Seter szkocki

Seter szkocki

Seter szkocki
Inne nazwy	Gordon Setter, Setter King Size
Kraj patronacki	Wielka Brytania
Kraj pochodzenia	Wielka Brytania
Wymiary
Wysokość	psy 66 cm suki 62 cm
Masa	psy:ok. 29 kg, 29,5 kg suki 25,5 kg
Klasyfikacja
FCI	Grupa VII, Sekcja 2, nr wzorca 6
AKC	Sporting Group
ANKC	Grupa 3 (Gundogs)
CKC	Grupa 1 – Sporting Dogs
KC(UK)	Gundogs
NZKC	Gundogs
UKC	Gun Dog Breeds
Wzorce rasy
FCI AKC ANKC KC(UK) NZKC

Zdjęcie psa z 1915 roku

Pięciomiesięczny pies

Głowy: pięciomiesięcznego i dwuletniego gordona

Seter szkocki, gordon – jedna z ras psów należąca do grupy wyżłów w sekcji wyżły brytyjskie w typie seterów. Podlega próbom pracy. Typ wyżłowaty.

Rys historyczny

Czarno-rude setery występowały w Szkocji już w XVII wieku. Nieznany autor opisuje też setery maści czarno-rudej pod koniec XVIII wieku jako niezbyt szybkie, lecz za to bardzo wytrzymałe, o doskonałym węchu. Gdy robiły stójkę, myśliwy mógł być pewien, że przed nim znajduje się zwierzyna. Dalsze wzmianki wspominają, iż lord von Bute hodował w Szkocji setery maści czarnej, przy czym nie jest jasne czy były one jednolicie czarne, czy też czarne podpalane.

Rasa zawdzięcza swe powstanie lordowi Alexandrowi Gordonowi, który w 1820 roku zapoczątkował własną hodowlę seterów. Gordon, chcąc uzyskać trójkolorowe psy, skrzyżował setera z czarną suką rasy owczarek (prawdopodobnie szkocki collie), jednak bez rezultatu. Nie wiadomo jednak, czy te psy były użyte do dalszej hodowli.

Właściwa hodowla i utrwalenie rasy zaczęło się dopiero po śmierci Gordona w roku 1837, a setery maści czarnej z rudym podpalaniem pojawiły się licznie dopiero w latach 60., zaś na wystawach osobna klasa gordon setera została stworzona w 1861.

Do powstania gordonów przyczyniły się prawdopodobne krzyżówki z bloodhoundami, po których odziedziczyły one wyraźne fafle.

Wygląd ogólny

Opracowany przez Międzynarodową Federację Kynologiczna w 2009 roku wzorzec tej rasy setera przedstawia budowę i wygląd w następujący sposób:

Głowa

• Raczej głęboka niż szeroka
• Odległość od guza potylicznego do stopu jest nieco większa niż od stopu do nozdrzy.
• W okolicach oczu głowa powinna sprawiać wrażenie suchej.
• Kufa dość długa, czarny i szeroki nos, przylegające wargi, wiszące i cienkie uszy oraz ciemno piwne oczy.

Mózgoczaszka:

• Czaszka lekko zaokrąglona i pojemna, najszersza między uszami, nieco dłuższa niż kufa.
• Guz potyliczny bardzo wyraźny i zaznaczony.
• Stop wyraźny.

Trzewioczaszka:

• Nos duży, szeroki, czarny, o szeroko rozwartych nozdrzach.
• Kufa długa, o prawie równoległych liniach, nie może być szpiczasta czy wąska, a jej głębokość powinna być minimalnie mniejsza niż długość.
• Wargi wyraźnie zarysowane, ale niezbyt obwisłe.
• Szczęki mocne, z kompletem zębów i prawidłowym zgryzem nożycowym.
• Policzki nie mogą być wydatne, aby głowa sprawiała wrażenie suchej.
• Oczy ciemnobrązowe i lśniące, o żywym i inteligentnym wyrazie, osadzone odpowiednio głęboko po łukami brwiowymi, nie mogą być zapadnięte lub zbyt wypukłe.
• Uszy delikatne nisko osadzone o średniej wielkości i przylegające do głowy.

Szyja

• Długa i sucha, z łukowato wygiętą górną linią, bez obwisłego podgardla.

Tułów

• Tułów umiarkowanej długości z głęboką klatką piersiową lecz nie nazbyt szeroką.
• Żebra dobrze wysklepione i sięgające daleko ku tyłowi.

Kończyny

Kończyny przednie: mocne, o płaskich i prostych kościach

• Łopatki: długie i ukośnie ustawione daleko ku tyłowi, płaskie i dobrze związane w kłębie. Niepożądane zbyt ciężkie.
• Łokcie: nisko osadzone pod tułowiem.
• Śródręcza: ustawione pionowo do podłoża.
• Łapy: owalne, z dobrze wysklepionymi, zwartymi palcami. Pomiędzy palcami obficie owłosione. Opuszki dobrze rozwinięte, mocne.

Kończyny tylne:

• Od biodra do stawu skokowego długie, szerokie i umięśnione.
• Od stawu skokowego do stopy proste, krótkie i mocne.
• Miednica prawie pozioma.,
• Stawy kolanowe dobrze kątowane.
• Łapy: owalne, z dobrze wysklepionymi, zwartymi palcami. Pomiędzy palcami obficie owłosione. Opuszki dobrze rozwinięte, mocne.

Szata i umaszczenie

Włos: Na głowie, przedniej stronie kończyn i na końcach uszu powinien być krótki i delikatny. W pozostałych partiach średniej długości, przylegający, nie kędzierzawy ani falisty. Występują frędzle:

• w górnej części uszu długie i jedwabiste,
• na tylnej części kończyn długie, delikatne i proste,

Umaszczenie:

• Sierść smoliście czarna i lśniąca, bez śladu rdzawego nalotu.
• Podpalanie w kolorze dojrzałego kasztana.
• Dopuszczalne czarne znaczenia pod żuchwą i wzdłuż palców.
• Niegdyś gordon miał białe znaczenia.
• Obecnie na piersi dopuszczalne jest tylko małe znaczenie w kolorze białym.
• Inne kolory są niedopuszczalne.

Podpalania:

• nad oczami w formie punktowych znaczeń (max. 3/4 cala średnicy),
• na bokach kufy tworzy obwódkę otaczającą kufę, jednak nie wyżej niż do nasady nosa,
• na podgardlu,
• na piersi dwie duże wyraźnie odcinające się plamy,
• na wewnętrznej stronie ud na przedniej części kolan i zachodzi na zewnętrzną powierzchnię tylnych kończyn od stawu skokowego do palców,
• na przednich kończynach od łokci z tyłu do nadgarstków lub nieco wyżej z przodu,
• wokół odbytu,

Ogon

• Jest stosunkowo krótki, lekko szablasty, noszony poniżej linii grzbietu lub równo z nim, nie sięgający poniżej stawu skokowego.
• Gruby u nasady, zwężający się ku końcowi.
• Posiadają tzw. pióro, czyli wydłużoną sierść na ogonie, dłuższą u nasady i skracającą się ku końcowi.

Wady

Wszelkie odstępstwa od wzorca rasy są traktowane jako wady, a ich ocena zależy od stopnia, wpływu na zdrowie czy zdolność do pracy. Niektóre wady są traktowane jako dyskwalifikujące w przypadku gdy seter jest agresywny lub znacznie lękliwy. Dodatkowo samce muszą mieć w pełni wykształcone oba jądra, całkowicie w worku mosznowym.

Charakter i temperament

Są to psy inteligentne, wytrwałe o dość silnym uporze w pracy, uważne i cierpliwe. Dla członków rodziny są przyjazne i wrażliwe, łagodne dla dzieci. W stosunku do obcych są przyjazne i towarzyskie, jednak na początku nieufne, zwykle zachowują duży dystans. Są to psy, które bardzo mało szczekają. Szkolenie ich wymaga doświadczenia i odpowiedniego prowadzenia, innego niż wyżły kontynentalne. Jest ono nietrudne, ponieważ uczą się chętnie. Istotna jest także dla tej rasy wczesna i poprawna socjalizacja. Bardzo mocno przywiązują się do swojego właściciela.

Użytkowość

Pies myśliwski. Jak wszystkie wyżły brytyjskie, był i jest używany jako pies wystawiający (legawiec) w polowaniach na ptactwo, najczęściej przepiórki, kuropatwy i bażanty. Sprawdzał się w polowaniach przy pieszym myśliwym ze względu na większą masę i przez to wolniejsze chody przy okładaniu pola. Obecnie jest także często wykorzystywany jako pies rodzinny oraz do towarzystwa.

Zdrowie i pielęgnacja

Łatwy do utrzymania, potrzebuje czesania przynajmniej raz dziennie, kąpanie w razie konieczności. Wymagają regularnej, dziennej dawki ruchu na świeżym powietrzu. Psy tej rasy przejawiają średnie ryzyko do wystąpienia skrętu żołądka.

Popularność

Rasa ta w Polsce jest mało popularna. Popularniejsze od gordonów są setery irlandzkie.

Bibliografia

• Rino Falappi: Czworonożni przyjaciele: rasy, pielęgnacja i hodowla psów. Warszawa: Dom Wydawniczy "Bellona", 2001. ISBN 83-11-09354-7.
• Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. Warszawa: Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN, 2012. ISBN 978-83-7705-179-5.
• Eva Maria Krämer: Rasy psów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1998. ISBN 83-7073-122-8.
• Sylvia Ackerley, Maureen Justice, Sue Woodland: Gordon Setter Handbook. The British Gordon Setter Club, 2000.