Szuja (1983)
.JPG) „Szuja” ok. 2020 roku | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ |
Mołnija |
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Tarantul-IV |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
12 sierpnia 1981 |
| Wodowanie |
14 września 1983 |
 Marynarka Wojenna ZSRR
| |
| Nazwa |
R-55 (1985) |
| Wejście do służby |
10 czerwca 1985 |
 MW Rosji
| |
| Nazwa |
Dierzkij (1993)[a] |
| Wejście do służby |
grudzień 1991 |
| Wycofanie ze służby |
2023 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 436 t |
| Długość |
56,10 m |
| Szerokość |
10,20 m |
| Zanurzenie |
2,50 m |
| Napęd | |
| CODAG: 2 turbiny gazowe o mocy 24 000 KM, 2 marszowe silniki wysokoprężne o mocy 10 000 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
41 węzłów |
| Zasięg |
1600 Mm przy 14 w |
| Uzbrojenie | |
| 4 wyrzutnie pocisków woda-woda P-15M (4 pociski), 1 armata uniw. 76,2 mm AK-176, 1 zestaw obrony bezpośredniej Kortik (2 działka 30 mm i 4 wyrzutnie pocisków plot. 9M311), 16 pocisków | |
| Załoga |
40 |
Szuja (Шуя), poprzednio R-71 i Dierzkij – radziecki, a następnie rosyjski kuter rakietowy, jedyny okręt projektu 12417. Wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR w 1985 roku. Przejściowo nosił oznaczenie R-55, następnie R-71. Przejęty przez Marynarkę Wojenną Rosji, otrzymał według części źródeł nazwę „Dierzkij”, a ostatecznie w 2014 roku: „Szuja”, od miasta o tej samej nazwie. Służył we Flocie Czarnomorskiej. W Rosji nosił numer burtowy 962.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Na początku lat 70. w biurze konstrukcyjnym Ałmaz w ZSRR rozpoczęto prace nad kutrami rakietowymi nowego pokolenia projektu 1241, pod kryptonimem Mołnija[1]. Pierwszą przejściową serią były kutry projektu 1241.1, które wchodziły do służby od 1979 roku, uzbrojone w starsze pociski P-15M, znane w kodzie NATO jako typ Tarantul[2][3]. Pracowano natomiast nad docelowym wariantem projektu 12411, uzbrojonym w nowo opracowane pociski 3M80 Moskit[b]. W tym samym czasie zbudowano jeden doświadczalny okręt projektu 12417, w którym główną różnicą była zamiana zestawu obrony bezpośredniej w postaci dwóch osobnych rotacyjnych działek AK-630 na prototypowy zestaw rakietowo-artyleryjski Kortik[4]. Widocznym wyróżnikiem projektu 12417 spośród innych okrętów tej rodziny stał się moduł kierowania systemu Kortik w dużej półkulistej osłonie na szczycie masztu[5]. W kodzie NATO otrzymał oznaczenie Tarantul-IV[6].
Jedyny kuter projektu 12417 został zbudowany w Stoczni Środkowonewskiej (ros. Sriednie-Niewskij Sudostroitielnyj Zawod) w Leningradzie, pod numerem budowy 201[4]. Stępkę pod budowę położono 12 sierpnia 1981 roku, a wodowano go 14 września 1983 roku[4]. W październiku 1983 roku nieuzbrojony okręt przeszedł drogami śródlądowymi z Leningradu do Kerczu w celu doposażenia[7][c]. Okręt od grudnia 1983 roku wyposażano w stoczni Zaliw w Kerczu, po czym przyjęto go do służby 10 czerwca 1985 roku[4].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Wyporność standardowa okrętu wynosiła 436 ton, a pełna 493 tony[4]. Długość wynosiła 56,10 m, szerokość: 10,20 m, a zanurzenie maksymalne: 2,50 m[4]. Załoga liczyła 40 osób, w tym pięciu oficerów[4].
Okręt miał napęd w systemie CODAG, z dwoma turbinami gazowymi M-70 mocy szczytowej o mocy łącznej 24 000 KM i dwoma marszowymi silnikami wysokoprężnymi M-510 o mocy łącznej 10 000 KM, napędzającymi dwie śruby o stałym skoku[4]. Prędkość maksymalna wynosiła 41 węzłów, a ekonomiczna 14 w[4]. Zasięg przy prędkości 14 w wynosił 1600 mil morskich[4].
.jpg)
Uzbrojenie
[edytuj | edytuj kod]Zasadnicze uzbrojenie stanowiły dwie podwójne wyrzutnie pocisków manewrujących woda-woda, z czterema pociskami P-15M[4]. Uzupełniała je artyleria w postaci armaty uniwersalnej kalibru 76,2 mm AK-176[4].
Do samoobrony służył zestaw obrony bezpośredniej Kortik, obejmujący dwa sześciolufowe działka przeciwlotnicze kalibru 30 mm (jak systemu AK-630M) i osiem wyrzutni pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu 9M311 we wspólnym module, z zapasem 16 rakiet[6][d]. Umożliwiał zwalczanie celów rakietami na odległościach od 1,5 do 8 km i do wysokości 4 km[6]. Podczas remontu od 1989 do 1992 roku prototypowy zestaw został zamieniony na seryjny[7]. Zestaw Kortik został jednak następnie zdemontowany w 2001 roku[4] (według innych informacji, w 1999[6] lub 2005 roku[8]). Pomimo planów, okręt nie otrzymał innego uzbrojenia w to miejsce[8]. Dopiero w styczniu 2021 roku zamontowano doświadczalnie zestaw rakietowo-artyleryjski Pancyr-M z dwoma działkami 30 mm i ośmioma wyrzutniami pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu (zapas: 32 pociski), lecz po próbach został następnie zdemontowany w lutym 2022 roku[6].
Wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]Okręt miał stację radiolokacyjną wykrywania celów i naprowadzania pocisków Monolit, w półkulistej i cylindrycznej w dolnej części osłonie dielektrycznej na dachu nadbudówki[4]. Do kierowania ogniem artylerii, jak i przeciwlotniczym służyła stacja radiolokacyjna 32M-87 systemu Kortik w dużej półkulistej osłonie na szczycie masztu[9]. Od poprzedników okręt odróżniał też radar nawigacyjny Kiwacz-2 zamiast Don[10]. Ponadto okręt wyposażony był w typowy system walki radioelektronicznej Wympieł-R2 i dwie 16-prowadnicowe wyrzutnie celów pozornych PK-16[11].
Podczas prób z zestawem Pancyr-M na przełomie 2021 i 2022 roku okręt otrzymał inny radar na szczycie masztu, z płaskimi ścianowymi antenami na piramidowej podstawie, zdemontowany w ciągu 2022 roku[12].
Służba
[edytuj | edytuj kod]Okręt wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR 10 czerwca 1985 roku[4]. Według części źródeł, otrzymał pierwotnie oznaczenie alfanumeryczne: R-55 (ros. Р-55)[e]. 23 sierpnia 1985 roku podniesiono na nim banderę i został wcielony do 41 Brygady Kutrów Rakietowych Floty Czarnomorskiej ZSRR[7]. W 1986 roku oznaczenie zmieniono na R-71[4]. Wchodził w skład 349 Dywizjonu Kutrów Rakietowych 41 Brygady[13]. W 1988 roku nosił numer burtowy 953[6]. Od 1989 do 1992 roku okręt był w średnim remoncie[7].
Po rozpadzie ZSRR w grudniu 1991 roku i podziale Floty Czarnomorskiej w drugiej połowie lat 90. R-71 został przejęty przez Rosję. W Rosji otrzymał stały numer burtowy 962[8]. Według niektórych autorów, w kwietniu 1993 roku otrzymał nazwę: „Dierzkij” (Дерзкий); nie potwierdzają tego jednak inne źródła[a]. W swojej historii, kuter R-71 uzyskał tytuł najlepszego kutra rakietowego marynarki wojennej, a w 1997 roku zdobył nagrodę dowódcy Floty Czarnomorskiej za najlepsze wyniki w strzelaniu rakietowym do celów morskich[7]. W 1997 roku wszedł w skład 41 Brygady Kutrów Rakietowych bazującej w Sewastopolu[7].
Między 2009 a 2013 roku okręt był odstawiony w Zatoce Karantinnoj w Sewastopolu, po czym w 2014 roku został wyremontowany w tamtejszej 13 Stoczni Remontowej[7]. W sierpniu 2014 roku otrzymał nazwę „Szuja” (Шуя) od miasta[7]. 26 lipca 2015 roku prowadził kolumnę okrętów podczas parady z okazji Dnia Marynarki Wojennej w Sewastopolu[7]. Pozostał wówczas ostatnim okrętem Floty Czarnomorskiej z już przestarzałymi rakietami rodziny P-15[7].
3 października 2019 roku na okręcie przebywającym w stoczni nr 13 w Sewastopolu wybuchł pożar, ale został stłumiony[14]. W styczniu 2021 roku zamontowano doświadczalnie zestaw rakietowo-artyleryjski Pancyr-M, lecz został zdemontowany po próbach w lutym 2022 roku[6].
W 2022 roku, po inwazji na Ukrainę, został zamalowany na okręcie numer burtowy[12]. Według nieoficjalnych informacji, okręt został wycofany ze służby w 2023 roku[6].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Przemianowanie okrętu na „Dierzkij” według Apalkow 2010 ↓, s. 224, jednakże brak o tym informacji w szczegółowych publikacjach Kostriczenko 2016 ↓, s. 27 i Ракетный катер Р-71 "Шуя" [online], KCHF.RU. oraz w ogólnym opracowaniu Pawłow 1997 ↓, s. 56.
- ↑ Tak według Apalkow 2010 ↓, s. 217, 227-228. Niektóre publikacje określają odwrotnie starsze kutry z pociskami Termit jako projekt 12411, a nowsze jako 1241.1 (Car′kow 2018 ↓, s. 22).
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 224 podaje błędnie, że nieuzbrojony okręt przeszedł do Kerczu w lipcu – sierpniu 1985 roku, co jest niespójne z informacją u tego samego autora o wyposażaniu go w Kerczu od 30 grudnia 1983 roku.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 224 podaje cztery wyrzutnie rakiet w module Kortik i łączny zapas 16 pocisków, jednakże zestaw Kortik miał dwa pakiety po cztery wyrzutnie (Ракетный катер Р-71 "Шуя" [online], KCHF.RU.).
- ↑ Tak według Apalkow 2010 ↓, s. 224, natomiast większość publikacji określa ten okręt jedynie jako R-71 (Kostriczenko 2016 ↓, s. 27, Pawłow 1997 ↓, s. 56, Ракетный катер Р-71 "Шуя" [online], KCHF.RU.).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 214.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 214, 222.
- ↑ Pawłow 1997 ↓, s. 56.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Apalkow 2010 ↓, s. 224.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 217-229.
- ↑ a b c d e f g h Ракетный катер Р-71 "Шуя" [online], KCHF.RU [dostęp 2021-05-21] (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i j Kostriczenko 2016 ↓, s. 27
- ↑ a b c Car′kow 2018 ↓, s. 22.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 224-226.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 214, 224.
- ↑ Apalkow 2010 ↓, s. 227.
- ↑ a b Zdjęcia na stronie Ракетный катер Р-71 "Шуя" [online], KCHF.RU [dostęp 2021-05-21] (ros.).
- ↑ Witalij Kostriczenko. Tragedia Floty Czarnomorskiej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2/1999. IV (15), s. 23-24, marzec-kwiecień 1999. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- ↑ В Севастополе на судоремонтном заводе загорелся ракетный катер "Шуя" [online], RIA Novosti [dostęp 2021-05-21] (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jurij Apalkow: Udarnyje korabli. Moskwa: Morkniga, 2010. ISBN 978-5-903080-40-3. (ros.).
- A. Car′kow: Rossijskij Wojenno-Morskoj Fłot 2018 g.. 2018, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 1(220)/2018. (ros.).
- W. Kostriczenko. Dien′ Wojenno-Morskogo Fłota 26 ijula 2015 goda wo Władiwostokie i Sewastopole. „Morskaja Kollekcyja”, 2016. nr 2/2016(197): Flotskije kroniki. Wypusk wtoroj. (ros.).
- Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997 – 1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ракетный катер Р-71 "Шуя" [online], KCHF.RU. – strona o okręcie z galerią zdjęć