Wezbranie

Wezbranie – wysoki stan wody w rzece, wywołany zwiększonym zasileniem koryta podczas opadów lub roztopów, spiętrzeniem wody spowodowanym zatorem lodowym lub podwyższeniem bazy drenażu w ujściowym odcinku rzeki podczas sztormu. W polskiej terminologii geograficznej wezbrania przynoszące szkody materialne i społeczne nazywa się powodziami.

Przebieg wezbrań może być krótkotrwały o znacznej intensywności narastania kulminacji lub długotrwałe o dużej objętości.

Typy wezbrań (powodzi) w Polsce

półrocza letniego:
- opadowo-nawalne – na skutek krótkotrwałego, ulewnego opadu, mają charakter lokalny,
- opadowo-rozlewne – na skutek kilkudniowych, ulewnych opadów, wywołują falę o wysokiej kulminacji i znacznej prędkości przemieszczania, zajmują rozległe obszary, przykładem tego typu wezbrania jest powódź z 1997 roku
półrocza zimowego:
- roztopowe – na skutek nagłego stopnienia grubej pokrywy śnieżnej, wywołują gwałtowny przyrost fal o znacznej objętości oraz długi czas trwania
- zatorowe – na skutek zatamowania odpływu wody przez pokrywę lodową, występują lokalnie często przy ujściach rzek, czynnikami sprzyjającymi są: nieregularne koryto z licznymi kępami, przewężeniami i zakolami,
  - śryżowo-zatorowe – występują podczas formowania się pokrywy lodowej, na skutek blokowania odpływu przez śryż,
  - lodowo-zatorowe – występują podczas rozpadu pokrywy lodowej, na skutek blokowania odpływu przez kry lodowe,
- sztormowe – w czasie silnych wiatrów od strony morza wpychających wodę morską w doliny rzeczne.

Powodzie półrocza letniego występują najczęściej w górach, a półrocza zimowego − na nizinach.

Bibliografia

Barbara Nowicka: Wezbrania i powodzie. W: Andrzej Richling, Katarzyna Ostaszewska: Geografia fizyczna Polski. Warszawa: PWN, 2005, s. 158-160. ISBN 83-01-14426-2.

Zobacz też