Siemkowice
51°12′12″N 18°54′05″E/51,203333 18,901389| wieś | |
 Park i dwór w Siemkowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
1040[2] |
| Strefa numeracyjna |
43 |
| Kod pocztowy |
98-354[3] |
| Tablice rejestracyjne |
EPJ |
| SIMC |
0713020 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu pajęczańskiego  | |
Położenie na mapie gminy Siemkowice  | |
| 51°12′12″N 18°54′05″E/51,203333 18,901389[1]
| |
Siemkowice (Siemikowice[4]) – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, w gminie Siemkowice.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.
W jej pobliżu znajduje się stacja kolejowa Chorzew Siemkowice[5].
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0713036 | Działy | część wsi |
| 0713042 | Karczówki | część wsi |
| 0713059 | Łużyk | część wsi |
| 0713065 | Mokry Las | część wsi |
| 0713071 | Niwy | część wsi |
| 0713088 | Piaski | część wsi |
| 0713094 | Poręby | część wsi |
| 0713102 | Stachurowizna | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Tereny gminy obejmują prastare ziemie nadwarciańskie. Historia Siemkowic wiąże się z Bolesławem Krzywoustym. Według Marcina Bielskiego Jan Werszowiec (Werszowic, Wrszowic, Wierszowiec, Wrsowicz) zabił w XI wieku w oblężeniu Wrocławia księcia czeskiego Świętopełka Przemyślidę i ze swoim oddziałem przeszedł na stronę Polaków, przyczyniając się walnie do ich zwycięstwa. Król Bolesław III Krzywousty nagrodził go za ten czyn ziemią, do której należała również wieś Siemkowice. Z biegiem czasu potomkowie protoplasty rodu Okszyców podzielili się wsiami i od ich nazw przyjęli nazwiska, stąd Okszyńscy, Radoszewscy, Błeszyńscy i Siemkowscy. Tak więc już w 2 poł. XV w. Siemkowice należały do Siemkowskich herbu Oksza. Z tego rodu pojął żonę Marcin Bielski, kronikarz z Białej, gdzie osiadł na stałe w majątku żony. O tym, że Siemkowscy byli posiadaczami wsi jeszcze w XVI w., świadczy kamienna tablica wmurowana w ścianę kościoła z postacią rycerza i napisem po łacinie (w tłumaczeniu: "Tu spoczywa W. Pan Jerzy Siemkowski R. 1564"). Kolejnymi właścicielami wsi byli Święccicy h. Jastrzębiec, a od XVIII/XIX w. do 1945 r. rodzina Fundament-Karśnickich również h. Jastrzębiec. 5 października 1900 r. spaliła się prawie cała wieś z wyjątkiem kościoła, dworu i kilku zabudowań gospodarczych.
Już Werszowicowie „postawili tu mocny zameczek na wyspie między wody”. Najstarsza faza dworu obronnego pochodzi zapewne z lat 1441-56. Obiekt został rozbudowany w poł. XVII w. i przebudowany w XVIII i poł. XIX w. Wzniesiono go na planie kwadratu, jest parterowy i podpiwniczony. W części wsch. posiada grube mury z kamienia polnego, będące pozostałością budowli XV-wiecznej. Zachowały się renesansowe obramienia okienne, cztery kamienne portale, nadproża wsparte na kroksztynach oraz w jednej z izb profilowana belka drewniana z data „1692”. Odrestaurowany w l. 1952-3. Obok murowanego dworu – zameczku, do niedawna (ok. 1990 r.) istniał typowy dworek szlachecki z XVIII w. Obok miejsca gdzie stał pozostała lipa szerokolistna o wysokości pona 20 m i ponad 750 cm w obwodzie. Kościół św. Marcina zbudowano w 1879 r. na miejscu poprzedniego z 1603 r. Dobudowany jest do monumentalnej wieży (dołem czworobocznej, górą – ośmiobocznej) stanowiącej pozostałość najstarszego kościoła gotyckiego, zapewne z XV w. Najstarszymi zabytkami są renesansowe płyty nagrobne z XVI w. Jerzego Siemikowskiego i Zofii z Bielskich Boguckiej, wmurowane w ściany nawy i zasłonięte konfesjonałami, oraz obrazy Rafała Hadziewicza z XIX w. Do 1985 r. w kościele było jeszcze kilka tablic epitafijnych zdobionych kolorowymi herbami, wśród nich – tablica poświęcona pamięci Ludwika Niemojowskiego, katorżnika, a potem warszawskiego literata.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[9] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- wieża kościoła parafialnego, XV w., nr rej.: 565-XIV-68 z 9.01.1951 oraz 251 z 31.08.1967
- dwór obronny, koniec XVII w., nr rej.: 651 z 31.08.1967
- park, nr rej.: P-XIV-1 z 21.12.1946
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]- Kościół rzymskokatolicki – Parafia św. Marcina BW w Siemkowicach[10]
- Mesjańskie Zbory Boże (Dnia Siódmego) – punkt misyjny w Siemkowicach podległy zborowi w Bytomiu[11]
Osoby związane z Siemkowicami
[edytuj | edytuj kod]- Stanisława Dziegieć z domu Wróblewska (1896-1988) – polska nauczycielka, społecznik
- Wincenty Dziegieć (1894-1976) – polski nauczyciel, społecznik i wieloletni kierownik szkoły w Siemkowicach
- Ludwik Niemojowski herbu Wierusz (1823-1892) – nowelista, dramaturg, etnograf
- Maria Marchewkowa (1925-2005) – poetka
- Antoni Straszak (zm. 2006) – rzeźbiarz
- Stefan Łakomy – kronikarz
- Robert Warzycha (ur. 1963) – polski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Polski
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 122237
- ↑ Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [w:] Narodowy Spis Powszechny 2011 [on-line]. Główny urząd statystyczny. [dostęp 2015-09-28].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1149 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Siemikowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 549.
- ↑ Miszmasz w nazewnictwie stacji. Dlaczego PLK nie są konsekwentne?
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-18].
- ↑ Region wieluński [online], archiczest.pl [dostęp 2023-03-27].
- ↑ Kontakt – Zbory [online], zboryboze.pl [dostęp 2023-03-27].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- A. Ruszkowski: Sieradz i okolice. Sieradz, 2000.