Wikipedysta:Berk~plwiki/brudnopis
 nr rej. 660 1965-07-01
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny |
neogotycki |
| Architekt |
elewacja: Bronisław Brochowicz-Rogoyski plan budynku: Kazimierz Matecki |
| Wysokość całkowita |
15,5 m |
| Rozpoczęcie budowy |
1895 |
| Ukończenie budowy |
1897 |
| Zniszczono |
1944 |
| Odbudowano |
1947 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′00″N 21°01′13″E/52,233333 21,020278
| |
Gmach Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego
zimowa siedziba najstarszego stowarzyszenia sportowego w Polsce, wybudowana w latach 1895-1897, ze składek członków WTW oraz wkładu hrabiego Ksawerego Branickiego. Projekt elewacji wykonał inż Bronisław Broniewicz-Rogoyski, zaś plan budynku inż Kazimierz Matecki. Budynek mieści się przy ulicy Foksal 19 w Warszawie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Budynek wybudowany został w celu uprawiania w zimie szermierki i gimnastyki.[1] W 1985 roku nabyta została przez hr. Ksawerego Branickiego (ówczesnego prezesa WTW) działka pod budowę gmachu. Plany budynku opracował inż Kazimierz Matecki (ówczesny wiceprezes WTW). Na projekt elewacji ogłoszono konkurs, który wygrał architekt Bronisław Brochowicz-Rogoyski. Budowa trwała 2 lata, od 1895 do 1897. Koszty wybudowania gmachu finansował hr. Branicki, jednakże WTW, ze składek swoich członków stopniowo je spłacało. Ostatnia część długu uiszczona została w 1920r. Wtedy to WTW przejęło budynek na własność. W 1939r budynek został odebrany przez Niemców, zaś w 1944r, w czasie Powstania Warszawskiego został przez nich od środka spalony, ocalała tylko fasada. Odbudowano go w roku 1946[2]. Gmach po wojnie pełnił funkcje siedziby WTW do 1948r – w tym czasie towarzystwo przymusowo zostało wcielone do zrzeszenia „Związkowiec” a później do „Budowlanych”, w czego wyniku gmach przejęty został przez „Polonię”.[1] Później, przez kilka lat kamienicę dzierżawił również bank.[3] 1. lipca 1965r gmach wpisany został do rejestru zabytków m.st.Warszawy. W 1978r, w wyniku długiego procesu sądowego WTW odzyskało dom przy Foksal, gdzie mogło obchodzić stulecie swojego istnienia. Obecnie (od 2000r) mieszczą się tam restauracje i nocne kluby.[3]
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]Gmach składa się z dwóch pięter, ma 15,5 m wysokości. Asymetryczna elewacja została wykonana w duchu zmodernizowanego neogotyku. Na życzenie hrabiego Ksawerego Branickiego wyłożona została żółtą glazurowaną cegłą. Okna zakończone są ostrołukiem, zaś w górnym rzędzie po ich obu stronach wbudowane zostały małe kolumienki. Po prawej stronie fasady widnieje smukła wieżyczka, w której znajduje się spiralna klatka schodowa. Po lewej stronie budynku umieszczona została rzeźba Hipolita Marczewskiego pt.: „Alegoria Wisły”. Przedstawia ona młodą kobietę (oznaczającą Polskę), trójkę pacholąt (trzy zabory) oraz unoszącą się na Wiśle łódź (dążenie narodu do niepodległości). Szczególną ozdobą budynku są: diabły ze skrzydłami, rzygacze w formie smoków. Przed wojną budynek różnił się od obecnej jego formy. Niegdyś po prawej stronie gmachu, ponad wieżyczką wznosiła się iglica ze stalowym masztem, który zdobił wiatrowskaz w kształcie łodzi wiosłowej, zaś na elewacji widniały lwy z tarczami herbowymi. Inne było pokrycie dachu a także zagospodarowanie wnętrza gmachu.
Ciekawostki
[edytuj | edytuj kod]- w gmachu WTW odbywały się wieczornice, na których zbierała się elita umysłowa Warszawy; przemawiali tam Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Stefan Żeromski, Kazimierz Gliński, Marian Gawalewicz i wielu innych
- w siedzibie organizowane były: Sylwester WTW, choinka męska, tradycyjny „śledź” oraz liczne koncerty organizowane przez WTW przy udziale artystów scen warszawskich
- w 1914r, podczas I Wojny Światowej, w gmachu działał szpital wojskowy[1]
Zobacz też...
[edytuj | edytuj kod]Film o Gmachu Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskeigo
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- "Pałac Zamoyskich na Foksalu" T.S.Jaroszewski wyd. PWN Warszawa 1987
- "Warszawa nieodbudowana: metropolia belle époque" J.S. Majewski wyd. VEDA Warszawa 2003
- "Korzenie miasta : warszawskie pożegnania. T. 2, Śródmieście północne" J. Kasprzycki wyd. VEDA Warszawa 1997
- "WTW 1878-1958" : [wydawnictwo okolicznościowe / oprac. Komitet Obchodu Jubileuszu 80-lecia Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego w składzie:Wojciech Giełżyński et al.]wyd. Państwowe Wydawnictwo "Sport i Turystyka" Warszawa 1958
- "Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie wczoraj i dziś" / [oprac. autorskie:Zbigniew Grabowski]wyd. Wydawnictwa Akcydensowe Warszawa 1978
- http://www.wtw.waw.pl