Wieszczek

Wieszczek
	Pyrrhocorax graculus
	(Linnaeus, 1766)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	krukowate
Rodzaj	Pyrrhocorax
Gatunek	wieszczek
Synonimy
	Corvus Graculus Linnaeus, 1766;
	Corvus Graculus Linnaeus, 1766;
Podgatunki
	P. g. graculus (Linnaeus, 1766); P. g. digitatus Hemprich & Ehrenberg, 1833; P. g. forsythi Stoliczka, 1874;
	P. g. graculus (Linnaeus, 1766); P. g. digitatus Hemprich & Ehrenberg, 1833; P. g. forsythi Stoliczka, 1874;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Wieszczek^[4] (Pyrrhocorax graculus) – gatunek średniej wielkości ptaka osiadłego z rodziny krukowatych (Corvidae). Występuje w górach Eurazji i północno-zachodniej Afryki. Wyjątkowo zalatuje do Polski. Nie jest zagrożony.

Podgatunki i zasięg występowania

Wieszczek zamieszkuje w zależności od podgatunku^[2]^[5]:

Pyrrhocorax graculus graculus – Europa Południowa od gór Półwyspu Iberyjskiego przez Pireneje, Alpy, góry Korsyki po góry Bałkanów oraz góry Atlas w północno-zachodniej Afryce. Wyjątkowo zalatuje w Tatry, w Polsce obserwowany ok. 5 razy (ale jeszcze w połowie XIX w. widziano niewielkie kolonie lęgowe)^[6].
Pyrrhocorax graculus digitatus – góry Azji Mniejszej i Lewantu po Zagros i góry południowo-zachodniego Iranu.
Pyrrhocorax graculus forsythi – góry Azji Środkowej od Afganistanu, przez Himalaje, Tienszan po Sajany i góry środkowych Chin.

Morfologia

Wygląd: Obie płci ubarwione jednakowo. Upierzenie całkowicie czarne z metalicznym połyskiem, najmocniejszym na skrzydłach. Dziób żółty, nogi czerwone. Młode podobne do dorosłych, ale bez połysku, z ciemnymi nogami i zazwyczaj ciemną końcówką dzioba.
Wymiary średnie: długość ciała: 37–40 cm
rozpiętość skrzydeł: 75–80 cm
masa ciała: ok. 200–300 g

Ekologia i zachowanie

Biotop: Góry, powyżej 1800 m n.p.m. (do 4000 m n.p.m. w Afryce i 3000 m n.p.m. w Alpach), w piętrze alpejskim.

Gniazdo: Na niedostępnych ścianach skalnych, rzadziej w szczelinach murów. Często gnieździ się kolonijnie.
Jaja: Wyprowadza jeden lęg w roku, składając w maju–czerwcu (Europa, Afryka) lub czerwcu-lipcu (Lewant) 3–5 białawych jaj, z różowym (rzadziej zielonkawym) tłem i ciemnobrązowymi lub czerwonawymi cętkami.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres 18 do 21 dni wyłącznie przez samicę.
Pożywienie: Pokarm zarówno zwierzęcy (owady, mięczaki), jak i roślinny (jagody, nasiona).

Status i ochrona

IUCN uznaje wieszczka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, zawiera się w przedziale 1–2,6 miliona dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji oceniany jest jako stabilny^[3].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[7].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Pyrrhocorax graculus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Madge, S.: Yellow-billed Chough (Pyrrhocorax graculus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-18].
↑ ^a ^b Pyrrhocorax graculus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and jays (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-18].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Crows, mudnesters, birds-of-paradise. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 721. ISBN 83-919626-1-X.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, krótkie filmy i nagrania audio. [w:] eBird [on-line]. (ang.).

[itis-1] Pyrrhocorax graculus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Madge, S.: Yellow-billed Chough (Pyrrhocorax graculus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-18].

[iucn-3] Pyrrhocorax graculus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and jays (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-18].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Crows, mudnesters, birds-of-paradise. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-18]. (ang.).

[6] Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 721. ISBN 83-919626-1-X.

[7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]