Troki
54°38′N 24°56′E/54,633333 24,933333
 Zrekonstruowany zamek w Nowych Trokach | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Okręg | |||
| Rejon | |||
| Burmistrz |
Edita Rudelienė | ||
| Powierzchnia |
11,52 km² | ||
| Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
528 | ||
| Kod pocztowy |
LT-21106 | ||
Położenie na mapie Litwy  | |||
| 54°38′N 24°56′E/54,633333 24,933333
| |||
| Strona internetowa | |||
_CoA.svg)
Troki[1][2] (lit. Trakai, biał. Трокі) – miasto na Litwie, w okręgu wileńskim, siedziba rejonu trockiego.
Troki leżą na Pojezierzu Wileńskim, na półwyspie między jeziorami Galwe na północy, Tataryszki na zachodzie, Łuka na wschodzie i Giełusz na południu. Ośrodek turystyczny. Miasteczko położone 28 km od Wilna.
Troki były miastem królewskim Wielkiego Księstwa Litewskiego[3], położonym w drugiej połowie XVI wieku w powiecie trockim województwa trockiego[4]. Miejsce obrad sejmików ziemskich powiatu trockiego[5][6].
Opis
[edytuj | edytuj kod],_Troki_-_pejza%C5%BC_(Landscape_of_Trakai)_watercolor_on_paper,_1904.jpeg)
Około 5 km na południowy wschód od Trok leży poprzednia stolica Litwy (do XIV wieku), obecnie wieś, Stare Troki. W latach 1413–1795 miasto było centrum województwa trockiego w Wielkim Księstwie Litewskim. Przed 1441 rokiem Troki uzyskały prawa miejskie magdeburskie[8]. W 1609 katoliccy fanatycy spalili miejscowy meczet, świątynię protestancką i synagogę[9]. Do 1939 znajdowało się na obszarze Polski w powiecie wileńsko-trockim ówczesnego województwa wileńskiego; siedziba wiejskiej gminy Troki. Troki były również garnizonem macierzystym batalionu KOP „Troki”. W 1928 Hadżi Seraja Szapszał objął urząd hachana (zwierzchnika Karaimów) z siedzibą w Trokach. W 1938 sumptem państwa polskiego rozpoczęto w Trokach budowę Muzeum Karaimskiego, które istnieje do dzisiaj.
Po II wojnie światowej i utracie miasta przez Polskę, do 1 listopada 1946 z rejonu trockiego w obecne granice Polski wysiedlono ok. 5,4 tys. Polaków, natomiast ok. 13,7 tys. zarejestrowanych do przesiedlenia Polaków pozostało w rejonie[10]. Według danych litewskich w 2001 Polacy stanowili 21% mieszkańców Trok, a w 2011 – 19%[11].
W 1991 na terenie miasteczka i okolicznych terenów (8,2 tys. ha) utworzono Trocki Historyczny Park Narodowy.
Miasto jest siedzibą grupy etnicznej i religijnej Karaimów, sprowadzonych tu w średniowieczu z Krymu przez wielkiego księcia litewskiego Witolda Kiejstutowicza. Funkcjonuje tu Muzeum Etnograficzne Karaimów im. Seraji Szapszała[12].
Podczas okupacji hitlerowskiej, w czerwcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 400 osób. We wrześniu 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano na wyspie Troki[13].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- zamek zbudowany przez księcia Witolda
- kościół farny pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiony w XV w. w stylu gotyckim, później przebudowany w stylu barokowym, ze słynącym łaskami obrazem Matki Bożej Trockiej
- kienesa karaimska z XVIII w.
- cerkiew prawosławna Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy z XIX w., parafialna
- kościół pobernardyński
- ruiny drugiego zamku, tzw. lądowego (zamek na półwyspie)
- stara zabudowa
- stary cmentarz
- strażnica KOP
- stara poczta
- pałac hr. Tyszkiewicza wraz z parkiem w Zatroczu
Sport
[edytuj | edytuj kod]- Piłka nożna – FK Trakai (lit. Futbolo Klubas Trakai), klub grający w najwyższej klasie rozgrywkowej na Litwie, A lyga. Klub rozgrywa swoje mecze domowe na stadionie LFF w Wilnie, który może pomieścić 5 400 widzów. Własny Nowy Stadion w Trokach może pomieścić 2 000 widzów, ale nie spełnia wymogów A lygi.
- Hokej – drużyna hokeja na lodzie pod nazwą Gauja Troki przystąpiła do rozgrywek II ligi polskiej w sezonie 2016/2017[14].
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Troki są miastem bliźniaczym dla Rheine w Westfalii i dla Malborka w Polsce (od 1997).
Ludzie związani z Trokami
[edytuj | edytuj kod]
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Współczesny widok na nowy zamek -
Dom karaimski -
Pałac Tyszkiewicza w Zatroczu -
Kościół Nawiedzenia NMP -
-
Stara poczta -
Kamieniczka
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. 1: Województwo wileńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938, s. 64.
- ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
- ↑ Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266-267.
- ↑ na czas okupacji rosyjskiej przeniesione w 1659 roku do Simna (Kriegseisen mylnie określa je jako Siemno)
- ↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 33.
- ↑ Zob.: M.Masłowski: "Stanisław Masłowski - Materiały do życiorysu i twórczości", Wrocław 1957, "Ossolineum", s.140 (przypis.61)
- ↑ Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII wieku, w: Acta Baltico-Slavica, t. VII, Białystok 1970, s. 48.
- ↑ J. Kiełpiński "Pogoń za Litwą. Sześćset lat po Grunwaldzie" PIW W-wa 2010
- ↑ Stanisław Ciesielski, Aleksander Srebrakowski [online], www.hist.uni.wroc.pl [dostęp 2019-03-07] [zarchiwizowane z adresu 2002-10-17].
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-02)].
- ↑ Karolina Laskowska: Troki. Magiczne miejsce na Litwie oddalone 2 godz. jazdy od Polski. 2021-06-18. [dostęp 2022-12-21].
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1133.
- ↑ II liga: Rusza grupa północno-wschodnia. hokej.net, 2016-10-09. [dostęp 2016-11-07].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Troki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 485.
- Archiwalne widoki miasta w bibliotece Polona
