Stara Wieś (Pszczyna)

Stara Wieś
	część miasta Pszczyny
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	pszczyński
Gmina	Pszczyna
Miasto	Pszczyna
W granicach Pszczyny	1 grudnia 1945
SIMC	0942386
	Położenie na mapie Pszczyny Stara Wieś
	Położenie na mapie Polski Stara Wieś
	Położenie na mapie województwa śląskiego Stara Wieś
	Położenie na mapie powiatu pszczyńskiego Stara Wieś
	Położenie na mapie gminy Pszczyna Stara Wieś
	49°59′19″N 18°55′43″E/49,988500 18,928639
	Strona internetowa

Stara Wieś (niem. Altdorf) – dawniej samodzielna wieś, obecnie część miasta Pszczyny.

Historia

Stara Wieś to prawdopodobne miejsce w którym wokół niewielkiego gródka i drewnianego kościółka rozwinęła się pierwotna osada o nazwie Pszczyna, przed lokacją właściwego miasta w drugiej połowie XIII w.^[2] Pod koniec XIII w. na terytorium późniejszego Górnego Śląska przeprowadzono wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową), kiedy to prawdopodobnie powstały również nowe zabudowania w Starej Wsi o innej charakterystyce zabudowy w porównaniu do starszej osady przy kościele, później pod wezwaniem św. Jadwigi^[3].

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w 1408 r.jako Aldedorf^[4]. W dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego w języku czeskim we Frysztacie w dniu 21 lutego 1517 roku wieś została wymieniona jako Starowes^[5]. W kolejnych latach wzmiankowana była m.in. jako Aldendorff (1536), Aldendorf (1572), w XVIII i XIX w. Jako Aldorf, a w okresie międzywojennym jako Starawieś^[4].

Wspomniany kościół miał istnieć tu już około 1200 r.^[6] Podlegał następnie parafii w Pszczynie. Był kilkukrotnie przebudowywany.

Osobny artykuł: Kościół św. Jadwigi w Pszczynie.

W listopadzie 1598 r. wizytacji kościelnej (pierwszej po soborze trydenckim) dekanatu pszczyńskiego dokonał archidiakon krakowski Krzysztof Kazimirski na zlecenie biskupa Jerzego Radziwiłła. Według sporządzonego sprawozdania kościół w Antiqua Villa znajdował się w rękach protestantów^[7].

Po I wojnie światowej i powstaniach śląskich o przynależności państwowej miał zadecydować plebiscyt. Z głosujących w Starej Wsi 1135 osób 740 (65,3%) głosowało za Polską, a 411 (34,7%) za Niemcami^[8]. Część wsi położoną wokół kościoła św. Jadwigi przyłączono do Pszczyny^[9]. We wrześniu 1939 r. w wyniku działań wojennych zniszczony został kościół św. Jadwigi. Miejscowość włączono w granice III Rzeszy.

Pozostałą część Starej Wsi włączono do miasta po II wojnie światowej, 1 grudnia 1945^[1].

W 1981 r. powołano samodzielną parafię w Starej Wsi.

Osobny artykuł: Parafia św. Jadwigi Śląskiej w Pszczynie.

Zygmunt Orlik w monografii o Starej Wsi podaje, że w latach 1990-1998 Stara Wieś istniała jako jedno z trzynastu sołectw Gminy Pszczyna, po czym 1 stycznia 1999 "na skutek administracyjnej decyzji, mimo sprzeciwów mieszkańców, przestała być sołectwem i ponownie stała się dzielnicą Pszczyny"^[10]. Informacja ta nie figuruje jednak w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim ani Dzienniku Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, a sam Orlik nie podaje źródła (np. do oryginalnych rozporządzeń).

Przypisy

↑ ^a ^b Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu pszczyńskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 454)
↑ Z. J. Orlik, 2000, s. 15-16.
↑ Z. J. Orlik, 2000, s. 18.
↑ ^a ^b Z. J. Orlik, 2000, s. 13.
↑ Ludwik Musioł. Dokument sprzedaży księstwa pszczyńskiego z dn. 21. lutego 1517 R.. „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. R. 2, s. 235–237, 1930. Katowice: nakł. Towarzystwa ; Drukiem K. Miarki.
↑ Z. J. Orlik, 2000, s. 66.
↑ ks. dr Maksymilian Wojtas: Akta wizytacji dekanatów bytomskiego i pszczyńskiego dokonanej w roku 1598 z polecenia Jerzego Kardynała Radziwiłła, Biskupa Krakowskiego. Katowice: Towarzysztwo Przyjaciół Nauk na Śląsku, 1938, s. 107.
↑ Z. J. Orlik, 2000, s. 520.
↑ Z. J. Orlik, 2000, s. 20.
↑ Z. J. Orlik, 2000, s. 12.

Bibliografia

Zygmunt J. Orlik: Szkice z dziejów Starej Wsi. Pszczyna: ITKM, 2000. ISBN 83-7216-174-7.

Linki zewnętrzne

starawies.pszczyna.pl - strona dzielnicy

[znies-1] Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu pszczyńskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 454)

[2] Z. J. Orlik, 2000, s. 15-16.

[3] Z. J. Orlik, 2000, s. 18.

[orlik13-4] Z. J. Orlik, 2000, s. 13.

[5] Ludwik Musioł. Dokument sprzedaży księstwa pszczyńskiego z dn. 21. lutego 1517 R.. „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. R. 2, s. 235–237, 1930. Katowice: nakł. Towarzystwa ; Drukiem K. Miarki.

[6] Z. J. Orlik, 2000, s. 66.

[7] s. dr Maksymilian Wojtas: Akta wizytacji dekanatów bytomskiego i pszczyńskiego dokonanej w roku 1598 z polecenia Jerzego Kardynała Radziwiłła, Biskupa Krakowskiego. Katowice: Towarzysztwo Przyjaciół Nauk na Śląsku, 1938, s. 107.

[8] Z. J. Orlik, 2000, s. 520.

[9] Z. J. Orlik, 2000, s. 20.

[10] Z. J. Orlik, 2000, s. 12.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Miasto	Pszczyna
Wsie	Brzeźce Czarków Ćwiklice Jankowice Łąka Piasek Poręba Rudołtowice Studzienice Studzionka Wisła Mała Wisła Wielka
Osady	Grzybiarnia Nowa Siągarnia Osowiec
Osada leśna	Jankowice
Części miasta	Chuchułka Kępa Podstarzyniec Siedlice Skotnica Stara Wieś
Części wsi	Brzozów Chiny Czarne Doły Dębina Gajówka Studzienice Grobla Jasiniec Józefowiec Kolonia Kolonia Konrada Kolonia Przesiedleńców Kolonia Wolności Pazurowice Podlesie (Jankowice) Podlesie (Studzienice) Podstarzyniec Polne Domy Rudawki Drugie Rudawki Pierwsze Siodłoki Stara Siągarnia Stary Dwór Stenclówka Szachty Sznelowiec Wideki (Brzeźce) Wideki (Czarków) Zawodzie