Przejdź do zawartości

Wapień portlandzki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kamieniołom wapienia portlandzkiego
Bloki wapienia portlandzkiego
Londyński budynek z elewacją z wapienia portlandzkiego
Londyński cenotaf z wapienia portlandzkiego

Wapień portlandzki (ang. Portland stone – kamień portlandzki) – jurajski wapień detrytyczny wydobywany na półwyspie Portland, w hrabstwie Dorset, w Anglii, od której wziął nazwę. Należy do formacji Portland stone i ogniwa Freestone. Na półwyspie Portland znajduje się ponad 80 zamkniętych i czynnych kamieniołomów wapienia. Niektóre z nieczynnych wyrobisk stanowią dziś atrakcję turystyczną.

Miąższość wapienia wynosi ok. 10 m i dzieli się na warstwy, które są podstawą do wydzielania różnych odmian tej skały. Występują w nim skamieniałości m.in. ślimaków, małży czy amonitów.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Początki eksploatacji wapienia portlandzkiego sięgają starożytności, kiedy to wytwarzano z niego sarkofagi. W XI w zbudowano z niego zamek Wilhelma II Rudego w Portland. Od XIV w stosowany w budynkach londyńskich. Użyty na wielką skalę w czasie odbudowy miasta po wielkim pożarze Londynu w 1666. Od tego czasu jest on popularnym materiałem używanym w wielu brytyjskich budowlach.

Od 1930 wydobywaniem wapienia portlandzkiego zajmuje się prywatna firma Albion Stone[1].

Cechy fizyczne

[edytuj | edytuj kod]
  • gęstość pozorna 2,2 – 2,3 t/m3
  • porowatość < 20%
  • wytrzymałość na ściskanie < 50 MPa

Nazewnictwo handlowe

[edytuj | edytuj kod]

Wapień portlandzki sprzedawany jest pod różnymi nazwami w zależności od odmiany (pokładu wydobycia):

  • Bowers Roach
  • Bowers Basebed
  • Coombefield Roach
  • Grove Whitbed
  • Fancy Beach Whitbed
  • Jordans Basebed
  • Jordans Whitbed
  • Portland Stone

Przykłady zastosowania

[edytuj | edytuj kod]

Wybrane budowle, w których wykorzystany był wapień portlandzki:

Ciekowostki

[edytuj | edytuj kod]

Od wapienia portlandzkiego swoją nazwę wziął cement portlandzki, gdyż jego kolor przypominał jego wynalazcy Josephowi Aspdinowi kolor wapienia portlandzkiego.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • prof. Jan Bromowicz. Kamienie architektoniczne w złożach Polski i Europy, część XVI. Trawertyny, alabastry i skały węglanowe nieprzyjmujące poleru. „Nowy Kamieniarz”. 4 (95)/2017, s. 58-60, lipiec 2017. ISSN 1899-3419. 
  • prof. Marek W. Lorenc. Historyczne kamieniołomy w południowej Anglii. „Nowy Kamieniarz”. 4 (95)/2017, s. 54-55, lipiec 2017. ISSN 1899-3419. 
  • Albion Stone