Skrzyp bagienny

Skrzyp bagienny
	; Szuwar skrzypu bagiennego
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	skrzypowe
Rząd	skrzypowce
Rodzina	skrzypowate
Rodzaj	skrzyp
Gatunek	skrzyp bagienny
	Nazwa systematyczna
	Equisetum fluviatile L. em. Ehrh.; Sp. Pl. 2: 1062. 1753
Synonimy
	E. limosum L. em. Roth;
	E. limosum L. em. Roth;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skrzyp bagienny (Equisetum fluviatile L.) – gatunek rośliny bagiennej należący do rodziny skrzypowatych. Występuje w strefie umiarkowanej na półkuli północnej. W Polsce dość pospolity gatunek rodzimy. Roślina zarodnikowa^[4], roślina trująca^[4]. Przodkowie skrzypów, kalamity, szczególnie w epoce karbonu odegrały dużą rolę; ich wysokość dochodziła do 30 m^[4]. Wszystkie skrzypy posiadają ścianę komórkową przesyconą krzemionką, dzięki czemu pędy ich są sztywne i szorstkie; przy dotknięciu „skrzypią”, czemu zawdzięczają swą nazwę^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina szuwarowa. Pędy płonne i zarodnionośne podobne, prosto wzniesione, walcowate, barwy szarozielonej^[4].
Łodyga: Dorasta do wysokości (30) 50 – 150 cm, szerokości 0,2-1,2 cm. Dęta, zielona, gładka, biało prążkowana, słabo rozgałęziona, z 10-30 płaskimi żeberkami. Kanał powietrzny zajmuje min. 4/5 średnicy łodygi. Bruzdkowane, długie międzywęźla i krótkie węzły. Z węzłów wyrastają w okółkach boczne nieliczne rozgałęzienia^[4].
Liście: Z węzłów wyrastają także liście zrośnięte w tutkowate pochwy^[4], które otulają łodygę w węzłach, tworząc wokół węzła ząbkowany kołnierzyk^[4]. Pochwy są długie na 1 cm, zielone, połyskujące, przylegające, zaś trójkątne lancetowate ząbki czarne, wąsko, biało obrzeżone^[4], długie na 3-4 mm. Ząbków (10)15-30.
Kłos zarodnionośny: Wieloboczne tarczowate liście zarodnionośne osadzone są na trzonkach i zebrane w kłos zaokrąglony na szczycie^[4] pędu płodnego. Kłos zbudowany jest ze skupionych na szczycie okółków wolnych liści zarodnionośnych, zakończonych tarczkami pod którymi znajdują się po kilka workowatych zarodnie wytwarzających liczne zarodniki, zaopatrzone w taśmowate wyrostki^[4]. Tworzenie i rozsiewanie zarodników odbywa się od maja do lipca^[4]. Zarodniki rozsiewane są przez wiatr (anemochoria).

Biologia

Rozwój: Bylina. Hydrofit, geofit. Zarodnikowanie odbywa się od maja do lipca^[4]. Skrzypy rozmnażają się nie tylko przez zarodniki, ale także przez kłącza lub tworzące się na nich bulwki^[4].
Biotop: Rośnie na terenach bagiennych, w miejscach podmokłych, przy brzegach wód, w trzcinie^[4]. Tworzy gęste kobierce nad brzegami wód stojących na głębokości kilkudziesięciu cm do 1,5 m. Jest w Polsce rośliną pospolitą na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Zasięgiem obejmuje całą Europę, północną Azję i Amerykę Północną^[4]. Gatunek światłolubny, związany z glebami kwaśnymi i ubogimi, stale podmokłymi^[4].
Fitosocjologia: Jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy (Cl.) roślinności szuwarowej Phragmitetea i zespołu roślinności (Ass.) Equisetetum fluviatilis^[5].
Genetyka: 2n = 216

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ Equisetum fluviatile, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Maria Polakowska: Rośliny wodne. PZWS, 1969.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia

Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[iucn-3] Equisetum fluviatile, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[rw-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Maria Polakowska: Rośliny wodne. PZWS, 1969.

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]