Przejdź do zawartości

Władysław Bielański

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Bielański
Data i miejsce urodzenia

11 marca 1911
Kraków

Data i miejsce śmierci

15 marca 1982
Kraków

profesor doktor habilitowany nauk weterynaryjnych
Specjalność: biologia rozrodu zwierząt
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1946 – weterynaria
Uniwersytet Jagielloński

Habilitacja

1951 – weterynaria
Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1954 (nadzwyczajny)
1963 (zwyczajny)

Odznaczenia
Medal 10-lecia Polski Ludowej

Władysław Bielański, również: Władysław Firlej-Bielański[1] (ur. 11 marca 1911 w Krakowie, zm. 15 marca 1982 tamże) – polski biolog, specjalista biologii rozrodu zwierząt.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Adama, inżyniera lądowo-wodnego i dyrektora Dróg Wodnych w Krakowie, i Marii Walerii z Bogdańskich (1886–1978)[1], współzałożycielki krakowskiego Towarzystwa Ogrodniczego. Brat Adama Bielańskiego, prof. chemii oraz Zofii Bielańskiej-Osuchowskiej, prof. nauk przyrodniczych. Po ukończeniu gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza studiował w latach 1930–1934 zoologię i zootechnikę w UJ, a w następnym czteroleciu weterynarię w lwowskiej Akademii Medycyny Weterynaryjnej. Podczas studiów działał w korporacji akademickiej Corolla.

W 1935 ukończył studia z zakresu zoologii i zootechniki na Uniwersytecie Jagiellońskim, naukę kontynuował w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Podczas studiów należał do Korporacji Studentów Szkół Akademickich „Corolla”[2].

W 1946 na Uniwersytecie Jagiellońskim przedstawił pracę pt. „Dziedziczenie zgryzu karpiowatego u koni”, na podstawie której uzyskał stopień doktora nauk weterynaryjnych oraz stanowisko adiunkta Katedrze Ogólnej Hodowli Zwierząt. W 1951 przedstawił rozprawę pt. „Ocena morfologiczna plemników dla rokowania płodności ogiera” i uzyskał stopień doktora habilitowanego, a następnie podjął się organizacji Katedry Zoohigieny, którą od 1952 kierował. Równocześnie od 1950 do 1956 stał na czele Zakładu Hodowli Koni w Instytucie Zootechniki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, trzy lata później powierzono mu stanowisko kierownika Zakładu Fizjologii Rozrodu i Sztucznego Unasienniania w Instytucie Zootechniki, zajmował je przez dziesięć lat. W 1963 został profesorem zwyczajnym Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie. Od 1970 do przejścia na emeryturę był dyrektorem Instytutu Stosowanej Fizjologii Zwierząt Akademii Rolniczej w Krakowie. Od 1969 członek korespondent, a od 1976 członek rzeczywisty PAN[3].

15 stycznia 1955 na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego został odznaczony Medalem 10-lecia Polski Ludowej[4].

Zmarł w Krakowie, spoczywa na cmentarzu Rakowickim (kwatera PAS 4-zach-po lewej Mikesków)[5].

Grób prof. Władysława Bielańskiego na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Dorobek naukowy

[edytuj | edytuj kod]

Prowadził badania nad przyczynami niepłodności mulic, metodami wczesnej diagnozy ciąży u klaczy, biologią i kriobiologią nasienia ogiera, transportem zarodków końskich w podwiązanych jajowodach żywych królic. Autor podręcznika „Rozród zwierząt” (1962). Profesor, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, organizator i pierwszy przewodniczący Komitetu Biologii Rozrodu Zwierząt Użytkowych PAN.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Od roku 2001 Towarzystwo Biologii Rozrodu przyznaje nagrodę im. Władysława Bielańskiego za najlepsze prace naukowe z dziedziny biologii rozrodu wykonane przez młodych pracowników nauki[6].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Ze związku zawartego w 1941 z Martą Sosnowską miał synów Andrzeja i Władysława oraz córki Maję i Katarzynę.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Władysław Firlej-Bielański h. Lewart M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-01-09].
  2. Archiwum Korporacyjne
  3. BIELAŃSKI, Władysław [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01] (pol.).
  4. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
  5. Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2024-01-09].
  6. Nagroda imienia Prof. Władysława Bielańskiego [online], Towarzystwo Biologii Rozrodu [dostęp 2023-02-01] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]