Szczeżuja pospolita

Szczeżuja pospolita
	Anodonta anatina
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	małże
Podgromada	Palaeoheterodonta
Rząd	Unionoida
Rodzina	skójkowate
Rodzaj	Anodonta
Gatunek	szczeżuja pospolita
Synonimy
	Mytilus anatina Linnaeus, 1758; Anodonta piscinalis Nilsson, 1823;
	Mytilus anatina Linnaeus, 1758; Anodonta piscinalis Nilsson, 1823;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczeżuja pospolita (Anodonta anatina) – gatunek małża z rodziny skójkowatych (Unionidae), szeroko rozprzestrzeniony w zachodniej Palearktyce. Żyje w wodach bieżących i stojących. Osiąga długość do 10 cm, ma muszlę jajowatą.

Szczeżuja zagrzebuje się częściowo w mule, a porusza się przy pomocy narządu zwanego nogą. Odżywia się, odfiltrowując (odcedzając) pokarm z wody. Pokarm stanowią drobne, zwykle jednokomórkowe organizmy wodne (fitoplankton i zooplankton) oraz detrytus (drobna zawiesina szczątków organicznych).

W Polsce szczeżuja jest gatunkiem pospolitym^[2]^[3], niepodlegającym ochronie gatunkowej i siedliskowej, cennym przyrodniczo i łatwym do monitorowania. Na równi ze skójkami stał się jednak małżem coraz rzadziej spotykanym, gdyż wymaga zupełnie czystej wody. W dorzeczach Odry i Wisły notowany był na stanowiskach Odry środkowej, w Wiśle środkowej, w Przekopie Wisły, w Zalewie Wiślanym oraz w Radomce i Pilicy. Na większości z tych stanowisk występował rzadko lub stwierdzano jedynie obecność pustych muszli. W 2004 roku był gatunkiem bardzo częstym w Radomce i częstym w Przekopie Wisły^[3].

Jest żywicielem pośrednim przywry Phyllodistomum duplicatum. W razie występowania tego gatunku, obecność jego larw stwierdzano u 0,2–11,9% osobników w populacji. Namnożone larwy mogą zajmować gonady żywiciela, prowadząc do jego bezpłodności^[4]

Zobacz też

Mięczaki Polski

Przypisy

↑ Anodonta anatina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008. ISBN 978-83-88147-09-8.
↑ ^a ^b Krzysztof Lewandowski: Biuletyn Monitoringu Przyrody 1/2004(5). Warszawa: 2004. ISBN 83-85908-82-X. (pdf)
↑ VirmantasV. Stunžėnas VirmantasV. i inni, Discovery of adults of the gorgoderid trematode Cercaria duplicata with first morphological description, molecular identification and notes on host specificity, „Scientific Reports”, 14 (1), 2024, DOI: 10.1038/s41598-024-72921-y, ISSN 2045-2322, PMID: 39333174, PMCID: PMC11436660 [dostęp 2024-10-31] (ang.).

Bibliografia

Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Prognoza oddziaływania na środowisko projektu programu małej retencji dla województwa śląskiego, Katowice 2005

[iucn-1] Anodonta anatina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[FaunaT3-2] Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008. ISBN 978-83-88147-09-8.

[Lewandowski-3] Krzysztof Lewandowski: Biuletyn Monitoringu Przyrody 1/2004(5). Warszawa: 2004. ISBN 83-85908-82-X. (pdf)

[stuzenas-4] VirmantasV. Stunžėnas VirmantasV. i inni, Discovery of adults of the gorgoderid trematode Cercaria duplicata with first morphological description, molecular identification and notes on host specificity, „Scientific Reports”, 14 (1), 2024, DOI: 10.1038/s41598-024-72921-y, ISSN 2045-2322, PMID: 39333174, PMCID: PMC11436660 [dostęp 2024-10-31] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]