ta rola została uhonorowana nagrodą Davida di Donatello w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa”. Ponownie spotkała się na planie z Rockiem Hudsonem,z którym wystąpiła we włoskiej komedii kryminalnej Ukradnij następnemu (wł. Ruba al prossima tuo) w reżyserii Francesco Maselliego. W tym samym roku wystąpiła także u boku Roda Taylora w Piekle z bohaterami (ang. The Hell with Heroes della civetta) oraz zagrała jedną ze swoich najbardziej znanych ról, wcielając się w postać byłej prostytutki Jill McBain w epickim westernie Sergia Leonego Pewnego razu na Dzikim Zachodzie (ang. C'era una volta il West). Jej rola była tak wielka i przejmująca, że ​​biograf Leone, Robert C. Cumbow, opisał ją jako „trwale wyrytą w historii kina” i zauważył, jak idealnie do niej pasowała: „Jej wygląd bogini seksu łączy się z jej bardziej mistycznymi skojarzeniami ikonograficznymi, aby ułatwić metamorfozę Jill od kobiety lekkich obyczajów do budowniczej miasta, od nierządnicy do matki ziemi, od grzesznicy do symbolu Ameryki – apoteozy nierządnicy o złotym sercu”. Film odniósł wielki sukces kasowy w wielu państwach. Przykładowo ponad pół wieku po premierze, w lutym 2022 roku, znajdował się na 6. miejscu pod względem liczby widzów w Niemczech.

W 1969 roku Cardinale zagrała u boku Nino Manfrediego w filmie Roku pańskiego (wł. Nell'anno del Signore) Luigiego Magniego, opartego na prawdziwej historii egzekucji dwóch karbonariuszy w papieskim Rzymie. Następnie wcieliła się w rolę telefonistki w Szalonych dniach (wł. Certo certissimo... anzi probabile) oraz pielęgniarki w Czerwonym namiocie (ros. Красная палатка) Michaiła Kałatozowa. W tym ostatnim filmie, opartym na historii akcji ratunkowej zorganizowanej celem uratowania Umberto Nobilego i jego towarzyszy ocalałych z katastrofy sterowca Italia, wystąpiła u boku Seana Connery'ego i Petera Fincha.

Lata 70. „Najlepsza włoska aktorka” (po raz drugi)

W 1970 roku Cardinale zagrała u boku Petera McEnery'ego i Eli Wallacha w komedii Jerzego Skolimowskiego Przygody Gerarda (ang. The Adventures of Gerard), opartej na Wyczynach brygadiera Gerarda – bohatera, którego kilkadziesiąt lat wcześniej powołał do życia Arthur Conan Doyle. W 1971 roku stworzyła duet z Brigitte Bardot we francuskim westernie komediowym Królowe Dzikiego Zachodu (fr. Les pétroleuses) oraz wcieliła sie w rolę prostytutki w komedii Luigiego Zampy Włoch szuka żony (wł. Bello, onesto, emigrato Australia sposerebbe compaesana illibata). Jej partnerem na planie był Alberto Sordi. Film, do którego zdjęcia kręcono w lutym i marcu 1971 roku w Andaluzji, przyniósł Cardinale w następnym roku nagrodę Davida di Donatello w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa”. W 1972 roku Cardinale wystąpiła w filmie Audiencja (wł. L'udienza) Marco Ferreriego, który był pokazywany na 22. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie. Wystąpiła także w La Scoumoune u boku Jeana-Paula Belmondo i Michela Constantia. W 1973 roku wcieliła się w rolę rosyjskiej arystokratki wystepując u boku Olivera Reeda w Dniu furii – filmie opartym na powieści Wadim Michaiła Lermontowa, rozgrywającym się w przedrewolucyjnej Rosji.

Claudia Cardinale w filmie Kamoryści Pasquale'a Squitieriego (1965)

W następnym roku Cardinale wystąpiła u boku Franco Nero w filmie Kamoryści (fr. I guappi) Pasquale'a Squitieriego, dramacie historycznym z elementami „poliziotteschi” i „noir” . Udział w zdjęciach do tego obrazu był dla aktorki przełomowy, gdyż poznała tam swojego przyszłego partnera życiowego. Reżyser Pasquale Squitieri i Claudia Cardinale spotkali się po raz pierwszy na planie i wkrótce zostali parą. Ich namiętny związek trwał do 1999 roku. Mimo, iż wspólnie mieli córkę Claudine, nigdy nie zawarli małżeństwa. W 1975 roku Claudia rzuciła dla Pasqualego swojego męża – Franco Cristaldiego.

W 1975 r. aktorka zagrała córkę emigranta politycznego – w rolę jej ojca w filmie Mauro Bologniniego Libera – moja miłość (wł. Libera, amore mio!) wcielił się Adolfo Cieli, który zagrał bohatera, który jest „coraz bardziej rozdrażniony faszystowskim rządem Włoch i czyni wobec niego wiele śmiałych i bardzo osobistych gestów”. Jeszcze w tym samym roku wystąpiła w komediach Igraszki o północy (wł. A mezzanotte va la ronda del piacere; na planie partnerował jej Vittorio Gassman) i Tu zaczyna się przygoda (wł. Qui comincia l'avventura). W drugim z wymienionych filmów wystąpiła w duecie z inną gwiazdą ówczesnego kina, Moniką Vitti, której biograf zauważył, ze obie aktorki wyraźnie wyróżniały się na tle obsady skłądającej się głównie z mężczyzn.

W 1976 r. Cardinale wystąpiła w komedii Il comune senso del pudore, wyreżyserowanej i napisanej przez Alberto Sordiego, który również zagrał główną rolę. W następnym roku wcieliła się w biblijną rolę grając cudzołożnicę w miniserialu Jezus z Nazaretu, w którym wzięli udział Robert Powell (wcielił się w postać Jezusa), Anne Bancroft (zagrała Marię Magdalenę) i Ernest Borgnine (wcielił się w postać Korneliusza, setnika rzymskiego. Rok później Cardinale wystąpiła w wyreżyserowanym przez swojego życiowego partnera filmie Żelazny prefekt (wł. Il prefetto di ferro), który opowiada historię Cesarego Moriego (w tej roli wystąpił Giuliano Gemma), włoskiego prefekta, który przed i w okresie faszystowskim był znany jako „żelazny prefekt”. W 1978 roku film został uhonorowany nagrodą Davida di Donatello (dla najlepszego filmu) – „podzielił” wówczas statuetkę z filmem W imieniu narodu włoskiego (wł. In nome del papa re). W 1977 roku Cardinale pojawiła się na planie zdjęciowym włoskiego thrillera politycznego Damiano Damianiego Do widzenia i amen (wł. Goodbye e amen), który miał premierę 8 lutego 1978 roku. Wkrótce ponownie wystąpiła u boku Gemmy w filmie gangsterskim jej partnera, Corleone (1978), którego akcja toczy się na Sycylii w latach 50. Po roli żony inżyniera mającej romans z kochankiem w innym filmie Squitieriego, Rewolwer (wł. L'arma), Cardinale wcieliła się w Eleanę, grecką „pełną wigoru burdel mamę” i dziewczynę Tellyego Savalasa w filmie wojennym George'a P. Cosmatosa, Ucieczka na Atenę (1979) . Obraz, którego zdjęcia były kręcone na Rodos, został źle przyjęty; posiada bardzo niską ocenę (33%) na serwisie Rotten Tomatoes (stan: 20 lutego 2022 r.).

Lata 80. Na planie Fitzcarraldo, Skóry i Claretty

Po roli w Si salvi chi vuole (1980) i mniejszej roli w Salamandrze Petera Zinnera u boku Franco Nero, Anthony'ego Quinna i Christophera Lee, Cardinale zagrała ukochaną Marcello Mastroianniego w filmie wojennym Liliany Cavani Skóra (wł. La pelle), który ponownie połączył ją na planie z Burtem Lancasterem.W 1982 roku Claudia Cardinale za tę rolę została uhonorowana nagrodą Nastro d’argento w kategorii „Najlepsza aktorka drugoplanowa”. Ponadto film został zakwalifikowany do konkursu na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1981 roku (Złotą Palmą został uhonorowany wówczas Człowiek z żelaza Andrzeja Wajdy). W 1982 roku Cardinale pojawiła się w Fitzcarraldo Wernera Herzoga, wcielając się w rolę Molly – odnoszącej sukcesy właścicielki domu publicznego, która finansuje swojemu tytułowemu kochankowi – przedsiębiorcy eksplorującemu nowe tereny w Ameryce Południowej (w tej roli Klaus Kinski) – zakup starego parowca. Film, inspirowany prawdziwą historią peruwiańskiego barona kauczukowego Carlosa Fermína Fitzcarralda, był kręcony w Brazylii i Peru. Obraz spotkał się z uznaniem krytyków. Vincent Canby z The New York Times nazwał go „dobrym, ekscentrycznym, fascynującym filmem” i „oszałamiającym widowiskiem”, porównując dynamikę między Kinskim i Cardinale do tej, która istniała pomiędzy Katharine Hepburn i Humphreyem Bogartem w filmie Johna Hustona Afrykańska królowa. Zwrócił uwagę, że chociaż czas, w którym Cardinale pojawiała się ekranie w filmie nie był niestety duży, to nadała mu humorystyczny wydźwięk; pochwalił sposób, w jaki udało jej się zmienić Kinskiego – znanego ze swojego zmiennego temperamentu i portretów megalomanów i przestępców – w jego „prawdziwie czarującą obecność na ekranie”, dodając nowy wymiar w jego karierze aktorskiej. Następnie, jeszcze w tym samym roku, Cardinale zagrała u boku Pierre'a Mondy'ego we francusko-włoskiej seks farsie Prezent (fr. Le Cadeau), wcielając się w rolę Antonelli - żony francuskiego bankiera Grégoire'a Dufoura, któremu koledzy z pracy wręczają wyjątkowy prezent pożegnalny, zapewniając mu towarzystwo atrakcyjnej prostytutki Barbary (Clio Goldsmith), która towarzyszy mu w podróży do Włoch. Biografowie aktorki, Enrico Lancia i Fabio Minelli, zwrócili uwagę, że Cardinale zagrała swoją rolę w tym filmie z „dojrzałym wdziękiem i wyrazistością”.

Claudia Cardinale na Lido w Wenecji, wrzesień 1984.

W 1983 roku Cardinale zagrała w miniserialu Warisa Husseina Księżniczka Daisy oraz wystąpiła u boku Lino Ventury i Bernarda Giraudeau we francusko-kanadyjskim filmie Le Ruffian (reż. José Giovanni), do którego muzykę napisał Ennio Morricone. W 1984 roku zagrała ukochaną Marcello Mastroianniego w filmie Marco Bellocchio Henryk IV, opartym na sztuce Luigiego Pirandello o tym samym tytule. Obraz brał udział w Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes w 1984 roku. Film Claretta (1984) w reżyserii Squitieriego, z udziałem Cardinale i Gemmy, został zgłoszony do konkursu na 41. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji (wrzesień 1984). Jury dostrzegło rolę Cardinale, która otrzymała Nagrodą Pasinettiego (wł. Premio Pasinetti) dla najlepszej aktorki W następnym roku Cardinale (jako Claretta Petacci) została zauważona przez jury przyznające włoskie nagrody filmowe i w Amfiteatrze w Taorminie po raz drugi w historii (wcześniej tę nagrodę otrzymała w 1965 roku) została uhonorowana statuetką Nastro d'argento w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa”. Jeszcze w tym samym roku (1985.) Cardinale zagrała u boku Bena Gazzary i Liny Sastri w La donna delle meraviglie Alberto Bavilacquy. Film ten został zakwalifikowany do konkursu na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji w 1985 roku.

W 1986 roku Cardinale była zaangażowana w realizację dwóch filmów dla telewizji. W Historii (wł. La Storia) Luigiego Comenciniego (na podstawie powieści Elsy Morante pod tym samym tytułem) wcieliła się w rolę wdowy wychowującej syna podczas II wojny światowej. W miniserialu Naso di Cane Enrico Lancia i Roberto Poppi chwalili ją za „lekki komiczny akcent”. W 1987 roku Cardinale zagrała u boku Petera Coyote, Grety Scacchi i Jamiego Lee Curtisa w filmie Diane Kurys Zakochany mężczyzna (wł. Un homme amoureux), pierwszym anglojęzycznym filmie Kurys. Obraz został wybrany jako otwierający Festiwal Filmowy w Cannes w 1987 roku, ale nie został wyróżniony żadną nagrodą. Cardinale wcieliła się w postać Julia Steiner, chorej na raka matki głównej bohaterki (w tej roli wystąpiła Greta Scacchi). Jej rola została doceniona przez krytyków. Desson Howe z The Washington Post podkreślał „ciepłe i promienne” elementy, które wniosła do tej roli, a Hal Hinson, reprezentujący tę samą redakcję, porównując grę Scacchi do Cardinale zwrócił uwagę na „ten sam rodzaj zmysłowości, jaki Cardinale wniosła do swoich wcześniejszych ról”. Po roli w komedii Blu elettrico (1988), Cardinale w dwuczęściowym filmie Rewolucja francuska (film) (fr. La Révolution française, 1989.) wcieliła się w postać Yolandy de Polastron, ulubienicy Marii Antoniny. Stworzony z okazji dwusetnej rocznicy rewolucji francuskiej, 360-minutowy film Roberta Enrico i Richarda T. Heffrona był międzynarodową produkcją, w której obsadzie znaleźli się Klaus Maria Brandauer, Jane Seymour i Peter Ustinov.

Lata 90. Złoty Lew w Wenecji

W 1990 roku Claudia Cardinale zagrała u boku Bruno Cremera w Atto di dolore (reż. Pasquale Squitieri), wcielając się w postać Eleny, wdowy wychowującej dwoje dzieci, której życie wywraca się do góry nogami, gdy odkrywa, że jej syn ​​Sandro jest uzależniony od naroktyków. Mimo prób podejmowanych przez matkę, chłopak nie jest w stanie wyjść z nałogu, a ona sama podejmuje dramatyczną decyzję. Za rolę w tym filmie w 1992 roku Cardinale otrzymała nominację do nagrody Nastro d’argento w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa”. W 1990 roku pojawiła się również w radziecko-włosko-hiszpańsko-marokańskiej produkcji Bitwa trzech królów (hiszp. La batalla de los tres reyes).

W 1991 roku wystąpiła u boku Richarda Berry'ego i Omara Sharifa w filmie Henriego Verneuila Mayrig znaczy mama (Mayrig w języku ormiańskim oznacza matkę), filmie o życiowych zmaganiach ormiańskiej rodziny, która emigruje z Turcji do Marsylii we Francji po ludobójstwie Ormian w 1915 roku. Film osiągnął na tyle duży sukces, że Verneuil nakręcił w następnym roku sequel, Ulica Paradis 588 (hiszp. 588 rue paradis), również z tę samą obsadą. Krytycy nie szczędzili Cardinale pochwał za rolę matki. (Ogólnoormiańskie Zjednoczenie Organizacji Charytatywnych (ang. Armenian General Benevolent Union) odnotowało „nieskazitelne kreacje tych dzielnych aktorów, zwłaszcza Claudii Cardinale”.

W 1993 roku aktorka została uhonorowana Honorowym Złotym Lwem (wł. Leone d'oro alla carriera) za całokształt twórczości na Festiwalu Filmowym w Wenecji (wraz z Romanem Polańskim, Robertem De Niro i Stevenem Spielbergiem).

W tym samym roku Cardinale zgodziła się ponownie wystąpić na planie zdjęciowym Syna Różowej Pantery z Blakiem Edwardsem, Herbertem Lomem i Burtem Kwoukiem, aby uczcić 30. rocznicę premiery Różowej Pantery. Był to ostatni film Edwardsa. Okazał się komercyjną porażką, jak również został surowo oceniony przez krytyków którzy rozpaczali nad „boleśnie nieśmiesznym scenariuszem” i rolą Roberto Benigniego w roli nieślubnego syna inspektora Clouseau, za którą w 1994 roku aktor otrzymał nominację do Złotej Maliny w kategorii „Najgorszy debiut aktorski”. Film na serwisie Rotten Tomatoes posiada ocenę zaledwie 6%, która została wystawiona na podstawie 34 recenzji (stan na 24 lutego 2022 r.). W 1994 roku Cardinale zagrała we francuskiej komedii One myślą tylko o tym (fr. Elles ne pensent qu'à ça...) w reżyserii Charlotte Dubreuil), która powstała na podstawie komiksu Georgesa Wolinskiego. Rok później aktorka pojawiła się w kanadyjskim (francuskojęzycznym) policyjnym serialu telewizyjnym 10-07: L'affaire Zeus.

W 1997 roku Cardinale zagrała w brytyjsko-włoskim miniserialu telewizyjnym Nostromo, wyreżyserowanym przez Alastaira Reida i wyprodukowanym przez Fernando Ghię z Pixit Productions, koprodukcji Radiotelevisione italiana, Televisión Española i WGBH Boston. Film jest opisywany jako jako „adaptacja epickiej powieści Nostromo Josepha Conrada o politycznych wstrząsach, chciwości i romansie z przełomu XIX i XX wieku w Ameryce Południowej”. Obsada filmu została nominowania do nagrody ALMA za „wybitną obsadę latynoską w filmie lub miniserialu stworzonym dla telewizji”. Jeszcze w tym samym roku (1997.) Cardinale pojawiła się w filmach Sous les pieds des femmes i Stupor Mundi. W ostatnim z wymienionych wcieliła się w histopryczną postać Konstancji Aragońskiej. W 1998 roku we francuskim obrazie Riches, belles, etc. Cardinale zagrała rolę matki Loli Naymark – zamożnej baronowej, która zostawia swój hotel córce, by zaopiekowała się nim podczas jej nieobecności. W następnym roku Cardinale w historycznym filmie Bandyci (wł. Li chiamarono... briganti!) Cristaldiego zagrała chłopską matkę dwojga dzieci, które były członkami armii Carmine'a Crocco (w te rolę wcielił się Enrico Lo Verso) w epoce Garibaldiego. Słabo przyjęty film, opowiadający o szerzącym się po risorgimento bandytyzmie ( i jego najgłosniejszemu przedstawicielowi), został zbojkotowany, w niewyjaśnionych okolicznościach wycofany z kin, a producenci od tego czasu odmówili cesji praw do transmisji. Jedni wskazywali, iż przyczyną była porażka kasowa, inni wskazywali na podłoże polityczne – oskarżenie o rewizjonizm.

Lata 2000. XXI wieku. Debiut na scenie teatralnej i Złoty Niedźwiedź

Claudia Cardinale podczas gali Women’s World Award w Wiener Stadthalle (Wiedeń, 2009)

W marcu 2000 roku Claudia Cardinale została mianowana ambasadorem dobrej woli UNESCO – „z uwagi na jej zaangażowanie w poprawę statusu kobiet i dziewcząt poprzez edukację, a także promowanie i potwierdzanie ich praw”.

W maju 2000 roku w wieku 62 lat aktorka rozpoczęła karierę teatralną, występując na deskach paryskiego Théâtre du Rond-Point w produkcji Maurizio Scaparro, stanowiącej inscenizację XVI-wiecznej sztuki Wenecjanka (wł. La Veniexiana) w adaptacji René de Ceccatty'ego. „Tym razem Maurizio Scaparro zdołał mnie przekonać. W kinie kamera chroni...Jest wspólnikiem, bo pozwala przerobić scenę. Ona też upiększa. W teatrze nie ma żadnej maski, a kontakt z publicznością jest całkowity. W rzeczywistości uwielbiam podejmować ryzyko lub wyruszać na przygodę” – powiedziała aktorka, której głównymi partnerami na scenie byli Marcel Maréchal i Catherine Allégret. Jednocześnie przyznała, że mimo udziału w 120 filmach wciąż czuje tremę na na planie filmowym, a tym bardziej na scenie teatralnej.

W tym samym roku (2000) została uhonorowana nagrodą Nastro d'argento europeo. Zagrała również w telewizyjnym filmie Élisabeth - Ils sont tous nos enfants (2000).

Dwa lata później odbyła tournée teatralne po Włoszech, występując w Come tu mi vuoi Luigiego Pirandella, wyreżyserowanym przez Squitieriego. Pojawiła się w roli madame Falconetti (krytyk Roger Ebert określił ją jako „wyblakłą hrabinę”) u boku Jeremy'ego Ironsa w thrillerze A teraz... panie i panowie (ang. And now... Ladies and Gentlemen) Claude'a Leloucha. Zagrała damę, która spędza czas w Fezie w Maroku w towarzystwie z przystojnych żigolaków. Film został pokazany poza konkursem na Festiwalu Filmowym w Cannes w 2002 roku zbierając mieszane recenzje. Przykładowo A. O. Scott z New York Timesa skrytykował go określając mianem „wyjątkowo głupiego”, ale jednocześnie pochwalił „nienaganne kompozycje CinemaScope” i „bujną, delikatną muzykę” Michela Legranda.

15 lutego 2002 roku na 52. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie została nagrodzona Honorowy Złotym Niedźwiedziem za wkład w rozwój kina (na tym samym festiwalu Honorowego Niedźwiedzia otrzymał również Robert Altman)

W 2005 roku Claudia Cardinale pojawiła się na scenie paryskiego Théâtre de la Madeleine w obsadzie produkcji teatralnej Philippe'a Adriena w inscenizacji Słodkiego ptaka młodości (fr. Doux oiseau de jeunesse) Tenessego Williamsa. Zagrała starzejącą się hollywoodzką gwiazdę, która przeżywa poważny kryzys – zaczyna pić, brać narkotyki, bo uważa, że ​​sukces jest związany tylko z młodością. Marząc o odzyskaniu sławy rzuca się w ramiona młodego kochanka (w tej roli wystąpił Christophe Reymond).

W sezonie 2006/2007 wystąpiła także w innej sztuce Williamsa, Szklanej menażerii w reżyserii Andrei Liberoviciego, w której wcieliła się w rolę porzuconej przez męża Amandy Wingfield, kobiety mieszkającej z dziećmi – Tomem i Laurą, delikatną, odczuwającą samotność i kulawą dziewczynką. Opuszczona rodzina żyje w oczekiwaniu na wstrząsające wydarzenie: matka szuka go wytrwale, przekonana, że ​​w ten sposób może walczyć z apatią dzieci, a przede wszystkim z kruchością Laury. Amanda próbuje przeciwstawić tę kruchość wytrwałym witalizmem i przekonuje swojego syna Toma, by zaprosił jednego ze swoich przyjaciół na obiad, mając nadzieję, że ze spotkania z Laurą narodzi się związek, dialog, przyjaźń, coś, co w efekcie spowoduje zmianę. Claudia Cardinale nie zaprzestała występów w filmie. W 2007 roku pojawiła się w komedii Aline Issermann Cherche fiancé tous frais payés, u boku Alexandry Lamy i Bruna Salomone'a, w roli, którą Patrick Besson określił jako „okropną” . Po roli w filmie telewizyjnym Hold-up à l'italienne (2008), w następnym roku Cardinale zagrała w chwalonej przez krytyków Nici (fr. Le fil), wcielając się w postać tunezyjskiej matki, która ma burzliwe relacje ze swoim synem (gejem) Malikiem (w tej roli wystąpił Antonin Stahly-Vishwanadan), wykształconym we Francji. Michael D. Klemm z CinemaQueer.com rozważał, w jaki sposób film przełamał wiele tabu w kontekście międzyrasowej seksualności i homoseksualizmu. Pochwalił "wspaniałą" grę Cardinale i nakreślony przez nią portret "apodyktycznej" matki, porównując jedną scenę, w której "przyprowadza do domu miłą dziewczynę na spotkanie z Malikiem" do tej z kultowego Harold i Maude (1971).

W styczniu 2006 roku została przewodniczącą Komitetu Honorowego Międzynarodowych Spotkań Kina Dziedzictwa i Filmów Odrestaurowanych w Vincennes. 23 stycznia tegoż roku została jednocześnie uhonorowana nagrodą Henriego-Langloisa (fr. Prix Henri-Langlois) – podczas pierwszej edycji tego wydarzenia, dedykowanego twórczym wysiłkom organizacji zajmujących się konserwacją i restauracją filmów, wyróżniającym się aktorm i reżyserom oraz osobowościom filmowym, z uwzględniemiem kina autorskiego i dzieł dziedzictwa sztuki filmowej.

Lata 10. XXI wieku. Wciąż na planie filmowym. Kolejne nagrody

Claudia Cardinale przemawia podczas Brussels International Film Festival (czerwiec 2018)

W 2010 roku Claudia Cardinale otrzymała nagrodę Złota Pomarańcza dla najlepszej aktorki na 47. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Złota Pomarańcza” w Antalyi za rolę starszej Włoszki, która przyjmuje młodą turecką studentkę z wymiany w komediodramacie Sinyora Enrica ile İtalyan Olmak . Zdjęcia do tej turecko-włoskiej kooprodukcji były kręcone w Stambule i Rimini.

Rok później aktorka użyczyła swojego głosu w filmie przyrodniczym African Cats, dubbingując oryginalnego lektora (włoska wersja językowa, oryginalny głos lektora – Samuel L. Jackson). Obraz, który opowiada o życiu lwów i gepardów w ich naturalnym środowisku, okazał się wielkim sukcesem kasowym, zarabiając blisko 31 mln USD.

12 marca 2011 roku brytyjski dziennik The Independent wymieniając 15 największych włoskich produktów eksportowych w dziedzinie kultury pierwsze miejsce przyznał Claudii Cardinale, argumentując swój wybór: „Niektórzy mogą powiedzieć, że Loren, niektórzy Lollobrigida, niektórzy Bellucci, ale ze wszystkich włoskich bogiń ekranu, które zdominowały powojenne kino Zachodu, to pani Cardinale była tą, która prześcignęła Garibaldiego” W tym samym roku aktorka została uhonorowana nagrodą Złotego Lamparta za całokształt twórczości na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Locarno (nagrodę wręczył Olivier Père), a na jej cześć został wyświetlony film Osiem i pół Federico Felliniego.

Na początku kwietnia 2011 roku artystka była gościem specjalnym pierwszej edycji festiwalu filmowego Philips Cinema Mundi im. Zygmunta Kałużyńskiego, odbywającego się w Łodzi. Odwiedziła wówczas łódzką szkołę filmową i spotkała się ze studentami.

W 2012 roku Cardinale wystąpiła u boku Jeanne Moreau i Michaela Lonsdale'a w ostatnim filmie fabularnym (ze zdjęciami operatora filmowego Renato Berty, który wyreżyserował portugalski reżyser Manoel de Oliveira, Gebo i cień (port.O Gebo e a Sombra). Ceniony przez krytyków, ma ocenę 100% w Rotten Tomatoes. Został pokazany (poza konkursem głównym) na 69. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. The Hollywood Reporter opisał go jako „zespół znakomitych starszych wykonawców”, dodając, iż: „Berta uchwycił mglisty, miękki blask wewnętrznego oświetlenia z gazu i świec, a rezultaty przypominają nam, że Manoel de Oliveira jest jedynym filmowcem na świecie, który naprawdę pamięta, jak naprawdę wyglądało to światło w 1910 roku.” Kolejnym filmem, w którym zagrała aktorka był francuskojęzyczny hizpański obraz Artysta i modelka (hiszp. El artista y la modelo), w którym wystąpiła u boku Jeana Rocheforta. W 2013 roku Cardinale zagrała u boku drugoplanowych aktorek Patricii Black i Chloé Cunhy w Joy de V. Nadii Szold. W 2014 roku wystąpiła w dramacie wojennym Ernsta Gossnera Cicha góra (niem. Der stille Berg), historii miłosnej, której akcja rozgrywa się w Dolomitach w momencie wybuchu wojny pomiędzy Włochami a Austro-Węgrami w 1915 roku (w czasie I wojny swiatowej. Gossner opisał ją jako „wymarzonego członka obsady” i wspominał, że Cardinale zgodziła się wziąć udział w filmie zaraz po tym jak otrzymała scenariusz. W tym samym roku (2014) aktorka wcieliła się w postać „sympatycznej włoskiej przyzwoitki” w brytyjskim dramacie Effie Grey, napisanym przez Emmę Thompson (z Dakotą Fanning w roli głównej). Podczas promocji Effie Grey, podczas przeprowadzonego wywiadu Cardinale powiedziała: „Zwykle, gdy jesteś stary, już nie pracujesz, ale ja nadal pracuję, co jest dobre... Miałam dużo szczęścia, ponieważ miałam wielu fantastycznych reżyserów, Felliniego, Viscontiego, Blake'a Edwardsa, wielu, wielu...”

W maju 2015 roku Claudia Cardinale była gościem specjalnym ósmej edycji Międzynarodowego Festiwalu Kina Niezależnego PKO Off Camera, który odbywał się w Krakowie. 2 maja w kinie „Kijów” wzięła udział w polskiej premierze filmu Ostatni przystanek (wł. Ultima fermata), w którym wystąpiła. Ponadto artystka odcisnęła swoją dłoń, której odlew został umieszczony w krakowskiej Alei Gwiazd. Rok później za rolę w Ostatnim przystanku otrzymała nominację do nagrody Davida di Donatello w kategorii „Najlepsza aktorka drugoplanowa”.

W 2017 roku jej zdjęcie znalazło się na oficjalnym plakacie 70. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes. Wykorzystano przy tym oryginalną fotografię aktorki wykonaną w 1959 roku, na którym możemy podziwiać Cardinale tańczącą boso na tarasie w Rzymie. Za retusz fotografii odpowiadała paryska agencja Bronx.

21 marca 2018 roku wzięła udział (jako gość honorowy) w otwarciu Miasta Kultury w Tunisie (fr. Cité de la Culture) – jednego z największych kompleksów kulturalnych w świecie arabskim i Afryce.

W marcu tego samego roku w wywiadzie dla dziennika Corriere della Sera powiedziała: „Jestem kobietą, której nikt nie może zatrzymać. Nigdy nie przejdę na emeryturę”

11 października 2018 roku otrzymała nagrodę Tabernas de Cine na Almería Western Film Festival.

14 lipca 2019 roku została uhonorowana jednym z najważniejszych francuskich odznaczeń państwowych otrzymując tytuł Wielkiego Oficera Orderu Narodowego Legii Honorowej

Lata 20. XXI wieku

W 2020 roku Cardinale była główną gwiazdą szwajcarskiego miniserialu Bulle. W tym samym roku zagrała rolę w francuskojęzycznym filmie Netflixa Bronx. W debiutanckim weekendzie był to drugi najczęściej oglądany film na tym serwisie.

Życie prywatne

Claudia Cardinale ma 173 cm wzrostu i jest naturalną szatynką. Mówi w językach: francuskim, włoskim, angielskim, hiszpańskim i arabskim.

Pochodzi z długowiecznej rodziny – jej ojciec (Francesco) zmarł w wieku 94 lat, a matka (Yolanda) w wieku 88 lat. Rodzice w dzieciństwie zawsze ją wspierali, choć największą pieknością w rodzinie była jej rodzona siostra Blanche i to jej przepowiadano karierę aktorską. Tymczasem Claudia była chłopczycą, walczącą o udowodnienie, że dziewczynki są równie silne jak chłopcy.

W 1958 roku na Festiwalu Filmowym w Wenecji ,znajdując się wówczas w stanie błogosławionym i trudnym położeniu finansowym, poznała znanego producenta filmowego Franco Cristaldiego, z którym była formalnie związana od 1967 do 1975 roku . Wykorzystał on słabą pozycję ekonomiczną początkującej aktorki samotnie wychowującej dziecko, podpisując z nią wieloletni kontrakt na wyłączność. Po latach źle wspominała ten związek, w którym, jak stwierdziła, „nie była kochanką ani ciała, ani umysłu” Cristaldiego. „Byłam Kopciuszkiem, całkowicie na łasce jego hojności” – napisała w swojej biografii wydanej w 1995 roku.

Z drugim partnerem, reżyserem Pasquale Squitierim, połączyła ją wielka miłość. Poznali się w 1973 i byli razem do 1999 roku. Mimo tego, że spędzili wspólnie ponad 25 lat, nie zdecydowała się na małżeństwo, wskazując że ciążyła na niej pamięć o doznanej przemocy. Wspominała również, że nie chciała mieszać życia publicznego z prywatnym. Nawet po rozstaniu Pasquale i Claudia utrzymywali ze sobą bardzo dobre kontakty.

Od 1989 roku Claudia Cardinale mieszka w Paryżu w domu z widokiem na Sekwanę. Na zdjęciu: Pont des Arts; w tle Île de la Cité z dwiema wieżami katedry Notre-Dame

Kilka dni po tym, jak aktorka dowiedziała się o śmierci Squitieriego (reżyser odszedł 18 lutego 2017 w wieku 78 lat), udzieliła wywiadu dziennikarzowi Corriere della Sera, w którym podkreślałą wielkie uczucie jakim go darzyła: „To była jedyna miłość w moim życiu. Z Pasquale zawsze byliśmy przyjaciółmi i stanowiliśmy jedność”.

Cardinale ma dwoje dzieci: Patricka Franka, który urodził się (19 października 1958 roku w Londynie) jako nieślubne dziecko, gdy miała 19 lat a później został adoptowany przez Cristaldiego i Claudię (Squitieri).

W połowie lat 60. XX wieku trzy lata spędziła w Stanach Zjednoczonych, występując w amerykańskich produkcjach filmowych. W tym okresie zaprzyjaźniła się z Marilyn Monroe, która pozwoliła jej mieszkać w swoim domu, gdy wyjechała w interesach. Cardinale przyznała, że śmierć amerykańskiej aktorki sprawiła jej wielki ból.

Przyjaźniła się z Luchino Viscontim, z którym spędzała dużo czasu. Po latach wspominała, że reżyser wprost zwariował na jej punkcie: „Często zapraszał mnie do swojego domu na obiad, po czym pod obrusem kazał mi znaleźć klejnoty Cartiera. Kiedy wychodził do pracy, błagał, żebym mu towarzyszyła, potrzebował mnie, a ja lubiłam być blisko niego.”

Od 1989 roku Claudia Cardinale mieszka w swoim paryskim domu z widokiem na Sekwanę.

Wybrana filmografia

Filmy kinowe

Zdjęcie Claudii Cardinale z autografem (ok. 1960)

Claudia Cardinale na okładce włoskiego magazynu Tempo (1962)

Claudia Cardinale z fantazyjną fryzurą ozdobioną lśniącym klejnotem na planie filmu Różowa Pantera Blake'a Edwardsa, luty 1963.

• 1958
  • Goha
  • Sprawcy nieznani (I soliti ignoti)
• 1959
  • Vento del sud
  • Człowiek zza biurka (Il magistrato)
  • W górę i na dół (Upstairs and Downstairs)
  • Skok w Mediolanie (Audace colpo dei soliti ignoti)
  • Pierwsza noc (La prima notte)
  • W ślepej uliczce (Un maledetto imbroglio)
• 1960
  • Rocco i jego bracia (Rocco e i suoi fratelli)
  • Nastepcy tronów (I Delfini)
  • Bitwa pod Austerlitz (Austerlitz)
  • Piękny Antonio (Il bell'Antonio)
• 1961
  • Dziewczyna z walizką (La ragazza con la valigia)
  • Syn marnotrwany (La viaccia)
  • Lwy wychodzą na wolność (Les lions sont lâchés)
  • Auguste
• 1962
  • Cartouche-zbójca (Cartouche)
  • Samotność (Senilità)
• 1963
  • Jego dziewczyna (La ragazza di Bube)
  • Osiem i pół (8½)
  • Lampart (Il gattopardo)
  • Różowa Pantera (The Pink Panther)
• 1964
  • Czas obojetności (Gli Indifferenti)
  • Świat cyrku (Circus world)
  • Wspaniały rogacz (Il magnifico cornuto)
• 1965
  • Błędne gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy (Vaghe stelle dell'Orsa...)
  • Blindfold
• 1966
  • Zawodowcy (The Professionals)
  • Wojna w Algierze (Lost command)
  • Wróżki (Le fate)
• 1967
  • Nie daj się usidlić (Don't Make Waves)
  • Jedna róża dla wszystkich (Una rosa per tutti)
• 1968
  • Piekło z bohaterami (The Hell with Heroes)
  • Ukradnij następnemu (Ruba al prossima tuo)
  • Pewnego razu na Dzikim Zachodzie (C'era una volta il West)
  • Dzień puszczyka (Il giorno della civetta)
• 1969
  • Roku pańskiego (Nell'anno del Signore)
  • Szalone dni (Certo certissimo... anzi probabile)
  • Czerwony namiot (Krasnaja pałatka)
  • Certo, certissimo, anzi... probabile
• 1970
  • Przygody Gerarda (The Adventures of Gerard)
• 1971
  • Popsy pop
  • Włoch szuka żony (Bello, onesto, emigrato Australia sposerebbe compaesana illibata)
  • Królowe Dzikiego Zachodu (Les pétroleuses)
• 1972
  • Audiencja (L'udienza)
  • La Scoumoune
• 1973
  • Dzień furii (Il giorno del furore)
• 1974
  • Kamoryści (I guappi)
  • Portret rodzinny we wnętrzu (Gruppo di famiglia in un interno)
• 1975
  • Libera – moja miłość (Libera, amore mio!)
  • Tu zaczyna się przygoda (Qui comincia l'avventura)
  • Igraszki o północy (A mezzanotte va la ronda del piacere)
• 1976
  • Il comune senso del pudore
  • Un sorriso, uno schiaffo, un bacio in bocca
• 1977
  • Żelazny prefekt (Il prefetto di ferro)
• 1978
  • Do widzenia i amen (wł. Goodbye e amen)
  • Una donna due passioni
  • Corleone
  • Rewolwer (L'arma)
  • Dziewczynka w błękicie (La petite fille en velours bleu)
• 1979
  • Ucieczka na Atenę (Escape to Athena)
• 1980
  • Si salvi chi vuole
• 1981
  • Skóra (La pelle)
  • Salamandrze (The Salamander)
• 1982
  • Fitzcarraldo
  • Prezent (fr. Le Cadeau)
• 1983
  • Le Ruffian
• 1985
  • Następne lato (L'été prochain)
  • La donna delle meraviglie
• 1987
  • Zakochany mężczyzna (Un homme amoureux)
• 1989
  • Rewolucja francuska (film) (La Révolution française)
• 1990
  • Bitwa trzech królów (La batalla de los tres reyes)
  • Atto di dolore
• 1991
  • Mayrig znaczy mama (Mayrig)
• 1992
  • Ulica Paradis 588 (588 rue paradis)
• 1993
  • Syn Różowej Pantery (Son of the Pink Panter)
• 1994
  • One myślą tylko o tym (Elles ne pensent qu'à ça...)
• 1996
  • Lato w Goulette (Un été à La Goulette)
• 1997
  • Stupor mundi
  • Sous les pieds des femmes
• 1998
  • Riches, belles, etc.
• 1999
  • Bandyci (Li chiamarono... briganti!)
  • Un Café... l'addition
• 2002
  • Piano Bar (And Now... Ladies and Gentlemen)
• 2005
  • Demon drugiej młodości (Le démon de midi)
• 2007
  • Cherche fiancé tous frais payés
• 2009
  • Nić (Le fil)
• 2010
  • Tre destini, un solo amore (wł. Un balcon sur la mer)
  • Sinyora Enrica ile İtalyan Olmak (wł. Diventare italiano con la signora Enrica)
• 2011
  • Father
• 2012
  • Artysta i modelka (El artista y la modelo)
  • Gebo i cień (port. O Gebo e a Sombra)
• 2013
  • Joy de V.
• 2014
  • Cicha góra (niem. Der stille Berg, wł. La montagna silenziosa)
  • Les Francis
• 2015
  • Ostatni przystanek (Ultima fermata)
  • Effie Gray
  • Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu (All Roads Lead to Rome)
  • Twice Upon a Time in the West
• 2016
  • Szlachetne kłamstwa (Nobili bugie)
• 2017
  • Rudy Valentino - gwiazda gwiazd (Rudy Valentino - Divo dei divi)
  • Niente di serio
  • Nobili Bugie
• 2020
  • 2020: Bronx

Filmy telewizyjne

• 1977
  • Jezus z Nazaretu (Jesus of Nazareth)
• 1983
  • 1983: Księżniczka Daisy (Princess Daisy)
• 1986
  • Historia (La Storia)
  • Naso di cane
• 1988
  • Blu elettrico
• 1989
  • Rewolucja francuska (film) (La Révolution française)
• 1992
  • Flash, le reporter-photographe
• 1995
  • 10-07: L'affaire Zeus
• 1996
  • Nostromo
• 1997
  • Żar pustyni (Deserto di fuoco)
• 1998
  • Mia, Liebe meines Lebens (wł Mia per sempre)
• 2000
  • Élisabeth - Ils sont tous nos enfants
• 2008
  • Hold-up à l'italienne
• 2010
  • Il giorno della Shoah
• 2016
  • La Loi de...
• 2017
  • Il bello delle donne... alcuni anni dopo
• 2020
  • Bulle

Filmy krótkometrażowe

• 1956
  • Les Anneaux d'or
• 1968
  • La amante estelar
• 1999
  • Un café... l'addition
• 2015
  • L'aveugle et la Cardinale
• 2021
  • Claudia

Filmy dokumentalne

• 1965
  • Claudia Cardinale
• 1982
  • Burden of Dreams
  • Stelle emigranti
• 1994
  • Claudia Cardinale, la più bella italiana di Tunisi
• 1997
  • Cannes... les 400 coups
• 1999
  • Mój ukochany wróg (Mein liebster Feind - Klaus Kinski)
  • Luchino Visconti
• 2001
  • Vamps et femmes fatales du cinéma européen
• 2003
  • The Life and Times of Count Luchino Visconti
  • L'ultima sequenza
  • The Magic of Fellini
• 2005
  • Essere Claudia Cardinale
  • Frammenti di Novecento
• 2006
  • Sergio Leone: The Way I See Things
  • Marcello, una vita dolce
• 2009
  • Pietro Germi - Il bravo, il bello, il cattivo
  • La traversée du désir
  • Hollywood sul Tevere
• 2010
  • 1960
• 2011
  • Belmondo, itinéraire...
• 2012
  • L'insolito ignoto - Vita acrobatica di Tiberio Murgia
  • Gli anni delle immagini perdute
• 2013
  • Alberto il grande
• 2015
  • Alfredo Bini, ospite inatteso
• 2016
  • Belmondo par Belmondo
• 2019
  • Il principe delle pezze
  • Claudia Cardinale, La Créature Du Secret
• 2022
  • Siciliani d’Africa - Tunisia Terra Promessa

Lektor

• 2011
  • African Cats (włoska wersja językowa, oryginalny głos lektora – Samuel L. Jackson)

Wybrane nagrody i wyróżnienia

Claudia Cardinale z Nagrodą Davida di Donatello w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa” za rolę w filmie Włoch szuka żony (1972)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji
  • Nagroda Pasinettiego (wł. Premio Pasinetti) dla najlepszej aktorki (1984)
  • Honorowym Złotym Lwem (wł. Leone d'oro alla carriera) za całoksztat twórczości (1993)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie
  • Honorowy Złoty Niedźwiedź za wkład w rozwój kina (2002)

• Nagrody i wyróżnienia Włoskiej Akademii Filmowej
  • 1961 – Nagroda „David speciale” za rolę w filmie Dziewczyna z walizką
  • 1968 – Nagroda Davida di Donatello w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa” za rolę w filmie Dzień puszczyka
  • 1972 – Nagroda Davida di Donatello w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa” za rolę w filmie Włoch szuka żony
  • 1988 – Premio Alitalia
  • 1997 – Nagroda Davioda di Donatello za całokształt twórczości
  • 2016 – Nominacja do nagrody Davida di Donatello w kategorii „Najlepsza aktorka drugoplanowa” za rolę w filmie Ostatni przystanek.

• Nagrody i wyróżnienia Włoskiego Narodowego Syndykatu Dziennikarzy Filmowych Nastro d’argento
  • 1965 – nagroda Nastro d’argento w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa” za rolę w filmie Jego dziewczyna (wł. La ragazza di Bube)
  • 1982 – nagroda Nastro d’argento w kategorii „Najlepsza aktorka drugoplanowa” za rolę w filmie Skóra (wł. La pelle)
  • 1985 – nagroda Nastro d’argento w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa” za rolę w filmie Claretta
  • 1992 – nominacja do nagrody Nastro d’argento w kategorii „Najlepsza aktorka pierwszoplanowa” za rolę w filmie Atto di dolore
  • 1992 – nagroda Nastro d'argento europeo za sukcesy na arenie międzynarodowej

• Międzynarodowe Spotkania Kina Dziedzictwa i Filmów Odrestaurowanych w Vincennes
  • 2006 – Nagroda Henriego-Langloisa (fr. Prix Henri-Langlois)

• Nagrody Globo d'oro (pol. Złoty Glob) – dziennikarzy prasy zagranicznej akredytowanych we Włoszech
  • 1985 – nagroda Globo d’oro w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie Claretta
  • 1991 – nagroda Globo d’oro w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie Atto di dolore
  • 2014 – nagroda Globo d’oro za całokształt twórczości

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Locarno
  • Nagroda Złotego Lamparta za całokształt twórczości (2011)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie
  • Złoty Orzeł za „wybitny wkład w rozwój światowej kinomatografii” (2011)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w São Paulo
  • Nagroda im. Leona Cakoffa (2012)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Erywaniu
  • Talar Paradżanowa – Nagroda za Całokształt Twórczości (2010)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Stambule
  • Nagroda za całokształt twórczości (2008)

• Nagrody Akademii Lumières
  • Nagroda honorowa za całokształt twórczości (2013)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Kairze
  • Nagroda specjalna (1976)
  • Nagroda za całokształt twórczości im. Fatiny Hamamy (2015)

• Abu Dhabi Film Festival
  • Nagroda za całokształt twórczości (2012)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy Transilvania
  • Nagroda za całokształt twórczości (2009)

• Nagrody Grolla d'oro (organizowane przez Region Autonomiczny Dolina Aosty)
  • 1962 – nominacja do nagrody Grolla d'oro w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie Samotność (wł. Senilità
  • 1962 – nominacja do nagrody Grolla d'oro w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie Synu marnotrawnym (wł. La viaccia)
  • 1963 – nominacja do nagrody Grolla d'oro w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie Lamparcie (wł. Il gattopardo)
  • 1964 – nagroda Grolla d'oro w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie Jego dziewczyna (wł. La ragazza di Bube)
  • 1968 – nominacja do nagrody Grolla d'oro w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie Dniu puszczyka (wł. Il giorno della civetta)
  • 1972 – nominacja do nagrody Grolla d'oro w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie Włoch szuka żony (wł. Bello, onesto, emigrato Australia sposerebbe compaesana illibata)

• Festiwal Filmowy w Montrealu
  • Nagroda za całokształt twórczości (2003)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sofii
  • Nagroda Sofia za wybitny wkład w sztukę filmową (2011)

• Europejskie Biennale Filmów Krótkometrażowych w Ludwigsburgu (niem. Europäische Kurzfilmbiennale Ludwigsburg)
  • Nagroda LBBW European Actors Award (2003)

• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Marakeszu
  • Nagroda za całokształt twórczości (2004)

Odznaczenia

• Wielki Oficer Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (2002)
• Komandor Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1995)
• Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (2008)
• Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (2019)
• Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (1997)
• Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (1999)
• Komandor Orderu Sztuki i Literatury (1992)

Bibliografia

• Michel Audiard, René Château: Audiard par Audiard. Courbevoie: Editions R. Chateau, 1995. ISBN 978-2-85852-051-0.
• Patrick Besson: Premières séances: Mon tour du monde du cinéma. Paryż: Fayard, 2014. ISBN 978-2-213-68378-2.
• Peter E. Bondanella: Italian Cinema: From Neorealism to the Present. Nowy Jork: Continuum, 2001. ISBN 978-0-8264-1247-8.
• Fabrizio Borin, Carla Mele: Federico Fellini. Rzym: Gremese, 1999. ISBN 978-88-7301-356-3.
• Marco Brando: Lo strano caso di Federico II di Svevia: un mito medievale nella cultura di massa. Palomar, 2008. ISBN 978-88-7600-286-1.
• Gian Piero Brunetta: Storia del cinema italiano. Volume quarto: Dal miracolo economico agli anni novanta 1960–1993. Rzym: Editori Riuniti, 1993. ISBN 88-359-3788-4.
• Claudia Cardinale, Danièle Georget: Le stelle della mia vita. Casale Monferrato, Edizioni Piemme, 2006. ISBN 88-384-8646-8.
• Claudia Cardinale, Anna Maria Mori: Io, Claudia. Tu, Claudia. Frassinelli, 1995. ISBN 978-88-7684-337-2.
• Julia Ann Clancy-Smith: Mediterraneans: North Africa and Europe in an Age of Migration, C. 1800–1900. University of California Press, 2011. ISBN 978-0-520-25923-2.
• Laura Delli Colli, Enrico Lancia: Monica Vitti: filmografia e ricerche. Rzym: Gremese, 1987. ISBN 978-88-7605-268-2.
• John W. Cones: Patterns of Bias in Hollywood Movies. Nowy Jork: Algora Publishing, 2012. ISBN 978-0-87586-958-2.
• Robert C. Cumbow: The Films of Sergio Leone. Nowy Jork: Rowman & Littlefield, 2008. ISBN 978-0-8108-6041-4.
• Donald Dewey: Lee J. Cobb: Characters of an Actor. Nowy Jork: Rowman & Littlefield Publishers, 2014. ISBN 978-0-8108-8772-5.
• Wheeler W. Dixon: Collected Interviews: Voices from Twentieth-century Cinema. Carbondale – Edwardsville: SIU Press, 2001. ISBN 978-0-8093-2407-1.
• Ian K. Easterbrook, Susan Waterman MacLean: Canada and Canadians in Feature Films: A Filmography, 1928–1990. Guelph: Canadian Film Project, University of Guelph, 1996. ISBN 978-0-88955-415-3.
• Caludio G. Fava: Alberto Sordi. Rzym: Gremese, 2003. ISBN 978-88-8440-257-8.
• Francesco Freda: E50 anni allo specchio senza guardarsi: il cinema nel diario di un truccatore. Rzym: Gremese, 2006. ISBN 978-88-8440-400-8.
• Alan Goble: The Complete Index to Literary Sources in Film. Berlin: Walter de Gruyter, 1999. ISBN 978-3-11-095194-3.
• Ario Gnudi: Anelli di fumo. Bolonia: Edizioni Pendragon, 2008. ISBN 978-88-8342-657-5.
• Claudia Gronemann, Wilfries Pasquier: Scènes des genres au Maghreb: Masculinités, critique queer et espaces du féminin/masculin. Amsterdam: Rodopi, 2013. ISBN 978-94-012-0878-9.
• David Hansen-Miller: Civilized Violence: Subjectivity, Gender and Popular Cinema. Farnham: Ashgate Publishing, 2013. ISBN 978-1-4094-9466-9.
• Aleksander Jackiewicz: Gwiazozbiór. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1983. ISBN 83-212-0258-6.
• Marshall Julius: Action!: The Action Movie A-Z. Londyn: Batsford, 1996. ISBN 978-0-7134-7851-8.
• Jacek Klinowski, Adam Garbicz: Feature Cinema in the 20th Century: Volume Two: 1951–1963: a Comprehensive Guide. Londyn: Planet RGB Limited, 2012. ISBN 978-1-62407-565-0.
• Enrico Lancia, Fabio Minelli: Claudia Cardinale. Rzym: Gremese, 2009. ISBN 978-88-8440-495-4.
• Enrico Lancia, Roberto Poppi: Attrici. Rzym: Gremese, 2003. ISBN 978-88-8440-214-1.
• Tom Lisanti: Drive-in Dream Girls: A Galaxy of B-movie Starlets of the Sixties. Jefferson: McFarland, 2003. ISBN 978-0-7864-1575-5.
• Aubrey Malone: The Defiant One: A Biography of Tony Curtis. Jefferson: McFarland, 2013. ISBN 978-0-7864-7595-7.
• Leonard Maltin: Leonard Maltin's 2014 Movie Guide. Londyn: Penguin Publishing Group, 2013. ISBN 978-1-101-60955-2.
• Gino Moliterno: Encyclopedia of Contemporary Italian Culture. Londyn: Routledge, 2002. ISBN 978-1-134-75877-7.
• Gino Moliterno: Historical Dictionary of Italian Cinema. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, 2008. ISBN 978-0-8108-6254-8.
• Gene M. Moore: Conrad on Film. Cambridge: Cambridge University Press, 1997. ISBN 978-0-521-55448-0.
• Jürgen Müller: Movies of the 60s. Kolonia: Taschen, 2004. ISBN 978-3-8228-2799-4.
• Gene Ringgold: The films of Rita Hayworth: the legend and career of a love goddess. Nowy Jork: Citadel Press, 1980. ISBN 978-0-8065-0574-9.
• Jerry Schatzberg: Thin Wild Mercury. Guildford: Genesis Publications, 2006. ISBN 0-904351-99-8.
• David Simpson, Angela Madesani: David Simpson. Studio La cittá, 2008.
• Elizabeth Sleeman: The International Who's Who of Women 2002. Psychology Press, 2001. ISBN 978-1-85743-122-3.
• Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992. ISBN 83-85195-83-1.
• M. L. Zambrana: Nature Boy: The Unauthorized Biography of Dean Stockwell. Bloomington: iUniverse, 2002. ISBN 978-0-595-21829-5.
• Giovanni Ziccardi: Il diritto al cinema. Cent'anni di courtroom drama e melodrammi giudiziari. Mediolan: Giuffrè Editore, 2010. ISBN 978-88-14-15134-7.
• Cinecittà Holding: Italiana: il cinema attraversa l'Italia. Mediolan: Electa, 2005. ISBN 978-88-370-3842-7.

Linki zewnętrzne

• Claudia Cardinale w bazie IMDb (ang.)
• Claudia Cardinale w bazie Filmweb
• Classic Movies (1939–1969): Claudia Cardinale (ang.)
• Claudia Cardinale at TriviaTribute.com (ang.)

Kocham wolność

Wykonawca utworu z albumu O! Ela, The Best – Kocham wolność
Chłopcy z Placu Broni
Wydany	1990
Gatunek	rock
Długość	03:13
Twórca	Bogdan Łyszkiewicz (muzyka i słowa)

Kocham wolność – utwór grupy Chłopcy z Placu Broni, znajdujący się na wydanym w 1990 r. albumie pt. O! Ela, jak również na kompilacyjnym albumie The Best – Kocham wolność z 2004 r. (w wersji „live”). Został zarejestrowany w warszawskim Studiu S4 wiosną 1989 r., tuż przed rozpoczęciem transformacji systemowej w Polsce, stając się jednym z najważniejszych polskich protest songów. Jest to zarazem jedna ze sztandarowych piosenek zespołu, zaliczana do grona najbardziej popularnych polskich przebojów muzycznych przełomu lat 80. i 90. XX wieku. Twórcą tekstu i muzyki jest Bogdan Łyszkiewicz.

Znaczenie tekstu

Tekst piosenki podkreśla znaczenie wolności jako niezbywalnego i koniecznego warunku ludzkiej egzystencji („Wolności oddać nie umiem”).

Popularność utworu

Piosenka zadebiutowała na Liście Przebojów Trójki 10 czerwca 1989 r., ostatecznie docierając do 2. miejsca (w notowaniu nr. 388) nieco ponad miesiąc później. W 2016 r. utwór znalazł się na pierwszym, a w 2017 r. – na trzecim miejscu notowania Polskiego Topu Wszech Czasów Programu Trzeciego Polskiego Radia.

8 sierpnia 2017 r. na portalu YouTube miała miejsce premiera teledysku do nowej aranżacji piosenki w wykonaniu Matheo & Damiana Ukeje (w ramach projektu „Legendy polskie”).

Nagranie studyjne utworu

Nagrania utworu dokonano na sesji dla Rozgłośni Harcerskiej Polskiego Radia w studiu S4 w Warszawie.

• Realizacja nagrania – Leszek Kamiński.
• Produkcja ze strony Rozgłośni JHarcerskiej – Paweł Sito, Bożena Sitek.

W nagraniu studyjnym utworu wzięli udział:

• Bogdan Łyszkiewicz – wokal
• Jarosław Kisiński – gitara
• Wojciech Namaczyński – perkusja
• Jacek Dyląg – gitara, chórki
• Henryk Baran (wówczas Lombard) – gitara basowa.

Przypisy

Kat:Piosenki wydane w roku 1990

Drzewo akacjowe na tle zachodzącego słońca w Serengeti w północnej Tanzanii

Serengeti, właść. Wielki Ekosystem Serengeti-Mara (ang. The Greater Serengeti-Mara Ecosystem) – region geograficzny w Afryce, w północnej Tanzanii oraz południowo-zachodnej Kenii, charakteryzujący się występowaniem dużej liczby wielkich ssaków, w tym bawoła afrykańskiego, gnu pręgowanego, lwa. Obejmuje obszar ponad 30 000 km², w tym Park Narodowy Serengeti (14 763 km²), Ngorongoro Conservation Area, Loliondo Game Controlled Area, rezerwaty zwierzyny łownej Maswa, Ikorongo i Grumeti oraz Masai Mara National Reserve z przylegającymi doń terenami chronionymi.

Krajobraz Serengeti charakteryzują rozległe równiny sawanny z użytkami zielonymi i lasami. Region graniczy od wschodu i południowego-wschodu z pasmami górskimi Wielkiego Rowu Wschodniego i kraterem Ngorongoro, od zachodu – z Jeziorem Wiktorii a od północy – z lasem Mau w Kenii.

Przypisy

aleja gwiazd w Wyborgu w obwodzie leningradzkim w Rosji, zainicjowana w 1998 celem uhonorowywania najbardziej zasłużonych artystów filmu rosyjskiego. Uroczyste odsłanianie nowych gwiazd stało się tradycją w przededniu Festiwalu Filmowego „Okno na Europę”. Od tego czasu w wyborskiej alei gwiazd pojawiło się kilkadziesiąt nazwisk, w tym takich sław jak: Wiaczesław Tichonow, Gieorgij Żżenow, Ołeksij Petrenko, Nikita Michałkow, Piotr Todorowski, Ludmiła Gurczenko, Aleksiej Bałabanow, Aleksiej German, Swietłana Swietlicznaja oraz Gerard Depardieu. Aleja znajduje się w pobliżu kina Pałac Wyborg, w którym odbywa się Festiwal Filmowy „Okno na Europę”. Miasto nie zostało wybrane przypadkowo. Wyborg zajmuje szczególne miejsce w rosyjskim przemyśle filmowym – na jego ulicach nakręcono wiele rosyjskich filmów.

Ekosystem Serengeti (/ˌsɛrənˈɡɛti/ SERR-ən-GHET-ee) to region geograficzny w Afryce, obejmujący północną Tanzanię.[1] Obszar chroniony w regionie obejmuje około 30 000 km2 (12 000 ²) ziemi, w tym Park Narodowy Serengeti i kilka rezerwatów zwierzyny łownej.[2] Serengeti jest gospodarzem drugiej co do wielkości migracji ssaków lądowych na świecie, co pomaga zabezpieczyć je jako jeden z siedmiu cudów przyrody Afryki[3] i jako jeden z dziesięciu naturalnych cudów podróży na świecie[4].

Aleja Sławy Aktorskiej w Wyborgu

Państwo	Rosja
Miejscowość	Wyborg, Rosja
Miejsce	ul. Krepostnaja (w pobliżu kina Pałac Wyborg)
Typ obiektu	aleja gwiazd
Materiał	granit
Data odsłonięcia	1998
Położenie na mapie Rosji Aleja Sławy Aktorskiej w Wyborgu
60°42′08″N 28°45′46″E

Aleja Sławy Aktorskiej (ros. Аллея актёрской славы) – aleja gwiazd w Wyborgu w obwodzie leningradzkim w Rosji, zainicjowana w 1998 celem uhonorowywania najbardziej zasłużonych artystów filmu rosyjskiego. Uroczyste odsłanianie nowych gwiazd stało się tradycją w przededniu Festiwalu Filmowego „Okno na Europę”. Od tego czasu w wyborskiej alei gwiazd pojawiło się kilkadziesiąt nazwisk, w tym takich sław jak: Wiaczesław Tichonow, Gieorgij Żżenow, Ołeksij Petrenko, Nikita Michałkow, Piotr Todorowski, Ludmiła Gurczenko, Aleksiej Bałabanow, Aleksiej German, Swietłana Swietlicznaja oraz Gerard Depardieu. Aleja znajduje się w pobliżu kina Pałac Wyborg, w którym odbywa się Festiwal Filmowy „Okno na Europę”. Miasto nie zostało wybrane przypadkowo. Wyborg zajmuje szczególne miejsce w rosyjskim przemyśle filmowym – na jego ulicach nakręcono wiele rosyjskich filmów.

Fotogaleria

• 
  Gwiazda upamietniająca Nikitę Michałkowa
• 
  Gwiazda upamiętniająca Wiaczesława Tichonowa
• 
  Gwiazda upamiętniająca Ninę Mieńszykową
• 
  Gwiazda upamiętniająca Piotra Todorowskiego
• 
  Godło Festiwalu Filmowego „Okno na Europę” na Alei Sławy Aktorskiej w Wyborgu

Przypisy

Julija Aug

Ю́лия Артуровна А́уг

Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1970 Leningrad
Zawód, zajęcie	aktorka, reżyserka filmowa

Julija Aug, ros. Ю́лия Артуровна А́уг (ur. 8 czerwca 1979 w Leningradzie) – radziecka i rosyjska aktorka (filmowa i teatralna) oraz reżyser (filmowa i teatralna).

Przodkowie

Babcia Juliji ze strony ojca pochodziła z rodziny szwedzkich baronów Klettenbergów, dziadek zaś był Estończykiem. Po rewolucji październikowej 1917 r. został jednym z przywódców Estońskiej Komuny Ludu Pracującego (republiki sowieckiej, która istniała w Narwie od 29 listopada 1918 r. do 18 stycznia 1919 r.), po której upadku w 1919 r. przeniósł się wraz z rodziną do Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, do Piotrogrodu, gdzie był działaczem partyjnym, a później pracownikiem NKWD. W 1937 r. został rozstrzelany. Matka pochodzi z Mohylewa (na Białorusi).

Wczesny okres życia i edukacja

Julija Aug urodziła się 8 czerwca 1970 r. w Leningradzie. Dzieciństwo i pierwsze lata edukacji szkolnej spędziła w Narwie w Estonii. Jej rodzice ciężko pracowali, mając niewiele czasu dla córki, w związku z czym była wychowywana przez starszych krewnych. Początkowo planowała zostać archeologiem. Chłopak z którym przyjaźniła się w szkole, w 1986 r. wyjechał do Leningardu, aby rozpocząć naukę w tamtejszym instytucie teatralnym. Julija towarzyszyła mu w podróży, aby go wspierać. Tak bardzo spodobała jej się atmosfera panująca na uniwersytecie, że ​również ​pomyślała o karierze aktorskiej. W 1987 r. ukończyła Gimnazjum nr 1 w Narwie i wyjechała do Leningradu, gdzie złożyła dokumenty w Leningradzkim Państwowym Instytucie Tetaru, Muzyki i Kinematografii (ros. ЛГИТМиК, obecnie: Rosyjski Państwowy Instytut Sztuk Scenicznych) w celu rozpoczęcia kształcenia w szkole aktorskiej. W czasie studiów często występowała w filmach, w związku z czym na trzecim roku została zmuszona przerwać edukację. Wkrótce wyjechała do Moskwy, gdzie kontynuowała studia na Rosyjskim Instytucie Sztuki Teatralnej. Stamtąd ponownie wróciła do Leningradu, gdzie w 1993 r. ukończyła instytut teatralny. W 2007 roku rozpoczęła studia na Wydziale Reżyserii Wyższej Szkoły Scenarzystów i Reżyserów w Moskwie (ros. Вы́сшие ку́рсы сценари́стов и режиссёров и́мени Г. Н. Дане́лии). Ostatecznie w 2010 r. ukończyła Wydział Reżyserii Rosyjskiego Instytutu Sztuki Teatralnej (w klasie Iosefa Raichelgauza).

Życie prywatne

Z byłym mężem, Stiepanem Zołotuchnym, ma córkę – Polinę Aug (ur. 21 września 1995 r.). Po rozwodzie Julija zadecydowała, aby przekazać Polinę pod pieczę swoich rodziców mieszkających w Estonii. Dziewczynka przebywała tam do 10 roku życia. Obecnie również jest aktorką. Poszła w ślady matki – po ukończeniu szkoły średniej kontunowała edukację w Szkole-studio im. W. Niemirowicza-Danczenki przy MChAT im. A. Czechowa w Moskwie, a nastepnie przeniosła się na Rosyjski Instytut Sztuki Teatralnej (klasa Siergieja Gołomazowa). Po rozstaniu z pierwszym mężem Julija bezgranicznie poświęciłą się pracy zawodowej i nic nie wskazywało na to, że jej życie uczuciowe wkrótce się poprawi. Stało się jednak inaczej. Za pośrednictwem wspólnych znajomych poznała programistę Adrieja. Początkowo byli przyjaciółmi, wiele czasu poświęcali na wspólne rozmowy telefoniczne. Ich relacja weszła na inny poziom po informacji o chorobie aktorki, która potrzebowała pieniędzy na nie cierpiącą zwłoki operację. Kiedy Andriej dowiedział się o tym, nie zawahał się przeznaczyć swoich oszczędności na leczenie bliskiej mu osoby. Julija zdała sobie sprawę, że ma obok siebie kogoś, kto potrafi dać z siebie bardzo wiele, aby tylko być razem z najbliższą jego sercu kobietą. Po wypisaniu aktorki ze szpitala, Julija i Andriej zamieszkali razem, nie myśląc nigdy o sformalizowaniu związku. Oboje wspierali się w trudnościach dnia codziennego. Kiedy Andriej postanowił założyć własny biznes, Julia wspierała go również finansowo. Postanowili zastawić własny dom, aby otrzymac pieniądze na rozwój firmy. Niestety, firma Andrieja zbankrutowała, a on sam podupadł na zdrowiu. Dwa lata później zmarł z powodu poważnych problemów z sercem. Julija została z ogromnym długiem, który trzeba było spłacić, aby zapobiec przejęciu nieruchomości przez pożyczkodawcę. Dzięki pomocy przyjaciół i kolegów udało jej się spłacić kredyt. Mimo że sprawy potoczyły się tak niefortunnie, aktorka nigdy nie miała pretensji żalu do zmarłego partnera.

Wybrana filmografia

• 1989: Porwanie czarodzieja – Anna Mazurkiewicz / księżniczka Magdalena
• 1990: Zmierzch – Marusia
• 1993: Biały koń – wielka księżka Maria Mikołajewna Romanowa
• 2005: Mistrz i Małgorzata – kobieta myjąca się pod prysznicem (rola epizodyczna)
• 2007: Wrogowie – Natalia
• 2010: Katarzyna – Tania, żona Mirona Aleksiejewicza (z domu Owsiankina)
• 2013: Miejsca intymne – Ludmiła Pietrowna
• 2014: Katarzyna – Elżbieta Romanowa
• 2014: Ładoga – Jelena Kulasowa
• 2015: Metoda – prezydent miasta Michajłowska
• 2016: Uczeń – Inga Jużyna, matka Wieniamina
• 2016: Dotyk wiatru – Julia
• 2018: Mała towarzyszka – Ludmiła
• 2018: Rosyjski bies – Aleksandra Stepanowna Truszkina
• 2018: Anioł ma anginę
• 2018: Lato – Anna Aleksandrowna
• 2019: Komik – Olga, kobieta z książką
• 2019: W kapsztadzkim porcie
• 2020: Maraton pragnień – Ludmiła, mama Loszy
• 2020: Doktor Liza – ordynator Jelena Aleksandrowna
• 2020: Projekt Anna Nikołajewna – Tatiana, była żona Gałuzy
• 2020: Psychol – Nadieńka, pielęgniarka
• 2020: Nadieżda – Polina Edwardowna, psycholog
• 2020: Miłość bez rozmiaru – Tatiana Siergiejewna
• 2020: Pasażerowie – Ludmiła, sędzia
• 2021: Akademik – Botowa

Nagrody i wyróżnienia

• 2007 – nagroda w kategorii „Najlepsza aktorka” na Festiwalu Filmowym „Bałtyckie Debiuty” w Swietłogorsku za rolę w filmie „Wrogowie”.
• 2013 – nagroda w kategorii „Najlepszy reżyser” na II Międzyregionalnym Festiwalu „Teatralny AtomGrad” za spektakl „Frontnowiczka” (ros. Фронтовичка).
• 2014 – nagroda w kategorii „Najlepsza rola kobieca” na Otwartym Rosyjskim Festiwalu Filmowym „Kinotawr” w Soczi – za rolę w filmie „Miejsca intymne”.
• 2014 – nagroda Rosyjskiej Gildii Filmologów i Krytyków Filmowych „Biały Słoń” w kategorii „Najlepsza aktorka drugoplanową” – za rolę w filmie „Miejsca intymne”.
• 2015 – Nagroda Branży Telewizyjnej „TEFI” w kategorii „Najlepsza aktorka filmu / serialu telewizyjnego” – za rolę w serialu telewizyjnym „Katarzyna”.
• 2021 – nominacja do Najwyższej Nagrody Teatralnej Sankt Petersburga „Złoty Sufit” w kategorii „Najlepsza rola kobieca” – za rolę matki w spektaklu „Oto cała ona” (ros. Это всё она) w reżyserii Aleksandra .

Linki zewnętrzne

• Yuliya Aug w bazie IMDb (ang.)
• Yuliya Aug w bazie Filmweb

Iwan Szuwałow

Иван Иванович Шувалов

Iwan Szuwałow w 1760 (obraz autorstwa Fiodora Rokotowa)
Data i miejsce urodzenia	1 listopada?/12 listopada 1727 Moskwa
Data i miejsce śmierci	15 listopada?/26 listopada 1797 Sankt Petersburg
Odznaczenia

Iwan Iwanowicz Szuwałow, ros. Иван Иванович Шувалов (ur. 1 listopada^?/12 listopada 1727 w Moskwie, zm. 15 listopada^?/26 listopada 1797 w Sankt Petersburgu) – szlachcic rosyjski, generał adiutant (1760), faworyt cesarzowej Elżbiety Romanowej, nazywany powszechnie mecenasem rosyjskiego Oświecenia; założyciel Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu oraz współzałożyciel pierwszego rosyjskiego uniwersytetu i teatru; członek Royal Society (1758), wolnomularz.

U boku cesarzowej Elżbiety

Urodził się w Moskwie jako jedyny syn kapitana Armii Imperium Rosyjskiego. Stracił ojca w wieku 10 lat. Los rodu Szuwałowów odmienił się radykalnie w 1741, kiedy Elżbieta Romanowa uzyskała tytuł cesarzowej z pomocą kuzynów Iwana – Piotra oraz Aleksandra Szuwałowa. W następnym roku wprowadzili oni 14-letniego Iwana jako pazia na dwór cesarski. Około 9 lat później (w 1751 r.) Szuwałow został mianowany szambelanem, zostając tym samym jednym z najbardziej zaufanych ludzi cesarzowej.

Młody człowiek, dobrze wykształcony i znający 4 języki, wyraźnie różnił się od pozostałych powierników imperatorowej. Nie był zainteresowany zwykłą rozrywką dworu cesarskiego, nie pociągał go taniec, pozostawał obojętny na flirty dziewczynami. Pociągało go życie intelektualne. Szuwałow wolał spędzać czas na czytaniu książek i myśleniu. Pomimo bliskości z cesarzową i możliwości awansu w służbie i wzbogacenia się, Szuwałowa cechowała skromność w sprawach materialnych. Sama praca sprawiała mu przyjemność i nie widział powodu, by walczyć o awanse. Nie żył jednak w ubóstwie - posiadał rezydencję w Petersburgu i majątek we wsi Bajkowo.

Niektórzy badacze wskazują, że z uwagi na swoją dobroduszną i nieco leniwą naturę, nie miał większego wpływu na bieg spraw, a był tylko narzędziem w ręce hrabiego Piotra Szuwałowa. Dziedziną, w której dominował była nauka i sztuka. Dzięki temu zyskał przydomek „rosyjskiego filantropa” i zapisał się na zawsze w historii rosyjskiego Oświecenia. Łagodny i życzliwy, był wrogiem kłótni; starał się być w dobrych stosunkach ze wszystkimi i nie miał wielu wrogów.

Jego pozycja na dworze cesarskim z biegiem lat stawała się coraz mocniejsza, co było zauważalne szczególnie podczas ostatnich lat panowania Elżbiety, kiedy uzyskał tytuł mistrza petycji kierowanych do cesarzowej, przyćmiewając znaczenie jej kochanka Aleksego Razumowskiego. W tym czasie wszystkie sprawy państwowe przechodziły przez jego ręce. Iwan odrzucił jednak większość honorów, jakimi chciała go obdarzyć caryca, włączając tytuł hrabiego i stopień senatorski. Co więcej nie przyjął daru w wysokości 1 mln rubli, otrzymanego od umierającej Elżbiety – został on przekazany następcy cesarzowej Piotrowi III.

Mecenas rosyjskiej kutury

Zupełnie odmiennie niż egoistycznie myślący faworyci Katarzyny II Wielkiej, Szuwałow postanowił wykorzystać swoją silną pozycję do polepszenia jakości edukacji oraz promocji sztuki w państwie. Stanowiąc wzór oświeconego dworzanina prowadził ożywioną korespondencję z wiodącymi francuskimi myślicielami epoki: Helvétiusem, d’Alembertem, Diderotem oraz Wolterem.

Za panowania Elżbiety Romanowej Rosja, po długiej przerwie, przywróciła stosunki z Francją. Aby jednak zmienić wykształcony na Zachodzie wizerunek, konieczne były przemiany kulturowe, a także propaganda mająca na celu ukazanie Rosji jako narodu oświeconego. Francuscy pisarze bliscy Iwanowi Szuwałowowi odegrali doniosłą rolę w poprawie wizerunku Rosji w Europie Zachodniej, a on sam pomagał Wolterowi w zbieraniu materiałów potrzebnych do opublikowania jego wielkiego dzieła Histoire de l’empire de Russie sous Pierre le Grand (Historia Imperium Rosyjskiego podczas panowania Piotra Wielkiego). Następnie pomógł w wydaniu tej książki w Rosji.

Współzałożyciel Uniwersytetu Moskiewskiego

Konsekwencją działalności Szuwałowa na polu kultury, było nawiązanie kontaktów z Michaiłem Łomonosowem, rosyjskim uczonym, który dążył do założenia pierwszego uniwersytetu w Rosji. Łomonosow znalazł w nim lojalnego patrona. 12 stycznia^?/23 stycznia 1755 – w dzień imienin matki Szuwałowa, Tatiany Rodionownej – cesarzowa zatwierdziła projekt utworzenia Uniwersytetu Moskiewskiego (który miał być otwarty „dla ludzi wszystkich stanów i profesji”), dlatego też Dzień Tatiany (12 stycznia według kalendarza juliańskiego, według kalendarza gregoriańskiego w XX i XXI w. – 25 stycznia) jest obchodzony jako Dzień Rosyjskich Studentów, upamiętniając datę założenia Uniwersytetu Moskiewskiego. Szuwałow odegrał ogromną rolę w jego powstaniu i rozwoju. Wybierał profesorów, studentów i program nauczania, zajmował się tworzeniem warunków życia i nauki, nadzorował sprawy finansowe uczelni.

Został pierwszym kuratorem uniwersytetu (pełnił tę funkcję w latach 1755–1797) i starał się przyciągać najlepszych naukowców. Jego inicjatywą było założenie gazety uniwersyteckiej o nazwie „Wiadomości Moskiewskie” (ros. Московские ведомости), która od 1756 była drukowana w otwartej przez niego drukarni uniwersyteckiej. Oprócz dwóch gimnazjów, które rozpoczęły działalność w Moskwie, przypisuje się mu również duże zasługi w założeniu Pierwsze gimnazjum męskie w Kazaniu{{Link-interwiki}} Brakujące pola: Q. Nieznane pola: 2, 3 oraz 4., które zostało otwarte w 1758 w Kazaniu.

Założyciel Akademii Sztuk Pięknych

Projekt utworzenia „Akademii Trzech Sztuk” Iwan Szuwałow przedstawił na forum Senatu. Instytucja, z czasem przekształcona w Akademię Sztuk Pięknych, zgodnie z jego koncepcją miała umożliwić edukację utalentowanym chłopcom pochodzącym ze wszystkich stanów społeczeństwa. Propozycja spotkała się z pozytywnym odbiorem i w 1757 r. nowa placówka edukacyjna rozpoczęła funkcjonowanie. Pierwszym jej rektorem został Iwan Szuwałow. We wczesnych latach Akademia funkcjonowała jako jednostka Uniwersytetu Moskiewskiego, w związku z tym, że początkowo zakładano, że jej siedziba będzie się mieścić w Moskwie. Okazało się jednak, że najlepsi zagraniczni artyści nie chcą jechać do Moskwy. W ten sposób sprawa lokalizacji została ostatecznie rozwiązana. Szuwałow podarował Akademii swoją znakomitą bibliotekę, kolekcję obrazów, rycin, odlewów dzieł sztuki starożytnej i zachodnioeuropejskiej. Przedmioty te stały się eksponatami pierwszego muzeum sztuki stworzonego w Akademii, będącego jednocześnie pierwszym muzeum sztuki w Rosji (dziś są przechowywane w Ermitażu). W związku z brakiem wolnych pomieszczeń publicznych, początkowo zajęcia odbywały się w pałacu Szuwałowa przu ul. Małej Sadowej. W tym okresie mecenas rosyjskiego Oświecenia fundował nawet pensje zagranicznym nauczycielom.

Pierwszych 16 studentów (mężczyzn) wybrano spośród uczniów gimnazjum przy Uniwersytecie Moskiewskim. Przy ich doborze Szuwałow zwracał uwagę przede wszystkim na umiejętności kandydatów, a nie na ich pochodzenie, tak więc niektórzy studenci pochodzili z rodzin żołnierskich i chłopskich. Już w inauguracyjnym naborze znaleźli się uczniowie, którzy po latach sławili rosyjską kulturę i sztukę – rzeźbiarz Fiedot Szubin, malarze Fiodor Rokotow i Anton Łosienko, jak również architekci – Wasilij Bażenow i Iwan Starow. W pierwszych latach w Akademii wykładali głównie nauczyciele z zagranicy, ale z czasem akademickimi nauczycielami zostali także rosyjscy mistrzowie. Wśród nich był Michaił Łomonosow, który otrzymał tytuł honorowego akademika( (był on liderem grupy artystów, którzy zasłynęli z tworzenia najwyższej klasy obrazów mozaikowych, o walorach porównywalnych z najlepszymi dziełami malarstwa).

Szuwałow osobiście kupił przedmioty niezbędne do prowadzenia zajęć i podarował instytucji dużą kolekcję obrazów. Otoczył opieką uczniów i zajmował się wyszukiwaniem nowych talentów. Przykładowo dostrzegł nieprzeciętne umiejętności przyszłego rzeźbiarza Fiedota Szubina (syna chłopa), który z rekomendacją Szuwałowa został przyjęty do Akademii Sztuk Pięknych.

Po wstąpieniu na tron ​​carycy Katarzyny II ambitny „projekt edukacyjny” złapał drugi wiatr. W 1764 r. na mocy dekretu nadała jej status cesarski. W tym samym czasie na Wyspie Wasylewskiej rozpoczęła się budowa wspaniałego budynku w stylu klasycystycznym, zaprojektowanego przez Jeana-Baptiste'a Vallina de la Mothe'a i Aleksandra Kokorinowa.

Mecenas rosyjskiego teatru

Iwan Szuwałow przyczynił się również do powstania rosyjskiego teatru. W październiku 1756 cesarzowa Elżbieta nakazała założenie rosyjskiego teatru. Jego dyrekcję powierzyła Aleksandrowi Sumarokowowi. Pierwszy teatr publiczny został otwarty w Petersburgu. Początkowo aktorzy i pracownicy byli rekrutowani poprzez Uniwersytet Moskiewski, a informacje o naborze były publikowane w gazecie „Wiadomości Moskiewskie”.

Po śmierci cesarzowej Elżbiety

Śmierć cesarzowej Elżbiety Romanowej w 1762 zmieniła pozycję Szuwałowa. Piotr III mianował go dowódcą Pierwszy Korpus Kadetów (Petersburg){{Link-interwiki}} Brakujące pola: Q. Nieznane pola: 2, 3 oraz 4. (w latach 1743–1766 tę nazwą określany był Pierwszy Korpus Kadetów – ros. Сухопутный кадетский корпус), ale Prusacy widzieli w nim swojego głównego wroga i starali się zwrócić cesarza przeciwko niemu. Po przewrocie pałacowym w 1762 Szuwałow natychmiast przysiągł wierność Katarzynie II, ale na dworze czołowe pozycje zajęli nowi ludzie lub wrogowie Szuwałowa, a on wyjechał z Rosji, spędzając 14 lat za granicą – we Włoszech i Francji. Czas „wygładził” niezadowolenie imperatorowej, która zaczęła wydawać mu polecenia (misje do wykonania); w 1773 został awansowany na p.o. tajnego radcy (ros. тайный советник), a kiedy w 1777 powrócił do Rosji, cesarzowa powitała go jako „drogiego gościa” i nadała mu tytuł naczelnego szambelana i ordery św. Andrzeja i św. Włodzimierza. Ponadto stał się jej stałym partnerem w grach karcianych i towarzyszył jej w wyprawach na Krym.

Pomimo jego skromności, już za życia towarzyszyła mu sława najmądrzejszego, najbardziej wykształconego i szlachetnego człowieka, która nie opuściła go także po jego śmierci.

Iwan Szuwałow zmarł 15 listopada^?/26 listopada 1727 w Sankt Petersburgu.

Fotogaleria

• 
  Portret Iwana Szuwałowa autorstwa Jeana Louisa de Velly’ego (lata 50. XVIII w.), Państwowe Muzeum Rosyjskie
• 
  Pałac Szuwałowa przy ul. Małej Sadowej w Petersburgu, który pełnił funkcję pierwszej (tymczasowej) siedziby Akademii Sztuk Pięknych (budynek gruntownie przebudowany na zlecenie Iwana Szuwałowa w latach 1753–1755)
• 
  Dom z czterema kolumnadami przy skrzyżowaniu ul. Sadowej i Włoskiej w Sankt Petersburgu, zbudowany na polecenie Iwana Szuwałowa w latach 1750–1760 w stylu rosyjskiego klasycyzmu
• 
  Dom z czterema kolumnadami w Sankt Petersburgu, praca nieznanego malarza (lata 20 XIX w.)
• 
  Portret Iwana Szuwałowa autorstwa Dmitrija Lewickiego, olej na płótnie (przełom lat 80 i 90 XVIII w.)

Ordery i odznaczenia

Był wielokrotnie odznaczany oznaczeniami państwowymi: Orderem św. Aleksandra Newskiego (1751), Orderem Świętej Anny (1752), Orderem Orła Białego (1754), Orderem Świętego Stanisłwa (1787), Orderem św. Andrzeja (1782), św. Włodzimierza.

Upamiętnienie

Pałac Szuwałowa

Najbardziej widocznym przejawem materialnego dziedzictwa związanego z życiem Iwana Szuwałowa jest pałac jego imienia, położony w Petersburgu przy skrzyżowaniu ulicy Włoskiej i Małej Sadowej. Na zlecenie Iwana Szuwałowa gmach został gruntownie przebudowany w latach 1753–1755 pod kierunkiem architekta Sawwy Czewakińskiego. Wcześniej miejsce to zajmowała m.in. posiadłość księżnej Praskowii Iwanownej – córki cara Iwana V Romanowa i Praskowii Sałtykowej. Iwan Szuwałow nie wznosił rezydencji „od zera” – postanowił gruntownie przebudować budynek. Prace zostały zakończone w 1755 r. Pałac stanowił pierwszą (tymczasową) siedzibę Akademii Sztuk Pięknych. W latach 1802–1917 mieściła się w nim siedziba Ministerstwa Sprawiedliwości Imperium Rosyjskiego. Od 21 lutego 2019 r. mieści się w nim Muzeum Higieny.

Pomnik Iwana Szuwałowa w Petersburgu

Wykonany z brązu pomnik Iwana Szuwałowa w Petersburgu został odsłonięty 29 maja 2003 r. na dziedzińcu Akademii Sztuk Pięknych (Nabrzeże Uniwersyteckie 17) Jego autorem jest Zurab Cereteli, którego w pracach wspierali architekci – Oleg Andriejewicz Charczenko i Wadim Spiridinow. Kompozycja przedstawia siedzącego na półokrągłej ławce mecenasa kultury i sztuki, który w prawej ręce dzierży dekret o utworzeniu Uniwersytetu Moskiewskiego. Wysokość postaci wynosi 3 metry, wysokość cokołu w formie okręgu – 70 cm, a jego średnica – 6 metrów. U stóp Szuwałowa znajduje się rysunek przedstawiający kompleks budynków powstałej w 1757 roku Akademii „trzech sztuk arystokratycznych” – malarstwa, rzeźby i architektury. Dzieło stanowi dar Cereteliego dla Akademii i miasta Petersburga z okazji 300. rocznicy jego powstania.

Pomnik Iwana Szuwałowa w Moskwie

Odlany z brązu, ważący 20 ton pomnik Iwana Szuwałowa w Moskwie znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie budynku biblioteki Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego, przy prospekcie Łomonosowa. Monument autorstwa gruzińskiego rzeźbiarza a jednocześnie przewodniczącego Rosyjskiej Akademii Sztuk Pięknych Zuraba Cereteliego (ur. 1934 r.) został podarowany uczelni z okazji 250. rocznicy jej powstania. Przedstawia siedzącego na na półokrągłej ławce hrabiego, który w prawej ręce dzierży dekret o utworzeniu Uniwersytetu Moskiewskiego. Wysokość rzeźby wraz z cokołem wynosi 4 metry, a średnica – 10 metrów. Pomnik został przenesiony na miejsce 6 września 2004 r., a jego uroczyste odsłonięcie odbyło się 25 stycznia 2005 r., w dzień otwarcia nowego gmachu biblioteki uniwersyteckiej.

Ulica Iwana Szuwałowa w Moskwie

Położona w rejonie Ramienki w zachodnim okręgu administracyjnym Moskwy. Początki ulicy sięgają 2003 r.; są związane z rozbudową mikrorejonów Ramienok i Szuwałowskiego. Pierwotnie był to ślepy zaułek. Pod koniec 2007 r. zbudowano ulicę Swietłanowa, która połączyła ją z prospektem Łomonosowskim. 18 stycznia 2005 r. nazwana na cześć jednego z założycieli Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego. Wcześniej ulica nosiła tymczasową nazwę Projektowany przejazd nr 939 (ros. Проектируемый проезд № 939).

Szkoła Szuwałowska nr 1448 w Moskwie

Państwowa Budżetowa Instytucja Edukacyjna Miasta Moskwy „Szkoła Szuwałowska nr 1448” – otwarta 1 września 2005 r. placówka oświatowa, położona w zachodnim okręgu administracyjnym Moskwy, w ramach której funkcjonuje przedszkole, gimnazjum i liceum.

Bibliografia

• Paweł Bartniejew Iwan Iwanowicz Szuwałow: Biografia, Moskwa 1857

Linia

Kolej Bałtycka Балтийская железная дорога
Dane podstawowe
Lokalizacja	Imperium Rosyjskie
Zarządca	Główne Towarzystwo Rosyjskich Dróg Żelaznych
Długość	(1902 r.) 1346 km
Rozstaw szyn	1524 mm
Dworzec Bałtycki w Petersburgu (zdjęcie archiwalne z początku XX wieku)
Historia
Lata budowy	1868–1870
Rok otwarcia	1870
Rok likwidacji	W 1907 r. weszła w skład Kolei Północno-Zachodnich

Kolej Bałtycka (ros. Балтийская железная дорога) – linia kolejowa położona w guberniach petersburskiej i estońskiej Imperium Rosyjskiego, zbudowana w latach 1868-1870. Istniała jako samodzielna linia do 1907 r. Łączyła Petersburg i Kolej Nikołajewską (linia Petersburg – Moskwa) z portami morskimi nad Bałtykiem – estońskim portem w Rewlu i Portem Bałtyckim w Bałtiskim (obecnie miasto Paldiski w zachodniej Estonii). Zgodnie z pierwotnym planem miała zostać zbudowana z pieniędzy publicznych, ale ze względu na brak zainteresowania zarówno cesarza, jak i gabinetu ministrów, powstawała z funduszy prywatnych (z prawem własności). W jej początkowym okresie istnienia (w 1872 r.) Towarzystwo Kolei Bałtyckiej (właściciel linii) nabyło również Kolej Peterhofską (linia Petersburg – Peterhof), wybudowaną w latach 50. XIX wieku.

Linia kolejowa, oficjalnie otwarta 24 października^?/5 listopada 1870, miała ważne znaczenie militarno-strategiczne i transportowe, dlatego też w czerwcu 1893 r. została wykupiona przez Skarb Państwa i połączona z Koleją Pskowsko-Ryską. Odtąd była znana pod nową nazwą: Kolej Bałtycko-Pskowsko-Ryska. 1 stycznia 1907 r., wraz z Koleją Warszawsko-Petersburską, Kolej Bałtycko-Pskowsko-Ryska weszła w skład powstałych wówczas Kolei Północno-Zachodnich (ros. Северо-Западные железные дороги), których długość eksploatacyjna wynosiła 2716,58 km.

W poniższej tabeli wymieniono wszystkie linie, które były obsługiwane przez Kolej Bałtycką i Kolej Bałtycko-Pskowsko-Ryską do końca 1906 roku, posortowane według daty ich otwarcia. Linia Sankt Petersburg – Peterhof – Oranienbaum (Łomonosow) i kilka innych, krótkich odcinków były dwutorowe; wszystkie pozostałe były jednotorowe. Maksymalna długość operacyjna wynosiła 1071 kilometrów. W 1902 r. łączna długość torów wynosiła 1346 km, a liczba stacji – 110.

Trasa (dzisiejsza nazwa)	Trasa (nazwa w czasie otwarcia)	Data otwarcia	Długość trasy (Kilometer)
Sankt Petersburg – Peterhof	Sankt Petersburg – Peterhof	21 lipca?/2 sierpnia 1857	30,8
Ligowo – Krasnoje Sioło	Ligowo – Krasnoje Sioło	14 czerwca?/26 czerwca 1859	12,1
Peterhof – Łomonosow	Peterhof – Oranienbaum	7 czerwca?/19 czerwca 1864	11,4
Paldiski – Tosno	Bałtyjski Port – Tosno	24 października?/5 listopada 1870	414,3
Gatczyna – Krasnoje Sioło	Gatczyna – Krasnoje Sioło	12 grudnia?/24 grudnia 1872	22,9
Tapa – Tartu	Taps – Derpt	19 grudnia?/31 grudnia 1876	112,9
Psków – Riga	Psków – Riga	lipiec 1889	305,1
Valga – Tartu	Walk – Derpt	lipiec 1889	83,2
Keila – Haapsalu	Kegel – Hapsal	15 listopada?/28 listopada 1905	78,2

Przypisy

Międzynarodowe Seminarium Świętego Piusa X

Séminaire International Saint-Pie-X

Międzynarodowe Seminarium Świętego Piusa X w Écône
Data założenia	1970
Patron	Pius X
Państwo	Szwajcaria
Adres	Chemin du séminaire 5, Écône CH-1908 Riddes
Rektor	o. Bernard de Lacoste-Lareymondie
Położenie na mapie Szwajcarii Międzynarodowe Seminarium Świętego Piusa X
46°09′21,9″N 7°12′25,8″E
Strona internetowa

Międzynarodowe Seminarium Świętego Piusa X – seminarium duchowne Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X w Écône, w kantonie Valais w (Szwajcarii). Jest jednym (i najważniejszym) z 6 domów należących do Bractwa, w których odbywa się formowanie przyszłych kapłanów. Jest przeznaczone (przede wszystkim) dla seminarzystów francuskojęzycznych, którzy studiują filozofię i teologię. Jego działalność zainicjował w 1970 arcybiskup Marcel Lefebvre.

Zarys historyczny

31 maja 1968 roku pięciu przyjaciół kupiło dom w Ecône od zgromadzenia Kanoników Regularnych Wielkiego Świętego Bernarda, aby zachować jego powołanie zakonne. Dwa lata później dom ten został ofiarowany arcybiskupowi Marcelowi Lefebvre (przyszłemu założycielowi Bractwo Kapłańskiego Świętego Piusa X) w celu przeznaczenia na nowe seminarium duchowne. Obdarowany przyjął dar po uzyskaniu zgody miejscowego biskupa, ks. Nestora Adama (1903–1990). Już na początku roku szkolnego 1970/1971 seminarium było w stanie przyjąć nowych kandydatów do kapłaństwa.

Abp Lefebvre zmarł 25 marca 1991 r. 2 kwietnia odbył się uroczysty pogrzeb kapłana. Tego samego dnia jego szczątki umieszczono w podziemiach seminarium w Écône. Blisko 30 lat później, 24 września 2020 r., zostały przenesione ze skarbca seminarium do krypty kościoła Niepokalanego Serca Maryi.

Kościół Niepokalanego serca Maryi w Écône

Na terenie seminarium znajduje się Kościół Niepokalanego Serca Maryi, który został otwarty 10 października 1998 r. Przez wiele lat msze święte były odprawiane przed tymczasowym, drewnianym ołtarzem. 28 czerwca 2012 r. Przełożony Generalny Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X (FSSPX), bp Bernard Fellay, dokonał poświęcenia kościoła i konsekracji nowego, kamiennego ołtarza.

Fotogaleria

• 
  Kapłan udzielający błogosławieństwa po święceniach w Międzynarodowym Seminarium św. Piusa X w Écône
• 
  Międzynarodowe Seminarium św. Piusa X w Écône.W tle – góry.
• 
  Międzynarodowe Seminarium św. Piusa X w Écône – budynek administracyjny
• 
  Wnętrze kościoła Niepokalanego Serca Maryi (na terenie Międzynarodowego Seminarium św. Piusa X) w Écône
• 
  Kościół Niepokalanego Serca Maryi w Écône – ołtarz
• 
  Kościół Niepokalanego Serca Maryi w – ambona

Linki zewnętrzne

• Międzynarodowe Seminarium Świętego Piusa X – oficjalna strona internetowa (ang.)
• Chorał gregoriański w wykonaniu chóru kleryków z Międzynarodowego Seminarium Świętego Piusa X

Mień

Mienia, Lipianka

Bulwar Poli Negri nad Mieniem w Lipnie.
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Lokalizacja	Pojezierze Dobrzyńskie (górny bieg), Kotlina Toruńska
Rzeka
Długość	56,3 km
Spadek	1,8‰
Średni przepływ	1,03 m³/s (w środkowym biegu)
Źródło
Miejsce	Jezioro Likieckie
Wysokość	130 m n.p.m.
Współrzędne	52°55′51,3″N 19°25′42,3″E
Ujście
Recypient	Wisła
Miejsce	703,6 km rzeki Wisły
Wysokość	40 m n.p.m.
Współrzędne	52°50′36,6″N 18°54′39,2″E
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego źródło ujście
Położenie na mapie powiatu lipnowskiego źródło ujście

Mień (Mienia, Lipianka) – rzeka, prawy dopływ Wisły (w jej dolnym biegu) o długości 56,3 km.

Rzeka wypływa z Jeziora Likieckiego, po czym przepływa przez wiele jezior i stawów, ostatecznie uchodząc do Wisły (po prawej stronie) w jej 703,6 km, poniżej Nieszawy, znajdującej się na przeciwległym brzegu. Około 96% koryta rzeki znajduje się na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Jedynie krótki, liczący ok. 2 km odcinek, położony jest na terenie województwa mazowieckiego. Rzeka przepływa przez Pojezierze Dobrzyńskie (jest jego główną rzeką) oraz Kotlinę Toruńską (jedynie dolny odcinek Mieni). W górnym i środkowym biegu płynie głównie przez tereny rolnicze, natomiast w dolnym biegu przez lasy iglaste.

Niewielki fragment rzeki (wraz z otaczającym go obszarem) jest objęty ochroną czynną i krajobrazową stanowiąc rezerwat Przełom Mieni.

Charakterystyka hydrograficzna rzeki Mień

Bieg rzeki Mień

• Jezioro Likieckie (początek biegu)
• Likiec
• Blinno (województwo mazowieckie)
• Stawy Chałacie i Chałacie
• Jezioro Patana
• Jezioro Mielne
• Jezioro Święte
• Skępe
• Jezioro Skępskie Małe
• Jezioro Skępskie Wielkie
• Józefkowo
• Żuchowo
• Stawy hodowlane w Żuchowie
• Rezerwat przyrody Przełom Mieni
• Lipno
• Brzeźno
• Zieleńszczyzna
• Jezioro Mień
• Wąkole
• ujście do Wisły (po prawej stronie) na wysokości Nieszawy (położonej po lewej stronie Wisły)

Charakterystyka hydrologiczna rzeki Mień

Rzeka Mień odznacza się nieregularnym odpływem, a w okresach suchych wysycha. W górnym biegu, powyżej jezior skępskich, ciek funkcjonuje okresowo.

Rzeka jest uboga w zasoby wodne. Wielkość przepływów jest związana z sezonową zmiennością zasilania i warunkami klimatycznymi. Zauważalne jest zróżnicowanie przepływów w poszczególnych miesiącach. Najwyższy miesięczny średni przepływ jest notowany w marcu (średnio 1,57 m³/s), najniższy – w sierpniu (0,69 m³/s). W badaniach wieloletnich stanów wody zauważalne są wezbrania wiosenne i letnie oraz głębokie „niżówki” w okresie letnim i jesiennym. Średni przepływ roczny z wielolecia w środkowym biegu rzeki w przekroju wodowskazowym oblicza się na 1,03 m³/s.

Charakterystyka hydrograficzna zlewni rzeki Mień

Zlewnia rzeki Mień jest położona w obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Dolnej Wisły. Powierzchnia zlewni wynosi 386 km² (według innych danych: 374,7 386 km²). Zlewnia rzeki w przeważającej części jest położona w powiecie lipnowskim, w niewielkim procencie w powiecie toruńskim, rypińskim i sierpeckim.

W zlewni Mieni w Gminie Skępe jest zlokalizowanych 3 głównych użytkowników wód powierzchniowych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w oparciu o pozwolenia wodno–prawne:

• Gospodarstwo rolno–rybackie w przysiółku Chałacie,
• Gospodarstwo Rybackie Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w Żuchowie
• Zajazd „Kama Kowalski” we wsi Rumunki Skępskie.

Największe dopływy prawostronne Mieni

• Dopływ z jeziora Łąkie – 2,9 km długości
• Dopływ z Jeziora Lubówieckiego – 6,7 km
• Młynarka – 12,6 km
• Dopływ z jeziora Konotopskiego – 6 km
• Dopływ spod Jankowa – 5,1 km

Największe dopływy lewostronne Mieni

• Dopływ z Suradowa – 6,6 km długości
• Dopływ z Głodowa – 5,7 km
• Dopływ spod Kłokocka – 9,3 km

Charakterystyka hydrologiczna zlewni rzeki Mień

W zlewni Mieni zauważalny jest wzrost przepływów w półroczu zimowym niż w półroczu letnim (najwyższe przepływy na wiosnę, ubogie w miesiącach: czerwiec, sierpień i wrzesień).

Jednostki administracyjne w zlewni rzeki Mień

• Lipno, powiat lipnowski, województwo kujawsko-pomorskie
• Bobrowniki, powiat lipnowski, województwo kujawsko-pomorskie
• Chrostkowo, powiat lipnowski, województwo kujawsko-pomorskie
• Kikół, powiat lipnowski, województwo kujawsko-pomorskie
• Lipno (gmina wiejska), powiat lipnowski, województwo kujawsko-pomorskie
• Skępe, powiat lipnowski, województwo kujawsko-pomorskie
• Skępe (gmina wiejska), powiat lipnowski, województwo kujawsko-pomorskie
• Wielgie, powiat lipnowski, województwo kujawsko-pomorskie
• Rogowo, powiat rypiński, województwo kujawsko-pomorskie
• Czernikowo, powiat toruński, województwo kujawsko-pomorskie
• Szczutowo, powiat sierpecki, województwo kujawsko-pomorskie

Zobacz też

• Rzeki Polski
• Dorzecze Wisły

Przypisy

Władysław Eiger

Data i miejsce urodzenia	7 lutego 1907 Łódź
Data i miejsce śmierci	11 maja 1991 Pensacola, Floryda
Instrumenty	pianino, fortepian
Gatunki	muzyka filmowa
Zawód	kompozytor, dyrygent, aranżer
Powiązania	Alina Eiger

Władysław Eiger (znany także jako Walter Eiger, właść. Władysław Walter Eiger) – polski kompozytor, dyrygent, aranżer pochodzenia żydowskiego; mąż pianistki Aliny Eiger.

Studiował w Konserwatorium Muzycznym w Warszawie; ukończył École normale de musique w Paryżu oraz Uniwersytet w Grenoble.

Współpracował z Syreną Rekord (największą w tamtym czasie polską wytwórnia płytową), był dyrygentem: orkiestry teatru rewiowego Wesoły Wieczór, orkiestry wytwórni Lonora Electro, jak również orkiestry tanecznej wytwórni Odeon. Od 1936 r. współpracował z Teatrem 8:30 w Warszawie. W 1934 roku zaczął komponować muzykę filmową. Przez wiele lat pisał fragmenty muzyczne do teatrów muzycznych, operetek, komedii muzycznych oraz piosenki filmowe.

Dla Fanny Gordon zaaaranżował kompozycje do pierwszej polskiej komedii muzycznej (operetki) Yacht miłości (premiera odbyła się 21 października 1933 r. w Teatrze 8:30 w Warszawie).

Od 1938 r. przebywał w Paryżu, gdzie zarabiał na życie grając na pianinie na wytwornych dancingach oraz w kawiarniach. Po wybuchu II wojny światowej zamieszkał na Curaçao (Karaiby). Stamtąd jesienią 1942 r. wyjechał do Miami Beach na Florydzie. Począwszy od lat 40. przez kilka lat mieszkał i pracował w Kanadzie, a od połowy lat 50. przebywał w Nowym Jorku. Zajmował się aranżacją oraz komponowaniem muzyki na potrzeby teatru, filmu, radia i telewizji; prowadził orkiestry rozrywkowe grające w hotelach i restauracjach. Przez wiele lat współpracował z Canadian Broadcasting Corporation. Aranżował musicale i komedie muzyczne dla nowojorskich teatrów Broadwayu. Wykładał na kilku amerykańskich i kanadyjskich szkołach wyższych.

Wielokrotnie koncertował w duecie pianistycznym ze swoją żoną. Akompaniował wielu gwiazdom (Charles Trenet, Patachou etc.).

Utwory muzyki filmowej

• 1934: Śluby ułańskie (kompozytor)
• 1935: Dwie Joasie (kompozytor)
• 1935: Kochaj tylko mnie (kompozytor)
• 1936: Mały marynarz (kierownik muzyczny)
• 1936: Trędowata (kompozytor)
• 1937: Błazen purymowy (aranżer)
• 1940: Après Mein Kampf, mes crimes (kompozytor, film krótkometrażowy)
• 1943: The Land of My Mother (kompozytor, film dokumentalny)
• 1944: Dzieci na wygnaniu (kompozytor, film krótkometrażowy)

Utwory muzyki poważnej

• Rapsodia polska
• Concerto grosso na orkiestrę symfoniczną i zespół jazzowy
• Uwertura Hallo, Paris
• Fantazja na motywach melodii kanadyjskich

Piosenki

• Mnie wystarczy słówko (z filmu Kochaj tylko mnie
• Dlaczego właśnie dziś (z filmu Dwie Joasie)
• Ja wiem, że nie byłam dla ciebie (z filmu Trędowata; reż. Juliusz Gardan, 1936 r.)

Przypisy

Zofia Kajzerówna

Zofia Kajzerówna (fotografia portretowa).
Imię i nazwisko	Zofia Kajzer-Kasprzycka
Data urodzenia	1911
Data i miejsce śmierci	luty 2002 Calgary
Zawód	aktorka

Zofia Kajzerówna, właść. Zofia Kajzer-Kasprzycka (ur. 1911, zm. 2002 w Calgary) – polska aktorka teatralna i filmowa, finalistka konkursu Miss Polonia 1930.

Słynęła z urody. Wzięła udział w gali finałowej konkursu Miss Polonia 1930, która odbyła się 28 stycznia w stołecznym hotelu Polonia. W jury zasiadali m.in.: pisarka Zofia Nałkowska (przewodnicząca), rzeźbiarz Edward Wittig i aktor Juliusz Osterwa. Zofia Kajzerówna reprezentowała Włocławek. Nie znalazła się w konkursowej pierwszej trójce. Tytuł Miss Polonia wywalczyła Zofia Batycka. Kilka lat później Zofia Kajzerówna, jako jedna z czterech Polek, znalazła się na okładce Chicago Tribune w 1933 roku z okazji organizowanego przez tę gazetę międzynarodowego konkursu piękności z okazji otwarcia światowej wystawy w Chicago. Zwyciężczyni miała otrzymać 5 tys. USD, a nagrodą dla pięćdziesięciu najpiękniejszych kobiet była podróż do Chicago i zwiedzanie Stanów Zjednoczonych na koszt redakcji.

W 1932 r. zdała egzamin eksternistyczny ZASP. Zadebiutowała w tym samy roku w kabarecie Qui Pro Quo, w którym występowała (od lutego do kwietnia) w spektaklach rewiowych Miłe złego poczatki i Poczekajcie, poczekajcie. Od 1934 r. należała do zespołu Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej. Grała na scenach warszawskich: Teatru Polskiego (Matołek z Wysp Nieoczekiwanych G. B. Shawa), Teatru Letniego (komedie Kwiecista droga W. Katajewa i Przedziwny stop W. Kirszona) oraz Teatru Małego (Wiosenne porządki A. Huxleya i Koko M. Acharda).

Najbardziej płodny okres jej pracy artystycznej przypadał na lata 1934-1939, kiedy wystepowała na scenie Teatru Narodowego w Warszawie (m.in.: Klub kawalerów M. Bałuckiego, Intryga i miłość F. Schillera, Sługa jego lordowskiej mości J.M. Barriego, Cyganeria warszawska A. Nowaczyńskiego, Horsztyński i Balladyna J. Słowackiego, Cyrano de Bergerac E. Rostanda, Szkoła obmowy R. B. Sheridana, Popielaty welon M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej). W tym samym okresie (w latach 1933-1939) zagrała w wielu filmach fabularnych.

Życie prywatne

Bal w gmachu Resursy Obywatelskiej w Warszawie (1939 r.). Od lewej: inż. Bielski, pani Badmajew, aktorka Zofia Kajzerówna, minister spraw wojskowych gen. Tadeusz Kasprzycki i doktor Włodzimierz Badmajew.

Głośnym echem w międzywojennej Polsce odbił się romans Zofii Kasprzyckiej z dwadzieścia lat starszym od niej Tadeuszem Kasprzyckim, generałem dywizji Wojska Polskiego, ministrem spraw wojskowych (w latach 1935–1939), kawalerem Orderu Virtuti Militari. Generał poznał aktorkę w połowie lat 30. XX wieku i szaleńczo się w niej zakochał. Rozpoczął się romans. Wkrótce pojawiły się plotki o subwencjonowaniu teatru, w którym grała aktorka, z budżetu Ministerstwa Spraw Wojskowych.

Kilka lat później opinię publiczną wstrząsnęła śmierć żony generała, Marii Jadwigi de domo Rybczyńskiej (z zawodu inżyniera), która została pochowana w grobie rodzinnym na cmentarzu Wilanowie. Tajemnicą polisyznela było, że popełniła samobójstwo. 12 maja 1939 r., po wizycie u Kajzerówny w przededniu sprawy rozwodowej, wyskoczyła z okna klatki schodowej w jej kamienicy. Zmarła w karetce pogotowia. W tym czasie na deskach Teatru Narodowego wystawiano komedię Popielaty welon Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej , w której jedną z ról grała Kajzerówna. W dniu, w którym publiczność dowwiedziała się o tragicznych okolicznościach śmierci Kasprzyckiej, wychodząca na scenę Zofia została przywitana gwizdami i tupaniem. Przedstawienie zostało przerwane, a wkrótce sztukę zdjęto z afisza. Nie przeszkodziło to trwałości związku, który wkrótce został usankcjonowany małżeństwem. Para stanęła na ślubnym kobiercu w 1938 r.

Podczas kampanii wrześniowej generał zaniedbywał swoje obowiązki. Jeszcze we wrześniu wraz z żoną wyjechał do Rumunii, gdzie został internowany. Po kilku latach, w 1944 r. przez Turcję młode małżeństwo wyjechało do Wielkiej Brytanii. Od 1954 r. Zofia wraz z mężem przebywała na emigracji w Kanadzie, gdzie zmarła w 2002 r. (w Calgary) w wieku 91 lat.

Filmografia

Alina Żeliska i Zofia Kajzerówna (po prawej) w scenie z filmu „Przybyli do wsi żołnierze”, 1939 r.

• 1933: Prokurator Alicja Horn – obsada aktorska
• 1933: Jego ekscelencja subiekt – przyjaciółka Ani Poreckiej
• 1934: Córka generała Pankratowa – dziewczyna w restauracji
• 1935: Dwie Joasie – kandydatka do posady maszynistki; nie występuje w napisach
• 1939: Geniusz sceny – Maria w „Warszawiance”
• 1939: Czarne diamenty – Teresa, sekretarka Nawrata
• 1939: Przybyli do wsi żołnierze – wiejska łowiczanka (film nieukończony)

Role teatralne (wybór)

• Helena w Mademoiselle Jacquesa Devala (1932)
• Bufetowa w Klubie kawalerów Michała Bałuckiego (1934)
• Pokojówka w Intrydze i miłości Friedricha Schillera (1934)
• Washti w Matołku z Wysp Nieoczekiwanych George'a Bernarda Shawa (1935)
• Role w Przedziwnym stopie Władimira Kirszona (1935)
• Roksana w Cyranie de Bergerac Edmonda Rostanda (1938)
• Lady Teazle w Szkole obmowy Richarda Brinsleya Sheridana (1938)
• Wiga Buchałowicka w Popielatym welonie Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (1939)

Linki zewnętrzne

• Zofia Kajzerówna w bazie filmpolski.pl
• Zofia Kajzerówna w bazie IMDb (ang.)
• Zofia Kajzerówna w bazie Filmweb

Przypisy

Leo-Film

Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Data założenia	lata 20. XIX wieku
Prezes	Leon Forbert, Maria Hirszbein, Bolesław Land

Leo-Film – jedna z najważniejszych wytwórni filmowych lat 30. XIX w. w Polsce (z siedzibą w Warszawie), której geneza sięga lat 20. XIX w.

Jej początki związane są z założycielem – Leonem Forbertem – oraz Marią Hirszbein, która była tu zatrudniona od 1924 r. Z czasem została współwłaścicielką, a w 1926 r. – po odkupieniu udziałów – właścicielką. Zmieniła nazwę wytwórni (poprzednie jej nazwy to: Leo Forbert, Forbert-Film, Efes-Film) na Leo-Film. W 1932, po wejściu w spółkę ze scenografem i architektem Bolesławem Landem, straciła decydujący głos w zarządzaniu przedsiębiorstwem, który odzyskała po śmierci Landa w 1936. Leo-Film była jedną z najważniejszych wytwórni filmowych lat 30. XX w. w Polsce

Wytwórnia wyprodukowała m.in. fabuły i filmy dokumentalne w jidysz, w tym: Tkijes kaf (Ślubowanie; 1924), czy Łamed-wownik (Jeden z 36; 1925). Głównym reżyserem produkcji filmowych Leo-Film był początkowo Henryk Szaro, którego z czasem zastąpił Juliusz Gardan.

W 1932 duży sukces przyniosła jej produkcja filmu Legion ulicy, wyreżyserowanego przez Aleksandra Forda. Opowieść o życiu warszawskich gazeciarzy uznana została za najlepszy film roku i do dziś uchodzi za jedno z arcydzieł kina okresu międzywojennego. Film nie zachował się do XXI w. nawet we fragmentach

Produkcje wytwórni wprowadzały nowe elementy do polskiej kinematografii, takie jak pierwsze zdjęcia realizowane na morzu (Zew morza, 1927) bądź też problematykę społeczną (Legion ulicy). Co więcej, dawała szansę rozwoju debiutantom. Pozwoliła rozwinąć się reżyserom: Henrykowi Szaro i Juliuszowi Gardanowi oraz aktorom: Norze Ney, Franciszkowi Brodniewiczowi, Toli Mankiewiczównie, Helenie Grossównie i Tadeuszowi Fijewskiemu.

Fotogaleria

• 
  Maria Hirszbein – wieloletnia właścicielka Leo-Film, jedna z pierwszych kobiet w polskiej produkcji filmowej.
• 
  Eugeniusz Bodo i Nora Ney w jednej ze scen filmu Czewony błazen – pierwszego filmu fabularnego wytwórni Leo-Film.
• 
  Kadr z filmu Legion ulicy, który został uznany najlepszym filmem 1932 roku w Polsce.
• 
  Hanna Rozwadowska jako Jadwiga Barczyńska i Zbigniew Sawan jako Henryk Barczyński w jednej ze scen filmu Serce na ulicy.
• 
  Scena z filmu "Zew morza", 1927 r. Widoczni m.in.: Stefan Szwarc (stoi, z fajką) jako Rudolf Minke, Henryk Rzętkowski (w pasiastej bluzce) jako Przemytnik, Michał Halicz (z prawej, pochylony) jako Członek szajki.

Zrealizowane filmy

• 1925 - Nowa Palestyna i otwarcie Uniwersytetu W Jerozolimie (film dokumentalny)
• 1926 – Czerwony błazen
• 1927 – Zew morza
• 1928 – Kropka nad i
• 1929 – Policmajster Tagiejew
• 1930 – Uroda życia
• 1931 – Serce na ulicy
• 1932 – Legion ulicy
• 1933 – 10% dla mnie
• 1933 – Prokurator Alicja Horn
• 1935 – Kochaj tylko mnie
• 1936 – Tajemnica panny Brinx
• 1936 – Papa się żeni
• 1937 – Ślubowanie
• 1939 – Kłamstwo Krystyny

Przypisy

Kategoria:Warszawskie wytwórnie filmowe Kategoria:Byłe przedsiębiorstwa w Polsce