Wach (gmina)

Wach
	gmina wiejska
	1867–1931
Państwo	Polska
Województwo	białostockie
Powiat	ostrołęcki
Data powstania	1 stycznia?/13 stycznia 1867
Data likwidacji	11 lipca 1931
Siedziba	Wach
brak współrzędnych

Wach (od 1931 Czarnia) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1867–1931 w guberni łomżyńskiej i woj. białostockim. Siedzibą władz gminy był Wach.

Gmina Wach powstała 1 stycznia^?/13 stycznia 1867 w związku z reformą gminną w Królestwie Polskim. Należała do powiatu ostrołęckiego w guberni łomżyńskiej. 31 maja 1870^[2] do gminy przyłączono kilka wsi z gminy Myszyniec^[3].

W okresie międzywojennym gmina Wach należała do powiatu ostrołęckiego w woj. białostockim^[4].

1 kwietnia 1931 z gminy Wach wyłączono:

miejscowości Białusny Lasek, Drężek, Gadomskie, Wydmusy, Wykrot, Zalesie i Zdunek, włączając je do gminy Myszyniec,
miejscowość Wach, włączając ją do gminy Dylewo^[5].

Po zmianach tych, jednostkę o nazwie gmina Wach zniesiono 11 lipca 1931, przemianowując ją na gminę Czarnia (Bandysie, Brzozowy Kąt, Charciabałda, Cupel, Czarnia, Długie, Kopaczyska, Michałowo, Olszyny, Ruchaje, Surowe i Zawady)^[6].

W wyniku agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 tereny byłej gminy znalazły się pod okupacją niemiecką i do wyzwolenia weszła w skład Landkreis Scharfenwiese, Regierungsbezirk Zichenau III Rzeszy^[7].

Demografia

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku gminę zamieszkiwało 8.104 osoby, 8.094 było wyznania rzymskokatolickiego, 5 prawosławnego a 5 mojżeszowego. Jednocześnie 8.098 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 1 rosyjską a 5 żydowską. Było tu 1.416 budynków mieszkalnych^[4].

Przypisy

↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego.
↑ 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego
↑ Postanowienie z 30 stycznia (11 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 81)
↑ ^a ^b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 59 .
↑ Dz.U. z 1931 r. nr 2, poz. 9
↑ M.P. z 1931 r. nr 157, poz. 230
↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19] .

[1] Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego.

[2] 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego

[3] Postanowienie z 30 stycznia (11 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 81)

[:0222222-4] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 59 .

[5] Dz.U. z 1931 r. nr 2, poz. 9

[6] M.P. z 1931 r. nr 157, poz. 230

[7] Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Przynależność wojewódzka	gubernia łomżyńska (1867–1915) woj. białostockie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (1945–75)
Miasta	Myszyniec (do 1870) Ostrołęka
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Czarnia (od 1931) Czerwin Durlasy (1931–54) Dylewo (1868–1931) Gawrychy (← 1932–45 i w 1947 →) Goworowo Kadzidło (od 1931) Lelis (od 1973) Łyse (← 1932–47 →) Myszyniec (od 1868) Nakły (do 1936) Nasiadki (do 1931) Olszewo-Borki (od 1973) Ostrołęka (do 1868) Piski (do 1936 i 1936–54) Rzekuń Stary Myszyniec (do 1868) Szczawin (do 1936) Troszyn Turośl (← 1932–47 →) Wach (do 1931) Zbójna (w 1946 i od 1973)
Gromady (1954–72)	Antonie (1954–61) Bandysie (1954–59) Borawe (1954–59) Czarnia (1954–72) Czerwin (1954–72) Dąbrowy (1954–61 (→)) Dąbrówka (1954–61) Dylewo (1954–72) Gleba (1954–59) Golanka (1954–57) Goworowo (1954–72) Jarnuty (1954–59) Jawory Stare (1954–59) Jazgarka (1954–59) Kadzidło (1954–72) Kleczkowo (1954–68) Kołaki (← 1958–61) Kunin (1954–61) Laski Szlacheckie (1956–61) Lelis (1954–72) Malinowo Stare (1954–56) Myszyniec (1954–72) Niedźwiedź (1954–59) Nowa Wieś (← 1955–72) Nowawieś (Wschodnia) (1954–68) Olszewka (1954–61) Olszewo-Borki (1954–72) Opęchowo (1954–59) Ostrołęka (1969–72) Pasieki (1954–72) Pełty (1954–57) Piski (1954–72) Rzekuń (1954–72) Siedliska (1954–59) Stepna Stara (1954–59) Strzałki (1954–59) Suchcice (1954–68) Surowe (1954–59) Troszyn (1954–72) Wach (1954–61) Wolkowe (1954–61) Wykrot (1954–72) Zabrodzie (1961–68) Zalesie (1954–59) Zawady (1954–61) Żabin (1954–68)