Przejdź do zawartości

Tom Tryon

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tom Tryon
ilustracja
Imię i nazwisko

Thomas Lester Tryon

Data i miejsce urodzenia

14 stycznia 1926
Hartford

Data i miejsce śmierci

4 września 1991
Los Angeles

Zawód

aktor, scenarzysta, pisarz

Współmałżonek

Ann Noyes
(1956–1958; rozwód)

Lata aktywności

1955–1991

Tom Tryon, właśc. Thomas Lester Tryon (ur. 14 stycznia 1926 w Hartford, zm. 4 września 1991 w Los Angeles) – amerykański aktor, scenarzysta i pisarz.

Nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym i Golden Laurel za główną rolę księdza katolickiego pochodzenia irlandzkiego Stephena Fermoyle w dramacie Otto Premingera Kardynał (The Cardinal, 1963)[1].

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Hartford[2] w Connecticut jako syn Elizabeth (z domu Lester) i Arthura Lane’a Tryona, sukiennika, właściciela Stackpole, Moore & Tryon[3][4]. Dorastał w Wethersfield[5]. W latach 1943–1946 służył w United States Navy na Pacyfiku w czasie i po II wojnie światowej[6]. Studiował na wydziale sztuki Uniwersytetu Yale, uczęszczał do Art Student’s League w Nowym Jorku, a następnie studiował aktorstwo w Neighborhood Playhouse School of the Theatre[7].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Występował na Broadwayu w komedii muzycznej Wish You Were Here (1952) w reż. Joshuy Logana, komedii Cyrano de Bergerac Edmonda Rostanda (1953) jako Another Lackey z José Ferrerem i Arlene Dahl oraz Ryszardzie III Williama Shakespeare’a (1953)[8].

W seryjnym westernie NBC Granica (Frontier, 1955) pojawił się gościnnie jako Antoine De More. Po dostrzeżeniu go w telewizji przez producenta Hala Wallisa, w 1955 Tryon podpisał kontrakt z Paramount Studios. Jego pierwszą rolą filmową była postać E.V. Marszałka „Marsza” w dramacie kryminalnym noir wytwórni Paramount Szkarłatna godzina (The Scarlet Hour 1956) w reż. Michaela Curtiza z Carol Ohmart, a następnie zagrał szeregowego Masona w historycznym dramacie wojennym Screaming Eagles (1956). W westernie Rudolpha Maté Niebezpieczne trio (Three Violent People, 1956) wystąpił w roli kiepskiego, jednorękiego brata Charltona Hestona. W dramacie kryminalnym noir Johna Farrow The Unholy Wife (1957) został obsadzony w roli jeźdźca rodeo Sana Sandersa, drugiego mężczyzny w trójkącie miłosnym z Dianą Dors i Rodem Steigerem. Stał się rozpoznawalny dzięki występom w epizodach Walt Disney Pictures Texas John Slaughter (1958–1961)[7]. Wziął udział w horrorze fantastycznonaukowym klasy B Poślubiłem potwora z kosmosu (I Married a Monster from Outer Space, 1958), który zyskał status kultowego[9]. W filmie biblijnym Henry’ego Kostera Historia Rut (The Story of Ruth, 1960) zagrał postać Mahlona.

Później z powodzeniem stał się pisarzem, specjalizującym się w powieściach gotyckich[10].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

13 czerwca 1956 zawarł związek małżeński z Ann L. Noyes, córką maklera Josepha Leo Lilienthala i Edny Arnsteiny, byłą żoną producenta teatralnego Thomasa Ewinga Noyesa[11]. Rozwiódł się w 1958.

W latach 70. był związany z Clive’em Clerkiem, jednym z obsady musicalu A Chorus Line z muzyką Marvina Hamlischa na Broadwayu, a także projektantem wnętrz „Architectural Digest”, który udekorował mieszkanie Tryona w Central Park[12][13], dramaturgiem Noëlem Cowardem[14]. W latach 1973–1977 Tryon był w związku z Caseyem Donovanem, gejowskim aktorem filmów porno[15][16].

Zmarł w wieku 65 lat. Podaną przyczyną śmierci był nowotwór żołądka[17]. Wykonawca literacki Tryona, C. Thomas Holloway, stwierdził później, że rak żołądka Tryona był związany z jego zakażeniem wirusem HIV. Tryon poprosił o zachowanie poufności tych informacji. Kiedy kochanek Tryona, Clive Clerk, wyjaśnił: „Tom nie chciał, aby jego czytelnicy ani krewni wiedzieli”, Holloway nie zgodził się z tym, pisząc: „Postrzegam to jako samolubne milczenie Toma, które pomogło Ciemnym Wiekom (publicznej akceptacji HIV/AIDS) trwać tysiąclecie”[18].

Wybrana filmografia

[edytuj | edytuj kod]
  • 1950: Winchester ’73 jako Doan
  • 1956: The Scarlet Hour jako E.V. 'Marsh' Marshall
  • 1956: Screaming Eagles jako szeregowy Mason
  • 1957: The Unholy Wife jako San Sanders
  • 1958: I Married a Monster from Outer Space jako Bill Farrell
  • 1960: Historia Rut (The Story of Ruth) jako Mahlon
  • 1962: Something's Got to Give jako Stephen Burkett
  • 1962: Najdłuższy dzień (The Longest Day) jako porucznik Wilson
  • 1963: Kardynał (The Cardinal) jako Stephen Fermoyle
  • 1965: Wojna o ocean (In Harm's Way) jako porucznik William 'Mac' McConnel
  • 1965: The Glory Guys jako kpt. Demas Harrod
  • 1970: Persecución hasta Valencia jako Harry Bell
  • 1971: Johnny poszedł na wojnę (Johnny Got His Gun)

Dzieła

[edytuj | edytuj kod]

Powieści

[edytuj | edytuj kod]

Zbiory opowiadań

[edytuj | edytuj kod]

Nowele

[edytuj | edytuj kod]
  • Bobbitt (1976)
  • Fedora (1976)
  • Lorna (1976)
  • Willie (1976)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Tom Tryon Awards. AllMovie. (ang.).
  2. Thomas Tryon Biography. Turner Classic Movies. (ang.).
  3. Thomas Tryon Biography (1926–). Film Reference. (ang.).
  4. Thomas Tryon (1926–1991). Find a Grave. (ang.).
  5. Thomas Tryon Biography. Brian’s Drive-In Theater. (ang.).
  6. Tom Tryon. Rotten Tomatoes. (ang.).
  7. a b Thomas Tryon Biography. AllMovie. (ang.).
  8. Tom Tryon. Internet Broadway Database. (ang.).
  9. Tom, Dick and... Barry. Poseidon’s Underworld, 2012-06-07. (ang.).
  10. Noam S. Cohen: Thomas Tryon, Who Quit Acting For a Writing Career, Dies at 65. „The New York Times”, 1991-09-05. (ang.).
  11. Everett Aaker: Television Western Players of the Fifties. McFarland, 2007, s. 506. ISBN 978-0786430871.
  12. Clive Clerk, Charla Doherty, Mary Frann, Joy Garrett. jason47.com. [dostęp 2016-08-16]. (ang.).
  13. Tom Tryon Dating History. FamousFix. (ang.).
  14. Michael Thornton: How predatory Noel Coward’s tried to seduce me when I was 19. „Daily Mail”, 2007-11-09. (ang.).
  15. The Thomas Tryon Tragedy. Mr B’s in the Building. [dostęp 2016-08-16]. (ang.).
  16. Roger Edmonson: Boy in the Sand — Casey Donovan, All-American Sex Star. Alyson Books, 1998, s. 144. ISBN 978-1-555-83457-9.
  17. Associated Press: Author, actor Thomas Tryon dies of stomach cancer. Boca Raton News, 1991-09-05. (ang.).
  18. C. Robert Holloway: Dangerous Crossing: Memoir of a Fateful Trip. Holloway, 2013, s. 88. ISBN 978-1625170996.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]