Wadów
50°05′59″N 20°07′28″E/50,099722 20,124444| Część miasta Krakowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Krakowa | |
| SIMC |
0950902 |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
| 50°05′59″N 20°07′28″E/50,099722 20,124444
| |
Wadów – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o Wadowie pochodzą z 1243 (była własnością rodu Gryfitów i należała do parafii w Ruszczy), a pierwsza wzmianka o Wadowie znalazła się w dokumencie przywileju dla klasztoru benedyktynek w Staniątkach. W XIV lokowana na prawie niemieckim[1].
W 1430 roku wieś została sprzedana przez Spytka z Melsztyna wojewodzie krakowskiemu Janowi z Tarnowa. W połowie XV wieku we wsi znajdował się dwór i folwark. W 1551 roku wieś należała do Mikołaja Jakubowskiego, a w 1699 roku była własnością Hermolausa Ligęzy. W latach 1763–1783 właścicielem wsi był Stanisław Kostka Gostowski[1].
W 1785 roku wieś od Jana Darowskiego kupił Antoni Badurski. W 1792 roku majątek otrzymały siostry Szasterówny, ale w 1801 roku jedyną jego właścicielką zostaje Anna z Szasterow, żona Antoniego Szastera. W lipcu 1826 roku podarowała ona wieś swojemu synowi Antoniemu. Po jego śmierci pozostawiła sobie część majątku, resztę przepisując na wnuczki: Julię z Różyckich Zakrzewską i Annę Różycką. Gdy w 1856 roku Anna zmarła w więzieniu Theresienstadt, właścicielką całego majątku zostaje Julia Zakrzewska. Ta w 1869 roku sprzedaje go Pinkusowi Attesländerowi, a ten w 1873 odsprzedaje Józefowi Badeniemu. Po śmierci Józefa wdowa ponim Helena Badeniowa wychodzi za mąż za Kazimierza Morawskiego. W testamencie z 1882 roku zapisuje część majątku synowi Kazimierzowi Marianowi Morawskiemu. W 1912 roku kupił on drugą część majątku, a 2 marca 1931 roku sprzedał Wadów Zofii z Kulinowskich Pobórkowej (po rozwodzie wróciła do panieńskiego nazwiska), która była jego ostatnią właścicielką[2].
Józef Badeni kazał wybudować dwór według projektu Antoniego Łuszczkiewicza (zachował się on do dzisiaj razem z przyległym parkiem). Otoczony parkiem dwór dawnych właścicieli wsi Badenich, od 2017 roku jest własnością miasta Krakowa[3].
Wadów w 1949 został częścią miasta Nowa Huta a następnie, razem z całą Nową Hutą, włączono go do Krakowa (1 stycznia 1951), jako osiedle dzielnicy Nowa Huta. Od 1991 wieś jest częścią Dzielnicy XVII[1].
Znajdują się tu: szkoła podstawowa nr 78, Samorządowe Przedszkole nr 63 „Wesołe Skrzaty”, stadion Orlik 2012, urząd pocztowy, sklepy spożywcze, cukiernia i 2 pizzerie. Znajduje się tu również kaplica rzymskokatolicka parafii św. Grzegorza w Ruszczy. Na terenie Wadowa znajduje się także 14 bloków stanowiących dawne osiedle Polskich Kolei Państwowych.
,_63_Glinik_street,_Nowa_Huta,_Krakow,_Poland.jpg)
Na terenie wsi pozostały: zabytkowa, kamienna kapliczka św. Stanisława Kostki z roku 1780 (róg ulic Wadowskiej i Glinik)[4] i kamienna kapliczka przedstawiająca Jezusa Chrystusa Ukrzyżowanego (róg ulic Wadowskiej i Za Ogrodem).
Na terenie osiedla znajduje się stacja pomiarowa Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ) monitorująca stężenie w powietrzu pyłu zawieszonego PM10[5].
Urodził się tu Walerian Feliks Wiśniewski ps. „Kuba” (ur. 18 sierpnia 1893, zm. 19 października 1946) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Transport
[edytuj | edytuj kod]Na teren osiedla można dojechać autobusami komunikacji miejskiej MPK:
- 110 (Aleja Przyjaźni – Węgrzynowice)
- 160 (Aleja Przyjaźni – Ruszcza)
- 242 (Kombinat – Krzysztoforzyce)
- 272 (Kombinat –Kocmyrzów Urząd Gminy
Ulice
[edytuj | edytuj kod]- ul. Wadowska
- ul. Za Ogrodem
- ul. Sulisława
- ul. Glinik
- ul. Jaskrowa
- ul. Zagościniec
- ul. Zawielgusie
- ul. Kolędnicza
- ul. Kosów
- ul. Kulinowskiej
- ul. Wodocza
- ul. Sajakówka
- ul. Żonkilowa
- ul. Organki
- ul. Spławy
- ul. Trzech Króli
- ul. Wielkich Pieców
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]- Samorządowe Przedszkole nr 63
- Szkoła Podstawowa nr 78 im. Piotra Michałowskiego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Wadów, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 2, Kraków 2023, s. 664, ISBN 978-83-66334-92-2.
- ↑ Agata Dworzak, Dwór Heleny i Józefa Badenich w Wadowie, „Modus. Prace z historii sztuki” (XIV), 2014, s. 250-255.
- ↑ Renata Radłowska, Dworek w Wadowie wróci do mieszkańców za dwa lata. Rozpoczęły się konsultacje społeczne [online], krakow.wyborcza.pl, 27 kwietnia 2021 [dostęp 2024-08-24].
- ↑ Rozpoznany po habicie [online], 6 września 2004 [dostęp 2024-08-24].
- ↑ Szczegółowe informacje o stacji: Kraków , Wadów [online] [dostęp 2024-08-24].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maria Lempart, Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty - Wadów, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2010, ISBN 978-83-7577-065-0, OCLC 750541890.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wadów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 879.
- Wadów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 677.
